Allerlei(ds)
,,De Lodewijk" is 165 jaar mis waard
,Men komt hier voor zijn hobby, niet
om eenbewustwordingsproces" door te
makeii
Arie Akku wint
talentenjacht
Leids Volkshuis 75 jaar
LTB stelt belastingverlaging voor
y
MAANDAG 14 OKTOBER 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA 3
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiniiiiiiiniiiinniiinm
Leiden „De Lodewijk" 165 jaar als christenkerk. Op 17 oktober
1809 werd in de geconsacreerde Saayhal voor het eerst na de
reformatie de Mis opgedragen door pastoor B. Driesscn. Op 20
oktober 1974 denkt de parochiegemeenschap van Sint Lodewijk
nog eens bijzonder terug aan die memorabele datum. Dan komt
Rotterdams bisschop dr. A. J. Simonis in dit kraakheldere
pronkjuweel van Hollandse bouwkunst de Eucharistie vieren, met
assistentie van een oud-deken W. P. M. Haring, drs. A. Vreeburg
en de huidige pastoor A. Saers. Bij deze feestelijke viering zal
gebruik worden gemaakt van liturgisch vaatwerk en paramenten
die onder Lodewijk Napoleon, koning van Holland, thuishoorden
in de kapel en diens paleis op de Dam en later door Koning
Willem 1 werden geschonken aan het seminarie te Warmond. Deze
gebruiksvoorwerpen bevinden zich thans in de schatkamer van
de kathedrale basiliek van St. Bavo te Haarlem.
eeuw was er toch nog emplooi voor de hal: Willem van Mieris
had er zijn schildersacademie (rond 1740) en ook de zilversmeden
maakten er gebruik van hun gildekamer. In het begin van de
vorige eeuw kwamen de Lodewijken aan bod. Het einde van de
saaijial ging over in het begin van een tijdperk, dat deze week
katholiek Leiden met 165-jarige trots vervult. Eerst was er de
rampzalige ontploffing van het kruitschip in het Rapenburg op
12 januari 1807. Dat was 's middags om kwart over vier. De
gevolgen deden denken aan een 20e eeuws bombardement. Koning
Ton Pieters
Lodewijk Napoleon, het begin van een einde, het einde van een
begin. Het eerste einde werd gemaakt aan een periode, die begon
met het St. Jacobsgasthuis (1477). Ook Leiden kende in die jaren
de grote trek naar het graf van St. Jacobus de Meerdere, Santiago
di Compostella in Noordwest-Spanje, een bedevaartsoord, dat
verhoudingsgewijs een nog grotere trekkingskracht had dan Lour- Statie1
des in onze dagen.
Lodewijk, de goedmoedige broer van potentator Napoleon Bona
parte, was dezelfde avond nog ter plaatse, ondanks duisternis en
Hij liet het niet bij de situatie in ogenschouw nemen,
r kwam financieel met allerlei regelingen en voorzieningen
de brug.
Pakhuis
De St. Jacobsbroederschap had 10 jaar later al financiële moeilijkhe
den en de kapel werd toen voor een deel opgeslorpt door de
laken-nering die er een fraai pakhuis in vond. In 1567 werd het
gebouw in gebruik genomen als saaihal en bijna 20 jaar na Leidens
Ontzet, in 1592, kwam het ranke torentje op de hal zoals wij het
nu nog kennen, naar een ontwerp van stadstimmerman Pieter
Anthorvisz, een soort directeur van Gemeentewerken. Al in het
begin van de 17e eeuw klink er het gepinkel van een klokkenspel
en sloegen twee bronzen luiders het halve en hele uur. De saaihal
herbergde na 3 oktober 1574 enige tijd nog de artikelen van
Leidens glorie: haringen en wittebrood en kaas, waarmee de
uitgehongerde Leidenaars via distributie werden gevoed.
