Allerlei(ds)
De Wisse's houden
het meubel in ere
Controle op winkeldiefstallen bij de Gruyter roept weerstanden op
MAANDAG 6 JANUARI 1975
LEIDSE COURANT
PAGINA 3
iirii:
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
Leiden - Een aantal van de regel
matige klanten van de vestiging
van De Gruyter aan het Bevrij
dingsplein heeft de laatste
maanden nogal wat bezwaren
geuit tegen de wijze waarop bij
de kassa's van dit filiaal tassen-
controle plaats heeft. Een drie
tal borden die de bedrijfslei
ding in de zaak heeft laten op
hangen, wijzen de klant erop
dat de kassiére hem kan ver
zoeken zijn boodschappentas te
openen en dat in geval van
diefstal zonder voorbehoud de
politie zal worden gewaar
schuwd. De leiding van het fi
liaal is hiertoe overgegaan om
winkeldiefstallen, waardoor in
totaal zo'n 3% van de omzet
verloren gaat, te doen i
De heer H. C. Kwik, secretaris
van het wijkcomité Aktief heeft
reeds tot twee keer toe via pu
blicaties, in het wijkblad de be-
zwaren van de klanten ver
woord. Het resultaat daarvan
was een reactie van de directie
van De Gruyter, waarin de ba-
weegredenen voor de controles
worden toegelicht Tot stopzet
ting is het echter nog niet geko
men; dit ondanks het feit, dat
vele klanten zich voor het in
slaan van hun levensmiddelen
inmiddels tot een ander groot
kruideniersbedrijf, dat op een
steenworp afstand van De
Gruyter is gevestigd, wenden.
De bezwaren van de heer Kwik
zijn de volgende: "Het gaat mij
om een brok vrijheid. Je stopt
artikelen in het wagentje en je
gaat naar de kassa om te beta
len. Daar wordt je dan door een
meisje van vijftien zestien jaar
gecontroleerd. Die vraagt je om
je tas open te maken. Dat is
dan wel geen verplichting,
maar als je het niet doet, word
je voor snotaap gezet Ze la
chen je gewoon uit, als je wei
gert. Ze hebben daar toch het
recht niet toe. Dat er controle
moet zijn, kan ik billijken,
maar laten ze dan bedrijfsre-
chercheurs in dienst nemen, om
die uit te oefenen. Je gaat toch
niet voor gek staan voor een
paar van die jonge meisjes".
Assistent-bedrijfsleider van De
Gruyter, de heer H. Metz vindt
het allemaal een beetje overdre
ven: "Er is helemaal geen ver
plichting om aan de controle-
mee te werken; niemand wordt
voor gek gezet. Dat gebeurt wel
bij onze collega's. De zaak ligt
namelijk zo, dat we hier in de
buurt met alle winkeliers beslo
ten hebben de controle in te
voeren en die aan de hand van
borden toe te lichten. Bij Albert
Heyn bijvoorbeeld nemen ze
steekproeven. Daar zijn wij op
tegen. De ene klant wel en de
ander niet Dan sta je wel voor
gek natuurlijk".
Mevrouw Kwik, vroeger een vaste
bezoekster van De Gruyter
kreeg bij het weigeren van de
ren van?£antwoordthiermee
zichzelf van diefstal beschul
digt"? "En dat van een meisje
van hooguit zestien jaar. De
vlammen slaan je gewoon uit",
vertelt mevr. Kwik.
De leeftijden van de kassiéres
liggen volgens de heer Metz tus
sen de zeventien en de eenen
twintig jaar. Dreigementen
worden volgens zijn zeggen niet
geuit "Er wordt binnen het he
le concern gewerkt aan een mo
gelijk betere oplossing voor dit
probleem. Feit is echter wel,
aldus Metz, dat het percentage
winkeldiefstallen van drie bin
nen zeer korte tijd tot twee is
terug gelopen" Op het argu
ment van de klanten dat ook
het personeel diefstallen pleegt
(een recent onderzoek in Neder
landse grootwinkelbedrijven,
wees het personeel zestig pro
cent van de diefstallen toe), ant-
woort Metz:" Ook het personeel
wordt aan het eind van de dag
gecontroleerd". t
Hoofdinspecteur van politie H.
Oudman zegt tenslotte desge
vraagd, dat De Gruyter het
recht heeft tot controle over te
gaan. Op de vraag of hij de
wijze waarop de controle wordt
uitgevoerd «.<>k de meest geluk
kige vindt, gaf hij geen com
mentaar.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiw
brengt de carnavaleske
groet „Alaaf" uit
en trekt de champagne
fles open.
vereniging
De Hutspotten
Van een onzer verslaggevers
Leiden De Leidse carna
valsvereniging De Hutspot
ten heeft burgemeester Vis
zaterdagavond tijdens het
nieuwjaarsbal in het Anto-
nius Clubhuis benoemd tot
ere-lid. De heer Vis mag nu
zijn leven lang alle feesten
van De Hutspotten bijwo
nen.
