Martelingen in
Chili behoren
tot systeem
Jupiter:
bol van
vloeibare
waterstof
£eidóa<2owumt
Y erkiezingsmanif est
Britse conservatieven
vraagt samenwerking
Prof. Van Luijk (KTHA)
wil snelle executie
VNO verontrust
over ontwerp
maatregel voor
investeringen
CNV WIL GEEN
PERSONEELSRAAD
WOENSDAG 11 SEPTEMBER 1974
PAGINA 13
Van een onzer verslaggevers.
DEN HAAG Een jaar na
de staatsgreep tegen het
J bewind van president Al-
Jende van Chili duren de
martelingen en moorden op
burgers nog steeds voort.
t De lijst van doden is on-
geëvenaard in de recente
geschiedenis van Latijns
y Amerika, en er zijn nau-
1 welijks aanwijzingen dat
er verbetering komt in de
.toestand of dat men van
plan is naar normale ver-
r houdingen terug te keren,
zo schrijft Amnesty Inter-
national in een gedegen en
gedetailleerd rapport over
de toestand in Chili.
-Het rapport, gebaseerd op
gegevens van Chilenen 'en
bevindingen van onafhan
kelijke buitenlandse waar
nemers, meldt dat het af
gelopen jaar naar schat-
De dochter van de vermoorde
Chileense president Allende is
gisteren in de Finse hoofdstad
Helsinki aangekomen om van-
daag een bijeenkomst bij te wo
nen ter herdenking van de om
verwerping vnn de regering
Allende, een jaar geleden.
ting tussen de vijf-en-der
tig duizend mensen in Chili
zijn vermoord. Tussen zes
en tienduizend mensen zit
ten zonder proces gevan
gen. Duizenden zijn om het
leven gekomen door te-
rechtsteliling zonder pro
ces, of stierven als gevolg
van doorstane folteringen.
Folteringen lijken deel uit te
maken van de officiële re-
geringspolitiek, aldus Am
nesty International. De ge
vangenen komen uit alle
lagen van de bevolking:
ex-ministers van Allende,
artsen, advocaten, vak
bondsleden en kunstenaars.
De Nederlandse organisa
tie van Amnesty Interna
tional heeft een boekje uit
gegeven, waarin schrijvers
en wetenschapsmensen
reageren op een rapport
over martelingen als pres
siemiddel op politieke ge
vangenen.
Vondelings's ervaringen
LEZEND WAT DR. VONDELING op Schiphol gezegd heeft als voor
zitter van de parlementaire missie welke een bezoek aan Indonesië
bracht, kwam bij on9 de gedachte op dat het zinvol zou zijn als het
schriftelijk verslag van deze reis niet zo lang als gewoonlijk op zich
liet wachten en als het wat minder het karakter van een schoolreis-
verslag en wat meer van een werkstuk zou krijgen.
We denken dan aan de ervaringen, door dr. Vondeling c.s. opgedaan,
dat het zinloos voor de in Nederland levende Molukkers is nog te
blijven rekenen op autonomie voor hun geboorteland. Wat heeft de
parlementaire missie voor gegevens gekregen welke wl de hoop
wettigen dat repatriëring voor deze Molukkers zinvol is? Is er nu
meer perspectief?
Even belangrijk is het in het verslag te kunnen lezen over de enorme
ontwikkelingsproblemen waarmee Indonesië nog altijd te kampen
heeft. Zal de parlementaire commissie de conclusie trekken dat
hulp bij het oplossen van die problemen belangrijker is dan kritiek
uiten op de structuur van het huidige regime in Djakarta?
En zal door de grote meerderheid van parlementariërs en politieke
partijen erkend worden, dat het Nederland past om bij het verlenen
van ontwikkelingshulp enige voorrang te verlenen aan hot land
waarmee Nederland een paar eeuwen lang bijzondere betrekkingen
heeft gehad. Betrekkingen waaruit nog wel zo iets als een ereschuld
geresulteerd is?
In Berlijn is gisteren het proces
begonnen tegen Ulrike Meinhof,
de 39-jarige leidster van de in
middels onderdrukte anarchisti
sche Baader-Meinhof beweging.
