Goed
voor
guur
weer
Haal het bos in huis
Presidentiële ziekten in VS
EEN GOEDE SAUS
KAN ZO OUD ZIJN ALS DE
WEG NAAR ROME
MAANDAG 21 OKTOBER 1974
LEIDbE COURANT
PAGINA 0
VOOR DE VROUW
Tegen een gure
snijdende wind is
men helemaal gewa
pend in deze enorme
wolfsmantel met te
ruggekeerde capu
chon. (Courreges)
Kleren maken de man, en aan de saas kent men de kok. Wie
een warm plekje in zijn maag heeft voor degeneugten van de
keuken, weet hoe belangrijk een goed sausje kan zijn. Het kan
het puntje op de i van een verzorgd diner zijn, en de wat slordiger
keukenprinses kan er een heleboel mee camoufleren. In deze
ademloze tijd heeft elke warenwinkel tegenwoordig wel een heel
rijtje kant-en-klare, gefleste of ingeblikte sausen te bieden. Maar
waar blijft de romantiek van het koken? De liefhebber mag dan
ook blij zijn met Sausen en Sausjes van Sonia Allison uit het
Engels bewerkt door Anneke Klein.
Een smakelijk boek met bijna tweehonderd verschillende recepten
voor sausen, botermengsels en marinades. Bewerkelijk, dat wel,
maar de echte liefhebber zal er graag de keukendeur enige uurtjes
voor achter zich dicht laten. Een heel hoofdstuk met klassieke
Italiaanse sausen (Bolognesesaus, Ansjovissaus), een zalige
zoete sausen (sabayonsaus en weinschaumsaus bijvoorbeeld
over dessert of fruit) maar ook een reeks „snelle sausjes". Erg
handig voor alser plotseling gasten komen en het etem moet
worden opgefleurd/of voor de kamerbewoner met minieme kookge
legenheid. Basis voor dit vlugge 'werk is vaak een simpel blikje
soep.
Om de leeswaarde te verhogen voegt de schrijfster in het naschrift
nog allerhande informatie toe over de historie van lepels, steelpan
nen, tafelschikking en juskom. Wat denkt u trouwens van de
volgende smaakmaker TVeehonderd gekneusde oesters, twee pond
ansjovis, twee citroenen plus drie flessen wijn, en 24 sjalotjes. Het
zijn de bestanddelen voor een historische saus waarbij de oude
Romeinen gaarne gingen aanliggen. Praktisch natuurlijk enigszins
onbruikbare informatie, maar wel leuk om te weten. De dames
en heren van toen moeten wel van eten geweten hebben. Hun
ansjovisketchup werd gebouwd op acht liters oud bier, anderhalf
pond ansjovis, een kilo champignons en verder een stevige reeks
kruiden. De huisVrouw met enig voorstellingsvermogen zal zich
enigszins geschokt opstellen, maar te harer geruststelling sluit dat
historische recept met de mededeling dat die saus meer dan twintig
jaar bewaard kan worden. Zo ziet u maar: een goede saus kan
zo oud zijn als de weg naar Rome.
BERT JANSMA
De winter is schaars aan groen.
Een muur met een kamerhoge
bosfoto, waarvoor wc dicht bij
de verwarming op de grond
gaan zitten picnicken, wekt mis
schien de illusie dat het speen
kruid bloeit, maar er zijn mak
kelijker manieren om de kamer
wat „zomerser" te maken als de
R in de maand zit. Uit kleurige
Viessmann kunststof planten
bakken met vlakke bodem en
haaks daarop staande zijkanten
kunnen via de nieuwe hydrocul
tuur eindeloos veel soorten
groene en enkele bloeiende
planten als een oerwoud tussen
de meubels opschieten.
In Denemarken is men ver ge
vorderd met deze cultuur. Zelfs
in kantoren zijn hele landschap
pen aangelegd. De telefoon rin
kelt tussen de ficussen, de ant-
huriums, clivia's en japonica's.
Dat is prettig zaken doen! In de
huiskamer kweekt de goed on
derhouden plantenbak, dus niet
die met dichtgeslempte „oude"
harde aarde, waarin de planten
niet lekker volop gedijen, een
ontspannen sfeertje.
