V
TT
Urn
Dr. Pluizer vraagt uw aandacht
i m
m. m
m m
m 'e
i
0 m
n m
mm
m m
m m
y\ p
i
E
M
E3
WM
81
m m
m
n
m
m
\d
v-f
m
r
m
Z
m
n
m
0
1
R
m
gfl GE 1
Sfi
ns m l
li
m
mm m
m i
E Si a £j
m S3 a ai
fe 1 t
s n a
n-i E. B a i
- fcj a m.
ZATERDAG 26 OKTOBER 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA 16
■pa^ETBG
|l|c M E
A 'r* A ,e A_M T V
SBBILeaBA
tuit|5 a"b a
[ÊTios.BLo e
LOR B. I e
eVI
AiN A 'M !A_S
jE S Bl "Is O
E E STBSV Js O AA
niJ|t i_a a eIke p i
o s e a tll. é"s
s.e.ejpMT O.N O NF
SgiT O S E A
ls i GA e_ET*e I
O D
O
io ejjf t E e
s ir'l L. BPE S S/T O eJen TEl
a ejf,s e
eiL. nAHE
[AÏA.N
y eg mji jrsB» a e en
o^g^osfc oT|C
l 'Tip ÉmIpIle n p e.
D;E<BsO«BM O
MEN
It.a'l.
N
S_T A^LjBjS.1-' N s
<H aJ. ']p Jt
RS.Q O üfw A S V
e P s o tiKr
e m i l o
e LLl.
Jjoo s e.i-
M EITML o B|TP
O P_ E^(E OiI_'U
s' i 'e Rïo n s is
wEj(3>^e
E ,n 7
X O u|.« A
;A T
[m_E s|
e r s
A a^SBU
V A:A!N D E L
A A ET
E s Ee|e|idem
B S E SA L O mBeQi
A.T^S T A MiS M I ,D
E;l !g :AA.BsÜiEjB;A
i* ..o e e It je r ra :s
ji_ i 'e B- i o o|p|
oss|a|loeder
]ta A LBE DE|E
|m i e e Be v e m
jp A 8 A B M E E B oJBn
L e nBm u wj_jT|_i
Hd A :M E Ho
'e p e js Ét o e t e
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegezonden.
Leidse Courant.
Postbus 11,
Leiden.
HORIZONTAAL;
1 krenken
9 stenen dam om de
golfslag te breken
17 pl. in Engeland
18 bewijs v. verdienste
20 vorstentitel
21 veerkracht
22 waterkering
24 kerkgezang
25 vrouwenhoofddeksel
27 deel v.d. mond
28 voertuig
29 strijdmacht
31 open strook in een
bos
32 graan
34 en andere
35 aartsbisschop
36 water in Friesland
38 noot
39 spil
41 rek enk. getal
42 opbrengst
43 militair hoofddeksel
44 met name
46 heilige
47 benedenwindse zijde
49 Franse N.V.
50 regeringsreglement
52 pl. in Utrecht
55 vliesje
57 ijverig
60 pers. vnw.
61 eetlust
63 hoofddeksel
64 vis
66 maand
67 biljartstok
68 plooi
70 boks term
71 waterstand
73 landbouwer
74 wildebeest
75 beknopt
76 schrede
77 hard vet
78 deel v. Spanje
80 bijvoorbeeld
82 spil
84 bedehuis
86 houding
87 deel v. Malakka
89 deel v. Azië
92 onbep. vnw.
94 grappenmaker
95 heilige
96 angst
98 vloerbedekking
99 soort kers
101 familielid
102 uitroep
103 meervoud
105 pers. vnw.
106 getijde
108 meer in Finland
109 deel vJi. gebit
110 kerkgebruik
111 graaf werktuig
112 voorzetsel
114 riv. in Azië
116 vr. titel
118 boom
119 water in Noord-Bra
bant
121 telwoord
124 riv. in Rusland
126 oud Spaanse munt
129 onmeetbaar getal
130 lichaamsdeel
132 soort brood
133 Ind. kapmes
135 koraalbank
136 schrijfgerei
137 getroffen
139 pers. vnw.