Enkele minuten na de opening
van het proces werd het weer
verdaagd, omdat Ulrike niet
wilde meewerken, maar later
wel bereid bleek vrijdag een
verklaring af te leggen. Voor
de aanvang van het proces wa
ren omvangrijke veiligheids
maatregelen genomen. Op de
foto: een zwaar bewapende
agent kijkt toe terwijl een
rechercheur een bezoeker op
wapens onderzoekt.
DEN HAAG - Het Verbond van
Nederlandse Ondernemingen
(VNO) is verontrust over de
maatregelen die het Ministerie
van Economische Zaken wil
gaan treffen ten aanzien van In
vesteringen in het westen van
het land. Aldus mr. C. van
Veen, voorzitter van het ver
bond na een algemene bestuurs
vergadering.
Hij noemde de ontwerp-maatre-
gel, die de werkgeversorganisa-
- ties maandag ontvingen van het
ministerie, te vaag. Hij brengt
geen enkele duidelijkheid in de
vaagheden die al bestonden in
de plannen van de vorige minis
ter van Economische Zaken,
Langman, om te komen tot een
selectieve investeringsregeling.
Die plannen zouden het moge-
ga lijk moeten maken om vergun
ningen voor investering in het
westen van ons land te weige-
ren. Drie overwegingen voor
een eventuele weigering leidden
tot uitgebreide discussies: de
ontwikkeling op de arbeids-
en economische structuur. Uit
1 het nieuwe ontwerp blijkt nog
niet hoe men deze criteria wil
toepassen.
Het VNO blijft van mening dat de
ondernemer zelf het beste kan
beoordelen óf en waar geïnves
teerd kan worden. De beslissing
daarover moet niet worden ver
legd naar buiten de onderne
ming, naar de overheid en/of de
vakbeweging, aldus de heer Van
Veen.
Vol trots toont de 13-jarige Douglas Toogood, supporter van Cardiff
City zijn door deze club uitgegeven identiteitskaart. Daarmee
hoopt Cardiff City het toenemend vandalisme onder de voetbal
supporters in te tomen. In Brugge zijn gisteren zes Britse suppor
ters van Manchester United veroordeeld tot een voorwaardelijke
gevangenisstraf van drie maanden wegens het aanrichten jan ver- ROME Het Amerikaanse pas-
nielingen. Zij zaten al vanaf 3 augustus in voorarrest.
WD pleit voor
toelatings
regeling
Surinamers
DEN HAAG (ANP) In het
belang van Nederland en
van Suriname zelf is het
noodzaikelijk dat er een toe
latingsregeling komt voor Suri
namers in Nederland, zo meent
de Tweede-Kamer-fractie van
de VVD.
De oppositiepartij denkt daarbij
aan de regeling d:e in de kolo
niale tijd door Nederland zelf is
ingevoerd voor Nederlanders
die zich in Suriname wilden
vestigen. Volgens de VVD staat
er niets in het Koninkrjkssta-
tuut, dat de invoering van een
dergel jke regeling ock in Ne
derland in de weg staat.
Het kab'net-Den Uyl heeft tot nu
toe het nemen van maatregelen
van de hand gewezen, zolang
Suriname er niet om vraagt.
,,Maar", zo meent men in de
VVD-fractie, ,,het spreekt van
zelf, dat de Surinaamse rege
ring, die ook geen behoefte
heeft om politieke zelfmoord te
plegen, daar niet toe zal over
gaan".
Geen explosie
in toestel
van TWA
WASHINGTON (AP> De reis van Pionier 10, een klein onbe
mand ruimtevaartuig dat op 5 december van het vorig jaar op
grote afstand aan de planeet Jupiter voorbij is gevlogen, heeft
een groot aantal gegevens over het hemellichaam opgeleverd.