Toen de saaihandel ging tanen kwamen ook de fusteinen (een stof
met linnen schering en katoenen inslag) in de hal ter keuring,
maar toen de Leidse textielnijverheid op zijn rug lag in de 18e
Lodewijk was een goede koning. Hij deed denken aan zijn heilige
naamgenoot, die in 1270 als koning van Frankrijk in geur van
heiligheid overleed: Lodewijk de Heilige. In Leiden vonden de twee
Lodewijken elkaar. Bonaparte schonk de saaihal weer aan de
religie, die eeuwen tevoren de eerste bouwstenen van de kapel
had aangedragen. De katholieken noemden daarna hun eerste
openbare kerk in Leiden sinds de Hervorming naar St. Lodewijk.
Parochiekerk was „de Lodewijk" toen nog niet. Het was een
statie", totdat in 1856 na het herstel van de hiërarchie werd
bepaald dat de kerk werd toegevoegd aan de St Petrusparochie.
Bijna 100 jaar was „de Lodewijk" hulpkerk; in de eerste wereldoor
log werd zij toegewezen aan Belgische vluchtelingen, was een tijd
lang studentenkapel en verving de parochiekerk toen in 1932 de
Petruskerk aan de Langebrug in vlammen opging, waarna de
brandweer er haar hoofdkwartier in vestigde tot op de dag van
vandaag. In 1953 pas ging de St. Lodewijkskerk een eigen leven
leiden. Ze werd een parochiekerk, los van het patronage van
St. Petrus aan de Lammenschansweg. Eerste pastoor werd deken
M. A. Jansen, die drie jaar later weer Leiden moest verlaten omdat
hij de eerste bisschop van Rotterdam was geworden. Mgr. Jansen
is nooit „echt" pastoor van „de Lodewijk" geweest: Hij was
bouwpastoor. Als bisschop kwam hij op 18 juni 1957, nadat er
aan de kerk veel schitterend restauratiewerk was geschied, als
Sacerdos et Pontifex zijn geliefde St. Lodewijkskerk consacreren.
Erfenis
Zevenhonderd jaar liggen tussen de Heilige Lodewijk, die Jerusalem
van de muzelmannen wilde bevrijden, en de Lodewijk „van de
binnenstad": bloei en verval, overgang en weer bloei. Het „rijke
Roomse leven" gloeit nog steeds een beetje aan het Steenschuur.
In de witte beslotenheid van een zeldzaam goed getroffen Empire-
exemplaar heeft een gemeenschap haar erfenis nog niet weggewor
pen. De kerk is 's zondags vol. Hier vinden honderden kerkgangers
wat ze gezocht hebben sinds de pluriformiteit de kudde in
verschillende windrichtingen heeft gestuurd. '„De Lodewijk" is
eigentijds, maar dan stijlvol. Onder het zilvertonige carillon is het
geen ruif geworden, waarheen de wind van de scheiding der
geesten het voer voor hunkerende zielen heeft geblazen. Voor velen
is de feestelijke St. Lodewijkskerk een waardevast rustpunt gewor
den. Je kunt er één keer in de week (of meermalen, maar dat
lijkt al weer overdreven) nog knielen. Het eelt van de roomse
knieën is verdwenen, in „de Lodewijk" echter kun je ervoor op
„herhaling" komen.
De Lodewijkskerk van 1974 is niet zonder zorgen, maar de „restaura
tie" is er nog niet uitgewoed na 165 jaaj. Waar de psalmist zegt:
„Steekt de bazuin, laat fluiten, horens blinken, speelt op de luit,
doet cither, tamboerijn en trom weerklinken... uw speeltuig dient
Gods wonderen te vertalen.." (Gabriël Smit zorgde voor de berij
ming), daar volgt „de Lodewijk" in zijn voetspoor. Het koor is
er voortreffelijk en wat onze luthersgetinte broeders cantor-orga-
nistnoemen is Jan van der Meer, die voor ons de Lodewijk doet
denken aai) een Parijse kerk als de Saint Sulpice, waar Vierne
en Widor eens achter het orgel zaten. Aan het Steenschuur is 's
zondagasavonds nog een Lof met meditatie, *s zaterdagsmiddags
„Uitstelling" met rozenkransgebed, gelegenheid om te biechten,
„schoon schip maken," of eens „uitpraten", en 's zondags om half
tien Latijnse liturgie. Voorwaar: „SL Louis faut bien une Messe,
de Lodewiik is een mis waard".
