Internationale positie
Nederland niet geschaad
„We hebben
niets geleerd
van oliecrisis
WASHINGTON ONTKENT
BENOEMING HAIG NAVO
BRANDWEER AL 24 UUR
IN GEVECHT MET VUURZEE
fieidóe&Hwmii
AR WIL
v. d. STOEL BIJ
DEFENSIE
DEBAT
Staking bij
Hoogovens
opgeschort
Premier Den Uyl over uitspraken Vredeling:
AMERIKA ERKENT
OOST-DEITSLAND
igtoDERDAG 5 SEPTEMBER 1974
LE1DSE COURANT
Professor Pen:
TRECHT (ANP) De Gronin-
tr econooom prof. dr. J. Pen
ziet donkere wolken hangen bo
nze „heel aardig lopende
economie." Er dreigt volgens
een nieuwe oliecrisis te
ontstaan. „We jagen het ener
gieverbruik weer stormachtig
op, we verkopen ons aan de
Arabieren en doen er tijdens de
onstane adempauze niets aan
om een verbruiksbeperking te
bereiken," zei prof. Pen gister
middag in een inleiding voor de
algemene vergadering van de
bedrijfsvereniging voor detail
handel en ambachten in
Utrecht.
afschuwelijk werkloosheid
r de betrokkenen ook is, het
valt volgens prof: Pen nogal
mee. Een werkloosheidspercen
tage van 3 procent is niet zorge
lijk. De huidige werkloosheid is
een gevolg van de slechte aan
passing tussen vraag en aanbod
en het feit dat de laagste lonen
te laag zjn en arbeidskrachten
moeten worden geimporeerd.
Daarentegen meende prof. Pen
dat de jeugdlonen te hoog zijn.
De optrekking is op een onge
lukkig moment tot stand geko
men.
Prof. Pen vond, dat onze econo
mie zich in het als rampjaar
aangekondigde 1974 wonderbaar
lijk heeft hersteld. Ondanks alle
geweeklaag steeg het exportvo
lume weer met 10 procent en
vertoont de betalingsbalans een
ongekend overschot van zo'n
drie miljard gulden. De heer
Pen verkondigde de stelling, dat
elke prijsstijging tengevolge van
inflatie een inkomensstijging tot
igevolg heeft.
Jim Thomson, functionaris bij het Nederlandse Handelsregister in Londen ontving gisteren uit handen
van de Nederlandse ambassadeur in Engeland baron W. J. G. Gevers de ere-medaille in goud verbonden
aan de orde van Oranje Nassau. De plechtigheid werd gehouden ter gelegenheid van het twintig-jarig
bestaan van het Handelsregister in Londen. En zoals het bij een Nederlandse plechtigheid in het bui
tenland betaamt, was er ook nu een in klederdracht gestoken Nederlands meisje aanwezig om de ge
beurtenis luister bij te zetten.
(Van een onzer verslaggevers)
VELSEN Om zes uur vanmor
gen is het personeel van de
koudbandwalserij van Hoog
ovens in Velsen weer aan het
werk gegaan. Dinsdagavond be
gon daar een staking, omdat het
personeel van mening was dat
het in aanmerking kwam voor
een hogere toeslag, gezien, de
onderbezetting van de afde'ling
en de ongunstigere werkomstan
digheden.
De kwestie is door het personeel
in handen gegeven van de vak
bonden (die niet achter de sta
king staan), nadat de onderne
mingsraad geconcludeerd had,
dat dit een zaak was tussen di
rectie en vakbonden. In de ko
mende tien dagen zullen directie
en bonden tot overeenstemming
moeten komen.
T ereclitstelling
CAIRO (AP) Een Egyptische
ingenieur die schuldig is bevon
den aan spionage voor Israël is
gisteren in Cairo opgehangen.
Attia Eskander, die in 1976 in
de Sinai werd gearresteerd, is
in 1972 door een militaire recht
bank veroordeeld.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG „De internationale positie van Nederland is
door het interview van minister Vredeling met het week
blad Vrij Nederland niet geschaad. Ik ben daar tot op dit
ogenblik geen bewijzen van tegengekomen". Dit zei mi
nister-president Den Uyl gisteravond in de Tweede Kamer
naar aanleiding van de interpellatie van de VVD over de
uitlatingen van de minister in het weekblad.
