106 uren
van angstige
spanning
herleven in
rechtszaal
>aan liep plotseling weg en ging in
ien hoek een potje staan grienen...
IMZELING ZANGKOOR
EN NOODSPRONG
EN HAAG Zes personen staan dinsdag voor de Haagse
ichtbank om zich te verantwoorden voor de langste gijzeling
u de Nederlandse geschiedenis: het gijzelingsdrama in de Sche-
eningse strafgevangenis in oktober van het vorig jaar. De
taximale straf die aan de vier hoofddaders Daan Denie, Jan
rouwers, de Algerijn Koudache en de Palestijn Nuri kan worden
pgclegd is zeveneneenhalf jaar. Voor Nuri zal de door de
ice-president mr. C. Stolk van de rechtbank opgelecrde straf van
jen enkel belang meer zijn. Met zijn kameraad Tamimah, de man
m wie de gijzelingsaffaire op touw werd gezet, werd hij in
ivember door de Nederlandse regering met een zucht van
xlichting vrijgelaten om te worden ingeruild tegen gegijzel-
;n op het vliegveld van Tunis. Hij zal dan ook bij verstek worden
xoordecld. Niemand weet overigens waar de Palestijn zich
omenteel bevindt en of hij nog wel in leven is. De overige drie
jn momenteel gedetineerd en hebben allen nog flinke gevange-
sstraffen voor de boeg. Daan Denie en Jan Brouwers moeten
t straf nog uitzitten die werd opgelegd voor de gijzeling in Deil
februari '73. Pas in 1979 zouden zij weer in vrijheid worden
isteld. De Algerijn Koudache had volgend jaar vrij kunnen
imen; hij is veroordeeld wegens een gewapende bankoverval.
ireeftie gevangenis had
lachtofffer moeten zijn
t andere twee verdachten zijn
Benedictijner monnik Mat-
eus. broer van een Tweede Ka-
erlid. en de 32-jarige Bredast
ostituée Tinneke. De monnik
onlangs door een fout van hel
penbaar Ministerie in vrijheid
komen en men vertrouwt
op. dat hij dinsdag op de zit-
ng zal verschijnen. De Bredase
ostituée verblijft momenteel
ig steeds in de gevangenis in
wachting van de rechtszaak,
jdens de zitting waarvoor de
chtbank een volle dag heeft
Igetrokken zal de hele gijze-
hgsaffaire herleven. Met name
al aandacht worden geschon-
en aan de voorgeschiedenis,
aarom werd de gijzeling opge-
ït en was het werkelijk zo een-
pudig om in de zwaarst be-
lakte gevangenis van Neder-
ind (de Bunker) de gijzeling uit
voeren?. De djrectie van de
iheveningse gevangenis en de
herige autoriteiten hadden ei-
enlijk de gijzelingsaffaire van
toren kunnen zien aankomen.
1 enkele maanden voor het
igin van de actie van Nuri en
trawanten waren er geruch-
n en aanwijzingen dat het in
i Scheveningse gevangenis tot
:n explosie zou komen. Tegen-
aatregelen werden echter niet
uri wilde met de gijzeling al
lien maar bereiken dat zijn
Tamimah in zijn nabij-
Ikid kwam. De beide Palestin
ian hadden al diverse keren
bij elkaar gebracht te
[lorden omdat zij in afzonde-
ing vereenzaamden en de taal-
arrière contacten met derden
pmogelijk maakte. Op de
:chtszitting zal blijken dat de
jzeling van het zangkoor „Üt
aptivi Gaudeant" meer een
>odsprong was dan een uitste-
ind voorbereide actie.
Het viertal zou in de dagen voor
het begin van de gijzeling op 26
oktober hebben geprobeerd de
directie van de gevangenis in
gijzeling te nemen. Bijna was
dat plan ook uitgevoerd, maar
door onvoorziene omstandighe
den besloot Nuri te elfder ure
ervan af te zien.
