HEILSMAJOOR
EVA
DEN HERTOG
Veel Napolitanen
kunnen niet
buiten
sigarettensm okkel
ZONNE-ENERGIE
komt
langzaam
binnen
handbereik
.Ik schijn de rotzooi naar me toe te halen
DAG 11 APRIL 1975
LEIDSE COURANT
PAGINA Is
In Bangla Desh hebben tachtig miljoen
ii mensen de dood voortdurend op de hielen
Majoor Eva den Hertog....„duizenden mensen per c
helpen".
Na een vliegreis van 36 uur en een paar uur slaap weer thuis in de Haagse
Wijestraat. Praten, praten over de ellende daar. „De mensen hier in Nederland zullen
het wellicht niet begrijpen...."
99
i Haag In de voorkamer
i zijn Haagse huis heeft
ir broer al een snelle karak-
;chets van zijn zuster ver-
>kt „Eva", stelt hij met
itbare tevredenheid vast,
een tante, die van wanten
;t. Wat ze in dat koppie van
heeft krijg je er met geen
uit. Maar ruzie zul je
>lt met haar krijgen, want
heeft geleerd om te geven
ïen". Terzijde bij het
;tel knikt zijn vrouw na-
ikkelijk: „Eva heeft een
an goud. Dat is je trou-
geraden, als je bij het
des Heils zit. Maar ze is
een harde. Ze heeft zolang
ellende geleefd, dat ze er
gewend is geraakt. Als je
ziet sterven schrik je
aar als het dagelijks
k wordt, raak je immuun."
de 52-jarige heilsmajoor
den Hertog even later de
brkamer betreedt straalt ze
h opmerkelijke uitgeslapen-
id uit. Ze is 's morgens na
n vliegreis van 36 uur op
niphol gearriveerd, heeft
ar uitgebreid met de schrij
nde en visuele pers van ge-
phten gewisseld en is vervol-
lis met haar diplomatenkof-
tje op weg gegaan naar
ouders in de Haagse Wij-
liraat. Als ze op straat van
p langharige neef verneemt,
I in het huis van haar broer
volgende perséquipe op de
ezitsbank klaar zit om alles
te horen van haar ervaringen
in Bangla Desh wendt zij
kwiek de steven en zet ze de
familie-hereniging voorlopig
op de lage pit Nauwelijks bin
nen zegt ze: „Je wordt wel
doodmoe van al die journalis
ten om je heen, maar ik ga ze
toch niet uit de weg. Vanmor
gen nog Ed van der Elsken. De
mensen van het leger zeiden:
„wat heb je nou weer voor een
merkwaardige figuur aan je
fiets hangen?" Maar ik wist
wel beter. Zo'n jongen vindt
•r merkwaardig.
dat e
i 52 e
Met diplomatenkoffertje
terug uit Bangla Desh om
meer hulp los te praten bij
regeringen en hulporgani
saties.
form draagt. Maar we kunnen
elkaar wel helpen. Ik zorg, dat
hij zijn stuk in de krant krijgt
en ik kan de problemen van
Bangla Desh weer eens onder
de aandacht brengen. Ik heb
hem wel gevraagd om zijn ar
tikel aan mij op te sturen,
want voor een volgend inter
view wil je toch wel ongeveer
weten, wat je ooit beweerd
hebt."
Eva den Hertog, Haagse van
geboorte en in Parijs vakkun
dig tot heilsofficier gekneed
heeft de laatste zeventien jaar
onafgebroken in rampgebie
den doorgebracht „Ik schijn
de rotzooi naar me toe te ha
len", zegt ze stralend, „in de
tweede wereldoorlog moest ik
al voor een bombardement de
greppels induiken, toen ik in
de buurt van Goor op zoek
was naar eten. Na mijn oplei
ding ben ik vrijwel direct
doorgestoomd naar Congo. Ik
heb daar voor het eerst kennis
gemaakt met ellende op grote
schaal.