Prins Jaco I reikte tijdens het
bal de jaarorde uit de 3-Oc-
tober Vereeniging, die met
bijna het gehele bestuur
aanwezig was. De orde werd
in ontvangst genomen door
voorzitter mr. Ruyter de
Wildt.
Het was aanvankelijk de be
doeling dat burgemeester
Vis en de bestuursleden van
de 3-October Vereeniging
maar een uurtje zouden blij
ven. Het werd veel langer.
De burgemeester ging pas
tegen middernacht weg, de
bestuursleden nog veel later.
onder redactie van
Ton van Brussel, tel. 071-22244 tst. 17
Hondenshow
De Kyrtologen Vereniging Rijn
land houdt zondag 19 januari
a.s. haar jaarlijkse clubmatch
in de Groenoordhal. Zes ras
hondenkeurmeesters zullen in
totaal zo'n 250 honden keuren.
Van elk der verschillende ras
sen wordt eerst de beste hond
aangewezen. Uit de mooiste van
elke groep wordt tenslotte de
beste hond van de show geko
zen. De clubmatch is van 10 tot
17 uur. Entree volwassenen
f 250, kinderen f 1,-
Franciscus Band
De Franciscus Band houdt op 11
en 18 januari een zgn. band
avond in het Antonius Club
huis. Mare 4L Het optreden be
gint beide avonden om 20 uur.
Hervormde gemeen te
De leden van de Leidse her\rorm-
de gemeente moeten dit jaar
f 600.000 aan vrijwillige bijdra
gen opbrengen, wil de centrale
kerkeraad van de hervormde
gemeente de eindjes aan elkaar
kunnen knopen. De begroting
over 1975 bedraagt f 1.222.000.
Het tekort wordt geraamd op
f 135.0000. Naar verwachting
zal dit worden gedekt uit de
wekelijkse collecte voor de „in
standhouding van het pasto
raat".
Slaapwandelaar (10)
viel van dak
Een 10-jarig jongetje uit de Dijk-
straat heeft zaterdagmorgen
vroeg al slaapwandelend een ang
stig avontuur beleefd. In volle
slaap kroop hij via een raampje
het dak op, gleed daarop uit en
viel naar beneden. Gelukkig werd
de val enigszins gebroken door
een ander raam, waar hij dwars
doorheen ging. Hij kwam wonder
boven wonder nog redelijk goed
terecht, met alleen wat snijwond-
jes in het gelaat.
Vormingscentrum
De „Stichting Vorming Werkende
Jongeren" te Leiden, heeft de
beschikking gekregen over een
video-rekorder, compleet met
camera en portable-set. Hier
door is het niet alleen mogelijk
om programma's van televisie
op te nemen en die in het vor
mingsprogramma te gebruiken,
maar kunnen de deelnemers
ook zélf hun programma 's ma
ken. Dit zou kunnen betekenen:
een reportage over werk. wo
nen, \Tije tijd, etc., maar ook
het zelf vervaardigen van een
speelfilm ligt nu binnen bereik.
Het vormingscentrum is met deze
nieuwe aanwinst erg ingeno
men De aanschaf werd mede
mogelijk gemaakt, dank zij een
forse gift (van 5.000,-) uit het
Anjerfonds.
Tandarts in
Meren wijk
In de Mcrenwijk vestigt zich bin
nenkort een tandarts: de heer
M. H. van Nieuwland. B. en w.
zijn ermee akkord gegaan dat
hij zich vestigt in de maisonette
Uilenhorst 10.
Scholen verhuizen
In het schoolgebouw van de lavo
en de leao aan de Bloemfon-
t eins tra at worden in de toe
komst gehuisvest het Pedologi
sche Instituut en de Pedologi
sche School, die nu nog in een
gebouw aan de Langbrug zit
ten. Zoals bekend betrekken de
lavo en de leao medio volgend
jaar een nieuw schoolgebouw
op het complex Cronestein tus
sen Kanaalweg en Lammen-
schansweg. Wat er met het ge
bouw aan de Langebrug gaat
gebeuren is nog niet bekend.
Mogelijk zak beschikbaar ko
men aan de brandweer of dc
gemeentelijke sociale dienst,
die ook op de Langebrug zijn
gevestigd Zowel dc brandweer
als de GSD kampen met ernsti
ge ruimtenood.
