Het is uit met de "hoge zijden
Pleidooi van kardinaal
voor „menselijker" gezag
Peru getroffen
door aardschok
veertig doden
CeidócSowumt
Politie krijgt nieuwe
schietinstructies
IRAANSE LEGERS
LANDEN IN OMAN
Benelux beperkt komst
van Russische joden
50 meldingen van
mogelijke fouten
bij bestraling
VRIJDAG 4 OKTOBER 1974
LF-IPSE COURANT
PAGINA 9
Bisschoppensynode
(Vanc
e correspondent)
VATICAANSTAD De kerk kan nooit
de leer, die zij van de Heer ontvangen
heeft prijsgeven om de mensen ter wille
te zijn, maar zij kan die leer wel presen
teren op een menselijke manier. De kerk
moet zich afvragen hoe zij door haar
hiërarchische structuur een obstakel
voor de verkondiging kan zijn. Moeten
de bisschoppen niet allereerst een gewe
tensonderzoek doen over de vraag of de
Kardinaal Alfrink bracht dit gisteren
naar voren in zijn bijdrage tot het debat
in de bisschoppensynode. Hij vroeg zich
af of de kerk niet veel meer moet luiste
ren naar wat de gelovigen van haar
verwachten. Dat is bijvoorbeeld een gro
tere vrijheid en medeverantwoordelijk
heid waardoor werkelijk een nieuw beeld
van de kerk zou kunnen ontstaan.
„De gelovigen vragen ons het gezag over
de kerk zo uit te oefenen, dat het hun
de goedheid van de Heer in herinnering
brengt. Een gezagsuitoefening dus waar
in zij meer de liefde en de bezorgdheid
ervaren dan de autoriteit."
Er zijn moderne psychologen, aldus de
kardinaal, die ons zouden kunnen leren
hoe gezag moet worden uitgeoefend op
een manier, die de mensen nie t als een
last ervaren en zonder dat de kerk er
schade onder hoeft te lijden.
Hierdoor wordt de mens niet afgestoten
of gehinderd, maar hij wordt er eerder
door aangetrokken, in zijn geloof beves
tigd en versterkt in zijn goede bedoelin
gen om een goed christen te zijn.
Deze manier van gezagsuitoefening doet
niets af aan het gezag, maar zal het
eerder versterken, aldus de kardinaal, die
de oude spreuk in herinnering bracht:
„In het noodzakelijke eenheid, in twijfel
vrijheid, in alles liefde."
CONCERTEN
VERBODEN
ATHENE - De tien concerten die
de Griekse componist Mikis
Theodorakis vanaf zondag wil
de geven zijn verboden. Hel
verbod was hem aangezegd
door de directeur van het kabi
net Karamanlis.
Volgens de Griekse componist is
hem geen enkele reden voor het
verbod gegeven. Bovendien
hadden de autoriteiten hem en
kele dagen geleden ook reeds
verboden concerten te geven
voor Cyprische vluchtelingen
met de reden, dat de openbare
orde er door verstoord zou kun
nen worden.
Interesse in tempels. René Ma-
heu, die dertien jaar directeur-
generaal van de Unesco is ge
weest, heeft gezegd dat de rijke
landen meer geinteresseerd zijn
in het behoud van oude tempels
dan in de bestrijding van het
analfabetisme.
LIMA (AFP-DPA) Een aardbe
ving heeft gisteren in Peru aan
ongeveer veertig mensen het le
ven gekost. Het aantal gewon
den wordt op duizend geschat.
In Lima en omgeving is op tal
van plaatsen grote schade aan
gericht.
Door het uitvallen van alle tele-
communicatieverbindingen
werd aanvankelijk gedacht aan
een herhaling van de zware
aardbeving van 30 mei 1970, die
aan ongeveer 67.000
leven heeft gekost
De eerste schokken werden om
kort voor half tien plaatselijke
tijd (15.30 uur onze tijd) in de
hoofdstad en in het gebied ten
zuiden van Lima gevoeld. De
aardbeving, die bijna een mi
nuut aanhield, had op de schaal
van Richter een kracht van bij
na 8. Het epicentrum bleek te
liggen in de Stille Oceaan op
ongeveer 130 kilometer ten
zuiden van Lima ter hoogte van
Canete. Deze havenstad schijnt
ook hetzwaarst te zijn getrof-
Den Haag (ANP) Bij de politie worden
nieuwe schietinstructies en verbeterde aan
houdingsmethoden beproefd. Voorts zijn
maatregelen genomen tot bescherming van
het politiepersoneel. Dit heeft minister Van
Agt van Justitie gisteren geantwoord op
vragen van het Kamerlid Keuning (DS'70)
over de bestrijding van de criminaliteit
De ministers de Gaay Fortman van Binnen
landse Zaken en Van Agt zijn van oordeel,
dat de huidige bewapening en verdere uitrus
ting van de politie in het algemeen wel op
een zodanig peil zijn, dat voldoende mogelijk
heid aanwezig is tot bestrijding van de ernsti
ge criminaliteit.