De Belgen waren net bezig om
zich uit de Congo terug te
trekken en lieten een complete
chaos achter. Op een gegeven
moment werd ik in een klein
vliegtuigje naar een afgelegen
gebied gebracht. Ik was de
enige vrouw, die gedropped
werd tussen het bevrijdingsle
ger. Ik zat op mijn handkof
fertje en dacht: „Wat zullen
die knapen nou met me gaan
doen?" Totdat er één die „S"-
tekens op mijn kraag ontdek
te. Ik zag hem goedkeurend
knikken en roepen „die vróuw
is te vertrouwen. Die „S" bete
kent Sovjet. Dat is een com
muniste." Gelijk maakten ze
een rondedansje om de komst
van een echte communiste uit
Rusland te vieren."
Eva den Hertog („ik heb altijd
zendingswerk willen doen. Ik
zag weinig in het getuigen op
pleinen en op hoeken van Ne
derlandse straten") heeft na
twaalf jaar de Congo veruild
voor Vietnam en India. Nu
heeft ze alweer maanden de
leiding van een hulpcentrum
in Bangla Desh, dat ze „het
meest desolate stukje van de
wereld noemt". Als ze een tus
sentijdse balans opmaakt con
stateert ze, dat de 80 miljoen
n, die in deze moeras
delta leven de dood voortdu
rend op de hielen hebben. „Te
veel mensen. Te weinig voed
sel", schreef een Canadese do
minee na zijn recent bezoek
aan dit rampzalige land, dat
voortdurend geteisterd wordt
door hongersnood en overstro
mingen. De bevolking van
Bangla Desh groeit elk jaar
met 2.5 miljoen en van het
totaal is vijftig procent jonger
dan vijftien jaar. Statistici
hebben aan de hand van deze
gegevens berekend, dat dit
jongste land in het Verre Oos
ten over twintig jaar 150 mil
joen paupers binnen zijn gren
zen zal moeten herbergen.
„Je moet er zelf leven om te
weten, dat er nauwelijks leven
mogelijk is", zegt Eva den
Hertog. „In Dacca word je
voortdurend omringd door een
onafzienbare menigte van
schreeuwende, bedelende, ste
lende en stervende mensen.
Jong of oud, kind of hond, je
struikelt over hun uitgeteerde
lichamen en je kunt alleen
maar gruwend je ogen sluiten,
als er weer een vrachtauto vol
geladen met lijken voorbij
rijdt, -p Wat kun je als vouw
van de „soup, soap en salva-
tion-army" nou in hemels
naam voor die mensen doen?
Je komt in een vluchtelingen
kamp en ziet een vrouw met
haar dode kind door de mod
der sjouwen. Het kamp is nau
welijks vier weken oud, maar
het provisorische kerkhof is
nu al te klein. „Waarom be
graaf je dat kind niet?", durf
je na een paar uur te vragen.
Waarop ze je aankijkt en zegt
„ik heb de papieren niet. Ik
heb officiële papieren nodig
om mijn kind te kunnen be
graven". Het lijkt een episode,
die geknipt is voor een hart
verscheurende voorstelling
van het volkstoneel maar in
Bangla Desh wordt alleen
geen toneel gespeeld. De ster
venden zijn een realiteit en de
menden, die weten dat ze 1975
niet zullen overleven kom je
op elke straathoek tegen. Over
een paar weken komt Hasima
naar Nederland. Ze is geadop
teerd door een familie en zal
hier hopenlijk gelukkig wor
den. Maar toen haar vader het
kind een tijd geleden bij ons
bracht heb ik geschreeuwd:
„Hasima hoort bij jou en bij
jou alleen". Hij was met zijn
vijf-jarige dochter de enige
van zijn gezin, die de overstro
mingsramp van vorig jaar had
overleefd, maar hij wist, dat
hij binnenkort zou sterven. Hij
had enkele hartaanvallen ge
had en leed aan een ongenees
lijke leverkwaal. Ik heb hem
in het beste ziekenhuis van
Bangla Desh laten opnemen
en gezegd „we houden je doch
ter zolang bij ons. Maar als je
beter bent krijg je het gelijk
terug." Hij keek me aan en zei
alleen; „zorg voor haar ma
joor, ik heb geen enkele kans
meer." Hij is inderdaad gestor
ven en Hasima komt naar Ne
derland. Toen ze bij ons kwam
was ze vel over been, maar
nou is ze een oergezond en
moddervet kind".