De planeet is een enorm grote bol vloeibare waterstof, waarin
zich geweldige stormen voordoen die weken en jaren woeden,
zo is door deskundigen op een persconferentie bekendgemaakt
Pionier 10 heeft tijdens zijn tocht van 21 maanden een ufstand
van 800 miljoen kilometer afgelegd en was daarmee het eerste
ruimtevaartuig dat een onderzoek verrichte van de diepten van
het zonnestelsel. De geleerden hebben er negen maanden voor
nodig gehad om uitleg te geven aan de informatie die het ruim
tevaartuig naaT de aarde heeft gezonden.
Een aantal bestaande denkbeelden over de planeet werd beves
tigd door de nieuwe gegevens maar andere inlichtingen van de
Pionier hebben tot nieuwe theorieën geleid over de planeet.
„In vele opzichten is Jupiter een planeet, maar in een groot
aantal and re pzichten is hij een kleine zon", zo zei dr. John
Wolfe, één van de geleerden die werkten aan het project.
WDM vraagt
onderzoek
schietongeluk
Oldenbroek
JJTRECHT(ANP) - De VVDM
heeft een uitvoerig onderzoek
gevraagd naar het ernstig onge
luk in het artillerieschietkamp
Oldenbroek, waarbij maandag
tien dienstplichtigen verwondinr
gen opliepen. De VVDM is
"verbijsterd" over het ongeluk.
Men eist sluiting van deze en
alle andere schietbanen e<n oe
fenterreinen waarvan niet met
honderd procent zekerheid is
vastgesteld dat ze veilig zijn.
De tien gewonde soldaten zijn er
ernstig aan toe. Enkelen zullen
een oog of een oor moeten mis
sen. De anderen hebben welis
waar letsel aan ogen of oren,
maar zullen het gebruik ervan
behouden. Het ongeval ontsteld
toen een van de soldaten bij het
oefenen met anti-tankgeweer-
granaten in plaats van een oe
fengranaat een scherpe granaat
oppakte en in een vrachtauto
legde. De granaat ontplofte on
middellijk.
Mevr. Zalmanson
in Israël
tEL AVIV (AP) Sylvia Zal-
manson is gisteren in Israël
gearriveerd en zei bij aankomst
„Ik heb mijn hele leven lang
van dit moment gedroomd".
Bylvia Zalmanson, die uit M"sknu
arriveerde, werd op het vlieg
veld van Tel Av:v verw»,k~-*d
door de plaatsvervangende pre
mier Yigal All'n.
Bij werd met haar enh'penoot.
'Eduard Koezne'-ov r c
en elf andere Rrss'«rie io'Vn
veroordeeld •■•r
om een vliegtuig te kaoen in
1970.
I') werd veroordeeld tot tien jaar
gevangenisstraf, maar werd de
Yorige maand vrijgelaten. Haar
echtgenoot en broers zijn nog in
de gevangenis.
(Van onze correspondent Roger
Simons)
Londen De Britse conservatie
ve partij heeft gisteren in grote
het document, "is er ooit in ge
slaagd een dergelijke catastro
fale stijging van de prijzen
overleven"
haast haar verkiezingsmanifest De conservatieven beloven geen
waarvan de drukinkt nog nat
was, gepubliceerd. Oorspronke
lijk lag het. niet in de bedoeling
dit document gister al te ver
spreiden. Een groot deel van de
Inhoud stond echter al in een
aantal Londense kranten, die er
achter gekomen waren dank zij
een lek, onvoorzien door het con
servatieve partijbestuur.
William Whitelaw, voorzitter van
de conservatieve partij, die door
de voortijdige publicatie een
mal figuur heeft geslagen,
zweert dat hij het lek nauwkeu
rig zal onderzoeken. Hij ver
denkt het personeel van de be
trokken drukkerij.
