Elckerlyc is niet
klein te krijgen
Hollandse landschappen bij Heuff
Theater brengt stuk van
James Joyce naar Leiden
FOTOGRAFIE
ALS KUNST
„EEN KLEIN
CONCERT"
TERUG
IN RIJNLANDS
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1975
WASSENAAR De tentoon
stelling bij Heuff in Wassenaar
is ditmaal voor een groot deel
gewijd aan het oer-Nederlandse
landschap met zijn brede rivie
ren, stille wateren en wijde plas
sen. Gert Hendriksen toont een
groot aantal prenten, die de
toch wel unieke schoonheid
daarvan bevestigen. Hij werkt
uitsluitend in aquarel; een tech
niek, die door haar ijle transpa
rantie de sfeer zo wonderwel
weet te treffen en vast te leggen.
Hoge, versluierende luchten,
weerspiegelt in brede wateren,
tussen rietkragen of met enkele
boomgroepen aan de oevers.
zich langzaam verliezend in een-
ver verschiet. Zoals ook onze
17-eeuwse schilders zo goed bij
machte waren te doen. Met dit
verschil dan wel, dat Hendrik
sen zijn landschappen niet stof
feert met mensen en hun bezig
heden, maar uitsluitend oog
heeft voor de wijdsheid van het
lage waterland. Slechts een en
kele maal brengt hij een varend
schip in de compositie.
Het heeft weinig zin een opsom
ming van zijn werken te geven,
omdat alles als hoofdmotief wa-
ter-en-hemel heeft. Een uitzon
dering moet ik echter dan wel
maken voor een aantal bladen,
die hij tekende op onze Wadde
neilanden. omdat hij de zo
uniek-typische sfeer zo voortref
felijk heeft weten te treffen.
Geheel anders zijn de prenten
van Victor Bouter, eveneens
aquarellen maar veel ruiger,
minder verstild dus. Hij werkt
ook veel minder met uitsluitend
het penseel, doch onderstreept
de contouren dikwijls met lijn-
werk. Noodzakelijk overigens,
omdat hij geboeid is door de
architectuur in binnen en bui
tenland, zoals Frankrijk en Ita
lië. Zoals hij een kloostergang
van de abdy van Arles schildert
is meesterlijk. En bovendien
technisch zeer knap wanneer we
in aanmerking nemen de speci
fieke moeilijkheden van de
aquarelleertechniek.
In enkele schaarse wijdsere ge
zichten weet Bouter zich grote
beperkingen op te leggen. Vene
tië, gezien vanaf de lagune, is
zo een schijnbaar eenvoudige
prent, maar waar een sterk sug
gestieve kracht van uitgaat.
Mooi is ook een prent „Amster
dam", als enige onder de Italia
nen en Fransen: een heel fraaie
tekening van het bekende „Huis
op de drie grachten" in het hart
je van de oude stad.
Deze tentoonstelling is tenslotte
aangevuld met een aantal kera
mische produkten van Peter
Harskamp. Gedegen vakwerk,
waaronder enkele frappante
beeldjes van kikvorsen. Hars
kamp werkt volledig figuratief,
in tegenstelling met zoveel ande
re huidige keramisten.
Het zoeken naar nieuwe vormen
is nuttig, maar in deze tak van
kunstnijverheid zeker niet nood
zakelijk, zolang het oude gede-
gene nog aantrekkelijk blijft.
TONEEL
ACTUEEL
door Ton van Brussel
Twee voorzitters van Elckerlyc samen in een scène:
uit het spel Poeskater": de huidige Hans Heuer en
de oprichter Piet van der Kraan.
Piet van der Kraan met zijn Sassenheimse toneelgeschiedenis. In zijn hand
een zelfvervaardigd beeldje van de clochard Lou-Lou, een rol die hij in '71
op de planken zette.