De mooiste bakken zijn de
„plantell's, vierkanten van 60
cm in helder rood, okergeel,
zwart, wit, die tot een zelfstan
dig vormgevend element in de
interieurarchitectuur groeien.
Plantell vierkant van 1 meter is
het grootste onderdeel van het
programma. Maar er is een veel
voud van vormcombinaties.
Rechthoekige, ronde en acht
hoekige bakken kunnen met het
meubilair (vaak in combinatie
met de bak gekozen) door de
levendigheid van de kleuren en
het licht van een bijgeleverd
verlichtingsdeel de meest gewo
ne kamer tot iets bijzonders ma
ken. Plantell rechthoek 45 cm is
ook geschikt als zitblok of kubu
selement (bijzettafeltje). Groene
eilanden tussen kleurige moder
ne kunststof meubelen, aaneen-
geschoven op schijnbaar lu
kraak maar wel uitgekiend tus
sen zitelemcnten neergepoot, ge
ven de winter kans zich len
teachtig binenshuis te gedrage-
n Ik heb wel kamers gezien
waarin de plantenbak het groot
ste „meubel" vormde en het
centrale punt van de gezellig
heid.
De „plantell's zijn niet goed
koop. Je bent er gauw een paar
honderd gulden per bak 60 x 25
cm aan kwijt. Maar je kunt toch
wel dansen, al is het niet met
de bruid Veel voordeliger is
een „planteneiland" b.v. van
eterniet, een soort cement dat
poreus is. Geen nood! Het mate
riaal kan met een bepaalde verf
soort, passend bij het interieur,
worden gekleurd en de binnen-
ting", zodat die waterdicht is.
Andere mogelijkheid die niet in
de papieren loopt is het maken
van een z.g. „bielzen-bak"
(spoorweg-bielzen). Je hebt er
vier van nodig van elk 2.60 m
lang 30.- per stuk), die in een
vierkant worden gelegd. Een
flink „eiland" dus. De binnen
kant van deze super-simpele
bak wordt bespannen met een
dikke laag plastic. Een kwestie
van een paar gulden. Zinken
bekleding is ook mogelijk, maar
die komt weer duurder.
Hydrocultuur
Dan een paar aanwijzingen over
de nieuwe wijze van planten
kweken en onderhouden door
het z.g. „hydrocultuur-systeem"
voor de woon- en werkruimten
voor het binnenste gebeuren in
de bak. Bij dit systeem komt
geen aarde te pas. Kleikorrels
(Biahton-granulaat) nemen de
steunfunctie van voedende aar
de over. Ze geven houvast maar
zijn chemisch neutraal. Wel zui
gen ze door een pijpleiding, die
contact heeft met de bodem van
de bak toegevoegde vloeistof op,
die alleen door deze pijp of
waterstandmeter mag worden
gegoten. De voedingsoplossing
is natuurlijk verschillend al
naar de planten die men heeft.
Hoeveel voedingsconcentraat er
nodig is per liter water, staat op
het in de handel verkrijgbaar
voedingsstofpakket aangegeven.
Het concentraat mag nooit lu
kraak over de kleikorrels wor
den gegoten, dus alleen via de
pijp. Hierop kan niet genoeg
nadruk worden gelegd. Want dit
is de grap: nu kan de plant via
een zuigsysteem zelf kiezen hoe
veel voedingstoffen ze wil heb-
De grootste verscheidenheid aan plan
ten is het mooiste: klimop- en rododen
dronsoorten, varens en anthurium voor
ten eerst in lauw water worden
afgespoeld, direct in de juiste
pot worden gezet (niet te dicht
op elkaar) in het voor hen meest
geschikte substraat De eerste
weken snakken ze naar licht,
maar verdragen geen zon. De
temperatuur in de kamer moot
rond de 22 graden liggen. (Let
op de vochtigheidsgraad in de
lucht). Veel sproeien, b.v. met
een handsproeier is goed (ca.
