Overheid en
onderwi j s
peuteren
aan de
eindexamen
regeling
Luchtvaart
dreumes
BAS
volwassen
Soms lijkt
Mammoet-
droom
echte
nachtmerrie
Als ik zondag
mijnslagsla inde
Nationale Lotto gaik
.werken indevakantie
en neem ik verder
vrijaf.
Die droom
kan werkelijkheid worden.
Even een paar
simpele kruisjes zetten.
DINSDAG 18 MAART 1975
LEIDSE COURANT
PAGINA 11
Staatssecretaris A. Veerman
(Van onze onderwijsredactie)
Vergeleken met de storm die nu woedt bij het
voortgezet onderwijs in Nederland, is de beroe
ring die aan het invoeren van de mammoet-wet
voorafging, niet meer dan een stevig windje
geweest. Dat- weet momenteel iedereen die ze
ven jaar geleden het van kracht worden van
de „mammoet" als de nieuwe dageraad op
onderwijsgebied begroette. Als ooit een onder
zoek het getal kan becijferen van de man-uren,
die op scholen en in organisaties besteed zijn
aan de uitwerking van de wet, zal de confronta
tie met het rendement ervan op de natie de
indruk maken, dat er op grote schaal met een
vergiet water uit de bron geput is. Een sterk
voorbeeld hiervan is de eindexamenregeling.
Staatssecretaris Veerman in zijn verleden
zelf eens onderwijsman hield vorige maand
bij het diamanten feest van een Amsterdams
lyceum een speech, waarin de eindexamenpro-
blematiek aangeroerd werd. Anders dan ge
bruikelijk gaf het ministerie van die toespraak
niet direkt een persbericht. Omdat dr. Veerman
voor de vuist weg bij dat feest iets persoonlijks
heeft willen zeggen? Meer voor de hand ligt,
dat de staatssecretaris voelde, hoe hij de hand
in een wespennest gestoken had. Want binnen
kort moet hij met een discussie-nota over dit
onderwerp komen en de sfeer is er niet naar,
dat het voor dr. Veerman een kwestie van
„komen, zien en overwinnen" zal worden. Inte
gendeel; het enige waarover een meerderheid
van direct en indirect bij het onderwijs betrok
kenen het eens is, lijkt te zijn, dat de uitvoer
ders van de „mammoet"-gedachte jong Neder
land en zijn docenten met een onbevredigende
eindexamenregeling hebben laten zitten.
Voortdurend „stress"
De wetgever wilde in alle sectoren van het
voortgezet onderwijs het eindexamen zo veel
mogelijk op één leest schoeien. Kwalitatief
moeten er natuurlijk verschillen bestaan: MA
VO en Gymnasium (om de uitersten te noemen)
kt innen niet over één kam worden geschoren.
Maar de vorm diende gelijk te zijn: een centraal
vastgesteld en genormeerd schriftelijk eindexa
men en daarnaast een door de school te regelen
schoolonderzoek. Het leek ideaal en het had
misschien redelijk kunnen lukken, als de over
heid maar bereid gevonden was mee te werken
aan een goede regeling voor controle op het
hele examen.
Experimenterende scholen kregen nog een
mondeling eindexamen onder toezicht van door
de overheid aangewezen gecommitteerden.
Toen het experiment echter afgelopen was,
verdween dit mondeling examen, waarmee te
vens het experiment een deel van zijn waarde
verloor. „Er zijn niet voldoende gecommitteer
den te vinden", beweerde de minister destijds.
Een stelling die nooit bewezen werd, wat tevens
de ook nooit ontkrachte bewering opriep, dat
zo'n mondeling eindexamen onder controle van
buiten de school de overheid te duur zou zijn.
Controle op het schriftelijk examen bleef, inz-
overre docenten vein de éne school voor een
bescheiden vergoeding controleren of hun colle
ga's van de andere school de normen wel goed
toepassen. In plaats van het mondeling examen
kwam, zonder controle, het schoolonderzoek.
Een direct gevolg hiervan was, dat men dit deel
van het examen hoewel formeel voor de kans
op slagen evenwaardig minder hoog ging
schatten. Bij universiteiten en andere vormen
van vervolgonderwijs werd bijvoorbeeld een
groeiende gewoonte gekweekt. om alleen het
schriftelijk eindexamen serieus te nemen.
Gevolg? Het schoolonderzoek werd een thema
met een eindeloze reeks van variaties. Het zou
de jonge mensen die het moeten ondergaan een
heel jaar dwingen „onder stress" te werken.
Om soortgelijke redenen voelden ook onder-
wijs-gevenden en schoolleidingen zich perma
nent onder druk gesteld. Van alle kanten wordt
er daarom al een paar jaar geprobeerd het
eindexamen anders geregeld te krijgen. Niet
alleen de staatssecretaris werkt aan een nota;
deze weken houden ook inspecties, docentenor
ganisaties en verenigingen van schoolleiders
zich intensief met de kwestie bezig. Om over
de discussies in de verschillende geledingen van
de achterban nog maar te zwijgen. Het school
onderzoek is een heet hangijzer geworden.
