ldj
,Boeren
en
tuinders
hebben
recht op
stuk uit
welvaarts
koek"
r h
tevenhuizen Vijfentwintigduizend boeren en
linders eisten in augustus in het voetbalstadion
lalgenviaard in Utrecht het hoofd van KNBT-
oorzitter Mertens. Massaal geloei oversterrde de
oorden van deze voorzitter, die wat angstig de
flocht blies, toen „het groene front"
irekersgestoelte oprukte en hij werd bekogeld
atte kranten en rotte etenswaren. Het voet-
alstadion werd een heuse arena, waarin de lande-
jke manifestatie van boeren en tuinders dreigde
ontaarden in een ordinaire vechtpartij. Eén man
ist de opdringende meute tot kalmte te manen,
at was de landelijk voorzitter van de actiegroe-
en Klaas Olieman, tuinder uit het Zuidhollandse
enhuizen. Sinds dat moment in het voetbalsta-
(i is de faam van deze tuinder alleen nog
cgroeid. Hij wordt thans frequent betrokken in
esprekingen op regeringsniveau om het toekomsti-
beleid voor land- en tuinbouw uit te stippelen,
„laas Olieman wil brood op de plank voor boer
pil tuinder. Een fatsoenlijk belegde snee dan wel,
ivant daar hebben de agrariërs recht op. Ontevre
den middenstanders hebben de naam Klaas Olie-
pan de laatste weken ook voor in de mond. Zij
«eggen: „Wij hebben ook zo'n man nodig als Klaas.
Dlieman. Een vent met een grote mond. Een vent
lie niet bang is voor de „witte boorden", iemand
lie weet wat zijn recht is en daarvoor tot het
literste wil gaan". De verbolgen middenstanders
|ullen wellicht bedrogen uitkomen, als zij in Klaas
lieman een vent met een grote mond verwachten,
laas Olieman is geen schreeuwer. Hij formuleert
bedachtzaam en denkt eerst na.
eman werd negenenveertig jaar geleden
geboren als zoon van een klein boertje met een.
letje tuinbouw op de open grond. In Reeuwijk,,
lijn geboorteplaats, begon hij in de tuinbouw. Hij
taf onder meer les aan diverse tuinbouwscholen,
glastuinbouw vond hij interessanter en Klaas Olie-
srtrok naar de voorlichtingsdienst voor de
tuinbouw in Bleiswijk. Na zo'n twee jaar had hij
net daar ook gezien en trad in dienst bij het
iefstation in Naaldwijk, in semieoverheidsdienst.
m zes jaar werkte hij in Naaldwijk, daarna
begon hij een eigen bedrijf in Zevenhuizen. In het
'vunbouwgebied De Kring.
Iet eigen geld kocht hij een bedrijf van drie hectare
glastuinbouw. Hij nam tevens het beheer op zich
n een drie hectare groot bedrijf van een belasting-
nsulent in Zevenhuizen die wel geld maar geen
i-stand van glastuinbouw had. Beide -bedrijven
reien in een door Klaas Olieman beheerde maat-
fchap verenigd. Na twee jaar zorgde de Zevenhui-
lense tuinder voor een uniek experiment. Hij ver
klaarde de veiling niet meer nodig te hebben en
lelf de eigen goederen te exporteren, met een eigen
klein exportbedrijf.
Dat exportbedrijf van Klaas Olieman liep in het
begin uitstekend, maar later bleek, dat hij een
peetje te veel hooi op z'n vork genomen had. „Na
1969 liep het exportbedrijf niet meer zo best. Ook
padden we wat problemen op de tuin, zodat ik daar
voel aandacht aan moest besteden". Het exportbe
drijf werd verkocht en Klaas Olieman keerde zich
veer naar de veiling Rotterdam, thans veiling Bleis- -
vijk. „Het is me gebleken, dat er met de Nederland-
te veiling vrijwel onmogelijk te concurreren is. Zij
rebben verrekt goede afzetmogelijkheden, verspreid
bver geheel Europa. Als kleine exporteur- kan je
nooit uitwijken met je produkten, want daarvoor
ben je gewoon te klein". Korte tijd na de verkoop
van het exportbedrijf werd ook de maatschap ont
bonden zodat Klaas Olieman thans is teruggekeerd
.op zijn eigen dertigduizend vierkante meter glasop
pervlakte.
Lasten
„Het is waar. Ook ik heb het niet kunnen maken
met een groot bedrijf van zes hectare. Eigenlijk
hebben alle grote bedrijven het moeilijk en kan
niemand het helemaal waarmaken. Dat komt door
dat de personeelslasten van de grote bedrijven erg
zwaar wegen. Er zijn veel arbeidskrachten nodig,
?n goede arbeid is duur. Te duur voor de grote
bedrijven bij de huidige marktprijzen. Een kleine
tuinder heeft het wat beter dan de grote jongens.