Het conservatieve manitest
draagt de titel Putting Britain
first (Grrot-Brittannië gaat
voor). De partij van ex-premier
Heath plaatst haar verkiezings
campagne in het teken van de
strijd tegen de inflatie. „Geen
enkele grote democratie," aldus
Molukkers
gegriefd'
door verklaring
van Vondeling
'diep
gemakkelijke oplossing:
strijd kan slechts gewonnen
worden door de regering en het
volk, die eensgezind een natio
nale politiek moeten voeren,
P o lyuo rm- dir eklic
„Vakhonden fout
met gegevens
over ons salaris"
UTRECHT (ANP) - De metaalin
dustrie Polynorm ontkent na
drukkelijk de aantijgingen van
de vakbonden, dat de twee dl-
rekteuren
het bedrijf te
zegt het manifest. Partijleider
Heath en zijn medewerkers zijn
niet van plan de beruchte anti-
stakingswet, die opgedoekt werd
door de socialisten, opnieuw van
kracht te maken. De conserva
tieven verzetten zich echter met
man en macht tegen Labours
voornemen om vrijwel alle grote
bedrijven, firma's en zelfs bouw
grond te nationaliseren.
De conservatieven stellen maatre
gelen voor om de prijzen te
stabiliseren. Zij wensen een
scherpe contryle op de openbare
uitgaven en een vrijwillig aan
vaarde beperking van de loon
eisen. Wat dit laatste delicate
punt betreft, dat stakingen kan
uitlokken, staat in het manifest:
„Geen enkele regering kan met
zekerheid zeggen, dat nooit wet
telijke maatregelen genomen
zullen moeten worden om de
looneisen in te dijken".
saglersvliegtuig van de TWA
dat zondag ten westen van de I
Griekse kust in zee stortte, is
volgens militaire berringsdes- BBHBHHBBBI
kundigen niet in de lucht ont- j
ploft, maar op het wateropper-1 DEN HAAG ANP In de ener-
vlak uit elkaar geslagen. gienota, die minister Lubbers van
Economische Zaken binnenkort
Uit de staat waarin zich de brok-1 zal uitbrengen, staat een voorstel
stukken bevinden, heeft men om nog drie kerncentrales in Ne-
vastgesteld dat aan boord geen
ontploffing heeft plaatsgehad.
Dit is ook gebleken uit de staat
waarin zich de tot nu toe gebor
gen stoffelijke overschotten be
vonden. De TWA-machine had
mensen aan boord. Een Pa
lestijnse terreur organisatie had
verklaard een aanslag op het
toestel te hebben gepleegd.
hoge salarissen en te hoge tan
tièmes zouden ontvangen.
De gegevens, die de vakbonden
op tafel gelegd hebben, zijn
"volstrekt onjuist" aldus het be
drijf, dat er in een bekendma
king op wijst, dat de accoun
tantsrapporten waarvan de bon
den zich hebben bediend "gesto
len zijn" en geen salarisgege
vens bevatten.
"De cijfers kunnen niet aan deze
stukken ontleend zijn en zijn
dus verzonnen", aldus de direk-
tie van Polynorm. "De door de
bonden gepubliceerde bedragen
(352.000 en 238.000 gulden aan
jaarsalarissen en een gelijk be
drag aan tantième) zijn vele ma
len te hoog".
DEN HAAG (ANP) De Zuid-
molukse reger rig in balling
schap heeft in een communiqué
de verklaringen van dr. Vonde- 0EN HAAG (Ajqp) De minis-
üng na zijn be*oek aa" ters van buitenlandse zaken
de negen EEG-landen komen
maandag in Parlis bijeen voor
hun driemaandelijks overleg
over samen'verk'n": op het re-
bied van de buitenlandse poli
tiek.
gesp-ek
ta ten zeerste betreurd. „Onno
dig heeft de heer Vondeling de
Zuidmolukse gemeenschap in
Nederland I" haar diepste en
heiligste gevoelens gegriefd."
„Over "ens kan u t de verklaring
v?.n ö- Vondriog v/orden afge- Hoofdonderwerpen
'e d da de RMS-zeak door Indo- zjjn de con'ererti'
nes nde ci ad (en ons nziens
te ch a's een hinderlijk pol-
k p b rm wordt opgevat
d r. t n e: 's opgelost. Dr.
v i j bercep cp de Zu d-
Mo.Jtk rs het pol t eke ideaal
van een onafhankelijke RMS
maar te vergeten, zal geen en-
kei effect hebben", aldus hat
qué.