Vrijdagmiddag laat besloot hij
toen maar het zangkoor als
slachtoffer te nemen. Jan Brou
wers was al bij de voorbereidin
gen van de gijzelingsactie be
trokken. Hij had geregeld dat
vuurwapens de gevangenis wer
den binnengesmokkeld door
broeder Mattheus, die op zijn
beurt de wapens had gekregen
van de Bredase prostituée, een
vriendinvan Brouwers. De Alge
rijn Koudache is de figuur van
wie het minst bekend is. Ook
weet niemand in welk stadium
hij zich achter de plannen van
Nuri heeft geschaard. Van Daan
Denie is bekend, dat hij eerst
weinig trek had in een tweede
gijzeling. Pas heel laat besloot
hij toch mee te doen, vooral om
wraak te nemen voor zijn arres
tatie in zijn woning in Den
Haag, die hij als verraad be
stempelde.
Zo begon de gijzelingsaffaire op
zaterdagavond kwart over ze
ven. In de kerkzaal hield het
viertal 22 mensen in gijzeling. In
de loop der dagen werden zeven
personen vrij gelaten. Na afloop
van de affaire sprak minister
Van Agt van Justitie over „het
moeilijkste karwei van zijn
loopbaan". En terecht, want na
dat de Palestijn Tamimah wei
gerde zich bij de vier mannen
te voegen, verviel het doel van
de gijzeling. En nog nimmer
werd een gijzeling uitgevoerd
zonder doel. Zowel de onder
handelaars buiten de kerkzaal
RMagaMMMMaMaaaMMMagnauuMHM<"*iwii i w—
De. toegangspoort van de Scheveningse gevangenis. Achter de hermetisch gesloten deuren
sleepte het drama zich 106 uur voort.
als de gedetineerden in de zaal
stonden toen voor een onoplos
baar dilemma met de levens van
de gegijzelden als inzet.
De onderhandelaars wonnen het
pleit doordat zij naarmate de
uren verstreken steeds meer
overwicht kregen op de gewa
pende mannen in de kerkzaal.
Het viertal had eigenlijk niets
meer in te brengen. Diverse ke
ren werden door Nuri ultima
tums gesteld, maar telkens bab
belden de onderhandelaars de
ultimatums feilloos weg. Ris
kant, maar effectief.
Een oplossing van de gijzelings
affaire moest dan ook wel be
staan uit een inval. Andere mo
gelijkheden waren er niet Die
inval stond oorspronkelijk ge
pland in de nacht van dinsdag
op woensdag. Te elfder ure
werd tot afgelasting besloten
omdat de nacht te stil was. De
volgende nacht bleek gunstig.
Om vier uur in de prille donder
dagmorgen stormden mariniers
de kerkzaal binnen. Voordat de
vier gedetineerden eigenlijk wis
ten wat er nu precies gebeurde,
waren ze al overrompeld, en
was een eind gekomen aan een
uiterst angstig avontuur zonder
dat een druppel bloed werd ver-
EN HAAG Het is al weer
er maanden geleden dat vier
detineerden in de Scheve-
ngsestrafgevangenis 22 perso-
tn gijzelden gedurende maar
ifst 106 uur. Vier maanden
aarin de leden van het gegi>
Ide koor „Ut Gaptivi Gau-
ant" (Opdat de gevangenen
ch verheugen) de tijd hebben
kregen om te herstellen van
angstige belevenissen in de
rkzaal. Ze kenden bijna allen
reet na de bevrijding op 31
;tober een korte periode van
ressiviteit, de uitlaatklep
lor de opgekropte spanning,
larna beleefden zij een perio-
van enkele weken van aan-
udende belangstelling van fa-
ilie, vrienden, kennissen,
lurtbewoners, maar ook van
ilslagen onbekenden uit bin-
tn- en buitenland. Langzamer-
tnd is ook voor de slachtof-
rs van de gijzeling het leven
eer „normaal" geworden,
echts één koorlid staat nog
der medische behandeling;
l overigen denken nog vaak
pg aan die angstige uren,
bar beginnen het hele drama
er als een avontuur te zien.
