Land- en tuinbouw
laatste twee jaar
niet kostendekkend
Inkomen boer en tuinder
valt niet te vergelijken
met dat van loontrekkende
LEI-CUFERS BEVESTIGEN:
Wel of geen overschotten bij zuivel?
TOMATENPRIJZEN HANDHAVEN ZICH GOED
RECORDPRUS VOOR SNIJGROEN BIJ VEILINGEN
GOEDE PRIJZEN, MAAR KWEKERS HAPPEN NIET
MAANDAG 12 MEI 1975
(Van een onzer redac
teuren)
DEN HAAG Dat het
niet goed gaat met de
land- en tuinbouw is be
kend, maar hoe slecht
het gaat blijkt uit het
zojuist verschenen
Landbouw-Economisch
bericht van het Land
bouw-Economisch Insti
tuut De cijfers over de
laatste twee jaren ver
tonen een sterk dalende
tendens. Uit het over
zicht van de ontwikke
lingen in de landbouw
jaren 1973/74 en 1974/75
blijkt overduidelijk, dat
de demonstraties van
boeren en tuinders niet
zomaar zijn gehouden:
de landbouw is de laat
ste jaren lang niet kos
tendekkend.
De voor 1974/75 verwachte-be
drijfsresultaten blijven sterk
achter bij de uitkomsten van
het voorafgaande jaar, toen
men ook al te kampen had
met een tekort van vijfhon
derd miljoen gulden. De oor
zaak ligt volgens het rapport
deze keer niet bij de prijsstij
gingen van de aangekochte
goederen en diensten, die men
voor het uitoefenen van land
en tuinbouw nodig heeft Een
van die goederen, het veevoer,
daalde zelfs nog met één pro
cent in prijs. De druk op het
inkomen van land- en tuin
bouw kwam nu meer van de
kant van de lage opbrengsten
van de produkten. Gemiddeld
daalden die met viereneenhalf
procent ten opzichte van vorig
jaar. In de intensieve veehou
derij kelderde de prijzen zelfs
met tien tot twintig procent
Ongunstiger
Tegenover deze inkomstenda
ling stond een aanmerkelijke
stijging van het benodigde be
drag om in het levensonder
houd te kunnen voorzien. Dat
was nu een bedrag van zes
miljard gulden. Slechts zeven
enzestig procent kon worden
gedekt door wat de produkten
opleverden, hetgeen aanmer
kelijk ongunstiger is dan in
1973/74, toen de landbouw nog
voor negentig procent kosten
dekkend was.
Voor vrijwel alle bedrijfsty-
pen waren de uitkomsten la
ger dan vorig jaar. De groot
ste achteruitgang vertoonden
echter de grotere gemengde
bedrijven met veel intensieve
veehouderij. De arbeidsop-
brengst van de ondernemer
daalde op die bedrijven nota
bene met tachtig procent, het
geen het jaarinkomen op zes
duizend gulden bracht.
Voor volgend jaar moet
waarschuwt het LEI in de
landbouw op een verdergaan
de kostenstijging worden gere
kend. Gedeeltelijk kan die
worden opgevangen door
prijsverhoging van de produk
ten, die men door middel van
marktordening in de hand
kan houden. In hoeverre er
sprake is van een verbetering
van de rentabiliteit is echter
sterk afhankelijk van de - nog
niet te voorziene - ontwikke
ling van de opbrengst voor de
vrije produkten.
Tuinbouw
In de tuinbouwsector waren
de bed rij fsuitkomsten over
1974 ook ongunstig. Sterke
prijsstijgingen van grondstof
fen en diensten (24 procent, de
energie werd zelfs vijftig pro
cent duurder) en lagere op
brengsten op de glasgroenten-
bedrijven deden de opbrengst
voor de ondernemer met ruim
zestig procent dalen tot 11.800
gulden. Voor bloementelers
was de daling echter minder
sterk. In de bloembollen was
er nauwelijks iets te verdienen
en op de champignonbedrij-
ven was zelfs sprake van een
negatief resultaat
Overigens zijn de productie
cijfers in de land- en tuin
bouw met vier procent geste
gen. Er is ook in 1974 weer
sprake geweest van een toena
me van de uitvoer. De Invoer
steeg echter nog sterker.