140 oude maat
142 onderpand
143 patroon
144 slimme streek
145 voedsel
146 Europese taal
147 fris-zuur
149 vr. titel
151 getijde
153 salonheld
155 gelofte
156 verfrissing
158 slingerplant
161 vat
163 deel v. Azië
164 gewicht
165 eenh. v. lichtsterkte
167 woonschip
168 pl. in Afrika
170 achter
171 familielid
172 voorzetsel
174 bokste rm
175 als boven
177 schoeisel
178 ommekeer
179 staaf
180 riv. in Italië
182 bouwland
183 soort onderwijs
185 oude lengtemaat
186 administratietroepen
188 vezelprodukt
191 waterdoorlatend
193 kwajongen
196 voegwoord
197 stapel
199 paardje
200 maalinrichting
202 bijwoord
203 pausennaam
204 onbep. vnw.
206 verfplant
208 figuur uit een werk v.
J. Veme
209 zeer duidelijk
210 mand of korf in de
mast v.e. schip voor de
uitkijk
VERTICAAL:
1 muteren
2 gast
3 kledingstuk
4 de onbekende
5 iedere dag
6 noot
7 pl. in Noord-Brabant
8 dierenverblijf
9 feestkleding
10 boom
11 Lumen
12 haargroei
13 boom
14 waterdiepte
15 meer in Amerika
16 hersteller
19 Volksvertegenwoordi
ging
22 lidwoord
23 pers. vnw.
25 boksterm
26 bijvoorbeeld
29 pl. in Groningen
30 water bij Meppel
32 knaagdier
33 voorzetsel
35 bergweide
37 takje
38 vallei
40 groente
45 roofdier
48 beginstreep
51 herkauwer
53 voorzetsel
54 heilige
55 riv. in Italië
56 benedenwindse zijde
58 voorzetsel
59 noot
60 verfplant
62 zangstem
64 schaakstuk
65 deel v. Afrika
67 brandstof
69 nachtkleding
70 drinkgerei
72 schrede
73 grap
78 iemand die kwaad
spreekt v.e. ander
79 precies
81 boom
83 kleurstof
85 soort koekje
87 vr. munt
88 aartsbisschop
90 titel
91 administratietroepen
92 soort onderwijs
93 North-East (afk.)
96 sporeplant
97 verspieder
99 lengtemaat
100 eetgerei
102 slaghout
104 stremsel
105 slim
107 zangstem
113 opgeld
115 waterdiepte
117 vijandelijke inval
120 Aziaat
122 titel
123 maanstand
124 muzieknoot
125 windrichting
127 bijwoord
128 gereed
129 individu
131 deel vit. jaar
133 strafwerktuig
134 ketting
136 uit de kluiten gewas
sen
138 oogholte
139 verkeerd
141 stemsel
142 schel
147 geregeld
148 hemellichaam
150 zuivelprodukt
152 Ind. winkel
154 iemand met dezelfde
naam
156 uitroep
157 titel
159 ezelgeluid
160 aankomend
161 blijkens de akten
162 achter
165 soort rijtuig
166 handvat
168 bloedgever
169 klepper
171 vloeibaar voedsel
173 pl. in de N.O.polder
174 waterdiepte
176 danspartij
181 riv. in Frankrijk
184 giraffeachtig dier
187 vreemde munt
189 pers. vnw.
190 ten bedrage van
191 oude doek
192 bedehuis
194 uitgave
195 voegwoord
196 riv. in Duitsland
198 bevel
200 honingdrank
201 grappenmaker
203 watering
205 stoomschip
206 met dank
207 familielid
208 de onbekende.
Schaken
Het probleem heeft in het scha
ken een speciale, afwijkende be
tekenis, zózeer, dat algemeen de
opvatting heerst dat het pro
bleem en de praktische partij
niets met elkaar uitstaande heb
ben.
Weliswaar gelden voor beide ge
bieden dezelfde spelregels, maar
de bijkomstige, stringente voor
waarde "mat in hoogstens zoveel
zetten' introduceert een geheel
nieuw element Daar komt nog
iets bij. De waarde van een
probleem wordt bepaald door
een aantal factoren waarvan er
een is dat de oplossing niet te
zeer voor de hand mag liggen.
