Theater Wiedus:
spelen met muziek
en 2000 kinderen
Zij aan zij met
Annie Kenney
"Zij gingen de lucht
in" - serie over
begin van luchtvaart
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE WOENSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO WOENSDAG
TERUGBLIK
Flipper
terug
PAGINA 2
LEIDSE COURANT/
DINSDAG 9 SEPTEMBER 1975
NEDERLAND I
Teleac
18.15 Les Gammas
NOS
18.45 Barbapapa
18.55 Journaal
EO
19.05 Land van de Lappen
19.30 Koffiebar muziek
NOS
20.00 Journaal
EO
20.21 De Waltons Lange boe
kenplank
21.10 Nader bekeken
21.40 Looft den Heere
21.55 Tenslotte
VPRO
22.00 Propagandafilms uit de
Tweede Wereldoorlog: Kol
berg
NOS
23.15 Journaal
20.21 ZIJ aan zl) Annle Kenney
21.35 Nana Mouskouri
22.15 Hier en Nu
22.50 Het P.I.T. vormingscen
trum
NOS
23.00 Den Haag Vandaag
23.15 Journaal
DUITSLAND I
18.05 Herdenkingsprog. 18.20 Natuur
film. 18.40 Act. 19.20 Graf Luckner -
Seetaufels Weltreisen und Abentuer. tv-
serie). .20.00 Journ. en weerber. 2015
Spelprog. 21.00 Der Tod vor dem Ster
ben. tv-spel. 22.30 Journ. komm. en
weerber. 22.50 Jazz. 23.25 Journ.
NEDERLAND
NOS
18.45 Barbapapa
18.55 Journaal
19.05 ZIJ gingen de lucht In
nieuwe serie
19.30 De geheimen van de die
renwereld
NOS
20.00 Journaal
DUITSLAND II
BELGIE
NEDERLANDS
NEDERLAND I
AVRO
15.30 Professor Balthasar
15.40 Een bezoek aan... De Zuid
pool
16.15Fllpper film
HILVERSUM I
PP. 18.19 D'66. KRO: 18.30 Nws. 18.41
Akt. 18.50 Prog. voorbeschouwing.
19.00 (S) Bel Canto op de zomeravond.
19.45 Instemmen met velen. AVRO:
20.00 Vanavond, gevar. prog. met 20.00
(S) Hoogtepunten uit musicals en ope
rettes. 20.45 De avonturen van de ge
zusters Wiedemeyer, radiostrip. 21.05
(S) Voor nu en nog eens. 21 45 Trio
Lajos Horvath. 22 00 (S) In 't Koepelca
fé. 22.30 Nws. 22.40 Radiojourn. 23.00
(S) Lichte gramm.muz. 23.20 (S) Er floot
geen vogel in de wei. 23.55 Nws.
HILVERSUM II
Dansorkest met zangsolist. 18.45 Top
pers van toen. 19.25 (S) Ik hoor, ik hoor
wat u wellicht niet hoort. NOS: 1950
Den Haag vandaag. 20 00 Nws. KRO:
20.05 Overweging. 20.15 (S) Honneur
aux dames. 22 15. Nathan and Tabileth,
hoorspel. 23.55 Nws.
HILVERSUM III
HILVERSUM I
HILVERSUM II
HILVERSUM III
De VARA herdacht gisteren het
feit dat 2 jaar geleden in Chili
de junta op bloedige wijze de
regering-Allende ten val bracht.
Zulks met een vertoning van
een documentaire over leven en
werken van Victor Jara, een
Chileense volkszanger, die gedu
rende die dagen ook werd ver
moord. De verbindende teksten
als men ze zo mag noemen
werden gesproken door diens
weduwe, de Engelse balletdan
seres Joan Turner. En het werd
natuurlijk een bijzonder ontroe
rend document humain, dat
overigens ook aanleiding gaf tot
sombere bespiegelingen. Alt
hans de schrijver van deze rege
len was daarna niet helemaal
meer in de stemming om te
kijken en te luisteren naar frag
menten uit een cabaretachtige
show, die Jan Blaaser onder de
titel ,,'t Is anders" het vorige
seizoen in de theaters bracht
Het was een nogal onhandig
samengeflanst geheel en mede
daaraan zal het wel gelegen
hebben dat het summiere spek
takel mij nogal tegen viel. Men
heeft Blaaser in de loop der
jaren ook op de tv wel leren
kennen als een uitstekend ac
teur, die, dunkt mij, toch nog
min of meer wordt onderschat
Ook als entertainer heb ik hem
wel eens allerplezierigst bezig
gezien. Maar zijn one-man-show
deed wat slapjes (en ook nogal
antiek-ouderwets) aan. Als ik
mij niet vergis had hij zelf ook
de teksten geschreven. Maar bij
al zijn veelzijdigheid is dat toch
kennelijk zijn vak niet. Het is
niet einders.
