Roemenië,
verre
vriend
(tnafr
r-v-'
Parijs: walm van
prille lentelucht
J? -
de Donaudelta wordt voomame-
nog de kost verdiend met de
-prij. Hier één van de vele vissers
er in hun kleine bootjes op
gekken om paling en karper te
gen. In de grote zijarmen van de
iau, die zich door de delta slinge-
wordt ook steur gevangen. De
jaudelta zou men kunnen vergelij-
met onze Biesbosch, maar dan
20^ vele malen groter. Er zijn twee
Blreservaten van elk 25000 ha
h
(ai
fsioenië heeft de laatste Jaren veel aan
jariteit gewonnen in onze landen,
«lijk van het IJzeren Gordijn. Er zijn
c redenen voor aan te wijzen. Aller-
politiek gezien, is het land een
P°trsligger" in het oostblok. Het doet
1 'allemaal precies wat het Kremlin
't, het durft keihard „neen" te
binnen het Warschaupact, en het
best om zo vriendelijk mogelijke
met het Westen te onderhou-
Die betrekkingen heeft het ook met
land. Een paar voorbeelden: In 1967
culturele overeenkomst tussen
inië en ons land getekend. In okto-
1972 organiseerden wij in Boekarest
itoonstelling van zeventiende-eeuw-
derkunst. Het Roemeens Bulandra
kwam in dat jaar naar ons land.
1973 vonden wederzijdse bezoeken
Is van zanggroepen. Roemeense fol-
stische gezelschappen kwamen hier-
loet In 1973 organiseerden wij een docu-
ialre tentoonstelling: „Bouwnijver-
jonin Nederland" in Roemenië. Wij kre-
ï-3lier tentoonstellingen van Roemeense
ikunst Tijdens het staatsbezoek van
agin en prins wordt in Boekarest een
a'flfcen toons tel ling gehouden.
-
561K 1972 is er aan de Universiteit van
arest een leerstoel in de Nederlandse
In Nederland worden colleges letter-
3f>€fe gegeven aan de Universiteiten van
'zoterdam en Groningen.
kader van de culturele overeen-
vinden voorts uitwisselingen van
hoogleraren tussen beide lan-
lats.
ilspolitiek gezien zijn er eveneens
6 betrekkingen. Het handelsverkeer
Fin Nederland en Roemenië heeft in de
le jaren een snelle groei doorgemaakt
irland voerde in 1972 voor 90,4 miljoen
Tiein in uit Roemenië, tegenover een
irwer van 75,7 miljoen naar dat land. In
De komende week,
om precies te zijn
van dinsdag 13 mei
tot en met 16 mei,
zullen Hare Majes
teit koningin Juliana
en Zijne Koninklijke
Hoogheid prins
Bernhard een staats
bezoek brengen aan
de socialistische re
publiek Roemenië,
op uitnodiging van
de president van dat
land, Ceausescu.
Het is daarmee de
eerste maal in de ge
schiedenis van ons
Vorstenhuis dat een
staatsbezoek aan
Roemenië wordt ge
bracht. Het is tevens
een beantwoording
van het bezoek dat
president Ceausescu
en zijn echtgenote
van 10 tot 13 april
1973 aan Nederland
hebben gebracht
En, om het in offfcie-
le Haagse termen te
zeggen: „Het staats
bezoek kan worden
beschouwd als een
verder benadrukken
van de toenemende
banden tussen de
beide landen, zowel
in de economische,
de culturele als in de
algemeen vriend
schappelijke sfeer,
onder meer tot uit
drukking komend in
de uitwisseling van
bezoeken van be
windslieden over en
weer alsook door po-
litieke contacten op
werkniveau tussen
de beide Ministeries
van Buitenlandse
Zaken".
Het wordt een be
zoek zoals zoveel
staatsbezoeken, met
een overladen agen
da. Even hierheen,
even nog dat zien,
uitgebreid tafelen,
gasten ontvangen en
wat al niet Dat wat
koningin en prins
gaan zien van de
schoonheden van
Roemenië, is uniek
in de wereld.
