BLAAST U
EVEN!
1 november
RIJDEN
IS HIT
VEILIGST,
MAAR WE
KUNNEN
HET
GLAASJE
TOON
NIET
LATEN
STAAN...
Alleen
effect
bij
voldoende
controle
twee paaltjes voor. De mensen
die gedronken hadden, bleven
volhouden: dat lukt me, zelfs als
de paaltjes dichter bij elkaar
stonden dan de vrachtwagen
breed was. Dronken mensen
overschatten hun kunnen. An
dere proeven hebben aange
toond dat al bij een bloed-nlco-
holgehalte van 0.8 promille het
waarnemingsvermogen sterk is
aangetast. Mensen met dat pro
millage bleken aanmerkelijk
minder te zien dan de groep die
we nuchter hadden gehouden.
Ze zagen dingen te laat en ze
bleven veel langer naar dingen
kijken dan veilig was. De flexi
biliteit in de waarneming ging
verloren".
Talloze statistieken wijzen uit
dat hoe meer je drinkt, en hoe
meer alcohol je dus in je bloed
hebt, hoe groter de kans is om
een ongeval te krijgen. En als
je dan toch veilig bent thuisge
komen, hoeft dat nog niet jouw
verdienste te zijn. Je kunt het
bij voorbeeld te danken hebben
aan het feit dat anderen reke
ning hebben gehouden met
jouw rijgedrag".
Er kunnen allerlei factoren
zijn, geestelijke en lichamelij
ke, die een automobilist tot een
gevaar op de weg maken. Is het
niet de weg van de minste
weerstand om daarvan alleen
het alcoholgebruik aan te pak
ken?
„Het is niet juist, te menen dat
de wetgever zich niet met aller
lei andere zaken bezighoudt. Ik
noem de verplichte autogordels
en valhelmen, de bevoegdheid
van de politic om een nieuwe
rijproef en zelfs een psycholo
gisch onderzoek te eisen, de ver
plichte medische keuring bij 65
jaar, de controle op de techni
sche staat van de voertuigen.
Maar het is buitengewoon ver
velend dat je alleen tot wetge
ving kunt komen op gebieden
waarop je de naleving van een
wet kunt controleren. Ik zou het
erg belangrijk vinden als er een
rijverbod kwam voor mensen
die in beslag genomen worden
door persoonlijke moeilijkheden
of door problemen op het werk
of die desnoods alleen maar
hoofdpijn hebben. Een dergelij
ke wet kun je wel formuleren,
maar de controle erop is onmo
gelijk. Zo bestaat er nog ner
gens ter wereld een wet die het
rijden onder invloed van has
hish of marihuana verbiedt. We
hebben eenvoudig de middelen
niet om te constateren welke
drugs gebruikt zijn, in welke
mate en op welk tijdstip. We
wachten tot de wetenschap
zover is. In Zweden is men al
i' tl in dig rlohting aan het berei
ken, maar het blijft Ingewikkeld
en duur".
Na de invoering van de alcohol-
wet in Engeland daalde het
aantal verkeersdoden In
1967C8 met 1152. Nu is men
echter weer terug op het oude
peil. Wat is de oorzaak en wat
kan men er in Nederland van
leren?
„In de eerste periode na de in
voering van de wet is men afge
schrikt. Maar later merkt de
automobilist: de controle valt
best mee en de kans om gepakt
te worden is erg klein. Men gaat
weer drinken. Nogmaals: voor
iedere wet geldt dat hij alleen
effekt heeft als er voldoende
toezicht op de naleving is.
Hier ligt een duidelijke taak
voor de politie. Het verschil tus
sen de situatie in Engeland en
de onze is dat de Britse politie
niet de bevoegdheid heeft om
een auto aan te houden als er
niet duidelijk aanwijzingen zijn
dat de automobilist onder in
vloed rijdt. Hier ligt dat anders.
We krijgen hier de landelijke
steekproeven en daarnaast staat
het de plaatselijke politiekorp
sen vrij om controles te hou
den".
Minister Van Agt heeft ver
klaard te vrezen dat de strafin
richtingen na 1 november over
vol zullen raken met „art. 26-
klanten". Wat is het alterna
tief? Minder zwaar straffen?
Anders straffen?
„Daar vnlt niets van te zeggen.