In de delta van de verschrik
king heeft Eva den Hertog met
haar staf van medewerkers in
middels vele projecten opge
zet. „Druppels op de gloeiende
plaat", zegt ze zelf, „maar het
blijven druppels". Ze heeft
vanuit Nederland de varende
kliniek „De Hoop" gekregen,
die deze week operationeel
wordt, ze heeft zeven eigen
voedingscentra, verspreid over
het land en heeft een huizen
project voor daklozen gereali
seerd. Over zeven dagen wor
den 46 huisjes van hout, golf
plaat en bamboe (kosten 2000
gulden) betrokken door vis
sers, die al hun bezittingen
verloren haddeh. Ze hebben
de huizen zelf gebouwd en
krijgen als beloning een
drachtige geit op de koop toe.
De volgende series huizen zijn
inmiddels ook al in aanbouw.
Voortdurend dalen er ook op
het vliegveld van Dacca toe
stellen met tonnen voedsel,
tenten en medicamenten, die
onmiddellijk door vrachtwa
gens naar de bedreigde plaat
sen worden gebracht. Ze heeft
nu plannen voor een serie rij
dende poiklinieken met daar
aan vastgekoppeld een mobie
le gaarkeuken. „Met zulke me
dicinale supermarkten zullen
we duizenden mensen per dag
kunnen helpen", meent ze.
Ze is nu voor zes weken naar
Europa gegaan om meer hulp
los te praten bij regeringen en
hulporganisaties. Maar ze zal
terug zijn in Dacca, als de
nieuwe watergolven in juni
driekwart van Bangla Desh
zullen overspoelen. „Die over
stroming komt er, zoals ook
elke dag de zon opgaat", zegt
ze, „en dat in een land dat zich
nog nauwelijks hersteld heeft
van de rampen van 1974. Mil
joenen mensen leven nu in
kampen, die erger zijn dan
Buchenwald of Dachau. Daar
wist je tenminste, op welke
manier de dood je zou achter
halen. In Bangla Desh moeten
ze smeken om zo gauw moge
lijk te mogen sterven."
Ze voelt zich nog steeds een
op en top heilsoldate en draagt
ook in het huis van haar broer
het zwarte uniform met de
glimmende „S" op de kraag.
Als ze de groene papegaai Co-
co uitnodigt om op haar
schouder te komen zitten (het
dier is een geschenk van haar
ouders voor een verjaardag,
lang geleden) is er in de kooi
duidelijk weinig geestdrift
„Coco heeft een hekel aan uni
formen", stelt de broer intens
tevreden vast
„Ik ben blij dat ik dit werk
mag doen", zegt de majoor,
„Misschien hebben de mensen
in Nederland een ander idee
van het werk van het Leger
des Heils, maar wat verwach
ten ze nou eigenlijk van me?
Dat ik een stinkend kamp bin
nenwandel en in het midden
ga staan om te roepen: „Kom
tot Jezus, want hij is uw red
ding. Hij zal uw huizen met
goud beladen. Dat kan ik toch
godsonmogelijk waar maken
in Bangla Desh".
Leo Thuring.
Foto's: Milan Konvalinka.
(Van onze correspondent)
NAPELS - Naar schatting zijn
honderdduizend Napolitanen
op een of andere wijze betrok
ken bij de smokkel van siga
retten. Ze leven ervan, rijk of
minder rijk, als lokale baas of
als boodschappenjongen. Ze
kunnen eigenlijk niet meer
buiten die smokkel.
Napels is al sinds jaren het
centrum van een wereldwijd
vertakte smokkel in sigaretten,
overigens een misdaadwereld
je waarin Sicilianen (de mafia)
en Marseillanen elkaar de
macht betwisten en derhalve
doorlopend naar het leven
staan. Het meest onfortuinlijk
in die genadeloze misdaadoor
log zijn de Napolitaanse on
derwereldfiguren zelf, die zich
met de ene of de andere partij,
of met beide bezig houden, en
dus de meeste klappen oplo
pen.