De krachtige zetten, de recht
streekse dreigingen zal men
daarom in een probleem maar
zelden aantreffen. Zo begint de
oplossing van een probleem in
de regel niet met een schaakzet
Ogenschijnlijk onlogische ma
noeuvres, het vrijgeven van vel
den aan de vijandelijke koning
de terugtrekking van eigen stuk
ken uit een machtige stelling,
dat alles en nog veel meer is
kenmerkend voor de gang van
.zaken in het schaakprobleem.
Daaruit vloeit een bekoorlijk
heid voort die geheel anders is
dan die welke in de praktische
partij wordt aangetroffen. Het.
probleem kent geen vuistregels
die in de praktijk van het
schaakspel zo vaak een grote rol
spelen. De schaakspeler zal bij
zijn vooruitberekening allerlei
mogelijkheden achterwege laten
die de problemist wel degelijk
bij zijn overwegingen moet be
trekken. Opmerkelijk is echter
dat het juist de zeer grote tactici,
zijn wij denken aan Morphy,
Aljechin en Tal, die van tijd tot
tijd met een zet voor de dag
komen waaraan niemand heeft
gedacht. Men spreekt dan van
een probleemzet, waaruit blijkt
dat de samenhang tussen pro
bleem en partij toch niet geheel
is verdwenen. L>e probleemcom
ponist legt aan zijn creatie een
DOOR W. J. MUHRING
bepaald thema ten grondslag en
daarbij wordt speciaal aan de
details de grootste aandacht be
steed. Het oplossen van een
mooi probleem of alleen maar
het naspelen van de oplossing,
is soms een gewaarwording die
op één lijn te stellen is met het
aanschouwen van een schilderij
of het aanhoren van een mu
ziekstuk.
Hieronder volgt een viertal pro
blemen die de componist W.
Pauly in 1912 heeft gecompo
neerd Deze problemen geven de
uitbeelding van een aantal va
riaties op het mat door dame en
toren van de vijandelijke koning
die zich niet aan de rand van
het bord bevindt Ondanks de
grote gelijkenis is de oplossing
telkens geheel verschillend De
opgave luidt steeds'; 'mat in drie
zetten'.
het feit dat de witte koning veld
d7 dekt
Vandaar dat de nu volgende
versie een geheel andere aanpak
vereist
1 D
Oplossing: 1. Th6h4ü
Wel de fraaiste sleutelzet van
het viertal, omdat deze zo volko
men onlogisch aandoet. De be-,
doeling blijkt uit 1. Ka4 2.
Dh3! Nu staat b4 gedekt en is
de derde rij versperd. De zwarte
koning moet terug en wordt ma-
t gezet: 2. Kb5 3. Dd7 mat.
Een andere, niet minder fraaie
variant is 1. Kc6 2. Ddl! Kc7
3. Tc4 mat (Op 2. Kb5 volgt
weer 3. Dd7 mat).
Oplossing: 1. Th6—a6!
Zwart heeft geen keuze 1.
Ka6: Er volgt: 2. Dd7, Kb6 3.
Db7 mat De matvoering berust
hier blijkbaar op het bezit van
veld b7 door de witte koning.
In de nu volgende versie heeft
de witte kornng meer dan de
macht over b7: hij bestrijkt ook
a6 en daardoor is 1. Ta6 niet
mogelijk. Daarmee immers zou
de zwarte koning worden pat -
gezet
u m lj i
RB 91 M
L_j
Oplossing: 1. Th6—h2
De witte toren geeft de zesde rij
voor de zwarte koning vrij om
na 1. Ka4 met 2. 'Dc4!, Ka3
(gedwongen) het mat door 3.
Ta2 te forceren. Zou de zwarte'
koning de vrijheid kiezen en
bijv. 1.Kc6 spelen dan volgt
2. Dd7 t Kb6 3. Th6 mat of
1. Ka6 volgt dezelfde wen
ding: 2. Dd7 en 3. Th6 mat De
matvoering berust kennelijk op
Alle stukken staan een rij lager
en daardoor gaat de tweede va
riant van het vorige probleem
niet op. Er bestaat nu eenmaal
niets als DdO (Nul).
De oplossing luidt: 1. Dg3f2!
met als varianten: 1. Kb3:
2. Kb5, Kc3 (a3) 3. Th3 mat 1.
Kc3 2. Th3 t Kb4 3. Df8
mat (deze matversie knoopt vast
aan de overige versie) 1.