SASSENHEIM De geschiedenis van 25-jaar Sassen
heimse toneelhistorie is vereeuwigd in een drietal
unieke boekwerken, te vinden in de werkkamer van
Piet van der Kraan, mede-oprichter van amateurtoneel
vereniging „Elckerlyc" (lees: voor iedereen, van iede
reen). Drie boeken met foto's, programma's, met kroon
tjespen en later met ballpoint geschreven regels. „Elc
kerlyc" is een begrip, daar kan je niet om heen, niet
in Sassenheim, niet in de Bollenstreek, maar ook niet
in Leiden. Minstens twee keer per jaar komt de groep
op uitnodiging van de bejaardenbond en de midden
standvereniging naar het Antonius Clubhuis. Op zater
dag 2 maart wordt het jubileum met de opvoering van
een tweetal eenacters gevierd. Die avond komen alle
21 leden (7 dames en 14 heren, Elckerlyc is een van
de weinige verenigingen met een tekort aan vrouwen
inplaats van mannen) en nog een aantal aspirant-leden
op de planken. Piet van der Kraan vertelt over die
kwart eeuw, waarin het uitgangspunt „wie vecht, blijft
leven" waarborg is geweest voor de continuiteit binnen
de vereniging.
„In '45, na de oorlog zijn we met een paar toneellief
hebbers bij elkaar gekomen en hebben toen op 31 juli
de r.k. toneel en zangvereniging St Caecilia opgericht
We hadden op een gegeven ogenblik 70 mensen alleen
al voor het toneel. Er was een bestuur en ik werd
voorzitter. We hebben het vijf jaar uitgehouden, 25
voorstellingen gemaakt, maar toen werd de animo
minder en steeg de financiële nood. Voor het bestaan
van de St. Pancratius hebben we toen nog een herden
kingsstuk gebracht, maar daarna was het afgelopen".
Niet katholiek
„Begin '50 zijn we met een groepje van acht uit de
oude vereniging verder gegaan en hebben toen „Elcker
lyc" opgericht Die vereniging was niet meer katholiek,
maar voor iedereen. Het ging goed. Ik kan me nog
herinneren dat we de eerste keer op uitnodiging speel
den in Voorhout. Het hele spul ging in een grote
vrachtwagen. Hartstikke leuk was dat!!
Elckerlyc heeft van meet af aan zelf decors gemaakt
en voorzover mogelijk werden ook de kostuums zelf
in elkaar gezet. Sinds kort beschikt de vereniging ook
over een eigen repetitielokaal. De kas is in al die jaren
voor een groot gedeelte gevuld door donateurs. Midden
vijftiger jaren rezen er weer problemen rond het
voortbestaan.
„Ja, de opkomst van de televisie hè, dat heeft ons wel
bezoekers gekost toen. Dat was net de tijd dat we drie
stukken per jaar brachten, maar toen de belangstelling
terug liep hebben we het met twee keer per jaar
moeten doen".
Elckerlyc heeft tijdens haar bestaan zowel kluchten
(De tante van Charlie, 15 keer, Potasch en Perlemoer,
19 keer en Die rare familie, 14 keer) als serieuzer
repertoire (Sil de strandjutter, Vluchtweg afgesloten en
Tussen eb en vloed) op de planken gebracht. Opvoerin
gen in Sassenheim hebben traditiegetrouw plaats in
het voormalige KS.A.-gebouw, nu „Cees en Tineke"
genaamd. Zeven leden van het huidige ledenbestand
vieren zaterdag 2 maart hun jubileum. Op dinsdag 4
maart geeft Elckerlyc een reprise van de twee eenac
ters (De dief is hier en Ik heb een jasje gekocht).
Vrolijk repertoire voor een vrolijk jubileum. Elckerlyc
is niet klein te krijgen, want: wie vecht, blijft leven.
LEIDEN Dat een technisch produkt als een foto ook een
aantrekkelijk artistiek produkt kan zijn, is al lang bekend.
Een nieuw bewijs daarvan is een tentoonstelling bij drukkerij
De Bink in de Rooseveltstraat te Leiden, waar de Haarlemmer
fotograaf Pieter Tjepkema een groot aantal van zulke prenten
exposeert
Tjepkema is op de eerste plaats reclamefotograaf en daarom
is ook een groot deel van de expositie aan deze vorm gewijd.
Maar hij doet dat dan wel op een wijze, die vcor een zeer
groot deel artistiek is gericht, zonder dat daarbij het doel, de
reclame, op de achtergrond raakt. Maar hij bewijst daarmee
ook zonneklaar, dat een gericht reclameobjekt ook decoratieve
kunst kan betekenen.
