Het uur van de waarheid voor Vera Baresova
Mgr. Simonis: vredesweek geen
zaak van hobbyisten alleen
Ton Lensink
en Lou Landré
eerste gast-acteurs
Jezus Christus Superster
in Openluchttheater
Ned. Operastichting
opent seizoen met
La Traviata
KERK
EN
WERELD
KORTE METTEN
Kerk in Frankrijk meegaand bij
nieuwe wet op echtscheiding
AMSTERDAM Het Uur van de Waarheid is zo langza
merhand een bijna abstract cliché waarvan vooral sport
journalisten zich graag bedienen. Maar voor Vera Bare
sova ligt dat anders. De Tsjechische actrice en regiseuse
kan dat dramatische uur tot op de minuut toe aangeven:
Tussen acht en negen uur 's avonds op zaterdag 7 septem
ber aanstaande. Dan spreekt acteur Ton Lensink op de
van hem vertrouwde neuzelig-intieme toon de eerste re
gels van een griezelverhaal van Edgar Allan Poe en daar
mee gaat het poëtisch theatertje „Rubicon" van start in
het Amsterdamse pakhuizentrio De Drie Maeghden aan
de Rechtboomsloot nummer 42.
Vera Baresova is met haar man
Standa Bares in 1968 vanuit
Praag naar Nederland gevlucht.
Beiden waren acteurs in eigen
land en moesten zich hier met
lege handen een nieuw bestaan
opbouwen. Standa Bares werd
orkest-assistent bij het Neder
lands Ballet Orkest en Vera
mocht thuisblijven. Want spelen
in een vreemde taal is een zo
goed als onmogelijke zaak.
Maar acteursbloed kruipt ook
waar het moeilijk gaan kan en
Vera Baresova bleef proberen
een klein voetje aan de grond te
krijgen in theaterland. Ze regis
seerde met studenten „Moeder"
van de Tsjechische toneelschrij
ver Karei Capek en gaf enkele
lessen aan de Toneelschool in
Amsterdam. Maar het bleef
vechten tegen een bierkaai van
moeilijkheden.
Marshall-hulp
En opeens is daar het Amerikaan
se echtpaar Marshall dat met
enkele anderen drie pakhuizen
bij de Nieuwmarkt in het hartje
van Amsterdam verbouwd heeft
tot een uniek soort restaurant in
Middeleeuwse stijl. Daarin is
plaats voor een klein eenmans-
theatertje en Vera Baresova
krijgt een kans Ze start on
middellijk zonder al te veel geld
het theaterbureau Rubicon en
weet de acteurs Ton Lensink en
Lou Landré te bewegen bij haar
te komen spelen. De eerste met
twee verhalen van Poe en diens
befaamde gedicht De Raaf in
de vertaling van Gerard den
Brabander, de laatste met een
programma van ballades van
de Franse middeleeuwer Fan-
cois Villon.
Laatste kans
Vera Baresova: „Ik heb het ge
voel dat dit mijn laatste kans
is. Dit moet lukken. En ik ben
verschrikkelijk blij dat ik zulke
goede acteurs heb kunnen krij
gen om te beginnen De affiches
hebben we zelf gemaakt en ik
sta er niet op als regisseur,
maar er staat dat de „arrange
menten" van mij zijn. Tijd en
geld om lang met de acteurs te
repeteren hadden we niet. Ik
heb ideeën en grote lijnen aan
gegeven. Zij moeten het invul-
Wit zand
Wie op de smalle Rechtboomsloot
omhoog kijkt naar de drie ge-
zusterlijk tegen elkaar aanleu
nende pakhuizen, verwacht een
klein onooglijk keldertje. Maar
eenmaal binnen volgt de ene
verrassing op de andere. Recht
boomsloot 42 tot en met 46 her
bergt een unieke ruimte in mid
deleeuwse stijl. Fijn wit zand op
de houten vloeren, massieve ei
ken tafels en banken, stoelen
voor Hoge gasten voorzien van
provinciewapens, hier en daar
een fluwelen voorhang en overal
kandelaars met vuistdikke kaar
sen en een minimum aan elec-
trisch licht. Er kan gedronken
worden uit grote stenen bekers,
de wijn kan uit grote zes-liter
kannen zelf ingeschonken wor
den en de maaltijd bestaat uit
op grote houten schalen opge
diend vlees en gebraden gevo
gelte.