Van een onzer verslaggevers
LEIDEN - „De kantklossers ko
men hier om te kantklossen en
niet om een bewustwordings
proces door te maken. Dat
hoeft dan ook niet per se. Wat
wij doen is ontspanning en ge
zelligheid bieden en de mensen
helpen zich te ontplooien. Een
bepaalde, welomschreven
maatschappij-visie hebben we
Met deze woorden tekent directri
ce J. H. Leemans de heel eigen
plaats die het Leidse Volkshuis
binnen het geheel van sociaal-
culturele voorzieningen in "Lei
den inneemt. Geen oord waar
om elke hoek een gestudeerde
betweter loert, maar een huis
waar je plezierig een schemer
lampje kunt timmeren, of een
jurkje naaien, waar je kan vol
ley-ballen, volksdansen, Engels
converseren, gitaarspelen of als
je daaraan de voorkeur geeft
discussiëren. Deze maand be
staat de Stichting het Leidse
Volkshuis 75 jaar. Dat jubileum
wordt sober gevierd. Zonder re
ceptief, toespreken van be
stuursvoorzitters en wethou
ders, maar wel met: een open
huis op 25 en 26 oktober, een
reünie voor oud „Volkshuizers"
en belangstellende clubbezoe
kers op 1 november en een
„vorige eeuwse" vlooienmarkt
op 8 en 9 november.
Het Volkshuis is opgericht door
Mevr. Leemans (links) adviseert de dames van de hand
werkclub.
drie sociaalbewogenhooglera- gelijkstaande klassen te Lei-
ren uit Leiden, met als doel: den".
„Verhoging van ontwikkeling, Om die doelstelling te verwezen
lijken werd aan de Apothekers-
dijk 33 een niet bijzonder fraai
maar wel erg groot pand (par
terre, twee verdiepingen en een
zolder) opgetrokken en een di
rectrice aangesteld die samen
met een stel vrijwilligers een
programma van „verheffende"
activiteiten organiseerde dat in
grote lijnen overeenkomt met
wat er vandaag de dag te doen
valt. Een groot deel van de
vrijwilligers die lessen gaven of
de leiding hadden over een
Van onze correspondent
VOORSCHOTEN Arie Akku
en zijn compagnons hebben af
gelopen zaterdag dc talenten
jacht in „De Lindehoevc" ge
wonnen. Tweede werd Theo de
Bruin. De derde plaats was
voor Frits Bouter. De groep
Arie Akku nam de gewonnen
microfoon wel aan, maar gaf
deze door aan solist Theo de
Bruin omdat de groep Arie Ak
ku slechts een gelegenheidsfor-
matie is.
Vele honderden jongeren waren
zaterdag naar „De Lindehoeve"
gekomen om te zien hoe de
amateuristische muziekbeoefe
naars het er afbrachten. De
projectgroep „Licht en Geluid"
van de Stichting Lindehoeve
had de organisatie in handen.
Iedere deelnemers kon gebruik
maken van de meest moderne
installatie, terwijl vele popgroe
pen met hun eleetronische ap
paraten de kans kregen om hun
kunnen goed te laten samen
vloeien met de techniek. Hoe
moeilijk dit laatste is, bleek uit
de vele fluittonen en fibraties,
die de popgroepen voortbrach
ten.
