Nederland moet straffen
om zich te beschermen
Vandaag honderdduizendste
auto op autoslaaptrein
Nieuwe voorstellen
herindeling
provincies
Geld lenen
^een maximale sanctie tegen Zuid-Molukkers
Ministeries bang
verantwoording
W einreb-rapport
te dragen
Gezinshulp voor weduwnaars
omité wijst legalisering
oft-drugs af
Vrijdag 13 juni 1975
leidse courant
PAGINA 7
Israël sluit
grenzen
i.v.m.
juwelenroof
TEL AVIV (AP) - De ISrae-
lische politie heeft gisteren
de havens en grensover
gangen gesloten in een po
ging te beletten dat de buit
van de grootste juwelen-
diefstal uit de geschiedenis
van Israël het land wordt
uitgesmokkeld.
De juwelen met een waarde
van ruim een miljoen dol
lar werden vorige week
ontstolen aan mej. Gila Le
vi uit Frankfurt, die in Tel
Aviv op vakantie was.
Tijdens haar verblijf in Is
raël had ze haar juwelen in
een bankkluis gedepo
neerd. Op de dag dat ze
weer naar West-Duitsland
wilde terugkeren haalde zij
de juwelen bij de bank af.
Op het moment dat zij de
bank uitkwam werden de
juwelen geroofd door twee
mannen op een scooter.
De politie heeft in Frank
furt foto's van de sieraden
opgevraagd.
De politie verwachtte gisteren tijdens de derde dag van het proces tegen de Zuidmolukkers
demonstraties. In verband daarmee werden alle auto's waarin zich Zuidmolukkers bevonden aangehouden
en op. wapens onderzocht.
(Van een onzer verslaggevers)
INHEM De Nederlandse samenle-
is aan zichzelf verplicht zich tegen
criminaliteit te weren en zich hier-
zoveel mogelijk te vrijwaren voor
toekomst. Uit de op te leggen straffen
oet onmiskenbaar een grote mate van
tearing blijken. De sanctie op him
drag dient zo voelbaar te zijn, dat ze
weegt tegen hun eventueel verlangen
realisatie van hun ideaal te blijven
vorderen via criminaliteit". Met deze
lorden ondersteunde gisteren de Arn-
ise officier van Justitie mr. Lau-
rs zijn eisen tegen de Zuid-Moluk-
1, die of door samenspanning of door
adwerkelijke inzet getracht hebben
gin maart de koningin op haar paleis
estdijk te gijzelen.
gen de 17 verdachten werd in totaal
jaar gevangenisstraf geëist. De 18e
dachte, die oorspronkelijk ook tijdens
drie dagen durende proces terecht
moeten staan, heeft zich voorlopig
berechting kunnen onttrekken door
bezwaarschrift in te dienen tegen de
gvaarding. (Tegen vier hoofdverdach-
werd zeven jaar geëist: De ex-KNIL-
litair (64) uit Delfzijl en zijn zoon
:ky (24) die het commando over de
epen voerde en zijn ondergeschikten
aanzette tot het plegen van roofoverval
len: de 51-jarige predikant uit Eist die
deelnaam aan de voorbereidende bespre
kingen en de eisen bij het slagen van de
actie had geformuleerd; en de Haagse
econoom (46), die met zijn brede fanta
sieën de anderen tot steeds grotere activi
teiten aanspoorde en beloofd had geld en
wapens te leveren, een belofte die hij
overigens niet na kwam.
De kantoorbediende (22) uit Eist hoorde
zes jaar eisen wegens het betrokken zijn
bij de voorbereidingen en medeplichtig
heid aan enkele overvallen. Tegen de
beide schoonzoons van de ex-KNIL-mili-
tair uit Delfzijl (36 en 35 jaar) werd vier
jaar geëist. Met drie jaar wenste de offi
cier van Justitie de rijksambtenaar uit
Krimpen aan de IJssel (46) en de kantoor
bediende uit Haarlem (60) bestraft te zien
omdat zij geen woord van protest hadden
laten horen tijdens de voorbereidingen.
Drie RMS-soldaten, die onder Jacky's
commando roofovervallen hadden ge
pleegd, hoorden vijf jaar tegen zich eisen.