Ka3 Nu leidt zowel 2. Kb5 als
2. Th3 tot mat Men spreekt van
een 'dual' en de aanwezigheid
van zo'n dual wordt beschouwd
als een klein vlekje op de com
positie.
- r m r-
Damrak
VAN WEEK TOT WEEK
(Van onze financiële medewerker)
AMSTERDAM Vallen - opstaan - vallen. Het was deze week
weer vallen opstaan en vallen op de Amsterdamse effekten-
beurs. Maandag bleek alras dat de stimulans die de beurs de
vorige week vrijdag had gekregen door het gerucht dat de IBM
dooc een groep Arabische beleggers zou worden overgenomen,
niet doorwerkte. De kans van overname wordt uiterst gering
geacht. Die dag reageerde het Damrak zelfs niet eens op de
stijgende koersen in Wall Street Dinsdag was de stemming weer
iets beter maar woensdag en vooral donderdag was de beurs,
na het dalen van het Newyorkse beurs andermaal op zijn retour.
Zo zelfs dat voor dit jaar een nieuw laagteecord voor het
algemene ANP-indcxcijfer van 79.3 werd bereikt.
Keer op keer blijkt dat herstelpogingen het niet halen. De activitei
ten zijn voornamelijk aan de beroepshandel en speculatief inge
stelde beleggers te danken, de beleggers die groei en rentabiliteit
zoeken laten het afweten, ze hebben nog steeds geen vertrouwen
in de beurs.
Het is ook niet zo onbegrijpelijk dat de beleggers het niet meer
aandurven. Naast de bijkans structurele oorzaken die het koer-
speil voortdurend onder druk zetten (inflatie en werkloosheid)
wordt de kooplust bedorven door de hoge renten en teleurstellen
de bedrijfsberichten.
In een recent effektenperiodiek heeft de Nederlandse Midden-
standsbank een overzicht gegeven van de door het bedrijfsleven
bekendgemaakte resultaten over de eerste helft van dit jaar. De
winsstijgingen voeren zonder meer de boventoon maar duidelijk
komt ook naar voren dat er in enkele bedrijfstakken zwakke
plekken zitten.
Dit is in de eerste plaats het geval bij de grote aannemingsmaat
schappijen. Nog deze week moest Nederhorst melden dat zij dit
jaar een verlies van 25 30 miljoen gulden verwacht Korte tijd
geleden kwam Ballast Nedam met een verwacht verlies van 20
miljoen gulden voor de dag. De oorzaken zijn nagenoeg gelijk:
teruglopende conjectuur in de bouwsektor, onderbezetting, een
hoge te betalen rente, verliezen op buitenlandse orders.
Dammen
OOOR FREEK GORDIJN
Was de nederlaag van lands
kampioen RDG tegen „Gronin
gen" in de ere-klasse van de
nationale clubcompetitie al een
sensationele gebeurtenis, vorige
week zaterdag bleef het Friese
„Huizum" niet bij de Hagenaars
achter want het verloor in Rot
terdam eveneens onverwacht
met 11—9 van „Het Oosten".
Hierdoor verspeelde het de ver
kregen voorsprong en kwam het
Amsterdamse VAD - dat met
7—13 „Groningen" klopte - met
een punt voorsprong op „Hui
zum" en RDG aan de leiding.
De strijd om de nationale clubti-
tel is derhalve wel zeer span
nend geworden temeer daar de
drie clubs elkaar nog ontmoe
ten! Maar ook Twente's Eerste
heeft weer een kans gekregen
ondanks de achterstand van
drie punten want het ontmoet in
de nog resterende drie Tonden
VAD, RDG en „Huizum"! Het is
belangrijk genoeg om hier het
nog af te werken programma te
vermelden:
9 nov. „Huizum"-RDG en Twen
te's Eerste-VAD. 16 nov. VAD-
Huizum en RDG-Twente's Eer
ste. 23 nov. VAD-RDG en Hui
zum—Twente's Eerste.
In verband met het Kandidaten
toernooi te Tiblissi in de eerste
helft van november, heeft Harm
Wiersma de partijen voor zijn
club Huizum tegen RDG en
VAD afgelopen donderdag en
vrijdag vooruit gespeeld.