Middeleeuws
Eigenaresse Jenny Marshall weet
zo'n beetje alles van oude pan
den in Amsterdam. Ze heeft een
modellenbureau en deed voor
een aantal Nederlandse films
het locatie-werk. d.w. z. de pro-
duktieleider vroeg „waar vinden
we een huis dat er zo en zo uit
ziet" en zij kwam er mee op de
proppen. Een deel van „Naakt
over de schutting" is in haar ei
gen huis opgenomen. „We heb
ben ons laatste geld in dit pand
gestoken. Erg veel verbouwd
hebben we niet. Als er weer
geld is gaan we de keuken uit
breiden. Maar we waren weg
van dit pand en we vonden het
zo jammer dat je van de sfeer
uit de vijftiende, zestiende eeuw
niets meer terugvindt in heel
Amsteram De Drie Maeghden
is het enige restaurant in die
stijl". Pas op de zevende sep
tember gaat het open, al had
voor die tijd bijvoorbeeld het
Hilton hotel de weg naar de
Rechtboomsloot al gevonden
voor enkele groepsbanketten.
Sfeer
i de Middeleeuwse omgeving van haar theatertje Rubicon
Residentie
orkest speelt
in drie
Haagse zalen
Den Haag Het Residentie
kest, dat op vrijdag 6 septe
ber het seizoen opent met
„kussenconcert" voor de jei
in de Scheveningse Kurz
geeft deze maand ook nog
certen in het HOT en in het
derlands Congresgebouw.
Onze jonge landgenoot Lucas
leidt op vrijdag 13 septembei
het HOT een programma
voornamelijk eigentijdse
ziek: Guézec, Schreker. W<
en Berio, van wie de lucht -
Folksongs worden uitgevo
met Lucia Kerstens als
praan-soliste. Componist Hi
Wood zal het concert bij won
Het eerste Promenadeconcert
op zaterdag 21 september in
Congresgebouw. Roberto Bt
leidt een programma met
tendeels zeer bekende klan
van Chabrier, Massenet,- E
en Offenbach. Soliste is de
roemde sopraan Jane Rhod
echtgenote van Beozi, die fr
menten zal zingen uit Carn
en uit verschillende opere
van Offenbach.
In het Gemeentelijke Informa
centrum aan de Groenmarkt
Den Haag is van 12 t/m 28
tember een expositie te zien
grafiches van Haagse kun:
naars. Het is een overzicht
alle tot nu toe als' affiche uit
voerde werken van Haagse k
stenaars. Hiervoor kregen
opdracht van de Jacob Ma
stichting en de gemeenteli
Commissie voor Beeldende K
sten.
genoeg mensen zijn die vijftien
gulden entree willen betalen, en
daarvoor krijgen ze deze sfeer
en kunnen ze de hele avond blij
ven zitten-, springen we er net
uit. Maar als het goed gaat, heb
ik nog veel meer plannen. Ik
wil van „Rubicon" een klein
poëzie-theater maken. Ik heb
ideeën voor een programma
rond Shakespeare en straks met
het 700-jarig bestaan van de
stad Amsterdam een avond
rond een Nederlandse dichter
uit de late Middeleeuwen of de
zestiende eeuw. Met de vertalin
gen van Villon' van Ernst van
Altena zijn we erg blij. We mo
gen ze gebruiken tegen een mi
nimum aan auteursrecht. We
waren altijd voral trots op onze
Tsjechische vertaling, maar nu
we de Nederlandse er woord
voor woord mee vergeleken
hebben, blijken die veel beter,
veel levendiger en bruisender".
Op 7 september zal Vera Bareso-
va's Rubicon-theatertje van
start gaan. Genoemd naar het
riviertje in Noord-Itallë, waar j
Julius Caesar gezegd moet heb-
ben „de teerling is geworpen".
Na veel en moeizaam proberen
kan ook Vera Baresova de dob
belstenen van het toneel weer
laten rollen. Ze kan er niet bui
ten. En je ziet haar hopen dat
er ditmaal een aantal azen op
de tafel zullen rollen.
