Apartheidsdrama
in Zuid-Afrika
ONDERZOEK NAAR
ZIEKTEVERZUIM
AMBTENAREN
HELSINKI
STAAT IN
TEKEN
NEDERLAND
Geen baantjes voor
leden Raad van State
Moeder Teresa
op bezoek in
Nederland
Elfhonderd man
op conferentie
over oecumene
«Geheime" kleurling pleegt zelfmoord
Kamerlid Franssen:
Verzoek uit Kamer
Onderzoek naar
dood jongen (9)
DRIE DODEN BIJ
BANKROOF IN PARIJS
PAGINA 7
(Van onze correspondent Stanley Uys)
Kaapstad De zelfmoord van een twintigjari
ge gekleurde jongen heeft hier een apartheidstra
gedie aan het licht gebracht, die ongeëvenaard is
in de Zuidafrikaanse geschiedenis. De jongen wierp
zich onder een trein op een station in een voorstad
van Kaapstad, toen hij ontdekt had dat zijn blanke
vriendin zwanger was. Hij kon niet met haar
j trouwen, omdat de wet op de gemengde huwelijken
dit verbiedt.
Hij liet al z'n geld (190 gulden) voor zijn
vriendin na om kleren voor de baby te kopen. Hij
vroeg haar in een briefje, waarin hij zijn zelfmoord
aankondigde, de baby naar hem te noemen als het
een jongetje zou zijn. De vader van het meisje
nam het geld echter en gebruikte het voor het be
talen van een abortus. In Zuid-Afrika kan men een
legale abortus laten plegen als de vader een kleur
ling is.
Het meisje probeerde daarop zelfmoord te ple
gen door haar polsen door te snijden, maar dat mis
lukte. Ze was zich er niet van bewust dat haar
vriend stond geclassificeerd als kleurling. Zij
kwam zijn dood te weten toen hij haar niet kwam
ophalen om naar de film te gaan.
Het meisje, Sonja Shepherd, zei zondag: „rk
wist pas dat hij kleurling was toen de politie het
mij vertelde Het zou niet het minste verschil heb
ben gemaakt. Als hij dat alleen maar had gewe
ten, zouden we naar een ander land hebben kunnen
vluchten om daar te trouwen en een normaal leven
te leiden zonder apartheid".
De identiteit van de jongen is niet bekend, om
dat zijn familie een illegaal bestaan leidt door zich
als blanken voor te doen. De blanke vader ont
moette de moeder, die gekleurd is, in 1950, het
jaar waarin de wet op de gemengde huwelijken
werd ingevoerd. Ze leefden samen, en trotseerden
daarbij de onzedelijkheidswet van 1951, die alle
sexuele relaties tussen mensen van een verschil
lend ras verbiedt.
Ze kregen vijf kindèren, en het gezin leefde
als blanken in een blanke voorstad. Ze konden de
kinderen niet naar sohool sturen omdat ze op hun ge
boortebewijzen stonden aangeduid als kleurlingen
en him daarom de toegang tot blanke scholen ont
zegd zou worden. Dit zou dan weer hebben geleid tot
de uitstoting uit de blanke voorstad en het verlies
van hun blanke vrienden.
De moeder hield de kinderen thuis. De oudste,
Sonya's vriend, was twintig, de jongste negen. Ze
probeerden zelf hen te Ieren lezen en schrijven. Als
er op de deur werd geklopt, verborg ze de kinde
ren achter het huis voor het geval het een schoolin-
specteur was.
„We zijn zo bang", zei de moeder. „Elke keer
dat er op de deur werd geklopt, daohten we dat ze
ons kwamen arresteren. Er waren herhaaldelijk
ruzies als gevolg van de spanning.