De conservatieven streven in de
komende verkiezingen naar een
duidelijk afgetekende parlemen
taire meerderheid. Als zij aan
het bewind komen, zouden zij
evenwel andere partijleiders en
vertegenwoordigers van alle
grote belangen in het land raad
plegen om voor hun regerings-
politiek de instemming en steun
te bekomen van „alle mannen
en vrouwen van goede wil".
Aanranding
met pikante
omlijsting
LONDEN (AP) Voor een
rechter te Londen is gis
teren verschenen een jon
geman, de 19-jarige Wil
liam Brook, die schuldig
werd bevonden aan het
overvallen van twee vrou
wen en twee schoolmeis
jes met de bedoeling deze
te verkrachten.
„Het was de slachtoffers
opgevallen dat de kleding
van de man „een merk
waardige pikante lucht
had" en aan de hand
daarvan was de politie
goed gaan rondneuzen, en
tenslotte met succes.
Nog drie
kerncentrales
derland te bouwen, aldus de op- -m-r v -■
stellers van de bezinningsnota |»-| ]\jgig-|,gyg»'lilirl
kernenergie. De vestigingsplaatsen "EllUI IcllILi
zouden zijn Borssele, naast de
centrale die daar af staat, de een groot aantal wetensohapsmen-
Maasvlakte en de Flevopolder. sen en politici over de groei van
Iedere centrale zou een elektrisch het aantal kernenergiecentrales in
vermogen gaan opwekken van Nederland. Zij stellen voor de
1000 mega-watt. bouw van nieuwe kernenergiecen
trales vijf jaar uit te stellen en in
De bez'nn ngsnota, d:e aan de mi- die tijd intensief te zoeken naar
nisterraad is uitgebracht is een andere mogelijkheden dan kern-
gevolg van de verontrusting van centrales.
Controledienst
Economische
zaken betrapt
Go Ahead
(Van onze sportredactie)
DEVENTER - De Deventer ere
divisieclub Go Ahead Eagles is
in moeilijkheden gekomen door
de onaangekondigde prijsverho
ging van 1,- voor de vier top
wedstrijden tegen Feijenoord,
PSV, FC Twente en Ajax. Do
controledienst van het ministe
rie van economische zaken
heeft een onderzoek ingesteld
naar de niet bij het ministerie
aangevraagde verhogingen.
Volgens de woordvoerder van het
ministerie in Den Haag moch
ten alle clubs in het betaalde
voetbal de toegangsprijs met 20
procent verhogen. Go Ahead
Eagles heeft door de extra ver
hoging de toegestane marge
overschreden.
Ook de toegangsprijs van FC
Twente en De Graafschap die
in overleg met de Deventer club
overgegaan waren tot een extra
verhoging, zullen door het mi
nisterie worden onderzocht.
Weeroverzicht
DE BILT - Ook voor morgen ziet
het weer er gunstig uit. Een de
pressie die vanochtend ten wes
ten van de Golf van Biskaye
lag, trekt naar het zeegebied
ten westen van Ierland. Bijbe
horende fronten veroorzaakten
in de ochtend regen boven Ier
land en Zuidwest-Engeland. Het
ziet er naar uit, dat het kouf
ront van het lagedrukgebied
morgen op onze breedte onge
veer tot Londen zal komen. Met
zuidelijke winden wordt dan op
nieuw iets warmere lucht aan
gevoerd. Het hogedrukgebied,
dat gisteren boven Noord-
Frankrijk lag, bereikte vanoch
tend Zuid-Polen. Het centrum
van dit systeem heeft 48 uren
laag een gemiddelde oostwaart-
se snelheid van ongeveer 60 km
per uur volgehouden.
Vooruitzichten voor vrijdag.
Droog, vrij zonnig en warmer.
Weersvooruitzichtm in cijfers:
voor vrijdag:
Aantal uren zon: 3-10
Min temp.: omstreeks 13 graden.
Mas temp.: omstreeks 22 graden.
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 95 procent
Kans op een geheel droogetmaal:
80 procent.
