Stakingen en Portugal spelen hun rol
bij verkiezingen in Italië
Zangeres Ria Kuiken verknipte ape-pakken uit
haar shows tot unieke wandkleden
VOOR RUIM
6000 RADEN
ROME Zondag 15 en maandag
morgen 16 juni worden in Italië
verkiezingen gehouden voor de
regionale-, provinciale- en ge
meenteraden. Ongeveer 40 mil
joen Italianen zijn stemgerech
tigd. Er wordt een grote opkomst
verwacht, zeker van de bijna 3
miljoen kiezers tussen de 18 en 21
jaar die voor het eerst naar de
stembus mogen, sinds in Italië
begin dit jaar de kiesgerechtigde
leeftijd werd verlaagd.
Er moeten ruim zesduizend ge
meenteraden worden gekozen, 85
provinciale raden en 15 regionale
raden. Het Italiaanse parlement
besloot onlangs dat deze verkie
zingen in het teken van de alge
mene bezuiniging moeten staan.
Er is getracht om door tal van
beperkende maatregelen geld
smijterij in de verkiezingscam
pagne te voorkomen.
De verkiezingsslag is in plaats
van de gebruikelijke 45 dagen nu
pas 30 dagen voor de kiesdatum
begonnen. Er mogen geen luid
sprekers gebruikt worden anders
dan om bijeenkomsten aan te
kondigen, geen gemotoriseerde
optochten, geen lichtreclames,
geen straatoverspannende span
doeken, geen strooibiljetten of
pamfletten.
zingen is het geweld. Ultra-links en ex
treem-rechts houden elkaar met hun boos
aardige en bloedige acties vrijwel in even
wicht, al heeft de speciale terroristenbe-
strijding in Italië gewaarschuwd voor nieu
we ultra-rechtse aanslagen.
De regering kreeg er onlangs een wet door
waarin de politie veel meer bevoegdheden
krijgt om op te treden. Op wie, tenslotte,
de drie miljoen nieuwe, jonge kiezers zui
len stemmen is moeilijk te peilen, al zal
het wel half- om links en centrum worden.
Gezien alle externe en interne ontwikkelin
gen staat het vrijwel vast dat de komende
verkiezingen geen politieke aardbeving zul
len veroorzaken. Het lijkt uitgesloten dat
óf links, óf uiterst rechts spectaculaire
winsten zullen boeken. Evenmin is het
waarschijnlijk dat de christen-democraten
genadeloos zullen worden weggestemd.
Uiterst belangrijk zijn de uitslagen voor de
15 regionale raden. De regionalisatie en de
daarmee gelijk opgaande decentralisatie
van bestuur is een stokpaardje in Italië,
waar uit de aard der historie de band met
het eigen gewest veel sterker is dan met
het kunstmatige bestuurscentrum Rome.
Dertien jaar geleden haalde de Nijmeegse Ria Kuiken royaal de voorpagi
na's. toen ze in de piste van circus Toni Boltini gebeten werd door een
bruine beer. „Toevallig", zegt ze, „had Boltini gezorgd, dat er een fotograaf
aanwezig was. En toevallig stond die fotograaf er altijd, als artiesten in
de kooi oefenden voor het artiestengala. Het is in elk geval een ongeluk,
dat me mijn leven lang zal achtervolgen".
BERE-GOEIE" EXPOSITIE
99
Amsterdam - De Amsterdamse Jordaan is
hard bezig aan zijn metamorfose van veel-
bezongen pauper-paradijs tot kosmisch
centrum van het hippe heelal. De morsige
ome's, die vroeger in de buurtcafeés hun
keiltjes in straf tempo naar de treurlip
tilden zijn al grotendeels verdreven door
makrobiotische broeders, die gehuld in
tafelkleden en beddenspreiden op weg zijn
naar een betere wereld. De alkoven, waar
generaties van rondborstige moeders
kroostrijk opzien baarden baarden zijn
uitgebroken en verbouwd tot bistro's en
boetieks, waar het afval van de welvaarts
staat de etalages vult. De garnalenpelsters
en breikousen, de zatladders en dé spiri
tusdrinkers hebben hun plaats op de trot
toirs moeten afstaan aan schilders en
musici, die in het labyrinth van stegen en
sloppen een bron van inspiratie hebben
aangeboord. De garen- en bandwinkels, de
warme bakkers en beenhouwers zijn ver
dwenen en in hun plaats zijn galeries en
kunstzaaltjes opgedoken waar de franje
van dit ondermaanse feestelijk aan de
man wordt gebracht.