De grootste ruzie kwam op de morgen toen
mijn zoon stierf- In een moment van kwaadheid,
dreigde hij Sonya's ouders te bellen om hun te zeg
gen dat hij een kleurling was. Mijn zoon liep weg
en ik heb hem nooit meer levend teruggezien. Ik
voel me zo schuldig Zij probeerde ook zelfmoord
te plegen, maar zonder succes
De zoon liet met zijn dood nog een onoplosbaar
probleem na. Omdat hij een kleurling was, kon hij
niet op een blank kerkhof worden begraven. Zijn
vrienden zouden gevraagd hebben waarom hij op
een begraafplaats voor kleurlingen was begraven
en zo zou het familegeheim bekend worden. Daar
om werd hij gecremeerd en werd zijn as in een
urn geplaatst, (copyright The Guardian)
HELSINKI (ANP) In een bijna zomers Helsinki hebben
koningin Juliana en prins Bernhard gisteren de eerste
dag van hun vier dagen durende staatsbezoek aan Fin-
land afgewerkt. De enthousiaste ontvangst van de konin
gin en de prins had alles te maken met de enorme voor-
publlciteit die de Finse dagbladen, de radio en de televi
sie zich hebben getroost.
Koningin Juliana, prins Bernhard en president Kekkonen van Finland op het balkon van het presiden
tiële paleis in Helsinki tijdens enthousiaste toejuichingen van de Finse bevolking. In het midden
mevrouw Kekkonen.
(Van onze parlementaire
redactie)
Den Haag De leden van de
Raad van State mogen er geen
bijbaantjes op na houden, zoals
goed betaalde commissariaten
van ondernemingen, of andere
veel tijd vragende nevenfunc
ties. Dat heeft het tweede ka
merlid drs. H. Franssen (PvdA)
gistermiddag in de Tweede Ka
mer gezegd bij het debat over
de wijziging van de wet op de
Raad van State en het plan van
de regering om de Raad van
State uit te breiden met een af
deling rechtspraak, waarbij bur
gers in beroep kunnen komen
tegen beschikkingen van de
overheid (rijk, provincie en ge
meenten)-
Deze afdeling rechtspraak zal in
de toekomst als onafhanke
lijk rechterlijk college uitspraak
gaan doen over door de burgers
betwiste overheidsbeschikkin
gen. Dit college zal echter, al
leen mogen oordelen over de
rechtmatigheid van dergelijke
beschikkingen en niet over de
juistheid van het door de over
heid gevolgde beleid- Dat bliift
voorbehouden aan de Kroon.
Uitbreiding van de Raad van
State met een afdeling recht
spraak brengt met zich mee dat
dit hoge college van staat moet
worden aangevuld met vier
nieuwe raadsheren. Het aantal
raadsheren bedraagt nu twintig.
De Tweede Kamer ging gister
middag in grote meerderheid
akkoord met het voorstel tot uit
breiding van de Raad van State
met vier raadsheren en instel
ling van een afdeling recht
spraak. Overheveling "an de be
voegdheid van de Kroon om uit
spraken te doen over bestuurs-
geschillen tussen overheid en
burgers naar een speciale onaf
hankelijke administratieve rech
ter is van het grootste belang
voor een betere rechtsbescher
ming van de burgers tegen de
overheid, zo oordeelde de Ka
mer.
(Van een onzer verslaggevers)
AMERSFOORT Er is veel lichamelijk lijden en vee! honger In de
wereld maar er is nog grotere honger, namelijk die naar liefde
en genegenheid. Wat die allerarmsten vooral willen ls gekend en
gewaardeerd te worden. Niet kleding en voedsel zijn daarom hei
belangrijkste, maar de daaruit sprekende waardering voor hen als
persoon, geïllustreerd door wat een stervende mij zei: „Ik heb in
de straten als een dier geleefd, maar ik sterf als een engel"
•Mother Teresa (64) de allengs het Islamitische Jemen.
over de gehele wereld bekend Een andere sterk groeiend onder-
deel van het werk is het
nationale genootschap van me
dewerkers, die het werk naar
geest en in geld steunen- De
reis; die moeder Teresa nu
maakt langs enkele Europese r
landen —daartoe in staat ge
steld door een gratis ticket van
Air India is dan ook bedoeld om
deze medewerkers te ontmoe
ten. In Nederland richt zich de
hulp vooral op het financieel
mogelijk maken van de opvoe
ding van de kinderen in tehui
zen- Er zijn in Nederland nu on
geveer 1200 „stiefouders" of
groepen van mensen, die de op
voeding van een kind financieel
voor hun rekening nemen. Het
contactadres hiervoor is T. van
den Boogaard, Waalstraat 87 II,
Amsterdam-zuid.
geworden zuster door haar werk
onder de allerarmsten, zei dit
gisteren tijdens haar bezoek
aan de Raad van Kerken Ne
derland. die haar en haar werk
benutten als inspiratie voor het
onderdeel „bevrijding tot ge
rechtigheid" van de Kerkconfe-
rentie. te houden in de komende
maanden.
