Tweede luchthaven
niet zonder ricico
Abortus blijft
strafbaar in
W-Duitsland
Geitenboer me veestapel
en gezin naar Ghana
QeidócQowumt
WK-voetbal concurrent van toerisme
Bibliotheekwezen wordt
gesaneerd
7s WOENSDAG 29 JANUARI 1975
LEIDSE COURANT
Pir.iNi 9
ARNHEM Geitenboer Johan George
Speel stapt vrijdag met zijn vrouw, twee
kinderen, twee medewerkers en twintig gei
ten in Rotterdam op de boot naar Accra,
de hoofdstad van Ghana. De twintig (drach
tige) geiten komen van zijn bedrijfje in het
Gelderse plaatsje Oeken. De heer Speel
exploiteert daar een biologisch geitekaasbe-
drijf.
Johan Spee wil met zijn geiten het tekort
aan eiwitten in dat land helpen oplossen,
door de bewoners te leren de talloze daar
levende wilde geiten zinvol te gebruiken. De
dieren vreten alles op, zodat het kweken van
gewassen bijna onmogelijk wordt. Het pro
ject van Spee, dat wetenschappelijk is voor
bereid, moet er voor zorgen dat de geiten
voer krijgen toegediend en melk gaan pro
duceren. Via de mest moet het organisch
bodemleven weer op gang komen, zodat
eiwitproducerende gewassen kunnen wor
den geteelt.
Het project is mogelijk geworden dankzij
onder meer het Werelddiaconaat dat de
salarissen betaalt en een uitzending van „De
wilde ganzen" van het IKOR. Ook andere
instanties hebben financieel bijdragen,
heer Speel denkt enkele jaren in Ghana te
zullen blijven. Het zeven a acht jaar duren
de project zal later worden overgenomen
door mensen die nu het geitekaasbedrijf in
Oeken voortzetten.
Vakantie leverde toch nog vele miljarden omzet
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT Alleen al in het
jaar 1973 zijn 215 miljoen
mensen over de gehele wereld
op vakantie gegaan en hebben
een of meer landen bezocht.
Daarvoor gaven ze 70 miljard
gulden uit.
De mensen die hun vakantie
in eigen land doorbrachten ga
ven daar nog eens vele miljar
den uit, kompleet een wereld
handel dus en tevens een
volksverhuizing. Dit blijkt
eveneens uit de aktiviteiten
van de Jaarbeurs, die 35 lan
den tot en met 2 februari de
kans geeft hun land toeristisch
te verkopen.
Het internationale toerisme
heeft het afgelopen jaar met
meer problemen dan gewoon
lijk te kampen gehad. De olie
crisis met als gevolg hogere
prijzen voor brandstof en dus
voor vliegreizen de inflatie,
de schommelingen van de wis
selkoersen, maar evenzeer de
wereldkampioenschappen
voetbal met bijbehorende
aankopen van tv-toestellen
hebben gezorgd voor een stag
natie in de groei. Sommige
landen hebben zelfs een daling
van het aantal buitenlandse
bezoekers moeten registreren.
Daar staat tegenover, dat de
touroperators, althans in Ne
derland, in december met
koortsachtige ijver nog moes
ten proberen links en rechts
wat extra hotelbedden en
vliegtuigstoelen te bemachti
gen voor de periode rond de
jaarwisseling. De slechte zo
mer, zonder zon, de inflatie
waardoor men niet meer weet
wat het geld volgend jaar nog
waard zal zijn, een toch nog
groter wordende groep Neder
landers die zich een tweede
vakantie kan en wil veroorlo
ven, alsmede een kleine ver
schuiving van de zomer- naar
wintervakantie zijn eveneens
oorzaken, dat vrijwel alle win
tersportreizen volgeboekt
raakten, dat reizen naar zon-
nebestemmingen op redelijk
korte afstand tot en met de
Canarische eilanden helemaal
uitverkocht waren. Het aantal
toeristen rond de jaarwisse
ling, vergeleken met vorig jaar
is dan ook gemiddeld met 20
procent gestegen.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Drie teveel
Een fraaie Bassethond
Amerika heeft 13
puppies het leven ge
schonken. En dat bete
tent dat als moeder
haar kroost wil laten
drinken, een drietal op
de beurt moet wach
ten, want moeder heeft
maar tien tepels. Vol
gens de eigenaar komt
geen van de puppies
evenwel iets tekort.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiii
Rapport Centraal Plan Bureau
(Van onze parlementaire redactie)
Den Haag Het is sociaal-economisch we
liswaar aantrekkelijk om een tweede natio
nale luchthaven aan te leggen, maar er zijn
ook risico's aan verbonden. Dat is de conclu
sie van het Centraal Plan Bureau in een
advies aan de regering. De risico's liggen
vooral op het punt van de onzekerheid
omtrent de ontwikkeling van de luchtvaart.