Babylonisch
front kans maakt te voorkomen dat wat op
„Onderwijs" wordt uitgebroed, straks de kip
penren vullen gaat. Eindeloos veel uren zijn en
worden op scholen besteed aan het opzetten en
verbeteren van regelingen voor het schoolon
derzoek, maar bijna iedereen vindt zijn eigen
uil de mooiste. Anders gezegd: iedereen wil de
buil op het eigen hoofd voelen. Het is een
babylonische toestand geworden; dezelfde an
tieke stad staat weer model bij de plannenma
kers om het eindexamen beter geregeld te
krijgen.
Drs. Ed Koster, een Amstelveense rector die
ook op dit terrein actief is, betoogde dan ook
onlangs in het „Weekblad voor Leraren" terech-
t: Het is dringend nodig, dat er een haalbaar
voorstel op tafel komt, waar we in groten getale
achter kunnen staan. Het verwijt dat we tegen
windmolens vechten, moet ten koste van alles
worden voorkomen...".
Want er circuleren op het ogenblik uiteenlopen
de plannen, waarvan gehoopt wordt, dat ze de
staatssecretaris kunnen bekeren. Het meest uit
gewerkte is de dertig pagina's dikke nota van
de groep Brabantse OMO-rectoren. Zij pleiten
voor afschaffen van het schoolonderzoek en
invoering van een „Beoordeling door de
School" aan de hand van gewone rapportcij
fers. Die beoordeling zou moeten gebeuren
deels vóór deels na het schriftelijk examen, dat
dan een paar maanden vervroegd zou moeten
worden. Een plan met grote verdiensten, maar
waar ook bezwaren aan kleven, omdat de
praktijk zou kunnen zijn dat deze schoolbeoor-
deling voor de buitenwereld in feite een nog
meer gedevalueerde waarde krijgt.
Trouwens ook in deze kwestie geldt, dat het
goed is te kijken of de oude schoenen gerepa
reerd kunnen worden vóór het besluit valt hen
weg te gooien. Er moeten vormen van schoolon
derzoek bestaan, waarbij de „stress" voor kan
didaten niet doorlopend is, terwijl daar naast
een bevredigende controle op de kwaliteit van
het onderwijs en niet alleen bij het centraal
schriftelijk eindexamen mogelijk wordt. On
derwijsmensen zijn toch niet zulke individualis
ten dat ze geen kans zouden zien het eens te
worden over een beperkt aantal goede variaties
op een grondpatroon eindexamenregeling,
waarmee elke school uit de voeten kan.
Lukt dit niet en geeft de overheid niet toe, dan
wordt het risiko levensgroot, dat binnenkort
alle scholen voor voortgezet onderwijs institu
ten zijn die opleiden voor een staatsexamen.
Zonder reële kansen tot individualisering van
het onderwijs en met het gevaar dat er van
de vormende waarde van het onderwijs nog
minder terecht komt dan in de tijd vóór de
„mammoet".
Vadertje Staat
Dan wordt zeker een illusie wat in de OMO-no
ta genoemd wordt als doelstelling van de
Schoolbeoordeling: Ten aanzien van de
leerling een stimulerende functie, een motiver
ing tot voldoende werkkracht en voortdurend
bezig-zijn; ten aanzien van de leraren een moti
vering tot duidelijk programmeren en voortdu
rend bedacht zijn op het verwerken van nieuwe
onderdelen in hun onderwijs in samenspraak
met vakgenoten in een door de school gekozen
richting..".
Blijft dan een illusie, dan denkt iedereen alleen
maar aan het schriftelijk eindexamen en slui
mert verder in, omdat Vadertje Staat de alfa
en de omega van het onderwijs en zijn inhoud
bepaalt
ROTTERDAM De jongste luchtvaartmaatschappij van Ne
derland Business Air Services gaat ogenschijnlijk een gouden
toekomst tegemoet. In een tijd van voortgaande verschraling
binnen het Nederlandse bedrijfsleven is het opmerkelijk dat
deze beginneling in de luchtvaartwereld in de tien maanden
van zijn bestaan in omvang is geëxplodeerd. In april van het
vorige jaar werd, eigenlijk met een meer hobbyistisch dan
commercieel karakter, BAS opgericht Eén toestel was het
bedrijf rijk, geschikt om ten hoogste zes passagiers of 600 kilo
vrachtgoed met een gemiddelde snelheid van ruim 400 kilomtcr
per uur naar de Europese vliegvelden te brengen. Nu beschikt
BAS over vijf bedrijfsvlicgtuigen twee straaltoestellen
daarvan worden gehuurd van een Belgisch bedrijf en zijn
de plannen om binnenkort een eigen straalvliegtuig aan te
schaffen in een vergevorderd stadium.
De oprichting van Business Air Services is een gevolg van een
hernieuwde ontmoeting van twee voormalige autosportliefheb
bers. J. L. Dolk, directeur van hetRotterdamse plaatbewerkings-
bedrijf Safan en voormalig rallyrijder ontmoette een oude
kennis uit de autosport, H. Grimmelt, jeugdig directeur van het
reisbureau Van Baal en Co uit Arnhem.