Volgens Den Uyl heeft hi? bij nie
mand in het kabinet een spoor
van persoonlijk verwijt aan het
adres van Vredeling aangetrof
fen. „Er is geen sprake van
verstoring van de verstandhou
ding binnen het kabinet. Het in
terview handelt over de mens
Vredeling, zijn impulsen over
wat hem drijft en wat hem te
genstaat en de politieke beteke
nis ervan vervult een bijfunc
tie". Met deze verklaringen
trachtte de minister-president
de gevolgen van het interview
te verkleinen.
che overgekomen", aldus An-
driessen. Mevr. Van Leeuwen
(ARP) beschouwde het inter
view als een hoogst ernstige en
betreurenswaardige zaak. Vol
gens de ARP kan zeker van een
minister van Defensie onder
alle omstandigheden een voor
beeld van zelfbeheersing worden
verwacht. CHU-fractieleider
Kruisinga zag ook een tragische
kant in het interview en de heer
Jongeling van het GPV was van
oordeel, dat met het vraagge
sprek de verloedering van het
kabinet Den Uyl is begonnen.
Desondanks liet KVP-fractieleider Het interpellatiedebat leverde uit-
Andriessen weten, dat in zijn
kring twijfel is gerezen aan de
geschiktheid van de minister
van Defensie voor zijn huidige
post. „Het gezag van Vredeling
is door zijn taalgebruik aange-
eindelijk drie moties op. De
VVD'er Tuynman, die het ant
woord van Den Uyl „zwaar on
voldoende" noemde, diende een
motie in waarin hij het ant- DS'70 fractieleider in de Tweede Kamer dr. W. Dres jr. vroeg tijdens
woord van de premier afkeurde. de interpellatie over het Vreedling-interview, dat de betrokken mi-
Over de moties wordt vandaag nister verontschuldigingen zou aanbieden aan zijn partij. De minis-
gestemd. ter had DS'70 in verband gebracht met het fascisme.
De Verenigde Staten en Oost-Duitsland hebben gisteren besloten diplo
matieke betrekkingen aan te knopen en ambassadeurs uit te wisse
len. Op de foto tekenen Herbert Suess (links), directeur-generaal
van het Oostduitse ministerie voor Buitenlandse Zaken en Arthur
Hartmann (rechts), onderminister voor Europese aangelegenheder
het document.
WASHINGTON (RTR) De perschef van
Witte Huis, Jerald Terhorst, heeft ontkend
dat president Ford van plan is de stafchef
het Witte Huis, generaal Alexander
Haig, te benoemen tot opperbevelhebber van
de NAVO-strijdkrachten en de Amerikaanse
troepen in Europa.
Terhorst zei dat Haig te kennen heeft gege
ven dat hij graag naar het leger terug wil,
maar dat de NAVO-functie slechts een van
de mogelijkheden is die de president onder
zoekt met betrekking tot de toekomst van de
generaal.
In kringen rond de Amerikaanse regering
had men eerder laten doorschemeren dat pre
sident Ford zeer waarschijnlijk Haig zou be
noemen tot opperbevelhebber van de NAVO-
strijdkrachten en de Amerikaanse troepen in
Europa. Het Amerikaanse persbureau UPI
wist te melden dat de Nederlandse minister
van buitenlandse zaken, mr. Max van der
Stoel, bezwaar zou hebben tegen de voorge
nomen benoeming van Haig omdat deze lan
ge tijd heeft samengewerkt met Nixon.
Minister Van der Stoel die op het ogenblik
met het koninklijke paar in Finland is, heeft
geen commentaar willen geven op de berich
ten uit Brussel dat hij gekant is tegen de be
noeming van Haig. Minister Van der Stoel
zei dat het hier een zaak betreft die in over
leg met de bondgenoten in de NAVO gere
geld moet worden.
Felle, uitslaande brand in een pakhuis aan de Rotterdamse Rijnhaven.
DEN HAAG (ANP) De A.R.- en C.H.U.-fracties In de Tweede Ka
mer betreuren het, dat in de binnenkort te behandelen Defensienota
van minister Vredeling niets gezegd wordt over het vredes- en vei
ligheidsbeleid van de regering.
In dit verband vraagt de A.R.-fractie de regering nog vóór de behan
deling van de nota haar visie te geven op de krijgsmacht als instru
ment van de buitenlandse politiek. Daarom verwacht de A.R. dat
bij de behandeling van de nota ook minister V. d. Stoel en staatsse
cretaris Kooijmans van Buitenlandse Zaken aanwezig zullen zijn.
De socialistische Tweede Kamerfractie heeft zich verbaasd afge
vraagd, waarom in de nota nauwelijks iets te vinden is over de
„strategische doktrine van het defensiebeleid." Dit betreurt de frac
tie temeer, ómdat deze doktrine de aard en de omvang van de Ne
derlandse militaire inspanning sterk mede bepaalt."
Daar komt gedonder van
WE HERHALEN: voor het kabinet-Den Uyl is de uit de Arabischi
oliepolitiek voortvloeiende aardgasprijsverhoging de mooiste suprist
welke het zich had kunnen wensen. Het budgetaire probleem is vooi
de schatkist daardoor aanzienlijk verkleind en daarmee ook d<
noodzaak om een voor velen onaangename fiscale politiek door ti
zetten.