Nog zeer kort geleden sprak
minister Gruyters zijn misnoe
gen uit over de manier waarop
de pers zijn nu al beruchte au
toplannen had behandeld. Maar
ik neem aan dat hij na de uit
zending van TROS-Aktua van
gisteravond wel helemaal uit
zijn vel zal zijn gesprongen. En
dan in ieder geval terecht Want
Marcel Bruyns had er in zijn
reportage werkelijk al te geest
driftig met de pet naar gegooid.
Weliswaar liet hij de bewinds
man zelf mondjesmaat aan het
woord, maar dan ook alleen om
zijn tegenstanders voluit de ge
legenheid te geven hem met al
lerlei demagogische drogrede
nen te lijf te gaan. Daar was
geen sprake van hoor en weder
hoor, maar vrijwel uitsluitend
van een hoogst tendentieus we
derhoor. Men hoorde het Gruy
ters zeggen: „We voeren dit ge
sprek netjes of we voeren het
niet". Welnu, het had beter niet
gevoerd kunnen worden. Ook
was er een item over de komen
de miljoenennota, waarover
„zoals werd gezegd" ieder jaar
van tevoren wat uitlekt". Men
gebruikte deze keer de heer Nic
van Rossum, hoofdredacteur
van Elzevier's weekblad als ver
giet. Hij beperkte zich in zijn
onthullingen overigens hoofdza
kelijk tot wat hij noemde" filo
sofie achter de miljoenennota".
Geen al te opzienbarende lekka
ge dus Want die filosofie stond
uiteraard bij voorbaat even vast
als bijvoorbeeld de filosofie ach
ter Elzevier's weekblad.
HERMAN HOFHUIZEN
Kunst en
kunstenaars
CRM-minister Van Doorn opent
op zaterdag 20 september in het
Van Goghmuseum te Amster
dam de 8ste Landelijke Ten
toonstelling van de Federatie
van Amateur Beeldende Kunst
enaarsverenigingen in Neder
land.
In het Rijksmuseum Twente te
Enschede wordt van 3 t/m 12
oktober de 9de Herfsttooiten
toonstelling gehouden. In het
Monumentenjaar 1975 zal er ex
tra aandacht worden besteed
aan kunst- en historische voor
werpen uit twentse monumen
ten.
,Goed in 't pak', de tentoonstel
ling van en over theaterkos
tuums die eerder werd gehou
den in het Toneelmuseum te
Amsterdam, is van 12 septem
ber t/m 30 november te zien in
het Nederlands Textielmuseum
te Tilburg.
Robert Kreis, de veelzijdige ca
baretier, zal op 12 en 13 septem
ber in Theater In de Steeg,
Westeinde 165 Den Haag, try-
outvoorstellingen geven van zijn
.geestig' vernieuwd programma.
Peter Stoops zit achter de piano.
Nieuwe serie met Residentie Orkest
HOU
HET
SCHERM
IN HET
OOG
iiiiiiilliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
imiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiminiiimniiiiiiiiiiiiiinnmnniiiiiiiiiiiinmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiii
De agenda van Louis Lemaire (33), Domme Jan de Klusjesman
van Nogal Wiedus, „die lange dunne", is overwoekerd met
aantekeningen. Tien uitvoeringen van zijn Rotterdams jeugd
theater Wiedus zoals gemeld met het Residentie Orkest,
120 uitvoeringen van Wiedus in Rotterdam, 40 in Nederland
en 100 in Duitsland. Vervolgens tien opnamen voor NOT-tv
(Spelraam), herhalingen van „Doen alsoF' voor NOT, de pVemie-
re van Sexualiteit 1976, een theaterspel met sexueie voorlich
ting aan het kind in de Ahoyttal.