BERT JANSMAI
„De Delftsche Nicolaes Muzi
kantjes" geven zondagavond
8 september in het Open
luchttheater Zuiderpark te
Den Haag een opvoering van
de musical „Jezus Christus
Superster" in de Nederland
se vertolking van T. Buitin-
ga, die ook de instudering
der liederen verzorgde en
met Ignaac de Jong de muzi
kale leiding voert. De mees
te hoofdrollen worden door
jongeren (11-15 jaar) gezon
gen. De instrumentale bege
leiding wordt verzorgd door
het Michaelcombo uit De
Bilt o.l.v Ignaac de Jong.
Mevrouw De Vreede voert
de toneelregie. Met deze op
voering heeft het gezelschap
in Delft al veel succes
geoogst. Op de foto: Pilatus
(15 jaar) wast zijn handen in
onschuld.
Amsterdam Het nieuwe seizoen van de Nederlandse Opera
stichting wordt geopend met een nieuwe enscenering van Ver
di's ,La Traviata' De eerste voorstelling is op 13 september
in de Amsterdamse stadsschouwburg. De dirigent is Edo de
Waart. Deze produktle wordt t/m 1 3oktober nog acht maal
in Amsterdam herhaald. Verder komt de voorstelling naar
Rotterdam (23 september) en Scheveningen (2 en 11 oktober).
Aan de voorstellingen in de regie van de Argentijn Tito Ca-
pobianco, die in het Holland Festival '73 eveneens samen met
José Varoma (decors en cosbuums) „Rodelinda" ensceneerde
wordt meegewerkt door een solistengroep bestaande uit
Sonja Poot (Violetta), Anke Brokstra (Flora), Marianne Die-
leman (Annina), Vittorio Terranova (Alfredo), Jan Derksen
(Cjbrgio Germont), Henk Kooymans (Gaston), Willem Laak-
man (Douphol). Richard Barret (Marquis d'Obigny), Tom
Haenen (dokter Grewvi) en verder Paul Boeken. Wim
den Engh en Fons van Zijl in kleine partijen. Het Rotterdams
Philharmonisch Orkest en het Nederlands Operakoor comple
teren de bezetting. In december volgt nog een aantal voor
stellingen van La Traviata'.
Al het spreken over de vrede van de laatste jaren heeft
meer bereikt, dan menigeen zich bewust is. Al mag het
waar zijn, dat nog een heel aantal mensen meent, dat
vredeswerk alleen voor hobbyisten is, steeds meer wint
de gedachte veld, dat het stichten van vrede tot de alle
reerste opdrachten van een christen behoort.
Dit schrijft de bisschop van Rotterdam, mbr. dr. A. Si
monis In zijn maandelijkse brief aan de diocesanen. De
brief is ditmaal gewijd aan „Vrede: gave en opgave",
mede met het oog op de vredesweek, die deze maand
wordt gehouden.
Vrede, zo stelt mgr. Simonis
onder meer, is meer dan een
gezapige rust. Het is een gave,
maar ook opgave. Zou men de
vrede alleen maar zien als
gave Gods, dan zou het een
alibi kunnen worden om niets
te doen, om kansen en moge
lijkheden tot meer vrede onge
bruikt te laten.
Waar mensen zich getroost en
geborgen voelen, daar is vre
de, aldus mgr. Simords. Ge
troost en geborgen voelt een
mens zich eerst dan, wanneer
hij geteld wordt, wanneer hij
waardering ondervindt en hij
zijn mogelijkheden en talenten
kan tonen. Al te dikwijls gun
nen we elkaar echter niet
meer dan een troostprijs,
waarmee niemand zich gebor
gen voelt.
Het gaat om vrede in het
klein en in het groot. Het is
onmogelijk om de verschillen
de niveaus tegen elkaar uit te
spelen. Ons eigen hart, aldus
mgr. Simonis kan onmogelijk
in vrede zijn, wanneer wij zou
den leven ten koste van ande
ren. Wanneer vele mensen in
noze tijd bijzonder gevoelig
zijn voor de bestrijding van de
vele vormen van onvrede,
zoals rassenhaat en discrimi
natie, geweld en uitbuiting,
dan kunnen we ons daarover
alleen maar verheugen. Waar
het echter op aankomt is. dat
we waarlijk en consequent dur
ven zijn. We zouden moeten le
ren inzien dat vele tekorten in
de maatschappij ook onze ei
gen tekorten zijn en andersom.