„Vooral sinds de energiecrisis heeft deze
onzekerheid een belangrijk accent gekre
gen", aldus het advies.
Het CPB wijst overigens de aanleg van een
tweede nationale luchthaven op korte ter
mijn niet af. Het was misschien beter ge
weest, aldus het CPB, wanneer het project
enige jaren zou zijn uitgesteld. „Daar staat
echter tegenover dat er minder aanleiding
voor uitstel is als men de capaciteit van
Schiphol bewust beneden het technisch
haalbare houdt.
Volgens het planbureau mag de beslissing
over de aanleg niet naar de toekomst wor
den verschoven, „dan blijft er te lang een
claim rusten op de plaatsen waar een lucht
haven mogelijk kan worden ingericht. Deze
claim zou remmend werken op de ontwikke
ling van de betrokken regio's". Het bureau
spreekt geen voorkeur uit voor een bepaalde
vestigingsplaats. Wel concludeert het dat
Dinteloord en de Markerwaard op dezelfde
kosten-batenverhouding uitkomen. Leerdam
ligt centraal, maar het gebied is kwetsbaar.
Goeree-Overflakkee en de Maasvlakte zijn
spectaculair, de aanlegkosten zullen voor
deze locaties echter veel duurder zijn.
Een afzonderlijke beslissing over de vijfde
baan van Schiphol is ongewenst. Uitbreiding
van Schiphol met de vijfde baan is slechts
gerechtvaardigd als niet tot de aanleg van
een tweede nationale luchthaven zou worden
besloten.
Novotny(70)
overleden
PRAAG De vroegere Tsje-
ehoslowaakse stalinistische par
tijleider en oudpresident Anto-
nin Novotny is gisteren, op 70-
jarige leeftijd, aan een hartin
farct overleden. Dit heeft het
persbureau CTK bekendge
maakt.
fclovotny was van 1957 tot 1968
president van Tsjechoslowakije.
In maart 1968 werd hij gedwon
gen terug te treden waarmee de
weg vrij kwam voor de „Praag-
Lente" van Alexander Dub-
cek. Novtny was een nauwgezet
Opvolger van de bevelen en
wensen van Moskou.
Novotny verdween na zijn val
volledig uit het politieke leven
en leidde een renteniersbestaan
in een regeringswoning voor
Vooraanstaande partijleden
even buiten Praag. CTK had
een verklaring van het centrale
partijcomité waarin „met grote
droefheid" de dood van de oud
president werd aangekondigd.
Antonin Novotny
Staking Het 20.000 man ster
ke buspersoneel van Londen en
een deel van het personeel van
de metro werkten vandaag niet
als protest tegen de moord op
een busconducteur, gepleegd
door een passagier.
Nasleep treinramp (AP)
De openbare aanklager in de
Kroatische hoofdstad Zagreb
heeft gisteren twee spoorweg
beambten in staat van beschul
diging gesteld in verband met
een treinongeluk waarbij in au
gustus vorig jaar 153 personen
om het leven kwamen.
Senaat akkoord met wet
(Van onze parlementaire redaktie)
DEN HAAG De eerste Kamer heeft gisteren de door KVP
en ARP zwaar aangevochten bibliotheekwet van staatssecre
taris Meijer van CRM met ruime meerderheid aangenomen:
49 senatoren stemden vóór, 15 tegen.