Momenteel is het betrekkelijk
rustig, maar in de jaren
1971—1972 werden vrijwel da
gelijks - of beter gezegd elke
nacht - bloedige wraakacties
ondernomen.
Plaatselijke onderwereldkop
stukken werden op straat van
uit rijdende auto's neergescho
ten, ze „verdronken" op ge
heimzinnige manier in zee of
verdwenen zonder spoor ach-
Het waren de jaren waarin de
Sicilianen en de Fransen zich
minder met Napels bemoei
den. In die leemte vochten de
plaatselijke misdaadbaasjes
om de macht, ontredderd als
ze waren, omdat ze zonder be
velen van hogerhand nauwe
lijks wisten wat te doen.
Op het moment, dat de anti-
mafiacommissie van het Ita
liaanse parlement min of meer
officieel heeft vastgesteld, dat
de mafia al .ruim 20 jaar een
grote invloed heeft in het
steenrijke Milaan, publiceerde
de Noorditaliaanse krant „La
Stampa" een onderzoek, inge
steld naar de positie van Na
pels in de internationale smok-
kel wereld.
Napels wordt - misschien niet
helemaal ten onrechte - per
traditie een stad van dieven en
smokkelaars genoemd. Kort
na de oorlog floreerde er een
levendige zwarte handel in pe
nicilline. Daarna is de smokkel
in drugs en sigaretten geko-
Franscn verloren hun handel
en wilden zich daarom weer
op de smokkel van sigaretten
Afspraken
Momenteel hebben de Sicilia
nen de touwtjes weer in han
den. Hun smokkelhoofdkwar-
tier bevindt zich in het Zwit
serse Lugano, waar keurige
gecamoufleerde „handelson
dernemingen" ondermeer per
telex in verbinding staan met
de „cosa nostra"-kantoren in
de Verenigde Staten.
De mafia is bijzonder gesteld
op die macht, omdat het een
onmisbare inkomstenbron be
tékent voor de organisaties op
Sicilië, in Noord-Italië en zelfs
inAmerika. Vorig jaar nam de
Italiaanse douane in Napels
170 ton smokkelsigaretten in
beslag, een forse hoeveelheid,
maar deskundigen schatten
dat het slechts een tiende is of
nog minder van de hoeveel
heid die jaarlijks via Napels
zwart verhandeld wordt.
In 1957 zouden de diverse
smokkelorganisaties tot af
spraken zijn gekomen, vooral
onder leiding van de mafia-lci-
der Salvatore Greco, bijge
naamd „Toto, de ingenieur".
Die afspraak was in feite erg
simpel: de Sicilianen zouden
zich met de tabakssmokkel be
zighouden, terwijl de Fransen
(uit Marseille en vanuit Corsi
ca) de drugs voor hun reke
ning zouden nemen.
Evenwicht ver
stoord
In het begin van de jaren ze
ventig kwam er aan dat mis-
daadevcnwicht een einde. De
opiumlijn met het oosten werd
geblokkeerd, de aanvoer uit
Turkije stagneerde en in Fran
krijk werden grote clandestie
ne drugraffinaderijen ontdekt
en ontmanteld. Kortom, de
Het gevolg was een regelrech
te gangsteroorlog, met weder
zijdse verklikkerijen, moord
en doodslag, ontvoeringen en
wraakacties. De perfecte mis
daadorganisatie viel in digge
len, Napels raakte geisoleerd
in de smokkelwereld en de
Napolitaanse onderbaasjes
wisten niets beters te doen in
deze tijden van onzekerheid
dan elkaar het leven zuur te
maken.
Ondertussen liep de winstge
vende sigarettensmokkel lang
zaam terug, tot groot verdriet
van de misdaadkopstukken
die elkaar nu opnieuw schijn
baar toch weer gevonden heb
ben om de rijke buit in het
smokkelgebie'd van de Middel
landse Zee te verdelen. De
twee grote clans hebben het
smokkelverkeer over land en
over het water verdeeld, waar
bij de Sicilianen de rijkste in
komstenbron behouden.