Wie vrede wil helpen stichten
zal realist moeten zijn. Behal
ve doortastendheid is geduld
en liefde nodig en evenzeer be
reidheid tot veranderingen. So
ciaal-economische veranderin
gen op wereldschaal vragen
zonder meer dat wij op be
scheidener voet durven gaan
leven. Zij vragen ook om ver
andering van structuren. Zij
zullen pas veranderen wanneer
wij mensen zelf veranderen,
dat wil zeggen wanneer wij
ons bekeren tot gerechtigheid
en vrede die uit God zijn.
Sprekend over de vrede binnen
de kerk, zegt mgr. Simonis dat
deze ook daar geen vanzelf
sprekendheid is, maar steeds
meer gemaakt of hersteld
moet worden. Er zijn nogal
wat mensen die menen, dat al
leen de liefde in staat is de te
genstellingen te overbruggen,
aldus mgr. Simonis. De kerk is
echter niet alleen liefdesge
meenschap, maar ook gemeen
schap in geloof en geloven. De
waarheid mag nooit zonder
liefde bestaan, maar de liefde
kan niet buiten de waarheid.
Waar er verdeeldheid van in
zicht bestaat op gebieden die
niet direct met de geopenbaar-
ie geloofswaarheid te maken
hebben, zullen wij onze eigen
nening moeten durven relati
veren. Verschillende visies op
een en dezelfde zaak kunnen
elkaar ook dikwijls corrigeren
of aanvullen.
Het leergezag der kerk verkon
digt ons de openbaring in Chris
tus en bepaalt daarmee de
grenzen van ieders eigen ge
lijk. Allen die met dat leerge
zag of ook met het kerkelijk
recht moeite hebben zouden
moeten bedenken, dat zij hun
bestaansrecht mede hierin vin
den, de onderlinge eenheid en
vrede te dienen, te bezwaren
en te versterken.
Aldus mgr. Simonis, die ten
slotte stelt, dat een oproep tot
persoonlijke inzet voor de vre
de een gevoel van machteloos
heid kan oproepen. Maar men
sen als Helder Camara, Martin
Luther King, Solsienitsin en
zoveel anderen hebben moed
gevat en zich vanuit het evan
gelie ingezet voor vrede en
recht. De echo van hun stem
werd wereldwijd.
Een pauselijke delegatie
van twee man is naar Cyprus
vertrokken voor de coördinatie
van de hulpverlening via de
katholieke kerk. Het zijn de
Amerikaanse mgr. J. Harnett,
namens de pauselijke raad
„Cor Unum", waarmee de ka
tholieke hulpverlenende organi
saties samenwerken en mgr.
F. Fortino, deskundige voor de
oosterse kerken in het secreta
riaat voor de eenheid.
Ds. J. Hessels Muller heeft
afscheid genomen als universi
teitspastor van de Vrije Uni
versiteit van Amsterdam. Ds.
Hessels Mulder (67) is voorzit
ter van het deputaatschap voor
de zaken van de Belgische ker
ken en was tot voor kort voor
zitter van het deputaatschap
„Reformatie-Rome".
Het eerste nummer van de
nieuwe jaargang van het tijd
schrift Ecclesia heeft „Naar
een nieuwe levensstijl". Het
ligt in de lijn van de vasten
brief 1973, de brochure „Mens
waarheen?" en de besprekin
gen van het Landelijk Pasto
raal Overleg. De brochure wil
stimuleren tot de voortzetting
van dit gesprek over de hou
ding van de christen in de hui
dige samenleving en bijdragen
tot een antwoord op de vraag
hoe een nieuwe mentaliteit ook
in een nieuwe levensstijl tot ui
ting kan komen. De prijs is
een rijksdaalder en de brochu
re is te verkrijgen bij De Hor-
stink te Amersfoort.
De katholieke stichting
Mensen in Nood heeft een
dringende oproep van haar
zusterorganisaties in Bangla
desh ontvangen om hulp voor
een bedrag tot ruim twee mil
joen gulden. Gevraagd wordt
om onmiddellijke toezending
van medicijnen en om grote
hoeveelheden zaai- en poot-
goed. Als in september niet
kan worden gezaaid zal hon
gersnood volgen. Het gironum
mer 2560 ten name van de In
terkerkelijke actie Bangladesh
te Den Bosch staat open voor
giften.