Zo'n doorsnee tuinder heeft een bedrijf van 6000
vierkante meter glas. Met een hoop overuren en veel
gezinsarbeid, kan zo'n tuinder het nog rooien. Met
mijn drie hectare behoor ik thans tot de middelgrote
bedrijven en met de acht man personeel kunnen
we de zaak goed draaiende houden. Ik heb geen
reden tot klagen".
Het optreden van Klaas Olieman in de laatste
maanden is eigenlijk ontsproten aan zijn werk in
de vele studieclubs van de tuinbouw. In die clubs
worden dé vaktechnische belangen van de tuinders
behartigd. Men bepraat en bestudeert de ontwikke
ling van nieuwe rassen en betere teeltmogelijkhe
den. Volgens Klaas Olieman zouden die studieclubs
een onderdeel moeten vormen van het werk van
de drie standsorganisaties, de Katholieke Neder-
,,De boeren en tuinders moeten hun boterham kunnen verdienen, ze hebben er recht op"
Inspraak
„De leden moeten inspraak krijgen, zij moeten het
beleid kunnen beïnvloeden. Thans wordt de top van
de organisatie via trapsgewijze verkiezingen geko
zen. Wij willen een directe verkiezing van ae organi-
satiebesluren. Juist die trapsgewijze manier heeft
het wantrouwen tegen de organisaties doen ont
staan. Wij als actievoerders zien als beste oplossing,
dat van elk van de zeven bedrijfstakken in elke
'organisatie een man door de leden direct verkozen
wordt. Een organisatiebestuur zou dan zeven leden
tellen. Die zeven leden kiezen weer een voorzitter.
De huidige voorzitters Knottnerus, Mertens en Zijl
stra mogen van mij best blijven zitten. Mits zij er
maar op een democratische manier komen. En zich
alleen bezig houden met de belangen van land- en
tuinbouw. Die bestuursleden zouden elke drie jaar
af moeten treden, met een herkiesbare periode van
nog eens drie jaar. Daarna zou niemend meer terug
mogen komen. Dan moeten anderen het beleid
bepalen, nieuwe gezichten met nieuwe, frisse ideeën.
„Die korte zittingsperiode is volgens ons noodzake
lijk. Het moeten boeren en tuinders zijn, die in het
bestuur komen. Mensen met een eigen bedrijf. Voor
een korte periode zouden ze het bedrijf uit handen
kunnen geven, maar na de zittingstijd moeten ze
er weer terug kunnen keren. Thans hebben de
voorzitters geen eigen bedrijf meer. Ze zijn van de
harde werkelijkheid vervreemd. Ook hun politieke
bindingen zien wij als een gevaar. Natuurlijk heb
ben wij als actievoerders veel contact met de poli
tiek. Je komt er vanzelf in terecht. Maar het éigen
doel moet voorop staan. We moeten onafhankelijk
blijven van de politiek".
„We moeten er ook voor oppassen" dat bestuurs
leden en voorzitters van organisaties teveel
verdienen. Men wil zo'n functie om de eer en om
het geld. Als we nu niet teveel betalen,dan willen
de leden ook wel weer naar het eigen bedrijf terug.
Ik heb er zelf ook al over gedacht, of ik een
eventuele verkiezing zou aanvaarden. Ik heb er al
eens aan gedacht of ik een van de huidige drie
voorzitters zou willen opvolgen. Ik zou een verzoek
daartoe accepteren. Echter alleen om de zaken óp
poten te kunnen zetten. Voor een korte periode om
'de problemen te vereffenen, langer niet."
„Onze kritiek op de standsorganisaties wordt mo
menteel steeds harder. Nu het grote wantrouwen
blijkt, moeten ze zich van hun verantwoordelijkhe
den bewust zijn. Zij zouden contact met ons moeten
opnemen. Wij zijn toch geen wilde beesten. Er
hoeven van ons echt geen koppen te vallen. Voorop
staat echter, dat de boeren en de tuinders gerust
moeten kunnen gaan slapen."