10.-). Heeft u een groot „plan
teneiland", dan is een sproeier,
met een groter reservoir nodig,
„dat soms onder druk kan wor
den opgepompt en dnafgebro
ken versproeid" (Julia Voskuil
in „Ideaal Wonen" no. 56). De
opgeloste voedingsstof mag die
van Viessmann zijn, maar ook
Agluton vloeibare kamerplan
ten-mest doet 't best. Wel moet
de stof elke twee maanden ver
vangen worden. Daar gaan we
dan: eerst het restant voedings
een kleurtje. De bakken kunnen onderling
verschillend in de kamer worden opge
steld ot aaneengeschoven.
water- als ik het zo noemen mag
door hevelen uit de bak zui
gen, deze daarna tot het hoogste
waterniveau vullen met schoon
water. Dit er weer uithevelen en
nieuwe voedingsnplossing in de
bak doen, totdat het hoogste
niveau van de watermeter is
Deze tekst garandeert natuur
lijk niet in een handomdraai een
ideale plantenbak; ze wil alleen
in grote lijnen aangeven welke
de mogelijkheden zijn. Voordat'
,u er veel geld tegenaan gooit,
kunt u beginnen met een plastic
bakje van 40 cm doorsnee
29.50) om eens te kijken hoe
de hydrocultuur aanslaat. Lukt
het allemaal, dan kan een grote
re plantenbak decoratief wor
den opgesteld met lavastenen of
witte keien op de kleikorrels.
Het kan net zo bizar als u zelf
wilt
Tiny Francis
Planten-
oerwoud
voor
een
ontspannen
sfeer
MEDISCHE RUBRIEK
Op presidentieel niveau kregen
de Verenigde Staten van Ameri
ka gedurende de laatste weken
ruimschoots hun deel op me
disch gebied. Zoals u zich herin
nert kreeg ex-president Nixon
een aanval van tromboflebitis
gedurende zijn laatste Rusland
reis. Het gevaar bij tromboflebi
tis, een bloedklonter met ontste
king in een ader. is dat een stuk
van de bloedklonter kan afbre
ken en zich via het hart in een
gedeelte van de long kan vast
zetten.
Dit noemt men dan een lon-
gembolie, eventueel een dodelij
ke zaak, indien er een groot
bloedvat in de long door ver
stopt raakt. Sinds hij echter het
Witte Huis verliet had Nixon
relatief weinig last gehad en
beperkte alles zich tot wat pijn
en zwelling in het linker onder
been. Op 11 september breidde
de zwelling zich uit tot boven de
knie en werd de pijn onuitstaan
baar. Na wat tegenstribbelen
werd hij opgenomen in het Me
morial hospital medical center
van Long Beach in Californië.
Met verfijnde techniek werd
door dr. C. Lungren de diagnose
gesteld van longembolie.
Hiertoe werd gebruik gemaakt
van de zogenoemde „long-scan
ning", een wetenschappelijke
methode om de long af te tasten
met een speciale camera en dit
na het inspuiten van een ra
dioactieve stof. Bij Nixon vond
men een zwarte plek op de rech-
terlong, wat er op wees dat de
radioactieve stof, tengevolge
van een verstopte slagader, niet
in een bepaald gedeelte van de
long kan doordringen. Nadien
werd een „ventilatiescanning"
gedaan waarbij men, na een
diepe inademing van een ra
dioactieve aerosol (gas of spray)
de longen weer in beeld brengt
met een radioactief gevoelige
camera. De uitslag van dit on
derzoek bleek normaal te zijn,
wat tot het besluit leidde dat de
bloedsomloop plaatselijk onder
broken was maar de luchtpijpen
toch goed doorgankelijk bleven.
Hiermede werd de diagnose van
longembolie bevestigd. Inmid
dels is de ex-president weer
thuis en schijnt alle gevaar ge
weken te zijn. Hij begint nu aan
een herstelkuur van drie maan
den. gedurende welke hij zijn
gepijnigde geest ook tot rust
kan laten komen. Over zijn psy
chische toestand bereiken ons
tegenstrijdige gegevens, maar
het zou ons geenszins verwonde
ren dat hij een depressie zou
doormaken als reactie op zijn
gedwongen aftreden.