Onze verslaggever
Gerard Croné maak
te de reis die onze
koningin en prins
volgende weck ma
ken, iets eerder. Van
hem de volgende re
portage.
In de landstreek Moldavië ligt een reeks kloosters waarvan de kapellen wereldberoemd
zijn geworden omdat op de buitenmuren fresco's geschilderd zijn. De schilderingen waren
bedoeld om het ongeletterde volk in de late middeleeuwen via deze plaatjesbijbel te
stichten en te leren. De schilderingen worden daarom ook wel de Bijbel der Armen
genoemd.
De grootste confectiefabriek van Roemenië staat in
Boekarest. Koningin Juliana zal aan deze fabriek een
bezoek brengen en er een modeshow meemaken.
De folkore neemt een ruime plaats in in de harten
van de Roemenen. Op het platteland wordt ook nog de
oude klederdracht gedragen. Overal in het land worden
op feestdagen - en die zijn er veel - de traditionele
idansen uitgevoerd.
1973 waren deze cijfers reeds gestegen tot
respectievelijk 132,8 miljoen en 116,4 mil
joen terwijl in 1974 respectievelijk voor 205
miljoen gulden werd ingevoerd en voor
182,5 miljoen uitgevoerd.
Een tweede reden dat Roemenië zo goed
aangeschreven staat in het Westen, is zeker
dat het zo'n goed vakantieland is. Een land
dat vooral de laatste jaren alles heeft
gedaan om het toerisme goed aan te pak
ken, dat wil zeggen correct, aangepast aan
de mogelijkheden van het land. Niet hon
derdduizenden vakantiegangers samen
proppen op een verhoudingsgewijs klein
stukje grond, maar gespreid. Formule:
maak het de gasten zo gezellig mogelijk,
laat ze vrij, en bedien ze zoals het behoort
Voor dat laatste is perfect getraind perso
neel nodig. Van hotelmanagers tot kelners.
Ze worden daarvoor speciaal opgeleid in
een school in Boekarest, waar men met de
meest moderne middelen, talenpraktica en
videoapparatuur, hen „klaarstoomt" tot
perfecte gastheren.
Nu is Roemenië een land dat de toerist ook
werkelijk wat te bieden heeft Bergen,
strand, een uniek deltagebied, kunstschat
ten. Koningin Juliana zal bij haar komende
staatsbezoek vooral aandacht besteden aan
die cultuurschatten en aan de Donaudelta.
Om even de reis van koningin en prins wat
nader te bekijken: dinsdag 13 mei komen
zij aan op het vliegveld van Boekarest,
Otopeni. Daar staat een erewacht, die, ten
antwoord op de groet van Hare Majesteit
uit volle borst en als één man de groet
beantwoordt 's Middags wordt een krans
gelegd bij het nationaal monument
's Woensdags volgt een bezoek aan een
nieuwe woonwijk van Boekarest en aan de
grootste confectiefabriek van Roemenië, de
Confex. 's Middags bezoekt de koningin
een soort Openluchtmuseum, vergelijkbaar
met het onze bij Arnhem. Daar zijn bouw
werken uit alle streken van Roemenië bij
elkaar gebracht, huizen, molens, primitieve
machines. De bezoeker kijkt er zijn ogen
uit Eendeels omdat er zoveel te genieten
valt op folkloristisch gebied, anderzijds
omdat men verbaasd staat dat nog maar
zo kort geleden zulke primitieve behuizin
gen en werktuigen daar nog heel gewoon
waren.
De prins is die dag zakelijk bezig. Hij
bezoekt een industrieel bedrijf.
De dag. daarop, donderdag, gaat de reis
van Boekarest naar het zo'n 500 kilometer
noordelijker gelegen Suceava in de land
streek Moldavië, een van de prachtigste
streken van Roemenië, een lieflijk heuvel
land. Vanuit Suceava wordt een bezoek
gebracht aan drie kloosters, die van Suce-
vita, Moldavita en Voronets. 's Avonds
woont het koninklijk paar een folkloristi
sche avond bij.