Mishandeling
Een 20-jarige student uit Leiden
is zaterdagmorgen vroeg op de
Rijnsburgcrweg door twee jon
gens van 19 jaar uit Wassenaar
mishandeld De twee jongens
dwongen de student die op de
bromfiets reed. te stoppen en
sloegen en schopten hem daar-
Leidse agenda
Stadhui*. Openbar" vergadering raadwom.
nernnumlKh» aangelegenheden, aarv-
(Uad vre.r de Milieuhygiëne, aanvang H W
Moriiwi 10. Opmbtn vtr|*d«rln| Advtea.
Apnlh-kendlenal: Ravena[—theek. Hivim IS,
»nd van 1B 00
SOH-Trlcfonlacha Hulpdlenal tel lUSt.
Leiden - „De stoel van sach-
tigheid en rust, staat In het
ewig huis des heeren, voo*
haar, die op gemack ben .w,
met hun gemoed bij god
verkeeren; hoe sacht een
aardige seetel ry, hi breekt
ten laatste en gaad v oor-
by". Een loflied op de stoel
en haar schepper „de stoe-
lemaker" uit „de spieghel
van het nK->selyk bedryf",
van de a» «--'Jende eeuwse
schrijver r- graficus Jan
Luyken. Len uitstervend
ras, die meubelmakers. Een
ambacht zoals zovelen,
waarvan de waarde nu,
driehonderd jaar later, niet
meer In geld is uit te druk
ken. -
Dat hiermee een werkelijk waar
devol vak verloren is gegaan
mag misschien blijken uit het
feit dat bij mijn weten nog geen
enkele auteur een loflied heeft
geschreven (behalve dan die in
satirische zin) op de machine,
die uiteindelijk de concurrentie
strijd met de „stoelemaker"
heeft gewonnen. Het hierdoor
bij tallozen gevormde pessimis
me kan wellicht wat worden
ingedamd bij de gedachte dat
Je zo af en toe nog wel de
schamele resten van dit oude
meesterschap tegenkomt.
Op de Haarlemmerstraat in het
bedrijf van Wisse Snelder-
waard bijvoorbeeld, leeft de ou
de geest nog enigszins voort. De
inmiddels 74-jarige Jan Wisse
startte daar vijftig jaar geleden
zijn eenmansbedrijfje, waar hij
stoelen, tafels en „druivenkas-
ten" vervaardigde. Zijn winkel
is nu uitgegroeid tot een meu
belzaak, maar achter de winkel,
in de Van der Werfstraat is nog
steeds een werkplaats te vin
den, waar reparaties en restau
ratie van meubelen worden uit
gevoerd. Het enthousiasme van
vader Wisse is overgeslagen op
zijn zoons Jan (46) en Gerard
(32) en op zijn kleinzoon Frans
(17), zodat het voortleven van
de genoemde „oude geest"
voorlopig nog gewaarborgd is.
Met zoon Gerard, die in '52
besloot zijn boterham in het
bedrijf van zijn vader te verdie
nen, blikten we terug in die
vijftig jaar.
Druivenbuffetten
„Vader is inderdaad nog een ech
te meubelmaker. In '24 begon
hij in een klein werkplaatsje in
de Clarasteeg. Daar maakte hij
uitschuifbare eettafels en „drui
venbuffetten". Dat waren een
soort dressoirs met twee lades
en twee deurtjes, daarop zat
dan een druivenschaal. Dat
beeldhouwde ie zelf met allerlei
Die eettafels ver-
De Wisse's in hun zaak aan de Haarlemmerstraat. Van' links naar rechts: 'Jan Wisse, z'n zoon Frans, z'n moeder,
z'n broer Gerard en z'n vader.
lemmerstraat. Dan liep hij met
zijn handkar met soms wel vijf
tafels tegelijk naar die winkel.
Op een gegeven moment had ie
daar genoeg van en wilde voor
zichzelf beginnen. Dat was in
1927".
,In de hoedenwinkel van Jan
Harteveld, zat vroeger een café
dat toen al een jaar leeg stond.
Op een vrijdag heeft hij al zijn
spullen in die winkel uitgestald
"en op zaterdag ging het open.
De hele dag niets verkocht. In
dat café heeft hij een jaar geze
ten. Toen kreeg hij een tip van
oude Al berd a van „Rembrand",
de schilderswinkel, dat er een
paar huizen verder een pand
leeg stond. Weer op een vrijdag
heeft hij toen de hele boel ver
huisd en op zaterdag is de zaak
geopend. Op die hele dag heeft
hij toen één bloementafeltje
van 2.65 verkocht."
den. Hij is toen naar het crisis-
comité gegaan om hulp. De
huur, die eigenlijk veel te groot
was, werd gehalveerd en de
belastingschuld werd kwijtge
scholden op de voorwaarde dat
hij nu elke week de huur zou
betalen.