Moeder Teresa, klein, breekbaar
en bescheiden heeft haar werk,
dat ze in 1948 in haar dooie een
tje begon onder verlaten en
stervenden in Calcutta, zien uit
groeien tot een werk waarin nu
zevenhonderd zusters en hon
derd broeders betrokken zijn.
Ze werken nu in alle grote ste
den van India, in Venezuela,
Tanzania, Australië, New York,
diverse Europese landen en in
Moeder Theresia, hoofd van een door haar gestichte congregatie in Calcutta, df.e zich in het bijzonder
ontfermt over kinderen, in gesprek met prof. dr. H. A. M. Fiolet, secretaris van de Raad van Kerken
in Nederland. In het midden moeder Theresia's rechterhand, zuster Audrey.
Vracht voor
Rhodesië
terug afzender
ROTTERDAM (ANP) —Een par-
tij van 50 ton herbiciden die in
de Rotterdamse haven lag te
wachten op verscheping naar
Rhodesië gaat terug naar de af
zender: een Zwitsers exportbe
drijf.
Uit een onderzoek dat de econo
mische controledienst (ECD)
heeft ingesteld is gebleken dat
de partij inderdaad RHODESIë
ALS BEST3MMING HAD TER
WIJL, zoals bekend, Nederland
een exportverbod naar Rhodesië
heeft ingesteld. De Zwitserse af
zender heeft besloten de goede
ren terug te nemen, aldus een
woordvoerder van de ECD. De
woordvoerder weigerde
naam van het Zwitserse bedrijf
te noemen. De Rotterdamse of
ficier van justitie, mr. E. Bos,
zei dat men thans onderzoekt
inhoeverre de Nederlandse be
trokkenen bij deze zaak
(scheepsbevrachter agent etc)
strafbaar zijn.
Nieuwe partij
van Andreas
i
Papandreoe
^THENE (DPA) De Griekse
politicus Andreas Papandreoe
4 heeft in Athene de oprichting
van een „Panhellenistische So
cialistische Beweging" bekend-
gemaakt. In het bijzin van veel
prominente verzetslieden tegen
het militaire regiem zette hij
het doel van deze partij uiteen:
nationale onafhankelijkheid-
souvereiniteit van het volk, so
ciale bevrijding en democratie.
•Hij eiste tevens dat Griekenland
ook uit het politieke bondgenoot-
schap van de NAVO zou treden,
het bilaterale verdrag over oor-
logsbases met de V.S. zou op
zeggen, dat Griekenland zich
van buitenlands toezicht en in
menging zal bevrijden en zijn
economie losmaken van de in
vloed en de controle van de
multinationale ondernemingen
van de V.S. en het westen.
ROERMOND (ANP) De officier
van justitie in Roermond, mr.
A. Bartels, is een onderzoek be
gonnen naar de doodsoorzaak
van de 9-jarige Tonnie van der
L. uit Maarheze.
Het jongetje werd vrijdag 30 au
gustus dood naast zijn bedje
aangetroffen. Hij was een dag
tevoren opgenomen in het St.-
Jansziekenhuis in Weert met
een beenbreuk. De medische staf
van het Weerter ziekenhuis
heeft zelf om een justitieel on
derzoek naar de doodsoorzaak
gevraagd. Maandag is er sectie
verricht op het stoffelijk over
schot. Deze sectie heeft uitgewe
zen dat de meest waarschijnlij
ke verklaring voor de dood van
het kind is: „dat hij cp de fata
le morgen door bloedverlies en
pijn in zulk een slechte conditie
verkeerde, dat hij de val uit zijn
bed niet meer kon doorstaan".
Ook is gebleken dat het kind
over een groot oppervlak van
buik en borst vele verwondingen
had. Deze waren op zich niet
ernstig maar zorgden samen
met de beenbreuk voor een „ui
terst ernstige verwonding". „Of
het kind zonder de val in leven
had kunnen blijven, is niet
meer vast te stellen. Een val
uit bed op zich zal nagenoeg
nooit een dodelijk gevolg heb
ben", aldus de verklaring.