trgeten zal de gijzeling door
betrokkenen, nooit worden,
ar het „vergeven" van de
iders krijgt meer en meer de
ferhand.
r» Korssen, een 44-jarige
agse typograaf van ons be-
ijf, werd met zijn vrouw en
in twee dochters gegijzeld,
ijn dochters werden zondag-
ond na het begin van de gijze-
ig op zaterdagavond door de
detineerden vrijgelaten. Het
htpaar Korssen „zat" de volle-
ge 106 uren uit. „In de eerste
eken kon ik onmogelijk sla-
n. Soms dommelde ik weg en
i telkens flitsen van de ge-
urtenissen. Het begin van de
Peling, de maandag waarop
dreigden ons een voor een
ff te schieten, en de bevrij-
"g. Telkens die drie hoogte-
mten. De rest verdween en
rvaagde steeds meer. Tot ook
e hoogtepunten verdwenen.
aar dat duurde meer dan een
"and. Toch waren het geen
gstdromen. Ik schrok niet
Weer, rechtop in bed óf zo.
;een met het slapen lukte het
fL
Et gewone, alledaagse leven
Getekend door de slopende uren in de kerkzaal is voor
Jan Korssen de bevrijding aangebroken. In een bus
werden de gegijzelden naar wachtende familieleden in het
Haagse politiebureau gebracht.
kwam al snel terug. Met ons
kerkkoor zijn we de zaterdag
avond voor de Kerst weer naar
de gevangenis gegaan. Wel naar
een andere zaal, en we werden
allen gefouilleerd voor we bin
nen mochten. De selectie van de
gedetineerden die naar de
dienst komen was ook veel
scherper geworden. Er komen
ook nu nog minder gevangenen
naar onze diensten en zij wor
den bij het binnengaan en verla
ten van de kapel doorzocht om
te zien of ze wellicht wapens bij
zich hebben".
„Kort na onze bevrijding was ik
uitermate agressief. Ik herinner
me nog als de dag van gisteren
dat we arriveerden in de kanti
ne van het Haagse politiebureau
waar de familie ons stond op te
wachten. Een verslaggever van
radio of t.v. vroeg me om een
gesprekje. Ik heb die man weg-
gescholden. Ik schreeuwde: Nee,
geen commentaar. De kranten
hebben ons al genoeg kapotge-
schreven. Dat zei ik, terwijl ik
altijd de rust zelve ben en me
nooit opwind. Later werden we
overstelpt door belangstellen
den. We hadden thuis wel 70
bloemstukken, en massa's fles
sen drank, fruitmanden en taar
ten. De telefoon stond niet stil.
Ook beleefden we de ontvangst
door de koningin. Heel opmer
kelijk was dat eigenlijk. Ik ben
niet zo'n mannetje die op elke
hoek van de straat „Leve de
koningin" staat te roepen, ook
steken wij de vlag nooit uit op
Koninginnedag. Maar die ont
vangst door de vorstin heeft ons
geweldig goed gedaan. Pas nu
besef ik dat Juliana een echte
moeder van het volk is. Ze is
zo intens aardig, zo meelevend.
Intens luisterde ze naar ieder
een en ze was heel erg lief voor
de kinderen. Die ontvangst bij
de koningin heeft ons voor ze
ker vijftig procent geholpen om
weer een beetje tot rust te ko-
„En dan weer later gingen we
de kranten doorkijken. Op zulke
momenten realiseer je je, dat de
hele wereld heeft meegeleefd.
Onze foto's zijn in Amerika en
Japan in kranten verschenen.
Dat drong eigenlijk pas later tot
ons door. Nu het eigenlijk ook
al voor ons verleden tijd is ge
worden, is het mogelijk om ook
de gijzelingsaffaire door een an
dere, meer nuchtere bril te be
kijken. Die jongens ook, die de
gijzeling hebben uitgevoerd. Nu
heb ik meer medelijden met ze".
„Zo'n Daan Denie bijvoorbeeld,
is een jongen met een heel grote
mond en een piepklein hartje.