In het LEI-rapport wordt
voorts ook ingegaan op de re
cente ontwikkelingen in de
agrarische structuur en op de
inkomensopbouw en de bete
kenis daarvan voor de be-
drij f sfinanciering.
Het LEI plaatst de slechte eco
nomische resultaten van de
agrarische sector tegen de
achtergrond van de algemeen
economische en landbouwpoli
tieke ontwikkelingen. Het sig
naleert onder meer de dem
pende invloed van het gemeen
schappelijk markt- en prijsbe
leid op de prijsontwikkeling
van de voedingsmiddelen.
Ook de spanningen die het
gemeenschappelijk landbouw
beleid ondervindt van de sterk
uiteenlopende inflatie in de
lidstaten van de Economische
Gemeenschap krijgen de aan
dacht
Bedrijfsrisico's
Verder bespreekt het rapport
de opeenstapeling van be
drijfsrisico's die de land- en
tuinbouw in het afgelopen jaar
heeft ervaren en de nadruk
die mede hierdoor is komen te
liggen op de beperkte moge
lijkheden van het landbouw-
prijsbeleid om een redelijke
inkomenspositie voor de agra
rische bevolkingsgroep te ver
wezenlijken.
IR. C.S. KNOTTNERUS OVER LEI-QJFERS
99
Van een onzer redacteu
ren
DEN HAAG - „Men
moet duidelijk een an
dere bril opzetten als
men de arbeidsinkom
sten van boer en tuin
der wil vergelijken met
het inkomen van een
doorsnee loon- en salari-
strekkende". Dit is de
mening van ir. C. S.
Knottnerus, voorzitter
van het Landbouw
schap, die hij heeft ge
geven als een commen
taar op de inkomenscij-
fers van het Landbouw-
Economisch Instituut,
die dezer dagen bekend
zijn gemaakt.
„Het LEI geeft bijvoorbeeld
voor de weidebedrijven ook
aan of er een netto-overschot
of een nettotekort is per hecta
re. Om dit te berekenen wor
den de arbeidskosten van de
boer omgerekend op cao-basis.
Tevens wordt aangenomen dat
de ondernemer 3100 uren per
jaar op het bedrijf werkt On
danks de al gunstige veronder
stelling, dat de Brusselse prijs-
besluiten volledig doorwerken
naar de boer stelt het LEI vast
dat de boer op het doorsnee-
we id ebedrijf van 25 ha nog
tienduizend gulden tekort
komt om het cao-loon te halen.
Bij een arbeidsinkomen van
40.000 gulden zou hij zijn ar
beidsuren op dezelfde wijze
betaald krijgen als de werkne
mer, die op cao-basis werkt",
aldus de heer Knottnerus, die
aanneemt, dat velen in Neder
land zullen zeggen, dat dat nog
niet zo'n slecht inkomen is.
Arbeid
hoeveel arbeid er nodig is om
dit resultaat te bereiken en
hoeveel aan sociale premies er
nog van dit bedrag moeten
worden betaald. Ook wordt
vergeten dat boer of tuinder
van zijn inkomen eerst inves
teringsuitgaven moet doen om
zijn arbeidsplaats veilig te stel
len. Natuurlijk moet hij ook
belasting betalen, zelfs nog
over de investeringen. Wat er
dan nog van zijn inkomen
overblijft is volgens Ir. Knott
nerus niet voldoende om nog
iemand in loondienst te ne-
„Ik heb nog steeds de Indruk,
dat velen in ons land dit verge
ten. Dat zou nog zo erg niet
zijn als hieronder niet behoef
den te worden gerekend dege
nen, die verantwoordelijk zijn
voor het beleid. Ik heb even
wel de indruk, dat zowel parle
ment als regering dingen ver
gelijken, die niet te vergelijken
zijn".
Ir. C. S. Knottnerus
RIJSWIJK - Of er op langere
termijn gezien sprake is van
structurele overschotten aan
melk en zuivelprodukten valt
te betwijfelen. Deze opvatting
ls neergelegd in een nota van
de produktenadviescommis-
sies van het produktschap
voor zuivel. De nota is een
reactie op de „balans van het
gemeenschappelijk landbouw-
beleid" van de Europese com-
missie. Bij melk en zuivelpro-
dukten, zo menen de produkt-
schapscommissies, hebben de
veranderingen in het verschil
tussen vraag en aanbod zich
in feite voltrokken rond de
nullijn, met schommelingen in
de orde van grootte van luttele
procenten van de totale jaar-
produktie. Van structurele
overschotten kan dan toch niet
gesproken worden. In het pro-
duktschapsbestuur, zo bleek
tijdens de discussies zitten le
den die de uitspraak van de
produktencommissies toch wel
wat erg kategorisch vinden.