Toch moet premier Den Uyl, met al zijn ervaring, denken net als di
stuurman bij heldere hemel, maar met een depressie ergens ver ic
ontwikkeling: „Daar komt gedonder van.
Want de kosten die uit de aardgasprijsverhoging voor bedrijfsleven er
partikulier voortvloeien, zijn niet misselijk. Ook al schermt ministei
Lubbers in zijn antwoord op Kamervragen eind-augustus met „na
tionaal-energie-politieke overwegingen" en doet hij alsof de laster
voor veel bedrijven zullen meevallen, we vrezen dat het niet bij 1
procent kostenverhoging voor het levensonderhoud blijven zal.
VAN WERKGEVERSKANT
Wordt al druk beschermd met het standpunt dat er van prijscom
pensatie in de lonen voor duurder aardgas geen sprake kan zijn.
Het duurder maken van het aardgas leggen de werkgevers uit al?
een soort fiscale maatregelen, daar minister Lubbers zelf aanvoeri
dat nu volgend jaar de belastingdruk niet verzwaard behoeft t«
worden.
Volgens de Sociaal-Economische Raad behoren gevolgen van fiscale
maatregelen niet voor compensatie in de lonen in aanmerking te
komen. Wel nuMaar premier Den Uyl daarentegen heefl
begin augustus al laten doorschemeren zich niet te kunnen indenken
dat de vakbeweging over compensatie voor de gevolgen van hel
duurdere aardgas zwijgen zal.
Er zal eerst precies uitgezocht moeten worden, of waar Is dat de
kleinste inkomentrekkers met een gering aardgasverbruik van d«
prijsverhoging geen last zullen hebben. Vervolgens waar de zwaar
ste last precies zal komen te liggen. Dure energie kan grote gevol
gen hebben: zie de KLM.
GELET OP DE FACTOR „nationaal-energie-politieke" overwegingen
begeert de regering ook een zuiniger aardgasverbruik.
Maar zou iedereen in 1975 zeer zuinig worden, dan is ook het kabinet
met zijn rijksbegroting voor 1975 het haasje. En laten de Arabische
oliesjeiks het niet in hun hoofs halen binnenkort de olieprijs fors te
laten zakken. Dan helpen ze Nederland in zijn nationale energiepoli-
tiek, maar lopen ze wel in de wielen in de wielen van de minister
van Financiën.
Dit zal dan wel met een accijnsverhoging op de proppen moeten ko«
Te laag gemikt
IN HAAR GROEIENDE BEHOEFTE om met standaardbegrippen te
werken heeft de onderwisstatistiek de cohortanalyse ingevoerd. Wat
Kamervoorzitter Vondeling en K.V.P.-taalcriticus Vrouwenfkelder
hiervan zullen denken, laten we maar even in het midden. Mis
schien is straks „cohortanalyse' een gangbaar gespreksonderwerp
bij de borrel en de tramhalte.
Onder cohort wordt verstaan (we citeren het Centraal Bureau voor
de Statistiek): Een groep studenten die in een bepaald jaar voor
de eerste maal tot het eerste studiejaar van een schoolsoort toege
laten wordt. Aaangezien de cohortanalyse welke wij dezer dagen
onder ogen kregen ook betrekking had op sociale academies, is bij
het kiezen van de term „cohort" wel te laag gemikt.
Een cohort was bij de Romeinen immers een tiende deel van een le
gioen dat in de tijd van de bekendste schrijvers gewoonlijk zes
duizend man telde. Per cohort dus 600. Wie nu weet welke drom
men studie-bciusten zich tegenwoordig aan de poort van de sociale
academies melden en de overbezetting van de academies erbij in
aanmerking neemt, mag de vraag stellen: is voortaan de term
„logioenanalyse" niet meer op zijn plaats?
En wanneer verrijkt het C.B.S. onze taal met de termen: manipel
analyse, of centurie-analyse? De laatste term dan voor uitstervende
beroepen, zoals de zilversmedenschool en de opleiding voor type-
grafen.
Weeroverzicht
DE BILT Het front dat van
daag op de meeste plaatsen in
ons lund geruime tijd regen
bracht, vormt de scheiding tus
sen zeer vochtige lucht van sub
tropische oorsprong en koudere
lucht uit noordelijker breedten.
Het eiet er naar uit. dat de
zachte lucht in deze omgeving
Voor morgen wordt daarom een
het veld zal moeten ruimen,
buiig weertype verwacht, waar
bij echter ook de zon meer kan
sen krijgt. Het eerder genoemde
veelheden zijn er ook gevallen
langdurige regenval. Grote hoe
front bracht niet alleen bij ons
viel er in de afgelopen nacht
in Zuld-Engeland. Plaatselijk
bijna veertig millimeter regen.