Vrijdags gaat de reis per vliegtuig naar de
havenstad Tulcea, van waar uit een boot
tocht van enkele uren gemaakt wordt door
de Donaudelta, een van de grootste natuur
reservaten van Europa, waar zeker prins
Bernhard zijn hart kan ophalen, gezien
zijn activiteiten voor het World Wildlife
Fund.
Dm nog even op de kloosters terug te
komen die de koningin gaat bezoeken. In
het Moldavische gebied ligt een keten van
kleine kloosters met kapellen waarvan de
buitenmuren voorzien zijn van fresco's.
Schilderingen die heiligen voorstellen,
maar bijvoorbeeld ook de val van Constan-
tinopel.
De kloosters zijn voor het merendeel ge
sticht tijdens de regering van Stefan de
Grote, rond 1500.
De kloosters zijn voor het merendeel ge
sticht tijdens de regering van Stefan de
Grote, rond 1500.
Deze schilderingen moesten de ongeletter
de gelovigen die zich binnen de omwalling
van de kloosters rond de kapel verzamel
den tot stichting en lering dienen. Een
plaatjesbijbel, de bijbel der armen.
Armen had Roemenië in die duistere maar
soms heroïeke middeleeuwen waar op Roe
meens grondgebied de strijd tegen de Tur
ken werd uitgevochten. Een van de armste
gebieden was wel de~Donaudelta, waar
slechts vissers een bestaan vonden. Nu is
datzelfde gebied één natuurreservaat met
twee vogelreservaten van 25.000 hectaren.
De Donaudelta is een waar trefpunt van
trekvogels, maar ook broeden er zeldzame
vogels als de pelikanen. Meer dan driehon
derd vogelsoorten komen er voor. Daar
naast zeldzame zoogdieren zoals lynxen en
hamsters.
Men kan de Donaudelta slechts per boot
bezoeken. Vanuit de stad Tulcea gaan
tochten de Roemeense Biesbos in.
Veel Nederlandse toeristen hebben door
het bezoeken van de Moldavische kloosters
of Donaudelta of de wat luchthartige stad
Boekarest een band gekregen met dat ver
re land.
Het komend staatsbezoek zal de banden
van ons land met Roemenië nog nauwer
aanhalen. Het is goed te weten daar een
verre vriend te hebben.
GERARD CRONE
t verkeer van Parijs, druk, snel en efficiènt, als de opstoppingen en de walm worden vergeten.
(Van onze correspondent Walter
Schwarz)
PARIJS Ook in de Franse
hoofdstad is het lente. Tafels en
stoelen zijn door de talloze res
tauranthouders buiten gezet en
vormen nu gezellige terrasjes,
waar velen, ongeacht de hoge
prijzen, de automobielen langs
voelen sulzen die alles op de
tafeltjes met hun benzinedamp
besmeuren. Door het lenteweer
zijn grote aantallen Parijze-
naars de stad uitgetrokken om
zondagsavonds voor een over
volle westelijke autoroute te
zorgen als zij terugkeren van
een weekeinde in Normandië.
Bij mij in de nauwe straat, inge
klemd tussen hoge flats, is ie
mand elke morgen om vijf mi
nuten over zes zo vriendelijk om
zijn oude, schorre Citroën te
starten en mij, voor hij vertrekt,
gedurende vijf minuten met zijn
pruttelende, warmdraaiende
motor lastig te vallen. Daarna is
het twintig minuten rustig, tot
dat de vuilnisophalers komen.