De ondertekening van
wet door president Ford, die
voorziet in een subsidie van
vijfentwintig miljoen dollar
aan particuliere scholen in de
V.S. Is door de katholieke be
trokkenen met vreugde be
groet. Men noemt Fords beslis
sing „buitengewoon". Tot nu
toe was er voor ouders die hun
kinderen naar een katholieke
school wilden sturen sprake
van een dubbele last. Via de
belasting steunden zij de open
bare scholen en bovendien
moesten zij ook nog het eigen
onderwijs financieel overeind
houden. De nieuwe wet bete
kent een duidelijke verlichting.
Volgend voorjaar, zo schrijft
onze Parijse correspondent,
komt in het Franse parlement
de huwelijkswetgeving op de
helling. Dat is hard nodig,
want de bestaande wetten da
teren van een eeuw geleden.
Vooral de echtscheiding zal
vereenvoudigd worden.
Er bestaat weliswaar in
Frankrijk echtscheiding maar
vóór man en vouw uit elkaar
en het probleem van de kinde
ren is geregeld, moet zoveel
hypocrisie worden gepleegd;
dat de moraal er alles behalve
mee gediend is.
Zogenaamd moet overspel wor
den gepleegd, men moet el
kaar met behulp van deur
waarders op heterdaad betrap
pen, man en vrouw komen
voor de rechter niet meer aan
het woord. De advocaten doen
hun routinewerk, blazen de
conflicten, de scheldpartijen en
de wederzijdse geestelijke
martelingen zo hoog mogeliik
op en de rechter hoort dat al
les aan. wetende dat hij voor
aap wordt gehouden. Vaak
krijgen man en vrouw drie
maanden de tijd om er nog
eens rustig over na te denken,
maar in negenennegentig pro
cent vam die gevallen loopt dat
op niets uit.
Het aantal scheidingen neemt
in Frankrijk sterk toe. Drie
kwart eeuw geleden kwam er
op vijftig huwelijken maar één
scheiding voor. Thans is die
verhouding één echtscheiding
op acht huwelijken.
De moderne maatschappij
werkt de echtscheidingen sterk
in de hand: emancipatie van
de vrouw, die niet meer ge
hoorzaamt aan de wet van de
drie k's: keuken, kerk en
kraambed, kleine behuizing,
vermoeidheid en geprikkeld
heid door werken buitenshu's
Waar ook de vrouw werkt is
het aantal echtscheidingen
viermaal zo groot als bij niet
buitenshuis werkende echtpa
ren. Scheidingen komen voor
onder alle lagen van de bevol
king. De eerste tien jaar van
het huwelijk zijn b^s'issend.
De tegenwoordige m miste-- van
justitie Lecanuet wil de huwe
lijkswetgeving zo vergemakke
lijken, dat man en vrouw voor
taan met onderling goedvinden
uit elkaar kunnen gaan. Geen
kermis en geen huichelarij
meer heeft de minister gezegd.
En zijn vrouwelijke collego
Francoise Giroud, zelf geschei
den, is hem openlijk bijgeval
len.
Interessant is de vraag wat de
kerk in Frankrijk daarvan
denkt. Volgens een vraagge
sprek voor radio Luxemb"rg
met een woordvorder van het
episcopaat zal de ke~k mee
gaand zijn. In elk geval, zo
heeft deze woordvoerder ge
zegd, kan de kerk er alleen
maar blij om zijn, dat aan
veel bedrog een eind wordt ge
maakt. Weliswaar blijft de
kerk op het standpunt staan,
dat de mens niet zal scheiden
wat God verenigd heeft, maar
dan behoort de liefde oprecht
te zijn. Niet alleen maar liefde
voor de wet. maar ook gepas
sioneerde liefde als afschadu
wing van de liefde van God
tot de mensheid. Als dat niet
langer mogelijk is zal de kerk
zich bij voldongen feiten moe
ten neerleggen. Ook al in het
bel-ng van d-» kinderen. De
kerk zou in zulke gevallen kun
nen helpen door het blijven
toedienen van de sacramenten.