Tegen alle overige verdachten werd drie
jaar gevorderd.
ENRSTIG
Volgens mr. Lauwaars is het Soestdijk-
complot in het stadium van voorberei
ding blijven steken, zodat geen poging
een aanslag op de koningin te plegen,
bewezen kan worden geacht, maar
slechts de voorbereiding daarvan. Deson
danks blijft het een zeer ernstig misdrijf,
direct gericht tegen de veiligheid van de
staat. „Het vrijelijk functioneren van het
staatshoofd vormt een hoeksteen van ons
staatsbestel en van onze rechtsorde. Een
aantasting van die vrijheid staat geen
lage straftoemeting toe", aldus de officier
van justitie.
Ondanks de. gebrekkige voorbereiding
zou het volgens mr. Lauwaars een groot
misverstand zijn het complot niet serieus
en ongevaarlijk te noemen. „Wat aan
organisatie ontbrak werd meer dan ge
compenseerd door de sterke wil van de
verdachten, om in het belang van de vrije
Zuid-Molukse republiek de actie uit te
TERRORISME
Hij vond dat men niet de ogen mag
sluiten voor de omstandigheid dat er
sprake is van een ontwikkeling in terro
ristische richting. „Wat de toekomst aan
acties zal brengen, weet niemand zeker,
maar vast staat dat het nastreven van
het ideaal van een vrije republiek bij
een aantal Zuid-Molukkers tot ernstige
ontsporingen leidt, die ook de reputatie
van Nederland als rechtsstaat schade
toebrengen. Het ideaal zal zeker voorlo
pig levend blijven en niet alleen deze
verdachten, maar ook een aantal andere
Zuid-Molukkers tot onbezonnen en cri
minele activiteiten kunnen brengen".
Hij betwistte overigens dat de onlust
onder de Zuid-Molukkers uitsluitend te
rug te voeren is tot het vrije Ambon-
ideaal. Maar dat ook frustraties als min
derheidsgroep in de Nederlandse samen
leving een rol spelen. Daarvoor kan men
begrip hebben, maar dat houdt direct op
zodra er misdrijven van het kaliber als
de Soestdijkgijzeling ter sprake komt.
Dat is zware criminaliteit en dan is de
Nederlandse samenleving aan zichzelf
verplicht hier tegen op te treden.
De officier merkte nog op dat de maxi
mum straf op het door deze verdachten
gepleegde misdrijf tien jaar is, „Omdat
vast staat dat men geen aanslag op het
leven van de koningin wilde plegen, maar
haar alleen gijzelen, is dat een doorslag
gevend argument om dit maximum niet
te vorderen", vond mr. Lauwaars.
Volgende week donderdag houden de
raadslieden tijdens een extra zitting hun
pleidooien. De rechtbank doet dan ver
moedelijk op 26 juni uitspraak.
Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Over enkele weken zal minister
De Gaay Fortman van binnenlandse zaken zijn
voorontwerp van wet tot wijziging van de provin
ciewet indienen. Vele instanties zal dan worden
gevraagd een mening te geven over de nieuwe
bestuurlijke indeling van ons land, nadat het
parlement ernstige bezwaren had gemaakt tegen
een eerdere opzet van deze minister. Naar ver
luidt zal minister De Gaay Fortman nu voorstel
len het land te verdelen in 26 provincies-nieuwe-
stijl. Daarbij zouden slechts de provincies Fries
land, Groningen en Zeeland worden gehandhaafd
wat de oppervlakte betreft.
Eerder had de minister in een concept-structuur
schets voor de bestuurlijke indeling het instellen
van 44 gewesten (naast de bestaande provincies,
al zouden die dan wel grenswijziging moeten
ondergaan) voorgesteld. In de Tweede Kamer
werd dit niet zo'n gelukkige gedachte gevonden.
Daar werd gepleit voor een kleiner aantal eenhe
den, waarbij het getal 25 viel. Als gevolg daarvan
werden nieuwe studies opgezet, die leidden tot de
opvatting, dat het inderdaad beter zou zijn het
aantal gewesten be beperken en de huidige provi-
nicale indeling op te heffen. De gewesten zouden
provincies volgens een nieuwe stijl moeten wor
den. Dit zal spoedig in een voorontwerp van wet
worden vastgelegd.