Het maakt ook nogal verschil,
zo meende men, of men uit
gaat van de situatie in de EEG
of de situatie in de wereld. In
het bestuur betwijfelde men of
de Europese commissie het
wel bij het juiste eind heeft als
ze zegt dat prijspolitieke maat
regelen kunnen leiden tot een
vermindering van de produk-
tie. Uitvoerig werd gesproken
over het overschotprobleem
bij magere-melkpoeder. De
voorraden van dit produkt in
de gemeenschap lopen op met
15.000 tot 20.000 ton per week.
Zijn er nu wel of geen overschotten bij de zuivel.
De heer W. H. M. J.
Bergh deed onder r
suggestie, verwerking van ma
gere melkpoeder in varkens-
en pluimveevoer weer moge
lijk te maken.
Ondanks de rommelige week voor de han-
1, is er een goede vraag naar tomaten. Dit
ook in de prijzen tot uitdrukking geko-
m. Er wordt gemiddeld 16,05 per 6 kg.
or de A-sortering betaald (vorig jaar was
dit 8,34). De eerste warme-lucht tomaten
zijn inmiddels aangevoerd. Nu het iets war-
weer wordt, is het belangrijk dat het
plukken kort bijgehouden wordt, om te gro
te kleurverschillen te voorkomen.
De prijzen van de aubergines variëren van
1,90 tot 2,70 per kg. Bij deze teelt is het
erg belangrijk dat de vruchten niet te jong
geoogst worden, omdat ze anders snel rim
pelig zijn.
Er wordt bij deze teelt concurrentie onder
vonden van Kenia en Zuid-Afrika, die in
hoofdzaak naar Engeland exporteren. De
Can arische Eilanden leverden dit seizoen
15% meer aubergines dan vorig jaar. Italië
exporteert in beperkte mate aubergines naar
West-Duitsland. Het Centraal Bureau voor
Tuinbouwveilingen is in eigen land een re
clame-campagne voor dit gewas begonnen.
Door middel van recepten worden de consu-
De prijzen voor de tomaten handha
ven zich goed.
menten op de hoogte gebracht van de moge
lijkheden die er met deze vruchten zijn.
Komkommers
De komkommerprijzen liggen nog steeds
hoger dan vorig jaar. Het zal de komende
tijd belangrijk zijn om goed naar kwaliteit
te sorteren. Vooral de kwaliteit van de kom
kommers speelt een belangrijke rol bij de
prijsvorming en concurrentie. Er is bij deze
teelt een nieuwe ziekte gesignaleerd, name
lijk de Bleke-vruchtenziekte. De vruchten
worden bleek van kleur, blijven kleiner en
zijn aan het ondereind meestal iets verdikt.
Overige gewassen
De paprika noteerde prijzen van ƒ2,50 tot
3,00 per kg (groen) en liggen op hetzelfde
niveau als vorig jaar. De sperciebonen wor
den nog steeds goed betaald namelijk van
ƒ4,50 tot ƒ7,00 per kg. Een ander gewas
waar goede prijzen voor betaald worden zijn
de pepers namelijk voor de groene van
10,70 tot 12,30 per kg en voor de rode
15,70 per kg. Bij de sla zal er weinig
verandering in de prijzen optreden. Er wor
den op het ogenblik alweer kroten aange
voerd waarvoor prijzen van 53 tot 59 cent
per bos betaald worden. De peulen variëren
in prijs van 10,50 tot 11,90 per kg.
Dezogenaamde "moederweek" heeft een
grote aanvoer van snijbloemen teweeg ge
bracht waarbij de prijzen van bepaalde
produkten hoog werden opgeschroefd. Door
deze ontwikkeling werden er dagomzetre
cords gebroken.