De Rotterdamse derby tussen
de ereklasse-tientallen van Con
stant - dat deze maand als oud
ste club van Nederland zijn 75-
jarige bestaan viert - en Het
Oosten, werd na een zeer ener
verend duel met 9—11 door Het
Oosten gewonnen. Bij de stand
9—9 (negen remises!) werd ten
slotte na ruim zes uren spelen
het pleit ten gunste van Het
Oosten beslecht. Hiervoor zorg
de Johan Bousema die Jaap
Riesenkamp in het eindspel
overmeesterde. 'Hieronder deze
partij.
I fil
ifc -j <2 S L
y ja •-
J. Bousema, Het Oosten wit, J.
Riesenkamp, Constant zwart.
Rotterdam. 21 september 1974.
L 32-28. 18-23; 2. 33—29,
23x32; 3. 37x28, 20-25; 4. 29—24,
19x30; 5. 35x24, een reeds veel
beproefde opening die er toe zal
leiden dat zwart zijn schijven
richting witte lange vleugel zal
spelen om de omsingelingstak-
tiek toe te passen, 17—21; 6.
41—37, 11—17; 7. 34—29, 7—11;
8. 38-33, 14—20; 9. 42—38,
21—26; met deze zet hadden wij
willen wachten. 10. 37—32,
26x37; 11. 32x41, 17—21; 12.
41-37, 13—18; 13. 37-32, 11—17;
.14. 4641, 18—22; 15. 41-37,
6—11; 16. 47—42. 9—13; 17. 17.
40-34, 3-9; 18. 44-^0, 13—18;
19. 37—31, 9—13; 20. 31—26,
21—27; Onze voorkeur gaat uit
naar 1—6 of 10—14 om de span
ningen te handhaven. Met de nu
volgende afwikkeling krijgt wit
weer veel speelruimte. 21. 32x21,
16x27; 22. 42-37, 27-31; hier
lijkt ons 27—32 sterker. 23.
36x27, 22x42; 24. 38x47, 11—16;
25. 43-38, 18—22; 26. 50-^14, 1-7;
27. 47-41, 10—14; 28. 48—43,
22—27; Veel sterker vinden wij
hier 13—18. Nu krijgt wit gele
genheid om zich speelruimte te
verwerven. 29. 38—32, 27x38; 30.
33x42, 5—10; 31. 28-23, 13-19;
32. 24x13, 8x28; 33. 29-24,
20x29; 34. 34x32, en kan er weer
aan een nieuwe opbouw worden
begonnen, 28; 35. 4237, 49;
36. 43-38, 913; 37. 37—31,
14—19; 38. 49—43,10-14; 39.
31—27, 19—24; hier spelen wij
liever 15-20. 40. 39—33, 13—18;
41. 33-28, 14—19; 42. 41—37,
18—22; direct 18—23 lijkt ons
sterker. 43. 27x18, 12x23; 44.
37—31, 7—12; 45. 31-27, 17—21;
46. 26x17, 12x21; 47. 40-34,
24-30; 48. 44—39, 15-20; 49.
45—40, 30-35; 50. 38-33, 35x44;
51. 39x50, 20-24; 52. 50-44,
8—13; 53. 43—39, zie diagram,
25-30; 54. 34x25, 23—29; 55.
25—20, 24x15; zwart mocht niet
29x38 wegens: 32x43, 21x23,
20x9. 56. 35x24, 19x30; 57.
28-23, 21—26; 58. 32—28, 15—20;
59. 28-22, 16-21; 60. 27x16,
26-31; 61. 23—18, 13—19; 62.
16-11, 31—37; 63. 11-7, 36-41;
64. 7—1, 30—34; 65. 39x30,
20—25; door deze manoeuvre,
die bedoeld is om nog remise te
•kunnen bereiken, houdt zwart
twee stukken voor de lijn 145
waarmee niets meer te doen
valt. 66. 30-24, 19x30; 67.
18-13, 41—46; 68. 13—9, 46-32;
69. 9-3, 32—37; 70. 3-17, 37—5;
71. 17—6, 5—46; 72. 1—45,
30-35; 73. 22—17, 46-37; 74.
17—12, 37—41; 75. 12—7, 41—37;
76. 7—1, 3741; 77. 45-50,
41—46; 78. 1-45, 46-5; 79.