Mevrouw Ford
Voor de huidige president zijn
de witte broodsweken van het
presidentschap blijkbaar ook al
voorbij. Afgezien van de politie
ke tegenkantingen werd hij ge
troffen door een ernstige ziekte
van zijn vrouw, en dit als een
donderslag bij heldere hemel.
Bij een recent routine-onder-
zoek begin deze maand werd in
de rechterborst van mevrouw
Ford een verdachte knobbel
vastgesteld van 2.5 cm diameter.
Meteen werd de 56-jarige me
vrouw Ford overvallen door de
nachtmerrie die honderdduizen
den vrouwen jaarlijks doorma
ken, namelijk de schrik voor
borstkanker. Het bleef niet bij
een angstige droom, want twee
dagen later lag ze reeds op de
operatietafel van het Marine
hospitaal te Bethesda.
Een ploeg chirurgen, onder lei
ding van de hoofdchirurg Fou-
ty. verwijderde de verdachte
knobbel, onderzocht hem op
kwaadaardigheid en gingen, na
een positief resultaat, onmiddel
lijk over tot een brede borstam-
putatie. Hierbij werd niet alleen
de borstklier verwijderd maar
ook een gedeelte van de borst
spieren, terwijl tevens de oksel-
klieren uitgezuiverd werden. De
bedoeling was duidelijk: zo vlug
mogelijk het kwaadaardig ge
zwel verwijderen om alle kan
kercellen, vanaf het begin te
elimineren. Volgens het officiële
communiqué was dit een volle
dig succes en waren er geen
tekens die erop wezen dat het
gezwel zich reeds verder uitge
breid had. Inmiddels maakt me
vrouw Ford het zeer goed en
begint ook zij aan een lange
herstelkuur. Haar kansen op
een lange overleving worden ge
schat op ongeveer 75 procent.
Hopelijk is dit cijfer niet te opti
mistisch. Maar dat het presiden
tiële echtpaar bange jaren tege
moet gaat, ligt voor de hand.
Zelfs bij een goede prognose
blijft er de psychische weerslag
van een niet te onderschatten
mutilatie.
Kennedy's
Êdward Kennedy, tot nu toe de
voornaamste kanshebber op de
democratische nominatie, deel
de vorige week mee dat hij het
toekomstig presidentschap voor
goed vaarwel zegde. Schrik om
vermoord te worden, het spook
beeld van Chappaquidick en
een reeks familiale problemen
gaven blijkbaar de doorslag tot
deze beslissing. Alleen de fami
liale beproevingen zouden reeds
voldoende zijn. Zijn vrouw Joan
is reeds geruime tijd onder in
tense psychiatrische behande
ling wegens ernstige emotionele
stress en dit als gevolg van fa
miliale tragedies en het her
haald falen bij het willen wedij
veren met de Kennedy-clan, we
ieens een echte „institutie" ge-
Hiervoor verbleef ze reeds twee
maal in een exclusieve instelling
in Connecticut en nu onlangs
weer in Zuid-Californië. Daarbij
zou er ook nog een alcoholpro
bleem zijn. Toch houdt voor de
Kennedy's de beproeving hier
mee niet op. Zoals u zich zult
herinneren onderging hun
twaalfjarig zoontje in november
1973 een bcenamputatie voor
beenkanker, een van de kwaa
daardigste kankers die er be
staan. Dit moedig baasje suk
kelt nu verder met een kunst
been, maar moet nog regelmatig
naar het ziekenhuis voor verde
re behandeling. De overlevings
kansen blijven echter miniem.
Alsof dit alles nog niet voldoen
de was lijdt hun jonger zoontje
Patrick aan ernstige asthma en
moet Kennedy zelf nog de va
derrol vervullen voor de 29 kin
deren van de ganse Kennedy-
clan, hierbij inbegrepen de kin
deren van zijn vermoorde
Tot slot nog dit: vooraanstaande
personen in Amerika hebben
daarbij niet het minste recht
meer op een zekere discretie en
privacy. Alle medische misère
wordt geëtaleerd en gecommen
tarieerd. Hopelijk waait deze
manier van doen niet over naar
Europa.
Dr. Ickx