DEN HAAG —Het Tweede Ka
merlid Fievez (KVP) wil dat er
een onderzoek wordt ingesteld
naar het ziekteverzuim bij alle
departementen. Zo'n onderzoek
moet uitwijzen waarom bij het
ene ministerie méér ziektever
zuim voorkomt dan bij het an
dere, in welke rangen het ver
zuim het grootst is, en wat de
oorzaken er van zijn.
De heer Fievez heeft hierover aan
minister De Gaay Fortman
(binnenlandse zaken) en staats
secretaris Van Lent (defensie)
schriftelijke vragen gesteld. Hij
wil onder meer een antwoord op
de volgende vragen.
Is de belastbaarheid van de amb
tenaren in de lagere loonschalen
het grootst?
Wordt bij bepaalde beleidsafdelin
gen van dive se departementen
roofb uw op de mensen ge
pleegd?
Houdt het ziekte\erzuim onder het
burgerpersoreel van defensie
verband met onvoldoende car
rièremogelijkheden, voortduren
de reorganisaties, onvoldoende
bevrediging in het werk en het
te weinig geven van verant
woordelijkheid?
Uit cijfers over het ziekteverzuim
en bij de ministeries van ver
keer en waterstaat en van de
fensie is gebleken, dat het ziek
teverzuim groter is dan bij en
kele andere ambtelijke diensten.
Het landelijke percentage ziek
teverzuim voor werknemers
was vorig jaar 8V2 pet. Bij de
fensie bedroeg dat cijfer in 1972
aJ 8,4 pet. Uit een onderzoek
zou zijn gebleken dat met name
onder het lagere burgerperso
neel bij defensie het ziektever
zuim belangrijk is toegenomen.
Lage cijfers geven het ministe
rie van Verkeer en Waterstaat
met 5.27 pet en de centrale di
rectie PTT met 5.9 pet. Het cij
fer voor Verkeer en Waterstaat
wordt echter gedrukt omdat alle
ambtenaren over het gehele
land die onder dat departement
vallen, daaronder zijn gerekend.
De rijkwaterstaat met vele bui
tendienstmensen en de dienst
IJsselmeerpolders drukken het
percentage sterk. Voor de
Haagse ambtenaren van het de
partement ligt het percentage
ziekteverzuim veel ongunstiger.
Uit ambtelijke rapporten blijkt
verder, dat er in de lage rangen
meer verzuim Is dan in de ho
gere. Vrouwen zijn meer ziek
dan mannen. Boven de 50 jaar
neemt het ziekteverzuim voor
ongehuwde vrouwen sterk toe.
Op grond daarvan wordt er wel
voor gepleit, de pensioengerech
tigde leeftijd voor ongehuwde
vrouwen met vijf jaar te verla
gen.
In het algemene onderzoek voor
alle departementen zou volgens
de heer Fievez bekeken moeten
worden, welke welzljns-belem-
merende factoren er in het werk
meespelen. Dat het ziektever
zuim bij lagere ambtenaren
maken kunnen hebben met on
groter is dan bij hogere, zou te
voldoende bevrediging in het
werk en te weinig ontplooiings
kansen.
Zo bracht Helsinki's grootste
krant gisteren liefst zeven pagi
na's Nederland.
„De koningin heeft zestig kilo
gram medailles meegenomen
uit Nederland om de Finnen die
met het bezoek te maken heb
ben te onderscheiden", schreef
een andere krant op de voorpa
gina. „Lange schepen en lange
haren" zo luidde in weer een
andere krant (Finland heeft bij
na 100 dagbladen) het onder
schrift bij een foto van enkele
naar Fins oordeel modern ge
kapte Nederlandse marineman
nen. De kruiser „Zeven Provin
ciën" en de fregatten ,.Van
Speijk" en „Van Galen" bren
gen met 1300 ..jannen" aan
boord een bezoek aan Helsinki.