Zij zijn vrolijk, ze zijn zwart en
ze verknoeien weinig tijd. Bin
nen een tijdsbestek van tien mi
nuten wordt elke vuilnisemmer
in de buurt van zijn plaats ge
licht en op het trottoir gekwakt,
elke keer met het geluid van een
explosie. Het is weer vijf minu
ten rustig, en ik ben juist weer
doende rustig in slaap te vallen,
als de vuilniswagen aan komt
rijden. Elke bak wordt mecha
nisch geledigd: opgetild, ge
keerd, geschud tot alle leven
eruit is, en vervolgens weer op
de stoep gekletterd. De vracht
wagen dreunt weg en het spit
suur is daar.
Al gauw staan er rijen auto's te
wachten tot de stoplichten van
kleur verschieten, en bij mij op
de etage vermengen zich de uit
laatgassen met de geur van kof
fie en croissants. Het verkeer en
de torenflats de grootste teleur
stellingen die de meeste toeris
ten te verwerken krijgen als zij
na een aantal jaren Parijs terug
zien. Parijs wordt nog meer dan
andere steden, zoals bijv. Lon
den, geteisterd door het ver
schijnsel auto (ofschoon ook Ro
me het er te kwaad mee heeft).
De stad Parijs kan daar zelf
niets aan doen. Het komt voor
namelijk door haar charmes:
Parijs is om in te leven en niet,
zoals Londen, een stad om in te
werken. Maar het Franse ver-
effi-
is niet
i Din-
keer, ongewoon snel
ciènt, produceert ook meer uit
laatgassen, vooral tussen de
„paren" verkeerslichten, waar
fel geaccelereerd wordt en de
auto's dikke walmen achterlaten
en rubberstrepen op het weg
dek.
„Parijs - het is voorbij", zegt een
vriend. „Tien jaar geleden was
het nog allemaal anders. Toen
pakte ik mijn wagentje, reed
ermee naar mijn werk en keer-
de er 's avonds mee naj
Moet je nu eens kijken, ei
eens meer ruimte om ei
ky-Toy te parkeren. Ik
metro kunnen nemen, maar dat
is in de ochtendspits bijna on
mogelijk".
Torenflats
De overleden president Pompi
dou is de man die het meest is
aangekeken op de torenflats.
Hij gebruikte het argument dat
Parijs in haar ontwikkeling tot
een moderne stad niet gedwars
boomd mocht en mag worden.
De huidige president Giscard
d'Estaing heeft aan de bouw
van die torens een halt toegeroe
pen. Maar het gekke van die
torens is, dat het aangezicht van
Parijs slechts door twee van die
torens geschonden is: een bij
Montparnasse en de andere bij
La Défense, die het zicht vanaf
de Tuilerieèn en het Louvre op
de Are de Triomphe verknoeit.
Die twee enorme betoncomple-
xen frustreren de voetgangers.
Maar zodra je in je auto stapt
wordt alles anders. Het is 's
nachts nog altijd mogelijk om
vanaf de grote boulevards door
het centrum van de stad te rij
den, langs de Champs Elysées,
de Seine over en een kwartier
daarna een bioscoopje in het
Quartier Latin te pikken.
Het verkeer is zowel 's nachts
als overdag erg snel, er wordt
uitstekend gereden en al die
stukken wegaanleg onder- en
bovengronds, hoewel ze veel
mogelijkheden langs de rivier
verpest hebben, zijn fraaie
staaltjes van techniek. Parkeren
gaat ook nog wel - als je van
gokken houdt of, nog beter, een
CD-plaatje of een buitenlands
nummerbord hebt. De vrouwe
lijke parkeerwachters lijken el
ke minuut van de dag bezig met
het uitschrijven van bonnen,
maar niemand kan het iets sche
len.
Het is dezelfde onverschilligheid
voor geld die de café's, en ter
rassen dag in dag uit doet vol
stromen, waar voor koffie en
één croissant zes frahc 3,50)
in het laatje verdwijnt
Buitenlanders zijn betrekkelijk
veilig achter hun nummerbord,
omdat zelfs binnen de EEG de
solidariteit tussen parkeerwach
ters nog niet zo groot is dat zij
hun eigen opsporingsdienst heb
ben opgezet. Al ben ik bang dat
dit toch nog eens zal gebeuren.