Uitschieter in prijsnotering was vooral het
snijgroen prijzen welke nog nooit eerder
waren voorgekomen. De extra verenigingen
tot boven ƒ5.- per bos en de langgetopte
veren tot boven 4,50 per bos. De aanvoer
van dubbele violieren breidde sterk uit. Deze
uitbreiding zal na de "moederweek" voort
duren. De prijzen zijn uiteraard goed met
noteringen voor de betere kwaliteiten tot
boven 6.- per bos. De zwaardere amaryllis
stelen noteerden tot boven 1,20 per kelk.
De gemiddelde prijs lag rond 0,50 per kelk.
Het prijsherstel van de anjers heeft plaats
gevonden met gemiddelde prijzen tussen
0,35 en 0,45 per stuk.
De betere kwaliteiten reikten tot boven
0,70 per stuk. Bij de trosanjers in het
prijsbeeld niet veel anders, ook hier hoge
gemiddelde prijzen met uitschieters van 7.-
per bos. De trosanjer ging zelfs boven ƒ8.-
per bos. Ook bij de jaarrondchrysanten was
er een grote aanvoer waar te nemen met
goede noteringen. De spidersoorten tussen
4.- eh 5. waarbij de bonny-jeansoorten
niet ver bij achter bleven. De aanvoer van
geplozen was op sommige dagen ten opzich
te van de voorafgaande week verviervou
digd, al was het prijsverschil gezien de
meeraanvoer niet groot
De gemiddelde prijs
van de anthuriums viel andermaal tegen in
deze week vóór moederdag (gemiddeld
1,50) tot 2.- per stuk). Hetzelfde kan
gezegd worden van de irissen. De aanvoer
was natuurlijk groot maar vooral het sorti
ment "Ideaal" kon niet tot tevredenheid
stemmen. De aanvoer van freesia's was
groot waarbij de mindere kwaliteiten duur
werden betaald. In de eerstkomende weken
zal de aanvoer van freesia's afnemen. Bij
de gerbera's werden ook hoge gemiddelde
prijzen bereikt met uitschieters tot ver bo
ven 1.- per stuk.
Na het grotendeels mislukken van de zoge
naamd vroeg gepote gladiolen komt de aan
voer geleidelijk op gang met noteringen van
bijvoorbeeld het sortiment "Friendship" tot
ƒ7.- per bos. De witte leliekelken kwamen
in de eerste dagen tot een gemiddelde van
0,50 per kelkmaar daarna zijn ze sterk
gedaald. De Uchida's gingen incidenteel tot
boven 3,50 per tak. Het merendeel van de
Rubrumtakken zijn nogal slap waardoor
mede de prijs wordt beinvloed. De prijzen
van de perkplanten zijn gedaald.
,Jk zit nu ruim dertig jaar in de bloembol-
lenhandel, ik heb al veel ervaren en alle ups
en downs in dit wonderlijke vak aan den
lijve ondervonden. Wat er vandaag is ge
beurd heb ik echter nog nooit meegemaakt
Dt had een flinke vraaglijst van goede broei-
tulpen, maar welke kweker ik ook benader
de, ik kreeg van allemaal nul op het rekest.
Toch kon ik goede prijzen bieden: voor
twaalven van Apeldoorn 7,50, voor Golden
Apeldoorn 8,-, voor Prominence zelfs
9.25 en voor alledaags soort als Listige
Witwe nog 7,- per 100. Nu ls er veel vraag
en kunnen bevredigende prijzen worden ge
boden en toch kom ik straks op mijn kan
toor met een aantal koopbriefjes die op de
vingers van één hand zijn te tellen. Zo kras
heb ik het nog nooit beleefd".
Het was een teleurgestelde vertegenwoordi
ger van de bloembollenveiling „West-Fries
land" die deze klacht uitte. Hij was inder
daad niet de eerste de beste, heeft veel
relaties, maar kon toch niet tot zaken ko-
Waarom happen de kwekers niet gretig toe
als ze goede prijzen kunnen maken? De
enige verklaring die men kan geven is dat
men het gewas niet vertrouwt, hoewel men
hier onmiddellijk aan toe kan voegen dat
de stand van de tulpen op vele plaatsen
bijzonder meevalt. Verwacht men soms nog
hogere prijzen? Voorlopig zullen de expor
teurs er weinig trek in hebben om nog
dieper in de buidel te tasten, want per slot
van rekening voelen ze er niet veel voor om
uitsluitend in de weer te zijn tot meerdere
eer en glorie van des kwekers bankrekenin
gen-
Dat er uit het buitenland veel meer vraag
is gekomen dan men enkele maanden gele
den voor mogelijk hield, staat ook als een
paal boven water. Voor de bolbloemen zijn
namelijk meer dan uitstekende prijzen ge
maakt. Dat zal de liefhebberij om de komen
de winter op wat grotere schaal te gaan
broeien, stellig aanmoedigen.