Het strafbeleid is een zaak van
de rechterlijke macht, en heeft
ook in het verleden van plaats
tot plaats wel eens verschillen
te zien gegeven.Persoonlijk
denk ik dat er In de toekomst
bij de bepaling van de straf
maat rekening gehouden zal
worden met de hoogte van het
bloed-alcoholgchalte. Het is een
persoonlijke opvatting, muar
het lijkt me een logische zank.
Tussen een lichte mishandeling
en iemand in elkaar slaan wordt
ook onderscheid gemaakt. Duur-
naast la In Nederland overal de
discussie op gang gekomen over
de vraag of het strafbeleid niet
aan verandering toe is. Je zou
kunnen denken aan een zware
boete - van 500 tot 1000 gulden
bij voorbeeld - na de eerste
overtreding, en aan inbeslagne
ming van de auto bij herhaling.
Dat vind ik persoonlijk beter
dan twee weken gevangenis,
wat eigenlijk alleen de stant
geld kost, niet bijdraagt tot ver
mindering van de recidive en
niet afschrikwekkend genoeg
blijkt tc werken. Als je een auto
in beslag neemt, ontneem je de
Nederlander zijn heilige koe".
„Daarnaast heb ik indertijd het
voorstel gedaan een blauw rij
bewijs in te voeren dat wel ge
bruikt mag worden tijdens de
werkuren, maar niet 's avonds
of gedurende de weekeinden.
Daarmee introduceer je een
straf die rekening houdt met het
feit dat iemand de auto nodig
heeft voor de uitoefening van
zijn beroep.
Tot nu toe wordt in 97 procent
van de gevallen van rijden on
der invloed het rijbewijs inge
trokken voor een bepaalde pe
riode. Veel mensen worden
daardoor zwaar gedupeerd. Uit
onderzoeken is gebleken dat
veel automobilisten tot drinken
komen omdat ze worstelen met
persoonlijke problemen. Als je
ze dan ook nog hun rijbewijs
afneemt, schep je er een extra
probleem bij waardoor je de
kans vergroot dat ze met drin
ken doorgaan. Bovendien is rij
den onder invloed een typisch
vrijetijdsdelict Het doet zich
hoofdzakelijk voor in de avond,
te beginnen bij het borreluur, en
in de weekeinden. Een blauw
rijbewijs zou dus een straf zijn
die enerzijds de wetsovertreder
gevoelig treft, maar die hem
anderzijds in staat stelt zijn
werk normaal tc blijven doen en
die tegemoet komt aan zijn pro
blemen. Gelukkig staat er een
stuk wetgeving op stapel dat op
deze gedachte inhaakt".
PIET SNOEREN
horeca-kringen Is Veilig
keer Nederland ervan be-
ildigd met zijn campagne
n uw wetje" een angstpsy-
|e te hebben geschapen.
I beroept zich daarbij op uw
praak dat men op grond
|de nieuwe wet rustig, één
(el of één whisky per uur
'drinken tot een maximum
4. Hoe zit dat?
Ituurlijk is er niets veiligere
nuchter rijden. Maar we
ten niet zwart-wit denken
at we dan voorbij gaan aan
irerkelijkheid dat een groot
|van de automobilisten na
pnken te hebben toch in de
ïn stapt. Alcoholgebruik is
hen kennelijk geen vol-
reden om de auto te
staan. Daarmee dient men
inziens rekening te hou-
Door een goede voorlich-
moet men proberen de
lelijke gevolgen van dit ge-
terug te dringen. De men-
zouden inzicht dienen te
vragen als: wat kan
ol doen, hoe werkt hij
wat is het effect van ver
ende soorten drank, hoe
het met .de gevoeligheid
alcohol en hoe kan men de
'loedende werking van al-
verminderen - bij voor
door stevig te eten alvo-
te gaan drinken? Het ver-
de is dat er op dit terrein
ongezonde taboes leven",
je erover praat, ga je er
:nmaal van uit dat er ge-
ten wordt, en dat willen
mensen niet. Nogmaals:
veiliger dan nuchter rij-
Maar als je te maken hebt
pet feit dat lang niet alle
lobilisten zich aan deze re-
)uden, moet je op het twee-
:ste mikken. Dan moet je
ichting geven over de ma-
waarop men kan bereiken
alcohol zo min mogelijk
elijk doorwerkt",
at kader hebben we vroe-
net Veilig Verkeer Neder-
die aktie „één op één" ge-
- één drankje per uur,
daar wel aan toegevoegd,
it werd nogal eens verge-
iat al heb je uren de tijd
drinken je nooit verder
gaan dan een stuk of drie
ies. Het was een poging tot
romis. We hoopten 'cfaar-
ën door het hele arsenaal
idviezen dat we erbij ga
de schadelijke gevolgen
ilcohol in het verkeer tot
leinst mogelijke minimum
perken. Jammer genoeg is
mpagne indertijd zo slecht
slagen dat Veilig Verkeer
na drie weken mee moest
en en moest terugkeren
het vertrouwde „glaasje
at je rijden".