Vooruitzichten voor zaterdag:
Weersvooruitzichten in cijfers
voor zaterdag: Aantal uren zon:
0 tot 7, Min. temp.: omstreeks
12 graden, Max. temp.: om
streeks 17 graden. Kans op een
droge periode van minstens 12 i
uur: 70 procent. Kans op een
geheel droog etmaal: 40 pro
cent.
WEERRAPPORTEN
Amsterdam
De Bilt
rogen
regen
regen
Jwj7
/WI7
Frankfort
Geneve
Helsinki
Now York
TcIAvlv
ROTTERDAM Vanmorgen was de Rotterdamse brandweer nog
steeds in gevecht met een hardnekkige brand in een havenpakhuis
in de Rijnhaven te Rotterdam, die gistermorgen rond elf uur ont
staan was. De brand heeft reeds voor vele m.:;oenen guldens schade
veroorzaakt aan goederen koffie, ihee, tabak en dergelijke en
aan het grote pand. In de loop van de nacht zijn de brandweerploe
gen verschillende keren afgelost.
Het vuur in het 75 jaar oude rond 11 uur vermoedelijk in een
ping. Door het ontbreken van
een automatische sproei-instal-
lutie en door het veie hout in
het pakhuis breidde het vuur
zich zeer snel uit over verschil
lende verdiepingen. Rond het
te-redden waren. Ondanks aller
lei bestrijdingsmiddelen bleef
het vuur hardnekkg voortgaan.
Zeventien blusvoertuigen en
vier blusboten konden daar
aan niets veranderen.
Nieuwe opmars van Turken
NICOSIA Turkse troepen heb
ben vannacht de Turks-Cypri
sche enclave Liminitis aan de
westkust van het eiland bezet.
het Turks-Cyprische plaatsje
K ikkina. De twee dorpen, waar
in respectievelijk 1.500 en 2.500
mensen wonen, lagen tot dusver
als een enclave in gebied dat
door de Grieks-Cyprische autori-
wA—tt roW-rl
Gevangenen in
Chili ernstig
gemarteld
GENEVE (Rtr) De Internatio
nale commissie van justitie
heeft de politie en militairen in
Chili verweten gevangenen tij
dens de verhoren te martelen.
De gevangenen worden afgeran
seld of lange tijd alleen In cel
len opgesloten. Ze krijgen elek-
trischc-stroomstoten en moeten
langdurig rechtop staan. Ook
worden zij ondergedompeld in
water en moeten zij aanwezig
zijn bij de marteling van mede
gevangenen.
De commissie zegt in een rapport
dat verscheidene gevangenen
onder de marteLingen zijn be
zweken en dat andere voor hun
leven psychisch gestoord zijn.
In het verslag, opgesteld na een
bezoek aan Chili in april van
een missie van drie man, wordt
gezegd dat zich eind maart in
Chili tussen de 9.000 en 10.000
mensen in hechtenis bevonden
en dat er daarna weer vele ar
restaties zijn verricht, vaak
zonder bevel daartoe.
Het Chileense staatshoofd gene
raal Augusto Pinochet heeft gis
teren gezegd dat de militaire
regering zonodig 20 of 25 jaar
aan de macht zal blijven voor
de uitvoering van haar maat
schappelijke en economische
plannen. Zijn bewind is geen
overgangsregering, want zo'n
naam houdt in dat het land
weer zou worden overgelaten
aan chaos en straatgevechten,
rM Pinochet.
Uitbreiding
Raad v. State
Van onzo parlementaire redactie
DEN HAAG Minister de Gaay
Fortman vindt dat de leden van
de Raad van State uiterste te
rughoudendheid moeten betrach
ten bij het vervullen van blj-
Kamer van de wetsvoorstellen
om de Raad van Stnte uit tc
breiden met 4 staatsraden tot 2-1
staatsraden en om de Raad uit
te rusten met een afdeling
rechtspraak, die alleen de admi
nistratieve geschillen tussen
overheid en burgers moet gaan
beslissen.
De Tweede Kamer had geen
moeite met de uitbreiding met
een afdeling rechtspraak, did
als onafhankelijk rechter moei
oordelen over de rechtmatigheid
van geschillen tussen burgert
en overheid. Voorts vond hel
voorstel om de raad in verban!
met deze bezigheden uit tc brei'
den van 20 tot 24 ruadslede!
geen tegenstand.
Minister van Agt van Justitif
vond het onjuist om door wljzi)
gingen van het regeringsvoon
stel de mogelijkheid te opener\
dat bepaalde getroffen belan
gengroeperingen ook beroej
kunnen aantekenen tegen afge
wezen subsidie-aanvragen
Daarvoor is overleg nodig mei
andere departementen, aldus d
minister.