De tentoonstelling bij De Bink valt dan wel in twee delen
uiteen: een deel dat dienstbaar is aan de reclame en een ander
deel dat uitsluitend beeldend is zonder propagandistisch bij
oogmerk.
Om te beginner! met deze categprie, wijs ik o.m. op een kleine
serie foto's van de zangeres Martine Bijl, waarin licht en
schaduw soms éen sterke rol spelen. Psychisch fraai getroffen
is daarnaast een prachtige kop van een oude grijsgebaarde
man, die wat kritisch de (onzichtbare) wereld om zich heen
lijkt te beschouwen. Daarnaast echter steekt een zeer licht
gehouden portret van een jonge vrouw in een ietwat verlegen
pose wel wat nuchter af.
Heel mooi is ook een grote serie toeristische foto's, klaarblijke
lijk uit Noorwegen of een der andere Noordse landen. Er zijn
zeer sterke structuurprenten onder, zoals die van rotswanden
en ijspegels, in combinatie onder meer met gevarieerde botani
sche groeisels. Mij trof in deze serie o.a. een summum van
eenvoud: een donkerbruin uitgevoerde prent van enkele, diago
naal in het vlak staande ragfijne grashalmen.
Een opmerkelijke diepte wist Tjepkema te leggen in een
vensterpartij van een houten huis, een streng vierhoekig motief
dus, dat nog onderstreept werd door de dwarslijnen van de
houten buitenwand. Maar deze schijnbare eentonigheid van
die omlijsting wordt dan weer perfekt gebroken door een
lichtgroen houten hek aan de voet van de prent. En met dat
hek wordt de eentonigheid dan weer gebroken door een aantal
kleine zonnevlekken daarop. Het is natuurlijk mogelijk dat
deze prent niet zo doordacht is gemaakt, als hij bij mij
overkwam. Maar laat het dan een toevalstreffer zijn, het
estetische resultaat is er niet minder om.
Het echte reclamewerk van Tjepkema doet, artistiek gezien,
weinig voor de eerdergenoemde prenten onder. Wel is er een
wat nuchtere serie onder, van overigens aantrekkelijke vrou
wengestalten, waarover heen een levensgrote bril is geprojek-
teerd, waardoor het propagandistische doel de middelen moet
heiligen.
Maar ook in het reclamewerk weet deze fotograaf kunstzinnig
opmerkelijke prenten te maken, prenten te maken, zelfs als
bijgevoegde teksten nadrukkelijk op het doeY wijzen. De
prenten, die wel een sterk reclame-doel vertonen, maar geen
enkele tekst vertonen, steken daar in kunstzinnig opzicht toch
wel ver bovenuit. In dit verband wijs ik ook op een aantal
groenten- en vruchtenstillevens en een dito van... luxe broodjes,
waarin vakmanschap ook meesterschap betekent.
Tot slot wil ik dan nog wijzen op een frappant voorbeeld van
het benutten van licht-op-de-foto: een prent van stoelen met
uitspattende lichtvonken vanaf de stalen poten van het meubel.
Al of niet een reclamefoto, zeker een technisch en artistiek
zeer mooie prent.
Willem Prins
Lisselore Gerritsen, Laurens van Rooyen en Harry
Sacksioni komen zaterdag voor de tweede keer naar
het Rijnlands Lyceum in Oegstgeest met hun program
ma „Een klein concert". De vorm van dit kleine
concert is die van een muziekvoorstelling door drie
gelijkwaardige partners. Liselore zingt en spreekt
voornamelijk eigen werk en wordt daarbij begeleid
door Laurens op piano en door Harry op gitaar. Deze
twee instrumentalisten kennen we nog uit de tijd dat
ze deel uitmaakten van de band van Herman van Veen.
Ronnie
Meerts
toont etsen
en litho's
WASSENAAR - De in Sche-
veningen wonende grafica
Ronnie Meerts toont een flink
aantal etsen en litho's in de
Wassenaarse galerie-biblio
theek.
De collectie is, als geheel be
zien, wat onevenwichtig van
kwaliteit en handschrift. Ais
een kenmerk van deze kunste
nares is er van een eigen, di
recte stijl weinig te bespeuren
en de beste prenten lijken mij
dan ook die, geëtst of gelitho
grafeerd, met een normaal,
met de werkelijkheid overeen
stemmend beeld volgens de
geijkte figuratieve vormen.
