Lampe
bleekgezicht Westen alleen door
dee brown: massamoord gewonnen
Je moet toch zeker in je schoolkleren ook h beetje kunnen ravotten?
PAGINA 4
LEIDSE COURANT
MAANDAG 21 OKTOBER 19
Wayne, een ontspannen zeke
heid, een gevoel uit het Weste
dat elk soort regering haat, ds
niet gelooft in de staatsrechte
die hun oorsprong vinden in d
anarchistische Amerikaanse tn
ditie uit de tijd van Jeffersor,
Dee Brown zal binnenkort zij: i
nieuwe boek „The Westerners'
presenteren, een korte geschit
denis voor de koffietafel van he
Westen dat is gebaseerd op ee
serie individuen: Zittende Stier
Custer, Sheridan., Brigham
Young the Mormon. John Bu
terfield van het wegtransport
William Russell van de Pon
Express, George Train van d
grote transcontinentale spoor
weg, Charles Goodnight, d
baas van de grote veehouders
branch. Het is misschien de b«
ste en eenvoudigste introducti
op het Westen die tot nu toe
gepubliceerd, maar na „Woun
ded Knee" lees je het alsof d
mannen die de King James B
ble hebben gemaakt, haddei
meegewerkt aan een voortze
ting op het leven van Jezus voa
beginners.
Hij erkende dat z'n laatste boe
niet meer dan een „Job" wa
geweest. „Wounded Knee" wa
een boek geweest. Hij zei hoe di
verdedigers bij het Wound®:
Knee-proces hem hadden on
helsd en hem hun bloedeige
broer hadden genoemd. En ho
de verschrikkelijke overtuigin
bij hem was ontstaan, toen h
z'n onderzoekingen verrichtt*
dat het Westen niet was gewon
nen door de vindingrijkheid vat
de Yankee's en niet door mense
lijke blunders, maar door ras'
senmoord.
Hij sprak erover op dezelfdi
verbazende en onbegrijpend:
wijze als over z'n zoon die vrij
willig in het leger ging om ii
Vietnam te vechten. Alles wa'
hij nu nog wilde doen, zei hij
was een boek schrijven over di
interessante dingen die een bi;
bliothecaris kan meemaken er
een stukje land kopen waarof
hij iets kan laten groeien. Da'
zou hij zich pas zorgeloos voé
len.
(Copyright The Guardian)
MARTIN WALKEi
Dee Brown besteedde het groot
ste deel van z'n leven aan het
schrijven van zijn boek „Be
graaf m'n hart bij Wounded
Knee". Tot zijn verbazing werd
het een best-seller. In Engeland
werden er 200.000 exemplaren
van verkocht, in de Verenigde
Staten meer dan een miljoen.
Als het een bock was dat ver
filmd zou kunnen worden, dan
zou hij een erg rijk man zijn.
Maar hij is het niet. Want zijn
boek was niet zo. Het was een
historisch werk, een werk van
liefde. Hij was een bleekgezicht,
die schreef over de grote rassen-
moord van Amerika, het af
slachten van de Amerikaansw
indiaan. De aanklacht van het
boek kan worden samengevat in
twee van de voornaamste cita
ten. Een van de held uit de
Amerikaanse burgeroorlog, ca-
valerie-generaal Philip Sheri
dan, de beschermheer van Cus
ter: „De enige goede indianen
die ik ooit gezien heb waren
dood." Het andere van chief
Red Cloud van de Oglala Teton
Sioux: „De blanke man heeft
ons veel beloften gedaan, meer
dan ik me ooit zal kunnen herin
neren, maar ze hebben er maar
één gehouden: ze beloofden ons
land te nemen, en ze namen
het."
In deze trant is het boek ge
schreven. Het gewicht achter
die aanklacht was als de logis
tieke steun van een modern le
ger. Voor elk feit en verhaal en
legende en bloedbad dat Dee
Brown voor zijn aanklacht in
zette, was er een verhaal van.
verraad, moord en diefstal en
tragedie's die teruggaan tot de
tijd van Columbus. De voetno
ten beslaan 11 pagina's, groten
deels documenten van het Ame
rikaanse congres. De bibliogra
fie bevat 8 pagina's met titels
van boeken, bijna allemaal ge
schreven door blanken.
Alles wat we over de boeren in
de middeleeuwse geschiedenis
weten komt van de pen van de
onderdrukkers. Alles wat we
weten van de indianen komt
van de mondeling overgeleverde
legendes, de jammerlijk weinige
krante-in terviews, en een over
gekomen, terugbracht, de vol
gende wedstrijd voor niets
mocht zien. Yellowhorse gooide
wel eens toevallig een bal uit
naar de kinderen achter de om
heining en werd zo een held
voor de jonge Dee Brown.
In het diepe zuiden was er wei
nig strijd met de indianen en
voldoende racisme tegenover de
zwarte bevoking om zeker te
zijn dat de indianen niet de
schurken en de slachtoffers wa
ren, zoals ze in de vlakten van
het Midden-Westen waren ge
worden.
Dee Brown liep in de dertiger
jaren colleges in Washington,
was linkser gericht dan de New
Dealers, is nooit lid van de com
munistische partij geworden,
maar denkt nog steeds dat de
socialistische presidentskandi
daat van 1948, Norman Thomas,
nog teveel rechts voor hem was.
Hij werd bibliothecaris in het
kleine stadje Urbana in Illinois,
zetel van de reusachtige staats
universiteit met z'n 40.000 stu
denten, en hij begon enorm veel
te lezen over het Westen. Het
resultaat daarvan Werd „Woun
ded Knee".