„De uitvoeringen met het Residentie Orkest zijn erg goed
ontvangen. Met het orkest speelden we, het Theater Wiedus,
acht keer voor 2000 kinderen. Wanneer we volgend jaar maart
weer met het Residentie Orkest spelen, komt de NCRV kijken
of het iets voor tv is".
Acht keer 2000 kinderen hebben genoten van het bizarre spel
dat Wiedus en Orkest met elkaar speelden en op grond daarvan
heeft het R.O. de Rotterdamse groep opmeuw gevraagd voor
een serie van acht, aangevuld met twee uitvoeringen in Duits
land.
Zielig
't Was heel zielig. Buurman, altijd boos, had juist van het
orkest een lesviool met strijkstok gekregen en plotseling brak
de stok. De lichten gingen uit, op een spotje na op Buurman,
in wanhoop op de grond, de gebroken stok achter de rug, of
proberend de gebroken vlakken aan elkaar te duwen.
„Repareer jij 'm" siste Buurman tegen Klusjesman, die met de
gebroken stok in De Kist verdween. Na veel lawaai, gezaag en
getimmer kwam Klusjesman terug: een kleerhanger in de hand.
„Gemaakt Nu wil ik 'm proberen ook."
Lemaire/Klusjesman liep ermee het podium op, tot pal voor
violist/concertmeester Jaring Walta. Hoe klusjesman met die
kleerhanger een deel uit Beethovens vioolconcert haalde!
„Mooi hè?" vroeg Lemaire de kinderen. De kinderen, toch al
onder de indruk van de gebroken stok, begeleid door treurige
muziek uit de zesde symfonie van Tschaikowsky, knikten stil.
Héél mooi. Ook al omdat Klusjesman het zo vond. Het spel
ging verder. Maar wat Wiedus en kinderen ook deden, het orkest
gaf geen geluid meer. „Orkest is stuk", legde Lemaire uit.
„Zoals de kinderen reageerden: één voor een kropen ze het
podium op, om ieder een musicus te dirigeren. En het lukte.
Aanvankelijk met één kind, kwam heel zacht de Bolero van
Ravel uit het orkest. Met meer kinderen, steeds enthousiaster,
werd ook de muziek, zoals het ook hoort, sneller en luider, tot
120 en meer kinderen de smaak te pakken kregen."
Muziekpolitie
Dat later BuurmaD dreigde met de muziekpolitie, omdat Wie
dus zijn trombone had afgepakt, dirigent Lex Veelo hinderlijk
in zijn doen en laten werd bekeken, uit de viool met kleerhan
ger ook trompetmuziek kon komen, alles moest beantwoorden
aan één doel.
Louis Lemaire: „Je moet kinderen muziek niet uitleggen, maar
laten beleven. Ze moeten van jongsaf leren dat een concert,
het orkest iets gezelligs is, met veilig en mooi. Dat gebeurde
tijdens onze voorstellingen, waarbij die 2000 kinderen onder hun
stoel waren weggekropen, de orkestleden zich verscholen hiel
den, toen Buurman zou terugkomen met de Muziekpolitie.
Het gaat om de positieve instelling van het kind ten opzichte
van het orkestgebeuren in zo'n grote zaal. Als ze later terugko
men, groter, dan herinneren ze zich gezelligheid, veiligheid
want alles mócht en het begrip mooi. Ja, we speelden steeds
korte stukjes, binnen het omvattingsvermogen van het kind".
Wat het gezelschap van Lemaire ook doet, voorop staat altijd
de hoop, dat kinderen gaan meedoen, op een voorspelbare
manier. „Maar soms loopt het heel anders dan je verwacht
en dan moet je natuurlijk improviseren".
Lemaire, gehuwd met de pedagoge Lydia, geeft toe „niet alleen
maar om 't leuk" te spelen. Hij en zijn echtgenote gaan
ervan uit dat kinderen leren en weergeven. Een ouder kind leert
bij en geeft dat door aan het jongere kind en hoe jonger het
is, des te meer met lichaamstaal. „Een jong kind dat een plas
moet, gaat huppelen, met de hand voor de broek. Een ouder
kind zegt het"
Van dit gegeven „Lydia en ik praten er dagelijks over"
gaat het theater Wiedus uit; Lemaire is er trots op dat zijn
groep in Nederland de eerste was, die op zo'n indringende
manier kinderen in het „volwassen" spel betrok.