Met de irissen loopt het momenteel lang niet
slecht als men heel wat bollen van de culti-
var Ideal heeft aan te bieden. Voor de maten
10-9-8 betaalt men momenteel resp.
5.- en 3,- per 100 en als men zulke
prijzen kan maken, behoeft men niet op een
sigaartje meer of minder te kijken. Met een
massasoort als Prof. Blaauw loopt het ech
ter minder naar wens. Aan 5,- 4,- en
3,- per 100 voor de maten 10-9-8 heeft men
de handen vol.
In de hyacintensector is het uitgesproken
stil, maar met de narcissen gaat het uitge
sproken slecht. Voor Carlton moet men van
hoge huize komen als men meer weet te
maken dan 0,65 per kilo. Voor Golden
Harvest vródgt men 0,90 per kilo, maar
of er voor die prijs transacties van enige
importantie tot stand komen, mag men met
recht betwijfelen.
Nieuwtje
Een opmerkelijk nieuwtje uit de bollensecto-
r: de bloembollenveiling „West-Friesland" te
Bovenkarspel en de HBG te Lisse, zullen
hun leden voorstellen een fusie aan te gaan.
Het Efficiencybureau Bosboom Hegener
te Amsterdam heeft beide veilingen doorge
licht en is tot de conclusie gekomen dat een
algehele fusie aanbeveling verdient Beide
veilingen kenden al een beperkte vorm van
samenwerking. Op dinsdag 10 juni zullen
beide veilingverenigingen afzonderlijk in
vergadering bijeen komen.
HBG en „West-Friesland" hebben naar
schatting 50% van de bloembollenmarkt in
handen. Een fusie zou uiteraard door de
grote concurrent Hobaho uit Lisse (een be
sloten NV, waarvan de aandelen in handen
van slechts enkele personen zijn) met Argu
sogen worden bekeken....
REGELING VOOR INVOER
VAN SNIJBLOEMEN
Den Haag - Minister A. van der Stee acht een heffing
bij invoer van snijbloemen uit alle derde landen (zoals
het landbouwschap die wenst als de eeg-marktprijs
beneden een minimumprijs ligt) onaanvaardbaar. Hij
ziet daar zelfs monopolistische tendenzen in.
De minister van landbouw en visserij maakte dit standpunt duide
lijk tijdens een bespreking met het landbouwschap. De minister
wil wel samen met het landbouwschap onderzoeken of binnen een
te ontwerpen derde-landenbeleid voor de sierteelt andere instru
menten mogelijk zijn. Met het oog op dreigende handelsverstorin
gen pleitte hij voor een voorzichtig beleid.
BEZWAREN TEGEN
MAATREGELEN VAN REGERING
Den Haag - 4.600 bezwaarschriften zijn ingediend wat
betreft de vorig najaar getroffen regeringsmaatrege
len inzake de verbetering van de inkomenspositie in
de land- en tuinbouw. Aldus heeft minister Van der
Stee van landbouw de tweede kamer in een brief
meegedeeld.
De regeringsmaatregelen werden noodzakelijk gevonden in ver
band met de slechte oogst in bepaalde delen van het land als gevolg
van de ongunstige weersomstandigheden in de tweede helft van
1974. Onlangs vroeg het tweede-kamerlid Ter Woorst (KVP) in een
kamervergadering, wanneer minister Van der Stee het beloofde
overzicht met de evaluatie van de maatregelen aan de Tweede
Kamer zou doen toekomen. De bewindsman deelde mee, dat hij
er naar streeft het overwicht nog voor het begin van de zomerva
kantie van de Kamer aan het einde van juni toe te zenden. Het
wachten is nog op de afhandeling van de bezwaarschriften en op
gegevens van het landbouw-economisch instituut inzake de bedrijf-
suitkomsten over het jaar.
Heus. Goede, smaakvolle en
kwalitatieve mode kan gewoon
voordelig zijn.
Vandaar onze „Top-Tien-Prijzen".
