Wikkend en wegend
inspelen op de
wisselvalligheden
van
weer
en wind
b%
7%
ZWEEFVLIEGEN:
Teriet in het zilver
de postgiro Rijkspostspaarbank
WOENSDAG 4 JUNI 1975
LEIDSE COURANT
PAGINA 9
Arnheo. Een wolk als eei
wazige bloem, hoog boven d«
honderden hectaren grote hei
detuin van het nationaa
zweefvliegcentrum „Teriet'
bij Arnhem. En rond di«
bloem cirkelen als honing zoe
kende bijen soms haast nip
pend aan de kelken twee
ranke zweefvliegtuigjes. De
toestelletjes zijn druk doende
om uit een fikse thermiekbel
te halen wat erin zit. En als
leek denk je dan: als dat maar
goed gaat, als ze zich in
hun hang naar het hogere
maar niet laten verleiden tot
„ellebogenwerk".
Nee, willens en wetens gebeurt
zoiets natuurlijk nooit. Maar
een ongeluk zit ook bij de
zweefvliegerij vaak in een
klein hoekje. Het blad „Ther
miek" van de Koninklijke Ne
derlandse Vereniging voor
Luchtvaart windt daar hele
maal geen doekjes om. In het
aprilnummer van dit jaar
staat tenminste 'n prozaïsch
relaas van een bijna-ramp op
7 augustus 1974: 3oven Teriet
ontstond een botsing tussen
twee zweefvliegtuigen, die in
dezelfde thermiekbel vlogen
onder daarvoor ideale omstan
digheden. Niettemin ging het
fout. Het werd nog juist een
„schampschot", doch het had
voor hetzelfde geld fataal kun
nen aflopen".
Van elke duizend lezers zeg
gen er nu negenhonder- negen
en-negentig: „Zie je nou wel?"
Maar de statistieken wijzen
uit, dat zweefvliegen lang niet
zo gevaarlijk is als bijvoor
beeld autorijden. Vorig jaar
werden er 146.642 vluchten ge
maakt, die zesentwintig onge
vallen opleverden, waarbij ze
venentwintig toestellen waren
betrokken. Er viel een dode te
betreuren, terwijl vier zweef
vliegers lichte verwondingen
opliepen. Een jaar eerder 'n
zelfde aantal ongelukken pn
ook één dode.
Wat is dat zweefvliegen eigen
lijk? Het in de lucht houden
van een vliegtuig door gebruik
te maken van thermiek en zo
doende vooraf bepaalde tra
jecten af te leggen. Om duide
lijker te zijn: de lucht om ons
heen is voortdurend in bewe
ging. Niet alleen in horizonta
le, maar ook in verticale rich
ting. Het op-en-neer bewegen
van de lucht wordt veroor
zaakt, door obstakels, die de
horizontaal bewegende lucht
(wind) op zijn weg ontmoet,
maar ook door verwarming
van lucht in de onderste lucht
lagen. Immers, warme lucht is
lichter dan koude en stijgt
daardoor op. En dat is nu
thermiek.
Aan de zweefvlieger de taak
om wikkend en wegend 'n op
timaal gebruik te maken van
de mogelijkheden, die de
luchtbewegingen van het mo
ment hem bieden. Waarbij het
fout inspelen op 'n situatie
veelal wat later wordt afge
straft. In het gunstigste geval
met een minder goede presta
tie, in een minder gunstig ge
val met een voortijdige land
ing. Vast staat ook, dat de
(meestal kleine) ongelukjes in
de zweefvliegerij merendeels
veroorzaakt worden door
soms wel drie tot vijf minuten
eerder gemaakte fouten.
„Zweefvliegen? Da's toch niks
voor ons soort mensen?" Het
wordt nog maar al te vaak
gezegd.En die afwijzing is dan
niet alleen gebaseerd op de
misvatting, dat het hier om
een levensgevaarlijke sport
zou gaan, maar ook op de
stellige veronderstelling, dt de
zweefvliegerij een peperdure
en dus elitaire bedoening zou
zijn.
Natuurlijk, ook voor het vlie
gen zonder motor moet be
taald worden. Maar het kost
echt geen kapitalen. Voor pak
weg vijf zes tientjes per
maand komt u al veelvuldig
van de grond. Tenminste..als
er een club is, die u hebben
kan.
In ons land doen zo'n driedui
zend mensen aan zweefvlie
gen. In de wintermaanden zijn
het er pakweg vijfhonderd
minder. Maar goed, driedui
zend dus en dat is dan rijp en
groen, van alles wat. Zij zijn
voor het beoefenen van hun
sport aangewezen op het na
tionaal zweefvliegcentrum
Teriet, of op een van de 29
andere zweefvliegterreintjes,
die veelal slechts part-time
door de 44 zweefvliegclubs
kunnen worden-gebruikt.