„Sommige leden van het Residentie Orkest vonden het aanvan
kelijk maar een vreemd gedoe, maar toen we aan het werk
gingen, begrepen ze de bedoeling wel en speelden ze van harte
mee."
Zoals kinderen nog wel weten van de tv-afleveringen van Nogal
Wiedus niet meer terug bij KRO en op school kunnen
opsteken bij „Spelraam", uit te zenden door de NOT, speelt
Lemaire en de anderen rechtstreeks op 'het gevoel voor
humor bij kinderen. Lemaire speelt eigenlijk een beetje stoute
meneer; Buurman is geaccepteerd als de nukkige man die altijd
ook een beetje zielig is.
Dit spel én het gegeven dat alle Wiedus-leden een instrument
bespelen Rien Kroon zelfs uitstekend trombone heeft
garant gestaan voor een reeks kostelijke voorstellingen met het
Residentie Orkest. Hoewel in andere, nieuwe vorm, komt er
terecht een herhaling van.
F.J. BROMBERG
Albert Hammond, gast bij Nana Mouskouri
het moreel van de Duitse troe
pen en burgerij wat op te vijze
len.
Ned. I, 22.00 uur.
Dierenwereld
De NCRV is vanavond toe aan
de tiende aflevering van de serie
„De geheimen van de dierenwe
reld". In het Zuidafrikaanse Se-
rengeti leiden de impala's, een
soort antilopen, twee soorten le
vens om weerstand te bieden
aan de barre omstandigheden.
In de droge periode, wanneer er
bijna geen voedsel is, vormen
mannetjes, vrouwtjes en jongen
één weerbare kudde.
Ned. II, 19.30 uur.
Nana
Na het gesprek met Jan van
Hillo brengt de NCRV enkele
hoogtepunten uit het optreden
van Nana Mouskouri tijdens de
actie „Geven voor leven". Gas
ten zijn Albert Hammond en
opnieuw The King's Singers.
Nana zelf zingt een aantal lied
jes met haar vaste begeleiders,
The Athenians".
Ned. II. 21.35 uur.
(Van onze radio- en tv-redactie)
Via de AVRO komt de dolfijn
Flipper terug op tv. De populai
re vis springt morgenmiddag
op het scherm terug in een pro
gramma dat wordt uitgezonden
op Ned. I om 16.15 uur. Het
wordt een herhaling van de eer
ste Flipper-uitzending, waarin
de gewonde dolfijn kennis met
de jongen Sandy maakt.
Deze uitzending wordt gevolgd
door een aantal afleveringen uit
de destijd populaire serie; de
tweede aflevering volgt zaterdag
27 september. De AVRO wil op
elke woensdag- en zaterdagmid
dag, wanneer deze omroep over
zendtijd beschikt, een Flipper-
aflevering herhalen.
Morgenmiddag dus de kennis
making. Flipper is gewond door
een harpoen van een sportvis
ser. Sandy is de zoon van een
visser in Florida, die de zorgen
over de dolfijn, die hij Flipper
noemt, op zich neemt. Niet tot-
ieders tevredenheid, want de va
der van Sandy is van mening
dat Flipper al te veel vis eet
Flipper mag toch blijven en tus
sen Sandy en de intelligente vis
ontstaat een hechte vriend
schap.
Kinderen dringen op, om goed te zien wat Theater Wiedus zoal uitvoert bij het Residentie Orkest.
Bruno Pradal als Edouard Dabert en zijn geliefde Dagmar (Marianne Hoffmann).
De tweede aflevering van „Zij
aan zij" over de emancipatiebe
weging in Engeland, is getiteld
„Annie Kenney". Deze episode
brengt de periode 1904-1906 in
beeld. Na een bijeenkomst in
Oldham sluit de fabrieksar
beidster Annie Kenney zich bij
de vrouwenbeweging aan. An
nie en Christabel Pankhurst
gaan fanatiek tekeer en belan
den in de gevangenis. Eenmaal
daaruit bereidt Annie een bij
eenkomst voor in Londen, die
een groot succes wordt. Zij
komt in contact met het invloe
drijke echtpaar Lawrence, die
door hun naam, geld en positie
van onschatbare waarde voor
de beweging zijn.