44—39, 5—46; en hier gaf zwart
het op want er volgt 6—1 en de
zwarte dam wordt gevangen.
Het zeer sterk bezette Viertallen-
toernooi dat, gesponsord door
de heer Caransa en de fabrikan
ten van J B Whiskies, op 12
en 13 oktober in het Amstelhotel
te Amsterdam werd gehouden,
is een grandioos succes gewor
den voor de dames Rixi Markus
en Fritzi Gordon (wereldkam
pioen damesparenbridge) en de
heren Herman -Filarski (still
going strong) en Bob van de
Velde. In een veld van 34 deel
nemende viertallen legden zij
met ruime voorsprong beslag op
de eerste plaats, maar zonder
slag of stoot is dat niet gegaan.
Twee ronden (van 8 spellen)
voor het einde moesten ze aan
treden tegen de runners-up
Bieshaar-Carol van Oppen en
het echtpaar van der Helm, wel
ke wedstrijd in een 5—15 neder
laag eindigde. Hierdoor kwam
het team Bieshaar aan de lei
ding met 2 punten voorsprong,
die echter door de resultaten in
die laatste twee ronden werden
overwinningen terwijl het team
DOOR W. UEURS
Bieshaar een wedstrijd met
11—9 won, maar de laatste, te
gen het team Westerveld, met
0—20 verloor. Het resultaat van
de wedstrijd tussen de twee
koplopers werd in niet geringe
mate beïnvloed door het onder
staande spel, dat aan beide ta
fels een slemcontract opleverde:
Noord
A H 10 9 7 4
V A
O B 10 8
7 4 2
West Oost
V B 5 3 *62
Ü92 V 7 5 3
O V 7 5 4 0 2
VB5 H 10 9 8 6 3
Zuid
8
C H B 10 8 6 4
O A H 9 6 3
A
Beide noordspelers openden
met 1 schoppen, maar hierna
hield elke gelijkenis in het bied-
verloop op: mevr. Markus for
ceerde met 3 harten en bood na
3 schoppen van noord 4 SA
(azenvraag). Na 5 harten van
noord (2 azen) legde ze aan in
6 harten, dat niet gewonnen kan
worden, omdat oost een vaste
troef slag en west een ruitenslag
maakt. Dat de dames de wed
strijd serieus namen bleek uit
de reactie (na afloop) van een
furieuze Fritzi, die met gebalde
vuistjes haar partner toevoegde:
„In 's hemelsnaam, Rixi, bied
toch 6 ruiten, dan kan ik prefe
rentie geven. Ik heb geen har
tens beloofd, geef me een kans;
dit is niet redelijk!" Het verweer,
van mevr. Markus: „Ik heb geen
hartens nodig, alleen twee azen"
was, gezien het resultaat, niet zo
sterk, maar het slem heeft toch'
een 50% kans.
Aan de andere tafel antwoordde
mevr. van der Helm met 2 rui
ten (Napolitaans systeem, inlei
ding tot een "reverse" bod. dat
de manche vaststelt) noord bood
nu 2 schoppen, oost 3 klaveren,
zuid 3 harten, west paste, noord
3 schoppen en zuid 4 ruiten. Dat
betekende dat zuid tenminste 10
kaarten in de rode kleuren had,
waarna noord vervolgde met 4
SA (Culbertson; 2 azen en een
heer in de niet-conventioneel ge
boden kleuren of 3 azen) en zuid
met 5 SA (de ontbrekende azen),
waarna noord het bieden met 6
ruiten besloot West kwam uit
met klavervrouw, voor het aas
van zuid. Een kleine harten
naar het aas volgde en een kla
vertje werd getroefd. Een har
ten werd in noord getroefd,
schoppenaas en -heer volgden,
waarop in zuid een harten ver
dween en een schoppen werd in
zuid getroefd. Hierna kwam
hartenheer, die west klein troef
de en noord troefde over. Zuid
troefde weer een schoppen af en
vervolgde met hartenboer die
door west met ruitenvrouw
werd getroefd. De nagespeelde
ruiten leverde zuid de rest van
de slagen op, omdat de harten
10 inmiddels vrij was geworden,
maar ook schoppen na helpt
niet, omdat de harten 10 dan in
noord kan worden afgetroefd.
Welke held vindt de dodelijke
tr oefstart?