Neemt men bij deze ruimtelij
ke situatie ook nog in aanmer
king, dat met name de. clubs
niet al te ruim in hun (kostba
re) materiaal zitten, dan zal
het duidelijk zijn, dat er maar
niet ongelimiteerd gevlogen
kan worden. Maar al zijn de
startmogelijkheden vrij be
perkt, er is (nog) geen sprake
van een algemene ledenstop
bij de clubs. En op het natio
naal zweefvliegcentrum zal het
van de toevallige toeloop af
hangen of men vlot aan een
lierstart toekomt. Onder de
meest ideale (weers) omstan
digheden haalt men daar bij
de huidige accommodatie
een dagtotaal van tweehon
derd vluchten.
Een gemiddelde leerling, die
regelmatig lest, heeft zo'n
veertig tot vijftig starts met
instructeur nodig, voordat hij
aan „solo" toe is. En daarna
moet hij nog wel een jaartje
studeren om met succes een
gooi te doen naar het z.g.
zweefvliegbewijs van de Rijks
Luchtvaart Dienst Met zo'n
bewijs mag men zich zweef
vlieger noemen.
En de brevetten dan? Nou, dat
is een heel andere zaak. Die
brevetten zijn er van hoog tot
laag. Maar het zijn z. g. „sport-
waarderingen", waarmee pres
taties worden beloond. Ze lo
pen op tot goud met drie dia
mantjes en zijn dat is na
tuurlijk erg belangrijk in
ternationaal erkend.
Dat zweefvliegen niet peper
duur is, ondanks het feit dat
accommodatie en materiaal
wel in de papieren lopen, komt
omdat er van rijkswege be
hoorlijke bedragen in worden
gestopt. Nee, over „subsidie"
spreekt men in zweefvliegkrin-
gen liever niet, wel over „ver
goeding". En met een beetje
goede wil kan men achter de
overheidssteun ook echt wel
het profijtbeginsel zien.
Om dit dan meteen maar even
toe te lichten: het opleiden van
vliegers, zowel voor de burger
als voor de militaire lucht
vaart, is een uitermate kostba
re aangelegenheid, waarbij
men zich maar weinig missers
kan veroorloven. Nu heeft de
„Vluchtig" kijkje op het
nationaal zweefvliegcen
trum Teriet
Gevleugelde kandidaten
voor een sleep- of lierstart
Arnhem Het Nationaal
Zweefvliegcentrum Teriet bij
Arnhem bestaat 25 jaar. Het
zilveren Jubileum wordt za
terdag officieel gevierd. Voor
het officiële tintje zorgt de
minister van Verkeer en Wa
terstaat T. E. Westerterp, die
's middags per motor-zweef
vliegtuig naar Teriet gevlogen
komt om de prijzen uit te
reiken van de nationale
zweefvliegtuigwedstrijden,
die momenteel vanaf het cen
trum van de Koninklijke Ne
derlandse Vereniging voor
Luchtvaart worden gehouden.
Teriet hérbergt de enige pro
fessionele zweefvliegschool
(desgewenst met internaat in
jeugdherbergstijl) van ons
land. Het op bijna vierhonderd
hectaren thermiekrijke Terlet-
se heide gesitueerde centrum
omvat verder onder meer:
werkplaatsen, hangars, kanto
ren en een restaurant, dat „De
Thermiekbel" heet.
De zweefvliegschool is een op
leidingsinstituut, dat niet al
leen open staat voor begin
ners, maar ook voor gevorder
de zweefvliegers, die een
voortgezette (prestatie)vliegop-
leiding willen volgen.
De lessen worden zowel indivi
dueel als in cursusverband ge
geven op het vliegterrein, dat
een vliegstrip in L-vorm voor
sleepstarts heeft en enkele
kleinere strips voor lierstarts.
Van de zweefvliegvloot van
Teriet kan in principe iede
reen gebruik maken. Wie zelf
niet vliegt, kan zich laten vlie
gen door een instructeur.
Het ziet er naar uit, dat Teriet
binnen afzienbare tijd een fik
se metamorfose zal onder
gaan. Binnenkort begint na
melijk de aanleg van de rijks
weg 50, die deels over het cen
trum is geprojecteerd. Met na
me de belangrijkste start-land
ingsbaan en „De Thermiek
bel" vallen eraan ten offer.
In KNWL-kringen vertrouwt
men er echter op, dat het rijk
de anderhalf tot twee miljoen
zal voteren, die nodig zijn om
van Teriet een weliswaar klei
ner, maar ook moderner
zweefvliegcentrum te maken
met een capaciteit van zo'n
dikke 25.000 starts per jaar.
(De capaciteit van de huidige
accommodatie is 14.000 starts).