Onenigheid binnen vakcentrales
UTRECHT Het Christelijk Nationaal Vakverbond wil In Door dit te stellen heeft de vuk-
de Nederlandse ondernemingen geen personcelsraden. bondsraad van het CNV zich
Het CNV vindt dat taak en bevoegdheden van de huidige
ondernemingsraden moeten worden verruimd, maar dat
die raden organen van de onderneming dienen te blijven.
Het CNV wil dat alle geledingen van het bedrijf, ook de
directie, in de ondernemingsraad vertegenwoordigd zijn.
De vakbeweging wil de ondernemingsraad niet omzetten
in een personeelsraad, die als vertegenwoordiger van de
werknemers eigenlijk uitsluitend op het werknemersbe-
lang let.
AMSTERDAM (ANP) Prof. dr. H. van Luijk, die dreigt oon-aakt. meest vitale en ver dragende,
ontslagen te worden aan de Katholieke Theio^Gche Ho- Sprekend over de belangrijkste Dit initiatief is nu doelwit
geschool Amsterdam, omdat hij gaat trouwen, wil niet de '""j 'jjj
inzet worden van een „reddingspoging".
se veilighe d en samen we-king In t
fdie dinsda" na -
k ng gechi-en-'e d zorgmaan
den, in "en? ve Is
ontwikkel'ngen in Portugal en
op Cyprus, en de toestand in het
Midden-Oosten gezien tegen de
achtergrond van de onlangs op j
gang gekomen Europees-Arab'-1
sche dialoog.
brief e
i de algemene ver- Prof. Van Luijk schrijft, dat het
gader.ng schrijft hij, dat hij
„priihiii.-ve gunst van een snel
le ecu: e" wenst en dat hij
i ch daar a tot de rechter zal
wenden ,„de enige plek waar ik
nog denk recht en fatsoen aan
te treffen".
hri-'c1
lrndse er provincie ir- c
jaren grrte-.ke propo t>s>
aan tnomen en sn, ok'
reden waarom hij vraagt zijn
persoon en zijn huwelijk geen
inzet te mal en van v/e'ke actie
ook, zegt dr. Van Luijk: „U
h"bf o rit moment belarg-ij-
i.-_ >j-o te doen. Va alle :nl-
de laTste tv—ig
j: b -n de officiële Nedor-
i: Ise ker prov ncie genomen
zijn is do oprichting van de
theologische hogescholen het
duidelijk gedistantieerd van de
andere vakcentrales NVV cn
NKV, die uitdrukkelijk de voor
keur geven aon een personeels
raad die een verlengstuk van dn
vakbeweging kan zijn. Het volt
niet te verwachten dat de drie
vakcentrales in de komende be
sprekingen in de Sociaal Econo
mische Raad op één lijn komen
te zitten. Die bespreking is no
dig omdat minister Boersma
van Sociale Zaken een nieuwe
formulering van taak, bevoegd
heden en samenstelling van de
ondernemingsraden heeft ge
vraagd. De behoefte aan een
wettelijke regeling is gebleken
uit de arbeidsconflicten in het
vorige jaar waarbii onderne
mingsraden soms andere opvat
tingen hadden dan de vakbon
den. De werkgevers hebben in
middels te kennen gegeven, dat
men op dit moment geen be
hoefte heeft aan wijzigingen om
dat met de huidige opzet nog
onvoldoende ervaring is opge
daan.
ste'selmalige ondermijning, die
hee' wat verder reikt dan de Het CNV is uitgegaan "an de hui
uitstoting van een plaatselijk
doc nt. U weet nu da' he: koud
gev. rden is in de kerk Aan u
'e e': om, wie w «et In een
vu':r'<.- ",e Ica's'e po- -g. te be-
W 1 r hf e v - ,f
us Chris',us n et bcu"fllt kou te
verspreiden."
dlge, bestaande orde. Wel heeft
m i een standpunt bepaald
over hoe een onderneming er
uiieindelijk uit zou moeten zien.
F. n gemeenschappelijk bcstuui
j 'iet toporgaan van de onder
neming moeten worden. Zowcj
de directie als de werknemeri
zouden in dat bestuur vertegen1
woordigd moeten zijn.