De grote stal van „De Lindehoe
ve" leent zich minder goed voor
solistisch optreden. De drie so
listen, die veelal eigen werkjes
brachten, kregen niet die waar
dering van de honderden jonge
ren, die zij wel van de jury
kregen. Tijdens de pauzes trad
de Leidse formatie „Boolus"
op. Met name de drummer wist
de zaal in extase te brengen. De
eerste talentenjacht van „De
Lindehoeve" is redelijk ge
slaagd. Verwacht wordt dat dit
seizoen nog meer mogelijkhe
den komen voor amateurmusici
in Voorschoten en omgeving.
club, was afkomstig uit de stu
dentenwereld. Momenteel is de
universitaire inbreng in het
Volkshuis danig in betekenis
afgenomen maar nog steeds is
er een arbeidende vol studenten
werkzaam. Dat het volkshuis
passeerden, van die leden van
de arbeidendea klasse die de
drempel van het volkshuis pas
seerden, inderdaad werd ver
hoogd mag veiligworden aange
nomen. Vooral nadat de stich
ting ertoe was overgegaan aan
zee en in de bossen buitenver
blijven te openen waar met na
me aan jonge Leidse bleekneu
zen gelegenheid werd geboden
„met de natuur kennis te ma
ken".
Dat valt bijvoorbeeld op te ma
ken uit het jaarverslag dat de
eerste directrice, mejuffrouw E.
C. Knappert, schreef over 1912.
„Wij hadden niet verwacht", zo
staat in dat rapport, „Dat zo
veel meisjes Weliswaar 100) de
eerste maal zich zouden aan
melden voor een week naar
buiten. Weliswaar behoefden
fabrieken slechts 2 bij te dra
gen, maar op één uitzondering
na hielden alle fabrieken het
loon in.
Loonvergoeding onzerzijds was
niet geheel uitgesloten doch
(werd door de bedrijven - red.)
als zeer ongewenst voorgesteld.
Het allermoeilijkste was het
verlof krijgen voor de meisjes;
de fabrieken zijn ingericht om
te werken, jaar in jaar uit.
week veelal met week uit, en in
enkele schijnt het haast onmo
gelijk een enkele werkkracht te
missen. Voor verreweg de
meeste meisjes werd het verlof
gekregen, veelal met bijvoeging
„voor één keer".
De band tussen de Volkshuizers
onderling was in die beginda
gen en tot lang daarna bijzon
der hecht. Ze vormden, zo
blijkt uit verschillende geschrif
ten, een hecht wereldje dat zich
met graagte overgaf aan de wij
ze leiding van de staf. Jaarlijks
gebouw was het Lentefeest op
kelder. De gebondenheid wan
neer iedereen erop uittrok om
pijpekruid te plukken waarmee
dan vervolgens het kinderen ge
bouw werd versierd, van zolder
geleden kelder. De gebonden
heid van de leden aan hun
Volkshuis mag ook blijken uit
het feit dat tientallen kinderen
die dertig of veertig jaar gele
den „op clubgingen" dat nu nog
Volgens de huidige directrice me
vrouw Leemans is die eenheid
de laatste 20 jaar steeds meer
afgebrokkeld en momenteel
vrijwel geheel verdwenen. Zij
brengt dat in verband met de
ook door haar sterk gestimu
leerde democratisering binnen
het huis. Mét het op gang ko
men van een ontwikkeling
waarbij de leden meer eigen toe
geleid gingen ontplooien, zo
meent zij, zijn de „clubs" mak
kelijker toegankelijk geworden
voor buitenstaanders. En dat
heeft beslotenheid weer toe ge
leid dat de clubs en het clubs
als geheel aan hechtheid heb
ben ingeboet.
Beslotenheid staf
Voorzover van die beslotenheid
nog sprake is geldt U weet
vooral de clubs van oudere
mensen. Die zijn ook nog het
meest geneigd tegen de staf te
zeggen: „Bepaalt u maar wat er
gebeuren moet. U weet wat
goedvoor ons is", slechts, signa
leert overigens dat de oorspron
kelijke doelstelling om vooral
ook de maatschappelijk meest
achtergestelde Leidenaars te
bereiken, slechts ten dele is ver
wezenlijkt. Volgens haar zetten
jongeren-sociëteiten in de be-
gin-jaren bijna uitsluitend Lei
denaars met althans wel enige
schoolse ontwikkeling een voet
over de drempel.