Nu reeds vervult Teriet een
niet onbelangrijke functie op
het gebied van de recreatie.
Op zonnige zomerdagen trek
ken zeer velen de Veluwe op
om in de buurt van het cen
trum naar het wenden en ke
ren van de zweefvliegtuigjes te
gaan kijken. Niet voor niets is
er langs Teriet (op de nog zo
smalle weg Apeldoom-Am-
hem) een stopverbod van
kracht.
„Onbegrijpelijk eigenlijk, dat
niet meer mensen op Teriet
zelf komen kijken", vindt de
voorzitter van de afdeling
zweefvliegen, de heer D. Hin-
lopen. Er schijnt veel drempel
vrees te heersen onder de
overgrote massa, die Teriet
niet kent Maar dat wordt stel
lig minder als Terlet-voorzitter
J. H. Oorthuys zijn zin krijgt
„We gaan", zegt hij, „mooie
wandelpaden uitzetten op het
centrum, zodat het publiek
veilig overal veel dichter bij
kan komen en niet meer alleen
is aangewezen op „De Ther
miekbel" en het aangrenzende
terras".
Ten slotte (voor wie al heel
gauw 'n kijkje op Teriet wil
nemen) het programma voor
het zilveren feest op zaterdag
7 juni: 14.15 uur demonstraties
met modelvliegtuigjes, 14.30
uur parachutespringen en pa-
rasaUing, 14.50 uur motorzwe-
ven, 15.00 uur zweefvliegde-
monstraties, 15.30 uur massale
aankomst zweefvliegtuigen en
15.50 uur ballonopstijging.
DRIES SCHEEPSTRA
praktijk geleerd, dat de zweef
vliegerij een goed stukje pre
selectie inhoudt. Zo goed, dat
deelnemers aan scholierencur
sussen twee-en-een-half maal
meer kans maken om door de
selectie voor een vliegeroplei
ding te komen dan „zo-maar"
kandidaten.De praktijk leert
bovendien, dat er voor de
meeste van deze kandidaten
ook een briljante vliegerscar
rière is weggelegd.
In feite vergoedt het rijk (het
is niet CRM, dat hier afschuift,
maar het ministerie van Ver
keer en Waterstaat) alleen op
basis van de scholierencursus
sen van elf weken, die er re
gelmatig worden gegeven.
Maar het profijt van die finan
ciële steun werkt natuurlijk
door in het complete zweef-
vliegapparaat.
Geen wonder, dat de Konin
klijke Nederlandse Vereniging
voor Luchtvaart en meer in
het bijzonder haar onderafde
ling „zweervliegen" de jeugd
van veertien jaar en ouder met
alle mogelijke middelen aan
moedigt om eens een proef-
vluchtje te maken of liever
nog in te schrijven voor een
scholierencursus.
Een van die middelen is een
folder, die „zin in zweven?"
heet en waarin uit de doeken
wordt gedaan hoe je zweefvlie
ger kunt worden. En dat be
gint dan allemaal met 'n eerste
vlucht:
,3egin eens met het bréngen
van een oriënterend bezoek
aan de zweefvliegclub van je
keus. Ga er die zaterdag of
zondag zo vroeg mogelijk
heen, want een zweefvliegdag
is lang: de weersverwachting
wordt besproken, de zweef
vliegtuigen en de "verkeersto
ren met seinlamp en windzak
worden naar het veld gesleept,
de lier wordt volgetankt en
opgesteld, de duizend meter
lange lierkabel wordt uitgere
den. .er wordt hard gewerk-
t..je wordt uitgenodigd in een
tweezitter plaats te nemen. De
instructeur achter je laat je
kennismaken met de instru
menten en bedieningsorganen.
Hij laat je tijdens de vlucht
„meevoelen" en..je zit te ge
nieten".
Genieten, dat is eigenlijk te
zwak uitgedrukt als het gaat
om zweefvliegers of zij, die
bezig zijn dat te worden. Als
ware gedrevenen kan men hen
doende zien in het nationaal
zweefvliegcentrum of een van
de andere zweefvliegvelden.
Of ze nu een start gaan ma
ken, gemaakt hebben of uitge
rekend die dag helemaal niet
zullen maken, hun heilig vuur
is even groot. Het straalt als
het ware uit de ogen waarmee
zij om de haverklap het luch
truim afzoeken.
Boekje open
over snaren.
Renterekening
Plusrekening
/VV[ Itinn Wil meer weten over de makkelijke spaar-
vormen van Postgiro/Rijkspostspaarbank.
Q Ik heb al Postglro. rek.hr,
Ik heb nog geèn Postgiro.'
Naam en voorletters-.
Adres
Woonplaats.
Iln open envelop zonder postzegel zenden naar
Girokantoor, Leeuwarden.