Deze nieuwe opzet heeft in het algemeen de
instemming van de ministerraad. Probleem vormt
echter nog de financiële kant, omdat het bestuur
lijke apparaat, dat nu in elf provinciale hoofdste
den is geconcentreerd, strak moet worden herver-
kaveld in meer dan het dubbele aantal concentra-
Bakkerij
sanering
begint op
1 juli
DEN HAAG (ANP) De
vakbonden hebben zich
„met de rug tegen de
muur" neergelegd bij het
voorstel v^n het produkt-
schap voor Granen, Zaden
en Peulvruchten om tot sa
nering van de bakkerijen
over te gaan.
De bedenkingen zijn ge
richt tegen de dreigemen
ten van grote bedrijven om
anders radikaal tot sluiting
over te gaan, maar ook ge
richt tegen de ingangsda
tum van 1 juli.
De woordvoerders van de
vakbonden stelden gisteren
in de vergadering van het
produktschap, dat de be
slissing tot sanering te
haastig genomen is en dat
nog op de valreep door de
vakbonden maatregelen
moesten worden voorbe
reid. De bonden hebben
daarom alleen vóór ge
stemd om nog grotere
moeilijkheden te voorko-
Nieuw Israëlitisch Weekblad
AMSTERDAM (ANP) - „Het zou goed zijn als zo spoedig mogelijk
bekend gemaakt wordt wie de verantwoordelijkheid voor de
publicatie van het Weinrebrapport op zich neemt. Dan wordt
tenminste de indruk weggenomen dat de ministeries bang zijn
om verantwoording in de Weinrebzaak te dragen". Aldus een
commentaar in het Nieuw Israëlitisch Weekblad.
Het rapport is opgemaakt door het Rijksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie. Minister Van Agt van justitie heeft toestemming gegeven
voor publicatie. Deze toestemming was eerder aan staatssecretaris
van onderwijs Meijer gevraagd.
„Het is al ergerlijk genoeg dat de publicatie negen maanden is
opgehouden doordat de staatssecretaris niet op het verzoek heeft
gereageerd. Nog ergerlijker is het dat de departementale menings
verschillen, het elkaar de bal en de verantwoordelijkheid toespelen,
de gevoelens van twijfel die sommigen hebben over de handel en
wandel en de behandeling van Weinreb weer activeren", aldus het
NIW. Door het zelf afschuiven en elkaar toeschuiven van de
verantwoordelijkheid van de publicatie van het rapport wordt naar
de mening van het NIW een juist beeld bij voorbaat al vertroebeld.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - Nog dit jaar zal
de hulpverlening aan „moeder
loze gezinnen" worden verbe
terd. Diverse gezinsverzor
gingsorganisaties zullen een
betere hulpverlening voor ge
zinnen van weduwnaars en an
dere alleenstaande mannen
met kinderen verzorgen. Aldus
de stichting Welzijnsbevorde
ring Weduwen en Weduwnaars
in Den Haag, die de verbete
ring bekend maakt in het ka
der van Vaderdag '75.
De verbetering houdt in, dat ge-.
durende een beperkte tijd na
het wegvallen van de moeder
een gezinsverzorgster in het ge
zin wordt geplaatst die tevens
de kinderen na het overlijden
van de moeder zal opvangen.
Voor het vertrek van deze ge
zinsverzorgsters zullen de di
verse organisaties in overleg
met de weduwnaar, bemiddelen
in het verkrijgen van een ande
re hulp voor het gezin.
De kosten van de verbeteringen
worden voorlopig gedragen
door het Koningin Juliana-
fonds. Uiterlijk met ingang van
1977 zal CRM de organisatie
kosten moeten gaan betalen.
De weduwnaars zullen overigens
de gezinshulp wel zelf moeten
betalen. Staatssecretaris Van
Rooyen van Financiën heeft
volgens de stichting enkele fis
cale maatregelen toegezegd,
maar deze tegemoetkomingen
zijn echter hiervoor niet vol
doende. De Crisisgroep Weduw
naars in Den Haag geeft nadere
inlichtingen van maandag tot
donderdag tussen zeven en tien
uur 's avonds op telefoonnum
mer 070-668111.