Momenteel kent het Volkshuis
jongeren-sociëteiten waar ook
de werkloze jeugd binnenkomt.
„Maar nog steeds vind je die
niet in de activiteiten-groepen",
aldus de directrice.
Het bezoek aan de Apothekers-
dijk 33 is sinds de grotere Lee
mans in deze jubileummaand
uit: „Een zodanige uitbreiding
van de nugetallen uit te druk
ken, maar naar wordt aangeno
men de laatste jaren tamelijk
stabiel gebleven.
Als wens voor de toekomst
spreekt mevrouw Leemans in
deze jubileummaand - maan ui-
t: „Een zodanige uitbreiding
jongeren de nu tien man tellen
de staf, dat we ook buiten de
deur kunnen werken en iets
kunnen gaan doen tegen het
steeds nijpender probleem van
de eenzaamheid.
Raadsleden even peuters
B en w van Leiderdorp hebben gisteren met vrijwel
de voltallige raad per fiets een rondrit gemaakt door
de gemeente. In de peuterspeelzaal van het nieuwe
gebouw van de Stichting Jeugdzorg werd even stil
gehouden. De raadsleden vermaakten zich kostelijk
met het speelgoed dat in de zaal aanwezig was.
Tevoren hadden het college en de raad per fiets een
bezoek gebracht aan de Houtkamp, waar leden van
het centrum Milieuzorg Leiderdorp gereed stonden om
hun nadere uitleg te geven over De Ruigekamp.
Hierover heeft het centrum onlangs een nota uitgege
ven. Tenslotte gingen de fietsers naar Leythenrode.
Na een rondleiding door de therapieruimten werd in
dit verpleegtehuis de lunch gebruikt. Met name de
nieuwe raadsleden hebben tijdens de fietstocht uitge
breid gelegenheid gekregen zich op de hoogte te
stellen van de stand van zaken binnen de gemeente.
Van onze correspondent
OEGSTGEEST Voor een tjokvolle zaal van het parochie
huis aan de Kerklaaa voerden leden van hetmeisjeskoor
„St. Willibrord" de musical „De toevcnaar van Alkmaar",
op.Aanleiding hiertoe was dc viering van het eerste lustrum
van het koor.Ere-gaste bij de voorstelling was Juffrouw
Willemse, oprichtster van het meisjeskoor. Sinds enige Jaren
woont zij in Den Bosch.
"De tovenaar van Alkmaar" is een kostelijke gescheidenis van
een groep hippies die de kaasmarkt van Alkmaar willen
veroveren. Hetgeen door een tovenaar wrodt voorkomen. Het
koor kwam met zijn liedjes erg goed uit de verf. Do liedjes
waren origineel van opzet, Er werd bijzonder goed gezongen.
Een van de hoogtepunten was een fraaie "kikkerdans".
Het geweldig applaus voor alle medewerkenden goed in het
bijzonder de dirigentc mevrouw Rams. De heer Van Ovost
overhandigde de spelers bloemen en van het meisje Antoi
nette kreeg de dirigente een fraaie ruiker met linten waarop
guldens waren bevestigd.
Van onze correspondent
ZOETERWOUDE De LTB
heeft onlangs enige voorstellen
op papier gezet om de finahcie-
le positie van haar leden te
verbeteren. Met name de nieu
we gemeentelijke belasting
baart zorgen. Voorgesteld
wordt de vermogens-belasting
voor minimaal honderdduizend
gulden van het in eigen bedrijf
belegde vermogen vrij te stel
len. Belastingvrij reservering
voorde oudedagvoorziening.
Investeringsaftrek aftrek van
tien procent voor onroerend
goed en vervroegde afschrij
ving op roerende bedrijfsmid
delen, Verhoging van dc liqui
datie-vrijstellen. Soepele han
tering van de hinderwet Mini
maal gelijkstelling van de prijs
van consumptie- en industrie-
melk.