De nieuwste aanwinst in deze stenen moes
tuin van Mokum is galerie ,,'t KUIKEN"
in de Nieuwe Leliestraat 154, die woensdag
met draaiorgelmuziek én een wonderbaar
lijke wijn-vermenigvuldiging is geopend.
Onder het wakend oog van overbuurman
Chris heeft zangeres-fantaisiste Ria Kui
ken (inmiddels van zwartharige opgebleekt
tot blonde bazin) de parterre van haar
kabouterhuisje omgeturnd tot stalling voor
haar wandkleden. Ze heeft er een half jaar
aan gewerkt en in die periode 64 mudzak-
ken vol puin naar buiten gesjouwd. Deze
werkzaamheden werden permanent gade
geslagen door ome Chris, die zich van tijd
tot tijd over zijn raamkozijn boog en riep:
„Meid. werk nou niet zo hard. Denk toch
om je rikketik".
Nijmeegse Ria Kuiken, die in 1962 royaal
de voorpagina's haalde, toen ze in de piste
van circus Boltini door een beer gebeten
werd („ja jongen, dat stomme ongeluk zal
me mijn leven lang achtervolgen. Een
Amerikaanse artiest zou waarschijnlijk blij
zijn met zo'n gimmick") is vele jaren op
wereldtournee geweest met haar „Happy
Holland Show", een snelle verkleedpartij
op bekende melodieën. „Ik sjouwde me rot,
had bij het inchequen op Schiphol steevast
tachtig kilo overbagage door die verdomde
apepakken. En overal waar ik kwam plak
te ik onmiddellijk die overdwarse smile op
mijn gezicht Ik ben in feite al die jaren
op de versiertoer geweest. Er mooi bijlo
pen en na afloop aan het feest deelnemen.
Een vreemd, onwezenlijk leven.
In 1972 kreeg ik de onvermijdelijke opdon
der. Ik ben geboren onder het teken van
de leeuw. Ik heb altijd gedacht, dat ik de
hele wereld op mijn nek kon dragen. Maar
daar heb ik me wel even in vergist. Ik
kwam terug uit Singapore en zat opeens
volledig aan de grond. Leeg, uitgeput geen
zin meer om te werken. Ik was ook bang
voor mensen, durfde de straat niet meer
op en verborg me.
Vreemd, dat is me allemaal voorspeld in
1954. Ik werkte toen bij Wim Kan en op
een avond heeft een astroloog me in een
Amsterdams café gezegd, dat ik nog eens
in een ernstige crisis verzeild zou raken.
Ik heb hem midden in zijn gezicht uitgela
chen, want er was bij Ria immers geen
vuiltje aan de lucht Ria kon alles. Hij zei
ook, dat ik zou ophouden met zingen en
dat ik iets heel anders zou gaan doen.
Ik ben pas weer teruggegaan naar dat
cafeetje, maar niemand kon zich die man
herinneren. Ik heb daarna in het telefoon-
boek de adressen van alle Amsterdamse
astrologen opgezocht, maar hij zat er niet
bij.Jammer, want alles, wat hij twintig jaar
geleden voorspeld heeft is inmiddels uitge
komen. Ik had hem willen vragen, hoe hij
dat deed. Ik krijg de indruk, dat ieder
mens geprogrammeerd is.
Ik heb twee keer in het ziekenhuis gelegen
en in die tussentijd heb ik al mijn apepak
ken verknipt Ik kon niet anders, ik wilde
er definitief een punt achter zetten. Op een
dag heb ik wat lapjes naast elkaar gelegd
en een figuur gemaakt En voordat ik het
wist zat ik als een waanzinnige te werken
aan wandkleden. Zonder enige artistieke
bijbedoeling overigens, ik zag alleen kleu
ren en schimmen. Als ik een stuk goudla-
mé vaststikte dacht ik er ook niet bij: „oh
ja, die jurk droeg ik in mijn show voor
de militairen". Ik dacht eigenlijk niks, gaf
mijn wandkleden ook geen namen. Dat is
pas deze week gebeurd. Elk beestje heeft
nu eenmaal een naam".
Ze beschouwt het maken van wandkleden
nog steeds als een bruikbare therapie, „in
het begin kon ik trouwens niks anders.
Ik durfde mijn deur niet uit en moest wel
troost zoeken bij de apepakken, die ik
gesloopt had. Zij waren het restant van een
brok voltooid verleden tijd, een stuk herin
nering en nostalgie.