Minister Van Agt deelde mee, dat het perso
neelstekort bij de rijkspolitie binnen afzienba
re tijd wordt ingelopen. Met ingang van het
komend jaar zal het jaarlijks aantal op te
leiden adspiranten van de rijkspolitie worden
verhoogd tot 750. In de jaren 1975 tot 1978
zullen bovendien telkens 200 man extra wor
den opgeleid. Het aantal burgerambtenaren
bij het korps rijkspolitie wordt met 50 opge
voerd. Bij de gemeentepolitiekorpsen wordt
volgend jaar een uitbreiding van in totaal 800
man verwacht, tegen een uitbreiding met 700
in 1974.
BEIROET (AP) - Iran is een groot offensief In het Arabische
oliestaatje Oman begonnen om te helpen een zes jaar oude
Marxistische rebellie in de zuid-westelijke provincie Dhofar neer
te slaan.
Volgens een woordvoerder van de rebellen van Dhofar in Beiroet
heeft Iran 11.000 man gestuurd. Onafhankelijke waarnemers heb
ben echter verklaard, dat dit getal overdreven is. De rebellen
voeren hun strijd onder de naam „het Front voor de Bevrijding
van Oman" (PFLO).
ITALIAANSE
REGERING
TREEDT AF
ROME (Reuter) - De Italiaanse
coalitieregering van premier
Mariano Rumor is gisteravond
afgetreden als gevolg van on
enigheid onder de coalitiegeno-<
In de loop van donderdag had de
socialistische partij tegen Ru-
mor gezegd dat de val van zijn
ploeg „onvermijdelijk" was,
vanwege de economische en
werkgelegenheidssituatie.
Rumors coalitiekabinet werd ge
vormd door zijn eigén christen
democraten, socialisten en so
ciaal-democraten. Het was het
36-ste sinds de val van Mussoli
ni's fascisme in 1943.
Mariano Rumors kabinet kwam
op 14 maart tot stand en is dus
nog geen zeven maanden aan
het bewind geweest. Het is
voortdurend geplaagd door i
doelmatigheid, verdeeldheid
schandalen.
Oud en nieuw
Verdediging
vraagt Nixon
niet te laten
getuigen
WASHINGTON (AP) - Advoca
ten van ex-president Richard
Nixon hebben districtsrechtcr
John J. Sirica verzocht hun
cliënt te ontslaan van de plicht
te getuigen in het Watergate-
proces.
Het verzoek kwam in de vorm
van twee aanvragen tot vernie
tiging van dagvaardigingen
waarin Nixon wordt verzocht te
getuigen in het proces door een
van de verdachten en de aan-
Sirica wilde niet zeggen welke
redenen in de aanvragen wer
den opgegeven voor het ver
zoek om Nixon te ontslaan van
zijn plicht te getuigen. Aange
nomen wordt echter dat de ad-
vocaton naar voren hebben ge
bracht dat de ex-president door
ziekte niet in staat is om gedu
rende tenminste een maand te
Plattegrond
bondskanselarij in
bagagekluis
BONN In een bagagckluis van
het station van Opladen (Rijn-
land-Westfalcn) zijn vorige
week gedetailleerde platte
gronden gevonden van de nieu
we bondskanselarij, die in
Bonn wordt gebouwd.
In officiële kringen in Bonn
wordt de mogelijkheid van een
spionagepoging niet uitgesloten.
De plattegronden kunnen bij
voorbeeld dienen voor het aan
brengen van afluisterappara
tuur. De nieuwe bondskansela
rij moet in 1976 gereed
Machthebbers
Portugal
versterken
hun positie
LISSABON - De nieuwe Portuge
se president en de premier heb
ben donderdag hun persoonlij
ke macht aanzienlijk versterkt
door functies op zich te nemen,
waardoor zij de strijdkrachten
beheersen.