Opmerkelijk was dat vier KVP-ers tegen de koers van de
Tweede Kamerfraktie en de meerderheid van hun eigen fraktie
in vóór stemden. Ook de CH-senatoren stemden vóór en gaven
daarmee blijk van een andere kijk op het wetsontwerp dan
hun partijgenoten in de tweede Kamer.
Nu de wet is aanvaard kan staatssecretaris Meijer binnenkort
het bibliotheekwezen in ons land saneren. Hij zal vooral
trachten een evenwichtige spreiding van bibliotheekinstellin
gen tot stand te brengen. De nieuwe wet biedt hiervoor de
mogelijkheden. Volgens recente cijfers beschikken 400 gemeen
ten met totaal 2 miljoen inwoners nog niet over een biblio
theekvoorziening.
De bibliotheekwet heeft overigens een Tijdelijk karakter. Er
is een kaderwet voor het gehele welzijnsgebied in voorberei
ding die mettertijd afzonderlijke wetten op dit terrein zal
vervangen.
Vonnis uitgelekt:
(Van onze correspondent Frans Wemmekes)
BONN.Abortus zal in West-Duitsland strafbaar
blijven. Dit is het gevolg van het oordcel van de
Hoge Raad, dat abortus in strijd is met het grondwet
telijke recht op leven. Volgens het Constitutionele
Hof in Karlsruhe geldt dit ook voor ongeboren
kinderen, mits hierbij het leven van de moeder niet
in gevaar gebracht wordt.
Deze uitspraak heeft in het land
grote deining veroorzaakt, te
meer daar het bekend worden
van het vonnis het gevolg is van
een ernstige indiscretie. Offi
cieel zal het Constitutionele Hof
pas op 25 februari uitspraak
doen nadat het vonnis reeds een
keer als gevolg van meningsver
schillen onder de rechters uitge
steld moest worden.
De Westduitsc Hoge Raad moest
zich met het abortusprobleem
bezighouden als gevolg van een
klacht van de CDU, nadat de
Bondsdag op 6 juni van het
vorige jaar met de stemmen van
de SPD en de FDP een wet had
aangenomen, waardoor het af
breken van de zwangerschap
binnen de eerste twaalf weken
gelegaliseerd werd.
Eerste commentaren in Bonn
duiden erop, dat deze kwestie
opnieuw de gemoederen in felle
beroering zal brengen. Dr. Lise-
lotte Funcke, de liberale vice-
voorzitster van de Bondsdag,
betreurde het vooral dat vrou
wen gedwongen worden hun
toevlucht te blijven nemen tot
kwakzalvers. Dit bergt niet al
leen grote gevaren voor de ge
zondheid in zich, maar stelt bo
vendien de vrouwen en de uit
voerders van de abortus als va
nouds strafbaar.
De parlementaire onder-voorzit
ster nam de gelegenheid te baat
om fel uit te halen tegen de nog
steeds bestaande mannenmaat
schappij. Zij wees erop dat er
van de acht leden van de Hoge
Raad slechts een een vrouw is.
Deze had zich uitgesproken
voor legalisatie van de abortus.
Men acht het ook bedenkelijk,
dat het vonnis van de Hoge
Raad kennelijk niet van politie
ke beinvloeding vrij is. De zes
tegenstanders van de abortus
onder de rechters sympatiseren
met de CDU en de twee voor
standers met de coalitie-partijen
SPD en FDP.
Na het vonnis in Karlsruhe zal
de Bondsdag zich opnieuw met
het probleem bezig moeten hou
den. Het parlement kan dan ge
bruik maken van een wetsont
werp dat een kritische minder
heid van SPD had ingediend en
dat legale abortus koppelt aan
bepaalde indicaties. Deze betref
fen eventueel gevaar voor de
moeder, de mogelijkheid dat het
kind met gebreken geboren
wordt en verkrachting. Ook so
ciale omstandigheden als een te
groot of te arm gezin verschaf
fen dan het recht op abortus.
S. V.P. geen: Duur betaald
„WIE A ZEGT, moet B laten volgen" geldt naar onze mening ook
voor Nederland's bedoelingen om tegen het eind van het jaaj
Suriname zijn onafhankelijkheid te geven. Dit gaat echter, zoab
van maand tot maand duidelijker blijkt, de nodige problem^
geven; variërend van typische overgangsvraagstukken tot aanspra
ken van de jonge-staat-in-wording op economische en financiële
steun op lange termijn.