„Momenteel verdienen veel boeren en tuinders het
brood in de pap niet eens. Hun inkomen is niet
gelijk aan dat van andere bevolkingsgroepen. De
boeren en tuinders moeten een goed inkomen kun
nen verdienen. Zij moeten ook eens per jaar op
vakantie kunnen. Zij moeten ook mee kunnen eten
van de welvaartskoek. En dat inkomen moet uit de
markt kunnen komen. De prijzen moeten zo hoog
zijn, dat er goed verdiend kan worden. Er zijn al
veel boeren en tuinders weggesaneerd, en hoe. Nog
maar zeven procent van de beroepsbevolking werkt
in de agrarische sector. Minder kan haast niet. Na
de oorlog is de schaalvergroting ontstaan. De boe
ren en tuinders die eraan ten offer vielen, werden
onverantwoordelijk gesaneerd. Als momenteel
blijkt, dat er bedrijven zijn die niet passen in onze
economie, dan moet een „warme" en vrijwillige
JJ'
KLAAS
OLIEMAN:
sanering worden toegepast. Er zijn er al voldoende
verdwenen.."
Klaas Olieman is tegen een inkomensgarantie door
de overheid. „Als dat zou komen, dan halen we de
fut er een beetje uit bij de vrije ondernemers, We
moeten niet teveel tegen de sociale, voorzieningen
aanleunen. Het ondernemersklimaat moet zo zijn,
dat we kunnen produceren. De Nederlandse boer
en tuinder is daartoe bereid. Dat ondernemerskli
maat moet in de EEG gezond gemaakt worden. Tot
op heden i.s er geen sprake geweest van enig
EEG-beleid, men heeft maar wal aan gerommeld."
Duur betaald
„Een EEG beleid zou moeten bestaan uit gelijke
monetaire, fiscale en sociale maatregelen voor de
boeren en tuinders in heel het EEG-gebied. Wel is
er momenteel een gemeenschappelijk
landbouwbeleid. Maar verder is er niets. De landen
groeien onderling zelfs uit elkaar. Vooral wij
Klaas Olieman, tuinder in het
Zuidhollandse Zevenhuizen
Nederlanders zijn daar de dupe van. Wij komen er
allerberoerdst van af. Thans is het helemaal een
chaotische toestand binnen de EEG nu Duitsland
de vijf procent regeling heeft verworpen. Ik
verwacht dat Duitsland tijdens het overleg van
komende wöensdag toch overstag gaat. Het kan niet
anders. Maar wat hebben wij, Nederlandse boeren
en tuinders, dan eigenlijk dan nog. Er is hier een
nationale maatregel van twee proeent
inkomstentoeslag voor de zwaarst getroffen
sectoren. Ook na de EEG-verhoging van de prijzen
met vijf procent meoten er in ons land nationale
maatregelen genomen worden".
Klaas Olieman denkt dat hij 't voorzitterschap van
tic actiegroep zo'n half jaartje kan volhouden. „Op
passen anders wordt het m'n ondergang", zegt hij.
,,lk heb in augustus A gezegd, thans moet ik ook
B durven zeggen. IK denk weieens waar ben ik aan
begonnen, Vaak denk ik dat. Maar .evenzo vaak
denk ik dal ik goed werk doe. Vooral als ik de
vele honderden reacties zie, Gelukkig is mijn vrouw
ook een boerendochter. Zij kent de problemen. Zij
gaat ook vaak mee naar vergaderingen, want we
weten allebei hoe er overal geploeterd wordt om
de eindjes aan elkaar te knopen."
„Ik verwacht binnenkort weer nieuwe acties. Vooral
van de kant van de vlecs-prbduktiebedrijvcn. Die
groepen hebben het thans erg slecht door het
volledig falende EEG-beleid. Dan zegt bijvoorbeeld
zo'n minister Lardinois, dat de EEG een foutje heeft
gemaakt. Er is twee procent teveel goedkoop vloei
geïmporteerd uit Zuid-Amerika. Hij zegt er niet bij,
dat hij mede verantwoordelijk is voor die fout, en
dat de boeren voor die fout kunnen bloeden. Zij
moeten het immers betalen."
„Ik verwacht binenkort geen bundeling van da
boeren en tuinders met de middenstand. Er zijn
weliswaar veel overeenkomsten, vooral op fiscaal
terrein, maar er zijn Ook grote verschillen. Wij zijn
producenten, zij zitten in de handel en verlenen
diensten. En samenwerking kan gunstig zijn, maar
ik zie het nog niet zo zitten.
„Wij boeren en tuinders moeten eerst de stnndsorga-
nisatics reorganiseren. De organisaties moeten het
vertrouwen van alle betrokkenen onvoorwaardelijk
genieten. Pas dan kunnen we weer gaan overleggen.
We moeten natuurlijk redelijk blijven, maar dat
overleg zal harder worden. Keihard, mar wel rede
lijk. Dat is pas mogelijk als er een verenigde
achterban is.
Het doel moet voorop staan. En het doel zijn de
knikkers: meer welvaart voor boer en tuinder."
WIM BUIJTEWEG
FOTO'S SIMON E. SlVfll