Volgens een verklaring van de
rëgering neemt de eerste-minis-
ter, brigade-generaal Vasco
Goncalves, de portefeuille van
defensie over die sinds het af
treden van president De Spino-
Ja vakant was terwijl het nieu
we staatshoofd, generaal Fran
cisco da Costa Gomes, zijn ou
de post van stafchef van het
leger behoudt.
De premier krijgt voor zijn defen-
sietaak de steun van majoor
Vitor Alves, een mjnister zon
der portefeuille en een belang
rijk lid van de linkse beweging
voor de strijdkrachten.
Kerncentrale
Kalkar eind
1979 gereed
DUSSELDORF De
kerncentrale in Kalkar
aan de Rijn waartegen
niet alleen in de Duitse
Bondsrepubliek maar ook
in Nederland felle opposi
tie bestaat, zal volgens het
huidige tijdschema eind
1979 elektriciteit gaan le
veren.
Naar medewerkers van
Interatom gisteren mee
deelden zal de „snellc-
kweekreactor" begin 1979
kritisch worden. Volgens
de autoriteiten in Bonn is
nooit gedacht aan een stil
legging van de bouw. Een
kostenstijging van de ge
raamde 7 miljard mark
tot 10 miljard mark, zoals
tegenstanders zeggen, is
onmogelijk.
Gevangenen in Chili De afge
lopen 23 dagen zijn in Chili 386
politieke gevangenen vrijgela
ten. Er zitten nu nog 748 men
sen om politieke redenen in
Chileense gevangenissen.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiuiiiiiuiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiDiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiinmiiiiiiHiimuiiimiiuuiiiiiiiiiiiiuiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
De 71-jarige oud-direkteur J. Spoorenberg: „Het gaat me aan mijn hart.
maar ik kan niet anders meer. De fabriek moet dicht.
Rechts de jonge direkteur Mark Spoorenberg; die nu in sanitair gaat
en links achter de oudste werknemer de 67-jarige W. van Vliet. Met een
extra centje van de baas bij zijn pensioen, gaat hij het thuis nog even
proberen.
9?
IN DE KRITISCHE KANTTEKENINGEN welke Andriessen in zijn
partijblad Politiek Nieuws bij de nieuwe begroting maakt, ont
breekt natuurlijk kritiek op het hoge peil van de uitgavenstijgingen
niet. Kennelijk vraagt Andriessen zich af, of het extra geld uit
de aardgasverkoop wel voor urgente zaken gereserveerd wordt.
„Veel nieuw geld uit de extra-aardgasopbrengst wordt bestemd
voor verhoging van oude uitgavensoorten", aldus de K.V.P.-politi-
cus. Meer op de toekomst gerichte uitgaven krijgen te weinig
aandacht"; daarbij worden energieresearch en versterking van de
structuur van ons produktie-apparaat als voorbeelden van de
verwaarloosde taken genoemd.
ANDRIESSEN NOEMT IN ZIJN ARTIKEL geen voorbeelden van
de „oude uitgavensoorten „die gerust wat minder zouden mogen
krijgen dan Den Uyl en zijn ministers in de miljardennota voorstel
len. Bewaart hij die voorbeelden voor de algemene beschouwingen
en de afzonderlijke begrotingsbehandelingen? Politieke vriend en
tegenstander zullen benieuwd naar die voorbeelden zijn.
Het zou best eens kunnen, dat op de keper beschouwd Andriessen
minstens evenveel bezwaar heeft tegen sommige nieuwe uitgaven
soorten als tegen „oude koeien". Hij schuifelt zelf een beetje in
die richting met zijn opmerking, dat ook de meer-jaren-afspraken
van het kabinet tot een zeer hoge uitgavenstijging kunnen leiden.
Wij delen die vrees en dan niet alleen op het punt dat de
eerstkomende drie jaren weer een belastingdrukstijging van 1.3
procent beloven.
IN DE TOEKOMST zal een kritische herwaardering van overheids
uitgaven waarom de K.V.P.-fractievoorzitter terecht vraagt, niet
alleen de sector „oud" moeten betreffen, maar eveneens de sector
„nieuw". De meer-jaren-planning is een planning; niet een garantie
dat men koste wat het kost bepaalde beloften in de verkiezingspro
gramma's waar zal maken.