Dus zonder extravagantie in
hoofd- enjot bijmotieven.
Onder het veertigtal geexpo-
seerde bladen zijn zeker een
aantal mooie prenten, on
geacht of ze dan wat gezapig-
huiselijk zijn of in andere
trant zijn getekend. De kunste
nares weet b.v. in een nachte
lijk landschap wel sfeer te
treffen. Innig is ook wel „De
baby", mooi getypeerd is „Pa-
risienne" een opvallende prent
is mede een litho „De Kat" en
zo zijn er nog wel een aantal
maar als geheel is de collectie
toch wat onevenwichtig.
Opmerkelijk is ook, dat een
van haar naar mijn smaak
mooiste prenten, „Moeder
en kind" gebaseerd is op en
getekend in de trant van de
beroemde Duitse kunstenares
KSthe Kolwits. Dat zou er op
duiden dat Ronnie Meerts nog
steeds zoekende is naar een
eigen stijl.
WILLEM PRINS
Van onze kunstredaktie
LEIDEN-De Arnhemse toneel
groep Theater geeft volgende
week donderdag in het Lak-
theater een voorstelling van
"Exiles", het enige toneelspel
dat de Ierse schrijver James
Joyce ooit heeft geschreven.
Joyce, in 1882 te Dublin gebo
ren, geniet vooral bekendheid
door zijn omvangrijke roman
"Ulysses", dat het leven van
één dag in Dublin behandelt en
dat hoe modem van opzet dan
ook, verwantschap heeft met
Homerus 'Odyssee.
'Ballingen', zoals het spel na 'n
vertaling van Gerardine Fran
ken is gaan heten, werd in 1918
geschreven en bevat evenals al
het andere werk van Joyce
sterk autobiografische elemen
ten. In dit verband is het inte
ressant om te weten dat het
werk van Joyce jarenlang tot
"verboden" literatuur heeft be
hoord, vanwege de verregaande
analyses van het geestelijke le
ven van dè mens. Joyce heeft
zich bij zijn schrijversschap al
tijd tot doel gesteld een zo vol
ledig mogelijke uiting van zijn
eigen persoonlijkheid tot stand
te brengen.
.Ballingen' nu, gaat over een
schrijver, die met zijn vriendin
na negen jaar afwezigheid in
Ierland terugkeert Hij komt
opnieuw in contact met zijn
vroegere muzieklerares, met
wie hij een relatie aangaat Een
spel van aantrekken en afsto
ten, verlangen en twijfel is hier
van het gevolg. Hoe meer moei
te wordt gedaan om tot elkaar
te komen, hoe meer de verschil
lende personen van elkaar af
drijven.
Margreet Blanken en Edmond Classen in "Ballingen"
'Exiles' wordt wel vergeleken
met het werk van de Engelse
absurdist Pinter, anderen, on
der wie vele Joyce-liefhebbers,
hechtten weinig waarde aan het
spel, omdat het teveel een imi
tatie van de Noorse schrijver
Ibsen zou zijn. Joyce was inder
daad een groot bewonderaar
van Ibsen, maar waar deze laat
ste pleitte voor de vrijheid in
relaties, toont Joyce juist dat
die vrijheid gedoemd is om
stuk te lopen.
De voorstelling van Theater is
geregisseerd door Ger Thijs en
wordt gespeeld door Margreet
Blanken, Josée Ruiter, Edmond
Classen en Ton Kuyl. Voor
Theater was de opvoering van
"Ballingen" een experiment. In
Engeland werd het stuk met
veel succes gespeeld, hetgeen
nog niet hoeft te betekenen dat
ook het Nederlandse publiek
voor het spel warm loopt Hoe
dan ook, "Ballingen" kan een
uitstekende mogelijkheid zijn
om kennis te maken met het
werk van de grote en voor de
wereldliteratuur belangrijke
Ierse schrijver.
Ton
Waar naar
toe?
ZATERDAG 22 FEBRUARI
Leiden-Imperium: 20.30 Im
perium speelt „Sleutelen" naar
werk van Jan Wolkers.
Oegstgeest-Rijnlands Lyceum:
20.15 uur Henk van Ulsen
speelt „het Fenomeen" een
monoloog over Han van Mee-
gren.