Ondertussen probeert de over
heid minstens gelijke tred te
houden met de smokkelont-
wikkeling, of liever deze nog
een stapje voor te komen om
aan deze lucratieve handel een
einde te maken. Die oorlog
speelt zich grotendeels op de
nachtelijke wateren bij Napels
af, waar vrachtvaarders uit de
landen van het Midden-Oosten
vlak buiten de territoriale wa
teren wachten op de super
snelle motorboten die hun la
ding overnemen en aan land
moeten brengen.
De smokkelaars bedienen zich
van zwart geverfde boten, uit
gerust met radar, die gemak
kelijk 120 km per uur kunnen
halen. Het onderscheppen van
die smokkelboten betekent
voor politie en douane altijd
prijs: op de heenweg naar de
wachtende vrachtvaarders
vervoeren ze grote bedragen
aan dollars, öp de terugweg
naar het vasteland zitten ze tot
barstens toe vol met smokkel
sigaretten.
Op een booreiland verzorgt een
combinatie van zonnepanelen de
elektriciteitsvoorziening.
ziening van huizen te verzeke
ren door bijvoorbeeld een dak
van deze cellen te construeren?
De heer J. Dutilh: "Mogelijk is
het zeker wel. maar het zou
vooralsnog een dure aangele
genheid worden. Zo'n paneel
van dertig cellen kost nu, inclu
sief b.t.w., 1950 gulden. Wil je
aan flink wat vermogen komen
dan zou je een paar honderd
cellen nodig hebben. Nou reken
het dan maar uit! Er staat na
tuurlijk tegenover, dat het je
dan ook verder geen cent meer
kost. op de accu's na. Want de
cellen op zichzelf zijn onver
slijtbaar. In het buitenland zijn
reeds vele zonnepanelen in ge
bruik op bijvoorbeeld boorsta-
tions en dergelijke. In de Aus
tralische woestijn staan relais-
zenders die hun voeding krij
gen uit zonnepanelen. Men
heeft daar berekend dat men
zich veel bespaart, ondanks het
feit dat de aanschaffingskosten
vrij hoog zijn. Natuurlijk zit het
er dik in dat deze zonnepane
len, als dc trend wil doorzetten,
over een jaar of tien veel goed
koper zullen zijn".
Voorlopig dus alleen nog maar
zonne-energie voor de bemid
delde watersporter en de cara-
vanner. Maar het is een door-,
braak. We wachten op de firma
die voor huishoudelijk gebruik
tegen betaalbare prijs ons
kracht van de zon kan geven.
GERARD CRONé*
Aan boord van een klein zeiljacht is een zonnepaneel"
in het dek ingebouwd.
WINST UIT
RUIMTEVAART
ROTTERDAM De ruimtevaart begint hoe langer hoe
meer vruchten af te werpen, waarmee al die miljar
den dan toch niet letterlijk in rook zijn opgegaan.
Zo is er sinds enige tijd op de Nederlandse markt
een paneel van siliciumcellen, een zonnepaneel, dat
uit het zonlicht zoveel energie weet te halen, dat een
normale accu ermee op peil gehouden kan worden,
mits op die accu niet te grote apparatuur wordt
aangesloten.
We hebben het zonnepaneel van
alle kanten bekeken in Rotter
dam bij de firma Dutilh. Het
paneel, dat bestaat uit zes stro
ken van vijf cellen wordt door
de Amerikaanse Solar Power
Corporation gefabriceerd en is
in de eerste plaats bedoeld als
batterijlader voor watersport-
gebruik en voor caravanning.
Deze parabolische spiegel in de Pyreneeën, met een glasoppervlak van tweeduizend Zit er jn de toekomst Mn mo„e
vierkante meter, zet het zonlicht om in energie voor experimenten op industrieel gebied. ïijkheid in om de stroomvoor-