Zelfs minister Pronk altijd bereid om ontwikkelingslanden oef»
steun in de rug te geven sprak dezer dagen de vrees uit dat,
als Nederland doet wat de zittende Surinaamse regering wenst,
landen als Bangladesj en uitgedroogd Centraal-Afrika het gelag
zullen moeten betalen.
De regering in Paramaribo maakt de indruk uit te gaan van de
gedachte dat Nederland al haar problemen moet oplossen als extra
premie op het schenken van de onafhankelijkheid. Dat die onafhan
kelijkheid ook extra inspanning zal vergen van Suriname zelf, wil
er bij* deze regering maar moeilijk in. Geen wonder dat de
Surinaamse oppositie haar wantrouwen in de huidige regering als
maar groter voelt worden en de verantwoordelijkheid voor de
snelle souvereiniteitsoverdracht en haar gevolg in de toekomst niet
mede op haar schouders wil nemen. In tegendeel; die oppositie
wil na een periode van betrekkelijke rust duidelijk maken
dat de souvereiniteitsoverdracht zoals die nu voorbereid wordt, een
riskant avontuur is.
VOOR DE NEDERLANDSE REGERING een weinig benijdens
waardige positie. Het kabinet-Den Uyl heeft verschillende redenen
om de overdracht van de souvereiniteit op de gestelde termijn te
voltooien. Maar het dreigt verstrikt te raken in een positie dat
we straks definitief een punt zetten achter Nederland's koloniale
tijdperk met een hoofdstuk, dat door een deel van de mensen die
er het nauwst bij betrokken zijn, beschouwd wordt als de inleiding
op een Ambon-in-het-groot.
Het zijn de gefrustreerden in Suriname zelf de groepen die
tegenover de huidige regering als oppositie staan die beweren,
dat de volledige onafhankelijkheid door hen duur betaald wordt,
omdat zuj gedwongen zijn een hoogst onzekere toekomst tegemoet
te gaan.
FORMEEL HEEFT NEDERLAND geen enkele verantwoordelijk
heid wanneer de souvereiniteit eenmaal is overgedragen; formeel
heeft de Nederlandse regering alleen te maken met de regering
die op basis van algemene verkiezingen te Paramaribo in het zadel
zit. Maar er zijn prettiger omstandigheden denkbaar, waarin con
form de volkswil gehandeld wordt.
Daarom zal de Nederlandse regeringscommissie die thans en in
de nabije toekomst de beslissende dag moet voorbereiden zo veel
mogelijk garanties moeten scheppen, dat de dag van Suriname's
vrijheid niet tevens het begin van veel ellende wordt.
Want wat straks onverhoopt voor de Verenigde Naties komen zou,
heeft blijkens de ervaring elders een minimaal kans een echt
opgelost probleem te worden. „Daar werd iets groots verricht"
zeggen we al lang niet meer; maar „Daar werd iets droevig
afgesloten „moeten we zien te voorkomen.
Hongerstaking
hinderpaal
IRA-bestand.
DUBLIN (AP/Rtr) De afkon
diging van een nieuw bestand
door de IRA, het verboden Ier
se leger, wordt ernstig opgehou
den door de weigering van de
regering in Dublin om 17 ge
vangen zittende IRA-leden als
politieke gevangenen te erken
nen. Ze zijn sinds 3 januari in
hongerstaking. Drie van de
hongerstakers verkeren in le
vensgevaar, een van hen is gis
teren in een ziekenhuis opgeno-
Sinds een opstand in de gevan
genis is de houding van de Zuid-
ierse regering tegenover de ge
vangenen verhard. Maar de
IRA-leden eisen nu verandering
voor er van een wapenstilstand
sprake kan zijn. De bomaansla
gen van deze week in Londen
en Manchester kunnen dan ook
gezien worden als poging om
druk op de Zuidicrse regering
uit te oefenen. Men verwacht
niet dat de huidige terreurcam-
pagne lang zal duren.