De opzet van de oogstdankdag
ondergaat een ingrijpende wij
ziging. (31 oktober). De morgen
viering vervalt, in plaats daar
van is er 's avonds om half acht
een Eucharistieviering
gezellig samenzijn in het Don
Boscohuis. Zo zal er na een
lange reeks van jaren ook geen
toneelstuk van de eigen jonge
ren worden opgevoerd.
De heer A. v. Leeuwen uit Dlef-
gauw sprak tijdens de onlang-
s gehouden vergadering over
de ontwikkelingen van de zui-
velwereld in de toekomst. Hij
stelde dal men moet blijven
pogen de EEG in sland te hou
den ondanks het vallen en op
staan en het slechte landbouw
beleid. Het grote struikelblok is
de sterke inflatie in Italië van
10 tot 20%. Deze is catastrofaal.
Ook het muntverachil werkt
zeer hinderlijk. Toeslagen en
heffingen zijn aan de orde van
de dag. De heer van Leeuwen
stond ook langdurig stil bij de
consumptie-melkprijs cn het ge
harrewar wat daar over mo
menteel bestaat. De Nederland
se boeren verkeren door het
klimaat en hunvakbekwaam-
heid in een goede positie. Als
het hier misgaat klopt het Euro
pees zeker niet.
onder redactie van
Ton van Brussel, tel. 1071-22244 tst. 17
Anti roken
Stugge, fanatieke, matige en ge
zelligheidsrokers krijgen in de
week van maandag 21 tot en
met vrijdag 25 oktober de kans
de sigaret voortaan de sigaret
te laten en als volgeling van dr.
Meinsma door het leven te
gaan. In deze week organiseert
de stichting B.O.T.A. (Bond Op
voeding Tot Abstinentie-vrijwil
lige onthouding-) namelijk een
ontwenningscursus voor rokers
in de stadsgehoorzaal. Soortge
lijke cursussen werden eerder
met veel succes (60% van de
deelnemers raakte na afloop
geen sigaret meer aanop ande
re plaatsen m Nederland ge
houden. Het programma, dat
met goedkeuring van het minis
terie van volksgezondheid
wordt uitgevoerd, is gebaseerd
op een aantal medische en psy
chologische beginselen, die de
behoefte aan nicotine sterk
doen verminderen en daarbij
de wilskracht versterken", al
dus de B.O.T.A. De cursus be
gint 's avonds om acht uur en
kost f 7,50 per deelnemer.
Telefoon
centrale
Aan de Willem de Zwijgerlaan is
vrijdagmiddag de nieuwe
knooppuntencentrale van de
PTT officieel ingebruik geno
men. Ir. Spoek, directeur van
het telefoondistrict Den Haag,
hield hierbij een openingsrede,
waarin hij wees op de grote
betekenis, die de nieuwe centra
le voor de regio Leiden zal gaan
hebben. Ondanks de geboden
extra capaciteit, waardoor
meer mensen in staat worden
gesteld een telefoon aansluiting
te nemen, is het niet zo dat de
groep van degenen, wiens naam
reeds lange tijd op (je wacht
lijst prijkt, nu ieder geholpen
kunnen worden.
Hengelsport
Hengelsportvereniging "De Fo
rel", viste afgelopen zaterdag
bij regenachtig cn winderig
weer in Zaandam. De vangst
was goed, de uitslag is als volgt: Judhui
A. Ooijcndijk 4490 gr., A. v.d.
Amelen 4480 gr., J. Pardon 4400 Pr«nh.
gr.. H. Ooijendijk 3390 gr.. J.
Ooijendijk 3170 gr.. J. Beekman
2750 gr., L. Vlasveld sr 2040 gr.,
J. van Bohemen 1720 gr., C.
Logeman 1500 gr G Ligtvoct
1270 gr.. H. Abspoel 750 gr., J.
v.d. Holst 470 gr.
DINSDAG
3rovnoordhal' vwmirkt. vanof i 00
Burcht hUnvcrgadcring KVP.
WOENSDAG
Schrtp«ml«ndc (1 lering
Leidse Agenda