Veel bijgedragen tot de enthou
siaste ontvangst van de konin
gin en de prins hebben ook de
twee jonge Nederlandse vrouwe
lijke agenten, die tijdens het
staatsbezoek in de Finse hoofd
stad zijn „gedetacheerd" bij de
politie in Helsinki. Al enkele da
gen regelen zij op belangrijke
verkeersknooppunten in de stad
het verkeer en zij doen dat,
vooral in de ogen van de Finse
mannen, zeer charmant. De re
dactie van de Engelstalige tele
fonische nieuwsdienst in Helsin
ki sprak de verwachting uit dat
de Finse automobilisten de ko
mende dagen in de rij zullen
staan om zich door de Neder
landse agentes te laten bekeu
ren.
De eerste dag van het staatsbe
zoek Is gisteravond besloten
met een galadiner, dat presi
dent Kekkonen zijn Nederlandse
gasten in het paleis aanbood.
Daarvoor bezocht de prins met
de president een receptie in het
riante huis van de Finse Indu
strieel Rydm'an. Deze Fin is lid
van de door prins Bernhard op
gerichte World Wild Life Club,
waarvan 1001 welgestelden lid
zijn tegen een contributie van
10.000 dollar. Die contributie
wordt door het World Wil'd Life
Fund, waarvan de prins voorzit
ter is. gebruikt voor 't financie
ren van projecten die tot doel
hebben uitstervende diersoorten
overal in de wereld te bescher-
Vandaag, tijdens de tweede dag
van hun staatsbezoek, zijn de
koningin en de prins in of in de
omgeving van de Finse hoofd
stad gebleven.
(Van een onzer verslaggevers)
AMERSFOORT Elfhonderd mensen in totaal zullen op do
zaterdagen 21 en 28 september en 5 oktober deelnemen aan dc
Kerkenconferentie 1974 te houden ln het Jaarbeurscongrescentrum
te Utrecht. Onderwerp zal zijn de zaak van de oecumene in Nedcr-
Naar ds. J. Monteban, de voorzit
ter van het organisatiecomité
tijdens ee*i persconferentie mee
deelde. gaat het om een zaak,
die op het ogenblik in Neder
land moeizaam verloopt en
speelt in de kleine kring van de
plaatselijke ontmoetingen.
De kerkenconferentie, belegd door
de Raad van Kerken ih Neder
land zal zich tijdens de bijeen
komsten onder meer bezinnen
op de gezamenlijke kern van
Ihet belijden en het bespreken
van de vraag naar het wezen
van de Raad van Kerken en de
koers van de Nederlandse oecu-
Het gaat mede om de bemoedi
ging van de plaatselijke oecu
mene, waarover men ook weer
niet te pessimistisch moet doen,
want aldus ds. Monteban, „deze
beweging is niet meer te stui
ten". Men moet alleen kiezen
voor „het spoor van de lange
weg".
De conferentie zal ook tot taak
hebben punten vast te stellen
voor de uansluitonde beleidscon-
ferentle, die in november in
Lunteren wordt gehouden door
officiële delegaties van de aan
gesloten kerken. Hierin zal het
beleid aan de orde komen voor
de nabije toekomst.
Het stoffelijk overschot van een van dc gedode bankrovers in Po- is.
Twee bankrovers en een politieman verloren het leven bil eer
lukte bankroof ln Parijs.
MOSKOU Reuter) De 58-jari-
ge schrijver Anatolie Levitin,
vechter voor de mensenrechten
m de Sovjet-Unie, mag emigre
ren. Hij heeft een visum voor
Israël gekregen en zal op 12
september vertrekken, aldus
zijn vrienden.
PARUS —Tijdens een overval
gistermiddag bij de boulevard
Barbes in Parijs zijn twee gang
sters dood geschoten. Een agent
van politie kreeg een kogel door
het hoofd en was op slag dood
en een tweede agent I r. :g
schoten in de buik. Drie bankbe-
midde'lijk twee gijzelaars ge
vangen en verwezen de overige
bedienden naar de toiletten. De
directeur van het bankfiliaal
w.st raar buiten te komen en
kon de politie waarschuwen.
Tijdens hun vlucht schoten de
g. ngsters in het wilde weg door
alle ramen. Twee van hen wer
den gedood, de derde nam de
vlucht met zijn bestelwagen
maar kon worden achterhaald