nvattend vind ik het uit-
ipunt van Veilig Verkeer
rland, dat je maar op één
er veilig kunt rijden, in
ipe juist. Maar je zit nu
aal met je praktijkgege-
Onderzoeken tonen aan
de avonduren 10 procent
de automobilisten een
■alcoholgehalte heeft van
dan 0.5 en zelfs een vrij
aantal meer dan 1 promil-
ijr» strategie zou zijn: ga'
leze werkelijkheid uit. Ga
uit dat deze mensen die
!h>k niet „onder invloed"
gekomen van de jaar in
uit gevoerde campagnes,
'n doorrijden. Zo bekeken
»k de aktie van Veilig Ver
ben uw wetje" te weinig
inceerd".
wakt niet in op een stuk
DEN HAAG De nieuwe alcohol-
wet die op 1 november aanstaan
de vrijdag, van kracht wordt,
levert praatstof aan iedere stam
tafel en op ieder borreluur. Zel
den is de wetgever erin geslaagd
zoveel tongen, al dan niet dub
bel, in beweging te brengen.
Door het formidabele legioen der
gezelligheidsdrinkers is een mil
de angstpsychose gevaren. Wat
mag en wat mag niet na de fatale
datum waarop de politie het
blaaspijpje aan zijn arsenaal
gaat toevoegen? En mag die wet
eigenlijk wel? Vragen en nog
eens vragen in dit pre-ballon-
niaanse tijdvak. Een bloemlezing
ervan hebben we voorgelegd aan
dr. W. Buikhuisen, de man die
kan zeggen dat de nieuwe wet
mede beïnvloed is door de onder
zoeken, die hij en zijn medewer
kers verricht hebbon. Op het
ogenblik leidt hij het weten
schappelijk onderzoek- en docu
mentatiecentrum van het minis
terie van Justitie. Daarvoor was
hij van 1965 tot 1973 hoogleraar
in de criminologie aan de univer
siteit van Groningen. Het was in
deze periode dat hij grote be
kendheid kreeg door zijn publi-
katies over alcohol en wegver
keer.
werkelijkheid. Men steekt als
het ware de kop in het zand. Het
is ondenkbaar dat de nieuwe
wet kan bereiken dat iedereen
de drank laat staan voordat hij
in zijn auto stapt. Daarom moe
ten we de mensen leren met
beleid te drinken en ze op de
hoogte brengen van allerlei fac
toren die het alcoholgebruik en
de alcoholafbraak beïnvloeden".
„Nu kan ik mij wel voorstellen
dat het voor Veilig Verkeer Ne
derland moeilijk is om aan de
ene kant te zeggen: „Glaasje op,
laat je rijden" en aan de andere
kant een stuk voorlichting te
geven over hoe je, als je toch
van plan bent te drinken, het
„best" kunt drinken. Ik begrijp
dat wel, maar dan moet je dit
soort voorlichting door een an
dere instelling laten geven. De
drinker heeft hier mijns inziens
recht op".
Veel mensen menen dat ze door
de nieuwe wet verplicht kun
nen worden tot het leveren van
bezwarend materiaal tegen
zichzelf, en dat dit in strijd is
met de grondwet Waarop be
rust dit misverstand?
„Deze mening is onjuist. Er is
nergens een aanwijzing te vin
den dat de nieuwe wet zou in
druisen tegen de grondwet. Er
zijn trouwens verschillende
voorbeelden te geven van geval
len waarin men verplicht kan
worden bezwarend materiaal te
gen zichzelf te leveren. Ik denk
aan het afnemen van vingeraf
drukken en het fotograferen
van verdachten".
De jurist mr. dr. C. Roogenroc
heeft gesteld: „De wet mag dan
al niet direct In strijd zijn met
de woorden van de conventie
voor de rechten van de mens,
zeker is de regeling in strijd
met de geest ervan".