Ned. II, 20.21 uur.
Kolberg
In de serie oorlogspropaganda
films wordt vanavond uitgezon
den de Duitse film „Kolberg".
Op de twaalfde verjaardag van
het nazibewind, 30 januari 1945,
ging de film Kolberg in pretnie-
re. Hitiers Duitsland wankelde.
Het betreft een deerlijke verval
sing van het beleg van het Prui
sische stadje Kolberg door de
troepen van Napoleon in 1806
en 1807. Propagandaminister
Goebels had regisseur Harlan al
in 1943 opgedragen een film op
dit thema te maken, ten einde
(Van onze radio- en tv-redactie)
De NCRV start vanavond met een nieuwe 14-deli-
ge serie "Zij gingen de lucht in", de romantische
avonturen van Edouard Dabert, die zo bezeten
was van de eerste menselijke vliegpogingen dat
hij bereid was voor zijn hobby alles op te offeren.
Wij schreven hier eerder over.
Het gaat in deze serie over de allereerste pogingen
om met een '"vliegtuig" van de grond te komen,
waaraan hebben gewerkt: Otto Lilienthal (die do
delijk verongelukte), Clément Ader, de gebroeders
Voisin, de gebroeders Wright, de Braziliaanse con
structeur Santos-Dumont, graaf Zeppelin, de jonge
Dornier en de man die de eerste tocht over Het
Kanaal maakte, Blériot. Deze zaken speelden zich
af in de jaren 1896 1908. De pioniersarbeid van
deze mannen boeit vandaag nog net zo als zeventig
jaar geleden.
Het geheel speelt zich af rond de fictieve persoon
van Edouard Dabert Hij brengt de kijker wat
nader tot de genoemde historische figuren en biedt
daardoor de mogelijkheid hen te leren kennen,
zonder directe identificatie met de een of ander.
Tegelijkertijd representeert Dabert de geest van
zijn tijd en zorgt hij er met zijn levensverhaal voor
dat in de serie ook aandacht is voor het menselijke
aspect. Andere in het feuilleton optredende perso
nen zijn Daberts vriend, de fotograaf Jules Joly,
Hans Meister, een vroegere medewerker van Li
lienthal, vlieger en constructeur Voisin, financier
Pouderou, Daberts vrouw Jeanne en zijn vriendin
Louise.
Alle modellen die in deze serie voorkomen vliegen
echt. Dat is mogelijk geworden dank zij de mede
werking van het Franse luchtvaartmuseum. Bo
vendien hebben verschillende vliegclubs in Fran
krijk en Zwitserland de eerste machines natuurge
trouw en vliegklaar nagebouwd. De buitenopna
men voor de afleveringen met Lilienthal, Zeppelin
en Dornier werden in Duitsland gemaakt. Regis
seur van deze Duits/Frans/Canadese-coproduktie
is Marcel Camus, regisseur van een groot aantal
speelfilms, waarvan "Orfeo Negro" hem wereldbe
kendheid bracht.
Een korte inhoud van het eerste deel is:
Het is 1896. Edouard Dabert, zoon van een zeer
rijke fabrikant uit Lyon verspilt althans in de
ogen van zijn familieleden - zijn tijd en vooral
het hem toekomende geld. In plaats van te werken,
of op zijn minst een rijke vrouw te trouwen, heeft
hij er meer plezier in wat rond te rijden in een'
vreemdsoortig monster - een automobiel - en zijn
vriend Jules Joly te begeleiden op een reis. Deze
Joly is als cameraman in opdracht van de gebroe
ders Lumière op weg naar Duitsland, om daar de
pogingen van een zekere Otto Lilienthal om te
"vliegen" te verfilmen.
Ned. II om 19.05 uur.
Morgenmiddag zendt de AVRO. om kwart over vier, de kennismaking
uit van de dolfijn Flipper met Sandy; een aantal herhalingen volgt.