Hij is week. Geen keiharde, ge
wetenloze misdadiger. Hij heeft
een goed hart. Ik weet nog goed
dat hij zaterdagavond, kort na
het begin van de gijzeling tegen
m'n 12-jarige dochtertje José
zei, dat ze zondagmorgen vrij
werd gelaten. Die bewuste zon
dagmorgen lieten ze twee men
sen vrij, maar m'n dochtertje
niet. José begon toen te huilen.
Daan Denie kwam naar haar
toe. Hij vroeg wat er aan de
hand was. Ze vertelde hem dat
ze ook wegwilde, want dat had
hij beloofd. „En moeder zegt
altijd, dat als je iets beloofd
hebt. dan moet je het ook doen",
zei José. Toen hep Daan plotse
ling weg en ging in een hoek een
potje staan grienen. Zondag
avond werden mijn kinderen ge
lukkig vrijgelaten".
CeidóeGoiwcmt
De kerkzaal na de bevrijding van de gegijzelden.
„Die Jan Brouwers was een heel
andere figuur. Sarcastischer,
harder. Wel net een groot kind.
Toen de gijzeling al 98 uur oud
was zei hij eens: „Er kan gebeu
ren wat er wil, maar ik heb het
wereldrecord gijzelen op mijn
naam". Wij vonden dat maar
een kinderlijke kreet. Overigens
was hij niet kwaadwillend. Al
leen bleek soms dat hij in staat
was om gekke dingen te doen
als hij in een moeilijk parket
gebracht zou worden. De naar
ste figuur was die Franse Alge
rijn Koudache. Het leek een
stiekeme, gluiperige jongen.
Veel meer het type van een
misdadiger dan die anderen.
Maar het was geen leider, want
hij deed alleen maar wat hem
opgedragen was. Jan Brouwers
noemde hem eens „ons zorgen
kindje". We hadden geen con
tact met die man. Hij sprak
alleen Frans".
„De Palestijn Nuri was de grote
leider. Hij besprak wel veel za
ken met Jan Brouwers, maar hij
had duidelijk de touwtjes in
handen. Die Nuri was duidelijk
een idealist. Een vriendelijke
jongen, behalve als hij aan het
onderhandelen was. Dan was
hij keihard en opvliegend. We
schrokken eens verschrikkelijk
toen hij aan de telefoon zat en
z'n zin niet kreeg. Hij zwiepte
uit woede een tafel met kopjes
en schoteltjes omver. Ik kende
hem al van de kooravonden
voorafgaande aan de gijzeling.
Na afloop dronken we dan vaak
samen een kopje koffie, zittend
op een bankje in de gymzaal.
Hij sprak dan over zijn ideaal,
een vrij Palestina. Ik weet nog,
dat ik tijdens de gijzeling 's
woensdagmorgens een enorme
inzinking kreeg. Ik zag in de
krant een foto van de kinderen
en m'n schoonouders. Er ging
iets door me heen en ik ging
huilend op de grond liggen. Nu
ri kwam toen naar me toe. sloeg
zijn arm om mijn schouders en
zei me, dat ik me niet ongerust
hoefde te maken. Hij zou ervoor
zorgen dat ons niets gebeurde.
Ik vertrouwde daarop en m'n
inzinking was zo voorbij".
„Dan staan drie van de daders
dinsdag voor de rechtbank.
Mijn vrouw en ik zullen op de
publieke tribune zitten met en
kele andere betrokkenen. Ik
hoef niet te getuigen. Het is
meer uit nieuwsgierigheid dat
we gaan. Die jongens moeten
wel een straf krijgen. Het is niet
zo, dat we achteraf zeggen dat
het allemaal niet zo erg is ge
weest en dat het toch wel lieve
jongens waren. Ze moeten ge
straft worden voor de angst die
we hebben doorgemaakt, voor
de bedreigingen die ze hebben
geuit Maar geen levenslang of
zo,eLs "1'buuteweg 'Trein-Toegang-biljetten bij NS-stations