„De geest van de wet... ik vind
het griezelig om daarover te
praten. Als je daaraan begint,
schep je een situatie van elck
wat wils. Dan kan iedereen uit
een wet halen wat hem het best
uitkomt Laten we ons liever in
principe houden aan de tekst
van de wet zoals die er staat.
En die is niet van dien aard dat
hij in strijd is met de rechten
van de mens".
Probeert de nieuwe wet niet
een maatschappelijk verschijn
sel te bestrijden dat vrij alge
meen door de samenleving is
aanvaard en dat niet als crimi
neel wordt ervaren? Wordt er
in feite niet een nieuw delict
door gecreéerd dat in de prak
tijk nauwelijks te bestrijden zal
zijn? Zo heeft uw collega prof.
Hulsman zijn bezwaren gefor
muleerd.
„Het verschijnsel alcohol is wel
aanvaard, maar niet het rijden
onder invloed. Dat kunt u bij
voorbeeld zien aan de emoties
die loskomen wanneer een dron
ken man een kind aanrijdt Er
zijn gevallen bekend dat het pu
bliek zo'n man bijna lynchte.
Maar er moet een ongeluk ge
beurd zijn voordat de veront
waardiging loskomt, zult u te
genwerpen. Wanneer iemand
met een borrel op achter het
stuur gaat, roept dat op zich
niet of nauwelijks reactie op.
Dat is wel waar, maar dat wil
niet zeggen dat men het er mee
eens is. Mensen zeggen er vaak
niets van, omdat zij bang zijn
zelf in de narigheid te komen
als ze een automobilist waar
schuwen niet te gaan rijden.
Vroeger was dat anders. Als je
met z'n drieén naast elkaar reed
op de fiets en er kwam een
oudere voorbij, dan zei die: ho
jongens, niet doen, dat is ge
vaarlijk".
„Dat zie je niet meer. De men
sen bemoeien zich niet meer
met elkaar. Doe je dat wel, dan
loop je de kans dat je zelf in
moeilijkheden komt en dat je
door je medemensen in de steek
gelaten wordt. Het hangt samen
met het feit dat de mens tegen
woordig steeds gauwer geïrri
teerd en agressief raakt. Kijk
maar naar de klappen die soms
vallen na een onbetekenende
verkeersovertreding of aanrij
ding. Het is een betreurenswaar
dig verschijnsel, maar het wil
niet zeggen dat alcohol in het
verkeer als maatschappelijk
verschijnsel wordt geaccep
teerd. Daarnaast moeten we niet
vergeten dat de wet zich niet
keert tegen het alcoholgebruik.
Zij zegt alleen maar, dat je na
een bepaalde hoeveelheid alco
hol gedronken te hebben, niet
meer moet rijden, omdat je an
ders een gevaar bent voor ande
ren".
Veilig Verkeer Nederland han
teert bij zijn campagne „ken
uw wetje" het argument dat
jaarlijks bij 1600 dodelijke ver
keersongevallen alcoholgebruik
wordt geconstateerd. Maar is
ook bewezen dat alcohol indcr-
daad de oorzaak van de onge
vallen was?
„Die vraag is terecht. Je mag uit
de cijfers niet concluderen dat
alcohol bij die ongevallen de
enige factor is geweest. Maar
wel dit: de hele wereldliteratuur
op dit gebied laat zien dat de
kans op een ongeval aanmer-
klijk groter wordt als men ge
dronken heeft Deze conclusie
wordt nergens bestreden. Ik ben
nog nooit iemand tegengekomen
die in twijfel wilde trekken dat
alcoholgebruik niet bijdraagt tot
de onveiligheid in het verkeer.
Je ziet dat bijvoorbeeld aan het
grote aantal eenzijdige ongeval
len (ongevallen waarbij slechts
een partij betrokken is) na alco
holgebruik. Als ik 's morgens op
de radio hoor: man tegen boom
gereden, of: uit de bocht gevlo
gen, is mijn eerste reactie: zal
wel gedronken hebben. Gek ei
genlijk, die discussie over de
vraag wanneer je wel en wan
neer je niet onder invloed bent
Al die mensen die denken dat'
ze nog nuchter genoeg zijn om
te rijden nadat ze gedronken
hebben...."
„Daar is in Engeland eens een
proef mee gedaan. Een groep
buschauffeurs werd onder in
vloed gebracht en gevraagd ach
teruit een denkbeeldige garage
in te rijden. Daar gebruikten ze
Prof. Buikhuisen: eigenlijk
zou er zelfs een rijverbod
moeten komen voor mensen
die problemen hebben.