Welzijnspolitiek, onderwijsexpansie, ruimtelijke ordening, indus
trialisatie, ontwikkelingshulp, defensie, ze zijn allemaal in een
nationale begroting slechts relatief urgent
Wat men wil gaan doen, moet gepland worden binnen de mogelijk
heden van een goed totaal-beleid. Wat betekent, dat een regering
evenzeer bereid moet zijn om te schrappen in nieuwe, als in oude
plannen.
zonnr,
rrast
10 terpentuen
k*o luchtdruk in rmflibaran
opfclarngcn
^.hoget
w-w warmtdrent
H hoge-crikgctoéd
^■bcwAiifl
sneeuw
▼-r kou-Iront
L lagc-dnkgcbed
TjZ onweer
wndnchlng
«rplaatsxgsnchtno
DE BILT - De kern van een
depressie die gisterochtend bo
ven Zuid-Zweden lag volgde
een iets zuidelijker koers dan
verwacht was en kwam van
morgen boven de Waddencilan-
De depressie ging vergezeld van
een vrij intensieve regenzone,
die gisteravond de noordelijke
provincies bereikte.
Vanmorgen werden met uitzon
dering van het zuiden van het
land al flinke neerslaghoeveel
heden afgetapt
De Bilt meldde 22 millimeter, het
vliegveld Valkenburg 28 mm.
Verwacht wordt dat het regen-
gebied in dc loop van de avond
het gehele land gepasseerd zal
Morgen wordt drogere lucht aan
gevoerd, waarin opklaringen
zullen voorkomen, daarbij zal
er nog wel een enkele bui val
len. De temperaturen blijven
aan de lage kant
Vooruitzichten voor zondag:
Wisselvallig en vrij koud
Weersvooruitzichten in cijfers:
Voor zondag
Aantal uren zon: 1 tot 7
Min. temp: omstreeks 5 graden
Max. temp.: omstreeks 13 graden
Amsterdam
Dc Bilt
Doelen
Eclde
Eindhoven
Den Helder
Luchth. Rtd.
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Gent-ve
Innsbruck
Kopenhagen
Luxemburg
Madrid
Mallorca
Mucnchcn
Nice
Oslo
Parijs
Van een onzer verslaggevers
EINDHOVEN - Nog even wach
ten en het is uit met de sier.
De Belgische rijkswacht kan
dan niet meer in gala-tenue
uitrukken, de palfreniers van
de gouden koets komen "on
gekleed" aan de ministers is
dan een "steekje" los en am
bassadeurs moeten hun ge
loofsbrieven blootshoofds
gaan aanbieden. Nog erger,
trouwen en begraven zal zon
der hoge hoed moeten gebeu
ren. Reden van al deze smar
ten: de Koninklijke zijden
hoeden fabriek. J. Spooren
berg Hofleverancier, heeft
moeten sluiten. De enige fa
briek in dit deel van het conti
nent, die nog echte "hoge zij-
en" maakte en daarnaast nog
talloze andere hoofddeksels,
die de hoofden van vele half-
of hoogwaardigheidsbekle
ders min of meer passend
dekten.
Een lonende produktie'was niet
meer mogelijk. De 24 perso
neelsleden zijn afgevloeid, op
twee na, dc 53-jarige Toon
Kooijman, al 25 jaar in het
bedrijf en de 67-jarige W. van
Vliet, die zijn hele leven ge
wijd heeft aan de hoed van
standing.
"Hoe 't me ook aan m'n hart
gaat, ik kan niet anders", ver
telde ons gisteren de oud-di
recteur (71) J. Spoorenberg,
die het bedrijf, dat al in 1814
werd gesticht, in 1949 na een
heleboel wederwaardigheden
weer groot opzette. "De kos
ten zijn zo hoog geworden,
steeds groter, er moeten hoge
jeugdlonen worden betaald.
Als ik een hoed opstuur kost
dat vijf gulden vracht plus
negen gulden voor de doos.
Dat is toch niet meer op te
brengen?"