Pas nu realiseer ik me, waar ik mee
gewerkt heb. Je herkent stukken van een
oude handschoen, van een glitterpak, een
snoeverige japon. Het is net een verknipte
film, die wordt teruggedraaid.
Aan mijn eerste wandkleden heb ik zo'n
zes weken gewerkt. Elke dag konsekwent
zes uur. In het begin ging het allemaal heel
minutieus. Ik zat eindeloos te dubben over
de plaats van één pareltje, één lapje. Nu
gaat het allemaal vlotter. Het is nonchalan
ter geworden, grover. En dat vind ik zelf
een winstpunt. Perfectie betekent vaak de
dood in de pot".
Op haar eerste expositie hangen negentien
'wandkleden, die prijzen op moeten bren
gen tussen de 400 en 2000 gulden. „Dat lijkt
veel", geeft ze toe, „maar als je het in
uurloon uitrekent verdien ik minder dan
een aankomende werkster. Ik heb daar
weinig moeite mee. Ik zal het erger vinden,
als er een koper komt opdagen. Die kleden
zijn je kinderen geworden die weten alles
van de ellende, die je hebt doorgemaakt
Als ik door het zaaltje loop heb ik het
gevoel, dat ik ze aardig aan het verraden
ben.
Na de expositie van haar wandkleden wil
ze collega's met hun artistieke huisvlijt
naar ,,'t Kuiken" lokken. Op haar verlang
lijst staan al de namen van de schilderen
de Toon Hermans, Riek-Saartje-Schagen
en balletmaker Toer van Schaik en de
tekenende Martine Bijl en haar vriend
Henk van der Molen. „Het is een droom
pje", zegt ze, „maar ik hoop wel, dat het
uitkomt Dat ,,'t Kuiken" een trefcentrum
wordt voor de bezige kleinkunst".
Zelf probeert ze ondertussen voorzichtig
het spoor terug te vinden naar de bühne.
Ze heeft nieuwe showkleren laten maken
en staat klaar om haar kameleon-act te
verhuren voor uw stijlvolle feestavond. „Ik
ben al een paar keer opgetreden en het
lukte aardig. Ik was alleen waanzinnig
nerveus. Je voelt je een beginneling, die
weer in de kleuterklas zit. Maar met Ram
ses Shaffy zeg ik toch: „Ik zal doorgaan".
Want als je eenmaal bededen in het dal
bent geweest en bij de rivier zinloos de
steentjes hebt geteld heb je maar één idee:
„dit wil ik nooit meer doormaken".
Leo Thuring
(van onze correspondent)
ROME De communistische invloed in
Portugal en het recente bezoek van de
Amerikaanse president aan Italië zijn de
twee toevalligheden die van invloed kun
nen zijn op de aanstaande regionale ver
kiezingen in Italië. De Portugese episode
kost de communisten vermoedelijk stem
men, zal althans de aanvankelijk ver
wachte stemmenwinst nadelig beïnvloe
den. Diezelfde gebeurtenissen zullen de
christen-democraten in Italië minder
stemmen gaan kosten dan tot nu toe was
gevreesd. Bovendien heeft het bezoek van
president Ford de DC (Democrazia Cris-
tiana) enigszins in de (verkiezings)kaart
gespeeld, ook al wordt in linkse politieke
kringen beweerd dat het bezoek politiek
heel weinig voorstelde.
Als Portugal het buitenlandse element is
in de verkiezingsstrijd, dan is de werkloos
heid en de werkgelegenheid de belangrijk
ste binnenlandse factor die meetelt in deze
verkiezingen. De maand mei heeft een
ongekend aantal, soms langdurige stakin
gen te zien gegeven in vrijwel alle sectoren
van het Italiaanse openbare leven: de in
dustrie, de overheidsinstellingen, douane
en belastingen, alle openbaar vervoer en
vooral de luchtvaart, kranten en scholen
hebben eens of meermalen gestaakt Uiter
aard op de eerste plaats om de aandacht
te vestigen op de kosten van levensonder
houd en op de noodzakelijke loonsverho
gingen. Er is ook gestaakt als protest tegen
de terreur en het neo-fascistische geweld,
tegen het woningtekort en tegen de stijgen
de werkloosheid.
Maar de agitatie bij de vakbonden en de
werknemers is vooral gegroeid vanwege
het uitblijven van de langbeloofde interne
reorganisaties. Structuur en organisatie
van veel instellingen, bedrijven en openba
re diensten is ouderwets en uiterst ineffi
ciënt.