;n onzer verslaggevers).
MSTERDAM Verontrust door de plannen van de regering om
ft-drugs wettelijk toe te staan, heeft een aantal organisaties
ch verenigd in het „landelijk Comité Drugpreventie" te Amster-'
un: (Johan Verhulsststraat 138) om te trachten deze legalisering
verhinderen.
rtgens een open brief, die het comité aan de Tweede Kamer
istuurd heeft, zijn alle uit de praktijk bekende gevallen van
ugverslaving begonnen met het gebruik van de zogenaamde
ft-drugs. Het comité vreest, dat het aantal gebruikers ervan zal
enemen en daardoor ook het aantal gebruikers van Hard-Drugs,
let Landelijk Comité Drugpreventie" wijst in zijn open brief aan
1 Tweede Kamer er op, dat volgens steeds meer .onderzoekingen
!t gebruik van de canabisprodukten (soft-drugs) veel schadelijker
dan ook van de kant van de regering wordt voorgesteld.
.'t comité wijst er verder op, dat al duizenden Nederlandse
zinnen door het gebruik van soft-drugs door vele jongeren uit
gerukt zijn.
Pleidooi
voor fiets
in de trein
UTRECHT (ANP) De
landelijke milieugroep
„Strohalm" in Utrecht wil
het voor fietsers gemakke
lijker maken om hun voer
tuig over langere afstan
den met de trein te vervoe
ren. Vandaag en morgen
ileelt de groep op ongeveer
60 plaatsen in ons land bij
de stations pamfletten uit
om het publiek voor deze
ideeën warm te krijgen.
Volgens „Strohalm" moet
het mogelijk zijn de fiets
vrijelijk met de trein mee
te nemen. Om het opont
houd op de stations niet
veel langer te maken stelt,
de groep voor speciale wa
gons in te voegen voor rei
zigers met fietsen. Op de
perrons zouden fietsafde-
lingen kunnen komen met
een speciale oprit, die het
de fietsers mogelijk maakt
de fiets zelf in en uit de
trein te zetten.
Nog slechts weinig
27 Mhz apparatuur
bij PTT ingeleverd
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Nog slechts een
klein deel van de in ons land
in omloop zijnde radio-appara-
tuur die geschikt is om op de
27 Mhz-band uit te zenden en
te ontvangen, is momenteel in
geleverd. Van de naar schatting
25000 zendamateurs hebben pas
zo'n 200 personen hun appara
tuur aangeboden.
Deze hobbyisten zullen hun ap
paratuur voor 1 juli moeten
hebben ingeleverd bij de post
kantoren in ons land, willen zij
de nieuwe verbodsbepaling in
de Telegraaf- en telefoonwet
niet overtreden. Vanaf die da
tum namelijk is het in bezit
hebben van alle zogenaamde ra
dio-telefoons zoals walkie-tal
kies strafbaar als daarvoor geen
machtiging is verstrekt. Voor
heen was men pas strafbaar als
men die apparatuur ook werke
lijk gebruikte. Staatssecretaris
Van Huiten (Verkeer en Water
staat) heeft bij de inlevering de
PTT ingeschakeld omdat deze
instantie ook controle houdt op
het gebruik van de ether. Bij
inlevering kunnen de zendama
teurs vergoedingen ontvangen
tot een maximum van 350 gul
den.
IIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIlCx I I I I I II I)
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII jLiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiJliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Reeds
300.000
passagiers met
hun auto
vervoerd
(Van een onzer verslaggevers)
DEN BOSCH - In 1954 lanceerden de Britse
Spoorwegen aarzelend het idee van de autoslaap
trein. Filosofie erachter: een zeer groot deel van
de vermoeiende autoreis naar de verre vakantie-
besteraming leg je ontspannen af, je hebt tijd
winst en je vermijdt de lange, met kinderen soms
vervelende, dagtrajecten. Het duurde echter tot
1960 voor de Nederlandse Spoorwegen even aarze
lend het idee overnamen en de eerste autoslaap-
trein inzetten van Amsterdam naar Avignon in
Zuid-Frankrijk. Vandaag, vijftien jaar later, is
feestelijk in Den Bosch de honderdduizendste
auto de treinwagon opgereden. De inzittenden
werden gefêteerd. Een mijlpaal is bereikt. Het
totale aantal reizigers van autoslaaptreinen steeg
ermee tot 302.500.