De huidige directeur Mark
Spoorenberg (31) valt gretig
in. "Weet u dat alleen de Winst
van de winkelier al 70 procent
bedraagt. Maar nu hebben we
noodgedwongen nieuwe or-
persen in weer een hoed meer
naar het einde toe, bekijken
we ze: de trotse modellen van
minister en boer, gardist en
kermisklant, ambassadeur en
bruidegom. Talloze mallen lig
gen als onttroonde halve sche
dels in rekken. "Het zal wel
w.w. worden meneer", zegt
van Vliet, "want ik ben al te
oud voor omscholing denk ik.
Maar gelukkig krijg ik er van
de bazen een centje bij. Mijn
"Zo'n hoed moet 150 gulden kosten,
dat betaalt toch niemand meer"
dat hoge hoeden te duur moe
ten worden. Honderdvijftig
gulden moeten ze in óe winkel
gaan kosten willen wij ervan
kunnen leven. Dan koopt toch
niemand ze meer. Maar wat,
wilt u, de lonen gaan steeds
maar omhoog, de arbeiders
hebben drie weken vakantie,
het ziekteverzuim worat
ders tegen de oude prijs moe
ten afzeggen. We moesten de
knoop doorhakken. Het is ont
zettend moeilijk geweest,
maar het was het enig goede
besluit". Dwalend door het
stille fabriekje, waar het ge
reedschap ongebruikt ligt op
de werkbanken en alleen van
Vliet somber model tracht te
gereedschap neem ik mee
naar huis. Als thuiswerker
kan ik misschien nog door
gaan met hoeden maken. Het
is hard om zo van je vak te
moeten scheiden." Scheiden
moet ook Mark Spoorenberg.
Na 1G jaar hoodcnfabrick
gaat hij doe-het-zelf winkels
op sanitair gebied inrichten.
in dienst van een technische
groothandel. Bijna liefkozend
strijkt hij over de palmhouten
instrumenten met de mooie
Franse namen. Sommige zijn
meer dan honderd jaar oud,
de Lisoir, de Bombard, de
Collotte, om maar te zwijgen
van de Chocq, de Galcttc, de
Chase, de Cloche.
De instrumenten gaan naar an
tiekopkopers, want er wordt
nu definitief een tijdperk af
gesloten. Het spijkerpak heeft
dc staatsie verdrongen. In een
tijd dat de nostalgie hoogtij
viert kon de hoge hoed het
niet redden. Aan de muur
hangt een kranteknipsel van
4 september 1951: hoge hoe
den niet uit de mode.
En Spoorenberg Sr: "Meneer,
als ik u nu vertel dat zelfs de
dragers op begrafenissen een
slappe zwarte hoed dragen,
dat zegt toch wel iets he? Bij
ons in Eindhoven zeggen ze:
ze zien er uit als sigarenma
kers"
Hij poseert gewillig nog ëën
keer voor zijn fabriek. "Siga
renmakers", bromt hij nog
een keer.
DEN HAAG (ANP) Dc Beneluxlanden hebben gezamenlijk
maatregelen genomen om de toegang te beperken van Russische
joden die zijn teleurgesteld In Israël en naar Noord-Amerika
willen emigreren. Deze emigranten, die van de Israëlische autori
teiten geen paspoort maar een laissez-passer krijgen, dienen thans
over een visum voor de Beneluxlanden te beschikken.
In 1071 was dc Benelux overeengekomen, dat houders van een
laissez-passer geen visum hoofden aan te vragen.'Deze vrijstelling
is nu opgeschort. In België zijn de laatste tijd problemen ontstaan
door de komst van veel Russische joden die niet in Israël willen,
blijven maar naar Noord-Amerika willen. In Nederland zijn geen
teleurgestelde Russische joden die naar Amerika willen.
UTRECHT (ANP) BIJ de Inspectie voor de volksgezond
heid in de provincie Utrecht zijn tot nog toe tussen de 40
en 50 meldingen binnengekomen over mogelijke schade na
bestraling in het Academisch Ziekenhuis in Utrecht.
Dit naar aanleiding van vier gevallen waarbij kankoffcatien-
ten gedeeltelijk verlamd zijn geraakt na bestraling, en waar
bij het ziekenhuis aansprakelijk is gesteld. Volgens de inspec
teur van de volksgezondheid, dr. Oostendorp, zijn van 40
tot 50 meldingen enkele gevallen mogelijk het gevolg van
bestralingsfouten; ook zijn er enkele twijfelgevallen. Alle
gevallen worden zorgvuldig afgestudeerd, maar dat onder
zoek kan nog wel enige tijd duren.