Directeur Dolk klaagde zijn nood over de enorme afstanden
die hij voor zijn bedrijf jaarlijks moest afleggen. „Ik rijd zo'n
120.000 km. per jaar", moet hij hebben gezegd en hij voegde
daaraan toe, dat hij die afstand als voormalig autosporter
„laagvliegend" aflegde. Die laatste uitdrukking moet het hebben
gedaan, want plotseling kregen beide directeuren het idee zich
een vliegtuigje aan te schaffen om voortaan de noodzakelijke
afstanden in vogelvlucht te kunnen overbruggen.
„Ons dienstenpakket omvat het vervoer van individuele perso
nen tot groepen van acht passagiers en het transport van
goederen. Vluchten kunnen incidenteel en met een bepaalde
frequentie worden uitgevoerd en dan meestal op contractbasis.
Met onze vluchten voorzien we in een duidelijke behoefte en
vullen de „gaten" op in het nog onvoldoende ontwikkelde
Europese luchtnetWij vliegen met onze kleine toestellen naar
alle luchthavens in Europa, ook de kleinere. De grote luchtvaart
maatschappijen kennen over het algemeen slechts een stervor
mig net van lijndiensten naar de grote luchthavens. En daar
komt bij, dat wij altijd beschikbaar zijn op het moment dat
de klant ons nodig heeft Voor de zakenman zijn er voordelen
op het gebied van efficiency, vrijheid van handelen, comfort,
privacy, uiteraard tijdwinst en kostenbesparing. Een zakenman
die zich van onze diensten verzekert kan op een dag bijvoor
beeld vier vergaderingen houden in vier verschillende landen.
Wij vliegen immers naar 400 vliegvelden, waarvan er vele niet
of nauwelijks voor de lijndienstvluchten bereikbaar zijn", aldus
directeur Dolk.
Zijn mede-directeur H. Grimmelt: „We verhuren onze toestellen
voor 475 tot 2200 gulden per uur en over het algemeen worden
geen vergoedingen voor wachttijden in rekening gebracht. We
kunnen opstijgen binnen het uur. We zijn voor zakenlieden soms
voordeliger dan een lijndienst. Dat hangt een beetje af van het
aantal passagiers en de lengte van de vlucht. Maar het blijkt
dat het moment waarop BAS even duur is als een lijnvlucht,
tamelijk snel is bereikt".
Hoe goed de toekomst er voor BAS uitziet blijkt niet alleen
uit de opzienbarende ontwikkeling van de luchtvaartdreumes.
Enkele jaren geleden werd de totale behoefte aan zakcnvluchtcn
in ons land nog geraamd op 2000 vlieguren per jaar. Dit aantal
werd in de afgelopen periode al bijna door BAS alleen volge-
maakt „Momenteel bestaat er nog veel beunhazerij. Eigenaren
van particuliere vliegtuigjes die zich „verhuren"aan zakenlieden.
Wellicht gaat dat ook nog verdwijnen. Ook realiseren wij ons
voortdurend, dat we nu alleen maar opereren vanuit Nederland.
Onswerkterrein kan veel groter worden, want ook in andere
landen heeft men te kampen met hetzelfde onderontwikkelde
luchtvaartnet Misschien ligt ook daar een stuk van onze toekom-
WIM BUIJTEWEG
[ADVERTENTIE
Elkezondag
6 kruisjes per kolom.
Dat gaat zo. 1Haal een Lotto-formulier bij uw club of
winkelier. 2. Kruis 6 getallen aan per kolom (met een minimum
van 2 kolommen). 3. Vul het formulier verder duidelijk en
correct in. 4. Lever het formulier in en betaal uw inlejf(voor
f 1,75 hebt u al twéé kansen). 5. Zondag weet u of u -
bijvoorbeeld - een half miljoen gulden rijker bent. Zo gaat dat.
let op het reservegetaL
In Studio Sport (zondagavond) worden de 6 winnende
getallen getrokken. Plus een extra getal: het reservegetal.
Er wordt dus altijd I getal meer getrokken dan u aan
kruist per kolom. Dat reservegetal kan uw geluksgetal zijn als
u niet alle 6 winnende getallen hebt aangekruist. Kijk maar.
Veel kansen op veel prijzen.
i«GLijs:
6 goede voorspellingen per kolom (zonder reservepetql)
2e_prijs: 5 goed reservegetal
3e^pnjs_: 5 goed (zonder rcservcgetal)
4e^pnjsj 4 goed (zonder reservegetal)
5e prijs: 3 goed reservegetal
Het reservegetal heeft dus alleen een functie bij de 2e en 5e prijs.
Alléén melden bij alles goed.
Alléén als u 6 goede voorspellingen (zonder reservegetal)
hebt gedaan, is het raadzaam dat even telefonisch door
te geven. Het nummer vindt u op het formulier. In alle andere
gevallen hoeft u niets te doen.
Haal meteen een formulier
bij uw club of winkelier.
Het schriftelijk eindexamen bleef ook na de invoering van de Mammoetwet gehandhaafd.