Dat eerste jaar 1960 was een voorzichtig aftasten.
Slechts duizend reizigers en 370 auto's. Maar er
zat duidelijk groei in. Vijf jaar later waren het
al meer dan 14.000 reizigers en 5100 auto's. In
1972 bijna dertigduizend reizigers en 9300 auto's.
Vorig jaar bijna 32.000 reizigers en 9850 auto's.
Voor dit jaar is de prognose al een kleine 11.000
auto's en 34.000 reizigers.
In die jaren zijn de mogelijkheden om per autos-
laaptrein te reizen flink uitgebreid. Al lang is
Avignon niet meer de enige bestemming. Nu kan
de toerist kiezen uit tien bestemmingsmogelijkhe
den: Avignon, Fréjus-St. Raphael, Narbonne, Salz
burg, Villach, Ljubljana, Biasca, Milaan, Genua.
Dan is er ook nog een auto-dagtrein naar Lörrach
bij Basel.
Ook het aantal keren dat zo'n trein rijdt is veel
groter geworden. Gedurende zes maanden per jaar
verscheidene malen per week - de auto-dagtrein
zelfs elke dag in het hoogseizoen - rijden dë lange
dubbeldekswagons vol auto's het zuiden tegemoet.
Want dat is wat ze gemeen hebben, ze gaan
allemaal van noord naar zuid. Niet te onderschat
ten voordeel: ze komen ook terug, maar dan met
gebruinde, opgeladen, het-zit-erop-thuisvaarders.
Waar is de grote vlucht die de autoslaaptrein heeft
genomen aan te danken? Een enquête heeft uitge
wezen dat 39 procent van de autoslaaptreinreizi-
gers die trein kiest om inspannende ritten over
ADVERTENTIEJ
Gemakkelijk en betrouwbaar bij de NMB.
Voor alle doeleinden Ook voor het verbeteren van uw
woning Geen informatie bij werkgever.
Kwijtschelding bij overlijden.
Inlichtingen bij alle NMB-kantoren.
grote afstanden op onbekende wegen te vermijden.
27 procent zette de auto op de trein, omdat de
wegen in het vakantieseizoen meestal overbezet
zijn. Dit bleken de belangrijkste argumenten. Zes
tien procent van de autoslaaptreinreizigers ziet de
behaalde tijdwinst als een zeer belangrijk voor
deel. Zes procent meende dat bij hen de doorslag,
om op deze wijze met vakantie te gaan, had
gegeven het feit dat men zich een overnachting
bespaarde en het zoeken naar een geschikte plaats
om te overnachten. Een nog kleinere categorie
vond de autoslaaptrein een ideale oplossing voor
het reizen met kleine kinderen of achtten de
autoslaaptrein het middel om hun actieradius in
de vakantie te vergroten.
Daar staat de kostenfactor tegenover. Zeer globaal
is men met de autoslaaptrein zo'n veertig procent
duurder uit, dan wanneer men met de auto naar
de vakantiebestemming rijdt. Het voordeel is ech
ter wel, dat men er sneller is, dat de bestuurder
en ook de inzittenden van de auto minder ver
moeid aankomen en de „relatieve onveiligheid",
zoals de Consumentenbond dit omschrijft, sterk
daalt.
De Spoorwegen zelf omschrijven het aantrekkelij
ker: ,,Als u uw auto op de dubbbeldeks autowagen
hebt gereden en U zich in uw coupé of uw
slaapcompartiment hebt geïnstalleerd, dan begint
U ontspannen aan uw vakantiereis met snelheden
van vaak meer dan 120 km per uur. Even een
wandelingetje door de trein, een drankje of iets
verfrissends gebruiken, dineren in het restauratie
rijtuig, het rijdend restaurant. En later op de
avond gaan slapen in de veilige trein, 's Morgens
ontbijt en dan na enkele uurtjes is het zover: auto
afladen en de vakantie begint op de ochtend
volgend op de dag, waarop U pas eind van de
middag bent vertrokken"
Maar: men zal tijdig moeten reserveren, want ook
dat is dringend noodzakelijk.