Fooienpotje
Belastingschuld
(,In '33 veranderde er wat. Hij
maakte toen de stoelen niet
meer helemaal zelf. De rompen
kwamen van de fabriek. Die
moest je dan zelf bekleden en
beitsen. Met dat beitsen is hij
z'n reukvermogen kwijtgeraakt
In '37 begon de narigheid. Hij
had schulden bij de huiseige
naar en de belastingen. De zaak
ging dicht en vader ging een
baan zoeken. Na twee. drie da-
niks kon vin-
„Mijn moeder had van vroeger,
toen zij nog werkte, een fooien
potje. Daar hebben ze toen vier
weken van geleefd. De zaken
hepen opeens veel beter. Al het
geld dat werd verdiend, ging
meteen weer terug in de zaak.
Zo kregen we veel voorraden.
In de oorlog hebben we daar
profijt van gehad. De meubels
werden geruild voor eten."
Vader Wisse maakte toen nog
steeds meubelen zelf. Na de
oorlog was er natuurlijk het
probleem dat er geen materiaal
te krijgen was. Er is toen zelfs
een periode geweest dat hij pa
pieren meubelen maakte. Van
een stevig soort karton. Zijn
zwager Snelderwaard, die na
de verhuizing van de werk
plaats naar de winkel in het
café in de zaak was gekomen,
had die inmiddels weer verla
ten. De klanten van het bedrijf
waren vooral in de Rijnstreek
Bushalte
„In die tijd was er op de'Haar-
lemmerstraat nog verkeer uit
twee richtingen. De Bus van
Maarse en Kroon stopte hier
precies voor de deur. De men
sen rolden als het ware zo de
winkel binnen Dat kun je nu
nog merken. Ik ken nog steeds
elk straatje en steegje in Oud-
Ade en Roelofarcndsveen. Als
Je je klanten niet beduvelt en
kwaliteit geeft, komen ze altijd
bij je terug. Dat gaat dan van
vader op zoon en moeder op
dochter
Na de oorlog werd het steeds
moeilijker om zelf meubels te
blijven maken. De fabrieken
namen dat werk veelal over.
Het eiken van vroeger ver
dween. Daarvoor in dc plaats
kwam het Old Finish. Daarna
weer het Gotische eiken, een
lichte soort van het huidige ei
ken".
Gekleurde meubelen
„Toen is er heel kort een periode
geweest, dat er gekleurde meu
bels op de markt kwamen. Dat
was in de vijftiger jaren. We
hebben hier nog wel rood-wit-
blauwe dressoirs gehad. Niet
naast hebben we nog een stof-
feerderij met volop werk. En
natuurlijk nog de reparaties.
Mensen komen met ouwe stoe
len en kasten. We proberen die
zoveel mogelijk op te knappen,
maar dat gaat vrij snel in de
papieren lopen Het arbeidsloon,
is al 29 per uur. Eigenlijk is
het niet meer te betalen. Je
moet het als een hobby zien.
anders kan je er beter niet aan
beginnen"
Jozefbeeld
maakt van geperst hout Daar
na kwam het blanke eiken en
het teak. Nu hebben we alleen
nog eiken staan. Dat is weer
helemaal in"
„De meubelwinkel is wel het be
langrijkste geworden. Daar-
Vader Wisse in nu bijna helemaal
uit de zaak. Alleen als er bestel
lingen moeten worden wegge
bracht trekt hij er in zijn grijz^
Dafje op uit. Bij het weggaan
komen we hem nog tegen, in
het kleine huixkamertje achter
de winkel. Ook daar tref je
dezelfde goeie ouwe tijd. Een
beeld van Sint Jozef aan de
wand met een schijnbaar eeu
wig brandend waxine-lichtje er
voor. Wisse mag nu een beetje
van zijn rust genieten. Zijn
zoons hebben het zware werk
overgenomen en sedert kort
bleek de uitdrukkelijke wens
van kleinzoon Frans het werk
vsn „opa" te mogen voortzet
ten. ,Ja", zegt moeder Wisse,
„er moet nou hard gewerkt
worden in het pakhuis Met al
die feestdagen gaat er zoveel
tijd verloren".
Ton van Brussel
Burgemeester Vis
j ere-lid
[carnavals
Burgemeester Vis bedankt voor het ere-lidmaatschap.
Nog vele
\aren kunkt
oprechter met 'n
bloemetjevan Fleu