Het boek werd een succes, gro
tendeels dankzij de bekende tv-
persoonlijkheid Dick Cavett, die
ïee dweepte. Cavett is zelf
liefhebber van het Westen.
Hij heeft juist de enige overge
bleven spoel opgespoord van
Buffalo Bill in een film, ge
maakt van een jichtige Buffalo
Bill in 1914. Het boek werd
enorm goed verkocht. Dee
Brown werd de deskundige.
Tijdens het proces van de Ame-
De overgebleven indiaan van nu: Russell Means, een van "kaanse indiaanse Beweging na
de leiders van de laatste bezetting van Wounded Knee.
Wounded Knee: een eenzame indiaan die door de kijker od zijn geweer de omgeving
in de gaten houdt terwijl achter hem de zon oDkomt. De laatste keer dat de indianen
in actie kwamen tegen de schending door de blanken van de gesloten verdragen.
in 1973.
stelpend aantal documenten van
blanken. Maar om de rassen-
moorden te bewijzen is het ge
noeg. Wat moet je nog meer
bewijzen, nadat je aangetoond
hebt dat toen een van de india
nen-verdragen bepaalde dat
men land nam in ruil voor de
kens, de dekens ongewassen
kwamen van de ziekenhuizen,
waar men mensen met pokken
behandelde. De indianen gingen
dood als vliegen.
Dee Brown's interesse in de in
dianen begon in Little Rock,
Arkansas, achter in de twintiger
jaren. Er was toen een Cree-in-
diaan, Moses Yellowhorse, die
honkbal pitcher was voof de
Southern League. Het was een
traditie dat de jongen die een
bal, die buiten de lijnen was
Wounded Knee, werd Brown op- bijna de twee Dakota-staten sa
geroepen als getuige om het be- men.)
toog van de verdediging te steu
nen dat de Amerikaanse rege
ring de bepalingen van het in
1868 met de Siouxindianen ge
sloten verdrag schond. (Toen de
rechter uiteindelijk toegaf dat
het verdrag nog steeds van
kracht was, werd de boeiende
wettelijke positie vastgesteld dat
de Sioux- indianen eigenaar zijn
van al het land tussen de Mis-
souri-rivier en de Badlands - of
Dee Brown en ik ontmoetten
elkaar op de dag dat de india
nen van Wounded Knee werden
vrijgesproken van opzettelijke
brandstichting, oproer, poging
tot moord en samenzwering. „Ik
kon niet geloven dat het zou
gebeuren", zei hij, „en op lange
termijn is het misschien ook
niet van belang. De indianen
kunnen het toch niet overleven.
Zelfs nu niet." Wist ik dat in de
afgelopen tien jaar Apachen
werden gedwongen hun land te
verlaten, omdat ze door de ont
wikkeling in de huizenbouw in
de voorsteden hun water waren
kwijtgeraakt? Dat het zelf
moord-cijfer bij de indianen
tien maal zo hoog was als bij
de blanken? Dat je je schuldig
kan maken aan rassenmoord
door mensen wanhopig te ma
ken?
Ja, zei ik, ik kende deze dingen,
maar ik kon niet begrijpen dat
ze over de lippen kwamen van
een man die burgerlijk ambte
naar was, die heeft gewerkt
voor het Amerikaanse ministe
rie van landbouwJ/,£,ontspan
nen die burgeremployee is ge
weest bij het Pentagon, van een
man die langzaam en gemakke
lijk praat als een veehouder met
de zorgeloosheid van een uitge
strekte kudde dieren achter
hem.
Er is iets in zijn manier van
doen dat je herinnert aan John
Zodra de bel gaat, moet je naar
buiten kunnen hollen,vindt Lampe.
En pas weer naar binnen gaan als
je moeder voor 't eten roept.
Daarom zoek je schoolkleren,
die niet alleen met de mode, maar
ook met jou mee kunnen doen.
Die tegen 'n stootje kunnen.
Een broek is dan verreweg
't fijnst. Vooral als je 'm met van
alles en nog wat kan kombineren:
bloezes, schortjes, cols. Maar ook
met warme en sportieve jassen en
jasjes.
Wel, daar heeft Lampe allemaal
aan gedacht, 't Hangt dan ook
allemaal bij elkaar op de meisjes
afdeling. Slim, hè.
Blocs met pull. Van katoen/
acryl. Mt. 92 (21.-) t/m 164
(35.-). V,.. 21
Tinneroy broek. Met velvet
inzet. Mt. 122 (36.-) t/m 167
(47"). V.a. 36.-
Warm gewatteerde nappa ritsjas
met bont. Mt. 122 (100.-) t/m 170
<U5,). Va. 100-
Gabardine broek met
steekzakken. Mt. 122 (27.-) t/m
167 (34.-). V.a.
Tinneroy jasje. Met rits
bontkraag. Mt. 92 (65.-) t/m
167 (95.-). V.a.
Gwendacryl broek met
knoopjes. Mt. 86 (16.-) t/m 140
(25.-).Vu».J^
Midi-jas van tinneroy. Met grote
kraag en ceintuur. Mt. 140(139.-)
t/m 170(155.-). V.a. 139.-
Ribless broek met zak. Mt. 122
(42.-) t/m 167 (49.-).V.a. 42.-
Tinneroy patchwork-schortje.
Mt. 92 (24.-) t/m 167 (36.-).
Va24.-
Colpullover. Mt. 92 (8.-) t/m
164(11.-). V.a. g_
Helanca broek met
steekzakken. Mt. 122 (34.-) t/m
167 (44.-). V.*34.