Huisvesting
„bijzondere
groepen" krijgt
de aandacht
ROTTERDAM (ANP) Staat»,
secretaris Van Dam (Volkshuis
vesting) heeft gisteren een nota
„bijzondere huisvesting" aange
kondigd over de woonproble
men van groepen die op het
ogenblik niet of niet voldoende
aan hun trekken komen: onvol
ledige gezinnen, werkende Jon
geren, alleenstaanden, bejaar
den en buitenlandse werkne-
Hij deed dit bij de opening van
een voorlichtingsbijeenkomst in
het Bouwcentrum in Rotterdam
over dit soort huisvesting.
Men kan constateren, dat er een
groei is naar kleinere „anderl
dan standaard-eenheden". Een
groot deel van het probleem zou
zijn op te lossen door een her.
verdeling van het woningbezit.
De moeilijkheid is echter, dat er
in de praktijk nog tal van discri
minerende bepalingen zijn ten
aanzien van verschillende groe-
pen. De toewijzingsnormen die
nen dan ook duidelijk te worden
verruimd.
PRIJS ELEKTRICITEIT
STERK OMHOOG
Den Haag A.N.P. De kleinverbruikers zullen voor de elektriciteit
dit jaar minstens tien procent meer moeten betalen, dan het vorig
Dit is volgens de Samenwerkende Elektriciteits Produktiebedrijven
(S.E.P.) te Arnhem vooral het gevolg van de brandstoffenprijzen
voor de centrales.
Gemiddeld stijgen de tarieven dit jaar met bijna een derde. Het
sterkst worden daardoor de grootverbruikers getroffen, waarvan
de tarieven minstens dertig procent hoger worden.
Pleidooi voor
fel gekleurde
bruggen
DEN BOSCH (ANP) - De direc
teur van de streek-VVV in 's
Hertogenbosch de heer J.
Bruens heeft het bestuur van
het stadsgewest Den Bosch
voorgesteld alle bruggen in het
gewest een fel kleurtje te ge-
„Zou het in ons grijze land geen
verademing zijn als de saai ge-
verde bruggen een kleur kregen.
Daardoor zouden het objecten
worden die zowel bij mooi als
bij grijs weer kijkplezier ver
schaffen", aldus de heer Bruens
in een brief aan het stadsge-
westbcstuur.
minimiMinimin
Van top tot teon
in Lanvin ging
deze mannequin
op de Parijse
show, waarin de
ontwerper liet
zien wat voor
plannen hij
heeft met de
vrouw in de ko
mende lente en
zomer. jersey
rok en tuniekjas
je zijn evenals
de gebreide
muts in marine
blauw, terwijl
ook de schoe
nen van Lanvin
zijn. En dit mo
del laat er geen
twijfel over be
staan: de mini-
mode behoort
tot het verleden.
Ford vraagt
meer geld
voor Vietnam
WASHINGTON (REUTER-AP)
President Ford heeft het Con
gres om 300 miljoen dollar aan
vulling gevraagd voor militaire
hulp aan Zuid-Vietnam en 222
miljoen dollar voor Cambodja.
Hij zei dat het geld dringend
nodig is met het oog op de ernst
van de toestand die is ontstaan
door de communistische militai
re offensieven in beide landen.
Hanoi hoeft dinsdag laten weten
dat het conflict in Zuid-Vietnam
tussen het Thieu-regiem en de
voorlopige revolutionaire rege
ring, op vreedzame wijze kan
worden geregeld wanneer de
Verenigde Staten zijn verken
ningsvluchten boven Noord-
Vietnam stopzet, meehelpt aan
de Noordvietnamese wederop
bouw en afziét van alle „militai-
re betrokkenheid bij en inter
ventie in Zuid-Vietnam".
Vliegtarieven
omhoog
GENEVE De vliegtarieven op
de vaste routes over de Noord-
atlantische oceaan zullen met
ingang van 1 april met ongeveer
10 procent worder» verhoogd op
grond van een nieuwe tarief
overeenkomst die gisteren in
Genève werd afgesloten tussen
30 luchtvaartmaatschappijen.
De internationale organisatie
voor het burgerlucht verkeer
(IATA) maakte bekend dat de
prijsverhoging ook geldt voor
de individuele vluchten waarbij
zestig dagen van tevoren wordt
geboekt en betaald.