De onrust op het arbeidersfront bestaat
zowel in het geïndustrialiseerde noorden,
als in het industrie-arme midden en zuiden
van Italië.
In de noordelijke provincies was men ver
wend met voldoende en goed betaald werk.
Dat is helemaal overeenkomstig het
beeld in tal van andere landen de laatste
tijd veranderd. Het aantal parttimers is
zeer groot, het aantal werklozen snel geste
gen. In het zuiden is vooral Napels een
brandhaard van onrust geworden. Het aan
tal werklozen in deze stad en omgeving is
onrustbarend opgelopen en van enige
structurele aanpak, bijvoorbeeld door
nieuwe bedrijven of investeringen, is geen
sprake. In het noorden zullen vooral de
linkse partijen deze ontevredenheid uitbui
ten. In Napels daarentegen zullen waar
schijnlijk de neo-fascisten zich gaan 'ont
fermen' over de verontruste en ontevreden
kiezers.
De MSI, de uiterst rechtse partij van Almi-
rante, heeft in Napels een formidabele
lijsttrekker voor het burgemeesterschap in
de figuur van de plaatselijke reder Achillo
Lauro, een man die eerder al burgemeester
was van Napels, die in feite als een 'ko
ning' regeert en aanbeden wordt en die in
zijn leven zijn aandacht verdeeld heeft
tussen zijn omvangrijke vloot, en zijn poli
tieke hobby. Lauro voelt zich al jaren
voortreffelijk thuis op de uiterste rechter
flank.
De leider van de Italiaanse communisten,
Berlinguer, heeft in het verleden telkens
weer aangedrongen op een zogenaamd
"historisch compromis", zijnde de redelijke
samenwerkingsvorm in algemeen landsbe
lang tussen communisten en christen-de
mocraten. Deze laatsten hun ervaren
aanvoerder Fanfani voorop hebben die
boot afgehouden. Sinds de machtsoverna
me door de communisten in Portugal heb
ben ze dat eens te meer, met krachtige
argumenten en kennelijk definitief gedaan.
Ook al veroordeelde Berlinguer de uitslui
ting van de Portugese christen-democra
ten, ook al distantieert hij zich telkens
weer van de Portugese kwestie, hij vindt
meer dan ooit een argwanend, neutraal
gehoor. Niet in zijn eigen politieke kring,
maar daarbuiten. Want wie zo vragen
vele Italiaanse politici en kiezers zich af
wie geeft ons de garantie dat in Italië
uiteindelijk niet hetzelfde kan gebeuren als
in Portugal?
De communisten hebben anderhalf miljoen
leden, maar in doorsnee negen miljoen
stemmers. Die zeveneneenhalf miljoen
communistisch stemmende Italianen zijn
voor de partij van levensbelang, ze zijn
anderzijds ook het moeilijkst vast te hou
den.
De christen-democraten, en vooral de hui
dige regeringsleider Aldo Moro, verkondi
gen vrijwel dagelijks dat ze, op grond van
duidelijke afspraken, bereid zijn de huidi
ge centrum-linkse koers door te zetten.
Maar op hun beurt zetten veel linkser
georiënteerde politici daar weer vraagte
kens bij. Ze verwijzen naar een recente
gebeurtenis in het parlement.
Een neo-fascistische senator moest door de
justitie verhoord worden in verband met
z'n vermoedelijk aandeel in de rechtse
staatsgreep van prins Borghese. Het parle
ment moet dan toestemming geven om een
collega-parlementslid van zijn onschend
baarheid te ontheffen, waarna de justitie
in actie kan komen. Het bewuste neo-fas
cistische parlementslid werd evenwel van
justitiële actie 'gered' dankzij honderdtwin
tig stemmen uit de christen-democratische
hoek.
Een ander facet voor de komende verkie-
Op de parterre van haar kabouterhuis in de Amsterdamse Jordaan heeft zangeres-fantaisiste Ria Kuiken haar galerie ,,'t Kuiken" geopend. Op de eerste
expositie hangen negentien unieke wandkleden, die ze heeft gemaakt van de verknipte glitterjaponnen uit haar vroegere shows.
Mio+ -ju. .r, u.» Een 'vicolo' in Napels, een straatje waar het leven zich afspeelt tussen
t gestoord door reizigersdrukte lezen twee Romeinen hun krantje op het station van hun stad. Buiten hoogoprijzende huizen en geparkeerde auto's op het vaak smeriqe weqdek
staan de treinen in lange rijen, in atwaenting van het einde van de zoveelste staking. De stad lijkt rijp voor een neo-fascistische greep naar de macht.