Leiden-Kreatief Sentrum:
22.00 uur Ciné Club.
ZONDAG 23 FEBRUARI
Leiderdorp-Dorpskerk: 15.00
uur Concert bij kaarslicht
door The Chris Hinze Combi
nation.
Leiden-De Schmidse: 15X)0
uur Optreden troubadour
Jan van Rhenen.
MAANDAG 24 FEBRUARI
Leiden-Stadsgehoorzaal: 20.15
uur Avondpkamermuziek
met pianist Frederic Meinders.
WOENSDAG 26 FEBRUARI
Alphen-Madonna: 20.00 uur
Disco met optreden Alquin.
DONDERDAG 27 FEBRUARI
Leiden-Lak-theater: 20.15 uui
Theater speelt „Ballingen'
van James Joyce.
VRIJDAG 28 FEBRUARI
Leiden-Imperium: 20.30 uur -
Imperium speelt „Sleutelen"
naar werk van Jan Wolkers.
Leiden-Hot House: 20.00 uur
Blues Festival.
Leiden-Kreatief Sentrum:
22.00 uur Ciné Club.
Concert bij
kaarslicht met
Chris Hinze
Van onze kunstredaktie
LEIDERDORP - In d<
Dorpskerk aan de Hoofdstraat
in Leiderdorp heeft zondag
middag om drie uur een con
cert bij kaarslicht plaats van
de Chris Hinze Combination.
Chris Hinze studeerde fluit bij
Frans Vester aan het Konin
klijk Conservatorium in Den
Haag. In 1970 won hij op het
festival in Montreux de per
sprijs als beste solist Sedert-,
dien geniet hij als jazz-musi-'
cus internationale erkenning.
In 1973 werd hij tijdens het
Jazz Forum uitgeroepen tot
jazz-musicus van het jaar. Hin-<
ze studeerde twee jaar aan het
bekende Berkeley College of
Music in Boston. In 1971 for
meerde hij zijn combination.
Op grammofoonplaten is hij
afwisselend zonder (Vivat Vi
valdi, Telemann my way. Sket
ches on Bach) en met de com
bination (The Chris Hinze
Combination live at Montreux,
Virgin Sacrifice) te beluiste
ren.
Toegangskaarten voor het
concert zijn indien voorradig,
aan de kerk te verkrijgen. In
gebouw het Trefpunt wordt
voor kinderen, waarvan de ou
ders het concert bezoeken een
kinderfilm gedraaid.
Frederic
Meinders
geeft recital in
Stadsgehoor
zaal
Van onze kunstredaktie
LEIDEN In de serie avond-
kamermuziek organiseert de
Leidse Volksuniversiteit K
O maandagavond om kwart
over acht in de grote zaal van
de Stadsgehoorzaal een con
cert rond de pianist Frederic
Meinders.
Op het programma staan va-
riationen ïiber ein Original-
Thema van Beethoven, roment
musical op. 94 nr. 1 en Im
promptu op. 90 nr. 3 van Schu
bert, Aufenthalt en Liebesbot-
schaft van Schubert en Liszt
Ballade 11 van Liszt, Barcarol
le op. 60 van Chopin, Prelude
op. 7 nr. 3 en Sonatine VI van
Orthel en een drietal poèmes
van Scriabin.
Frederic Meinders studeerde
bij Jan de Man aan het Konin
klijk Conservatorium in Den
Haag en rondde zijn studie af
bij Nikita Magaloff. Hij begon
zijn carrière in 1968, toen hij
op het Cum-laude Concours
voor jonge Nederlandse musi
ci de eerste prijs won. Meind
ers treedt regelmatig in bin
nen- en buitenland op. In Ne
derland onder meer met het
Concertgebouworkest en het
Residentie orkest
Funhouse
Classics naar
Noordwijk
Van onze kunstredaktie
NOORDWIJK - Theater
groep Funhouse, afgelopen
donderdag nog in Oegstgeest
met het programma Fun Hou
se Classics, brengt dit zelfde
programma vanavond in het
Noordwijkse Lido-Theater. De
organisatie is in handen van
Join Cultuur; de avond begint
om half negen en kaarten zijn,
indien voorradig, aan de zaal
verkrijgbaar.
