HET EINDE VAN EEN PIRAAT
s
„Dagboek" eerste uit
driedelige filmcyclus
Johan van der Keuken
Minister:
Consument
niet alleen
maatstaf voor
'zendtijd
Populariteit deed Veronica de das om
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE VRIJDAG
RADIO VANAVOND
RADIO VRIJDAG
LElUüJi/ COURANT
DONDERDAG 29 AUGUSTUS IS
DLVERSUM - Zaterdag is het
dan zover. De Nederlandse pi
raten zullen dc knop moeten
omdraaien. Radio Veronica*
stopt om 6 uur 's middags met,
althans zo luiden de geruchten
in Hilversum, het Wilhelmut.
lat laatste historische uur van
Nederlands oudste en meest
vertrouwde, piraat Veronica
zal worden gevuld met bandjes
van Nederlandse artiesten, die
zij speciaal voor deze gelegen
heid maakten. Ze mochten er
alles op zetten, ook kritiek op
de piraat. Het blijkt echter, dat
de bandjes juist stuk voor stuk
een aanklacht tegen de minis
ter inhouden. Te begrijpen
trouwens: Veronica maakte ve
le artiesten groot.
Veertien jaar en 132 dagen gele
den begon Veronica met de eer
ste proefuitzendingen. Een aan
tal slimme zakenlieden, waar
onder de gebroeders Verwey
hadden naar Deens voorbeeld
(het radioschip Mercur) het
plan opgevat een schip buiten
de territoriale wateren te statio
neren, met de bedoeling lichte
muziek en het belangrijkste: re
clame uit te zenden. Het ging
de slimme ondernemers voor
de wind. De Nederlandse rege
ring bleek in den beginne niet
zoveel bezwaar tegen de piraat
te hebben. Het schip, de „Bor-
kum Riff* kon in ieder geval
zonder moeite voor de Neder
landse kust ter hoogte van
Scheveningen gaan liggen. Ook
de proefuitzendingen bleken
geen problemen op te leveren.
De naam voor de eerste Neder-
landse piraat was gauw gevon
den. De heren, die de hele on
derneming financierden en op
touw hadden gezet, waren ver
enigd in een bond, de Vrije
Omroep Nederland, oftewel de
VRON Aanvankelijk zou de
zender dan ook VRON gaan
heten. Dit ging echter niet door,
omdat men vreesde moeilijkhe
den te krijgen wanneer er Ne
derlands op de boeg van een
onder Panamese vlag varende
piraat zou staan. Men maakte
er. geinspireerd door Annie
MG. Schmidts „Het Zwarte
Schaap Veronica" Veronica
- A v
i
Problemen
Toen Veronica eenmaal met vaste
programma's begon, kwamen
er al vrij spoedig problemen.
Het bleek dat de regering toch
niet zo blij was met deze nieu
we illegale zender, die alleen
maar vrolijke muziek uitzond,
en zeer snel de harten van vele
Nederlanders in beroering
scheen te brengen. Via de PTT
werd alles gedaan om het Vero
nica zo zuur mogelijk te maken.
Men verweet de piraat andere
zenders te storen. Het lukte
echter niet het zendschip weg
te krijgen. Binnen vier jaar wist
iedereen in Nederland van het
bestaan van de piraat. Veronica
werd vooral bij de jongeren het
populairste station van Neder
land.
i Veronica: zaterdagavond definitief uit de lucht.
Ondanks het succes bleven de
problemen zich opstapelen. Het
overdonderende succes bleek
uiteindelijk de doodslag voor
Veronica. Er kwamen steeds
meer radiozendschepen voor de
Nederlandse en Engelse kust te
liggen. Vele zakenlieden had
den door, hoe ze hun kapitaal
binnen niet al te lange tijd kon
den verdubbelen. De reeds be
staande Europese stations en
de regeringen namen het niet.
Op de zo langzamerhand be
roemd geworden conferenties
te Straatsburg werd besloten
de piraten te verbieden. Ook
Nederland tekende het verdrag
tegen illegale zenders. De be
krachtiging van het verdrag
liet echter nog jaren op zich
wachten, zodat er voor Veroni
ca nog nauwelijks een wolkje
aan de lucht was. Toen was het
echter al duidelijk dat Veroni
ca niet het eeuwige leven zou
hebben.
De eerste actie van de regering
tegen de piraat kwam in 1965,
toen Hilversum 3 werd opge
richt. Hilversum 3 moest duide
lijk een alternatieve, legale Ver
onica worden. En zo Veronica
overbodig maken. Dit lukte
niet. Ook niet toen drie jaar
later reclame op de radio werd
ingevoerd.
Ontploffing
In 1970 braken er wederom moei
lijke dagen voor Veronica aan.
Twee rijke Zwitsers, Bollier en
Meister, kochten een zendschip
en legden het eveneens voor de
Scheveningse kust. De zender
heette Radio Nordsee Interna
tional" en richtte zich op Ne
derland en Engeland. Het werd
echter een flop en de Mebo 1
stopte met haar uitzendingen.
Een jèar later bleek dat de eige
naren van Veronica, de gebroe
ders Verwey, de hand hadden
gehad in het mislukken van
Radio Nordsee International.
Ze hadden Meister en Bollier
een miljoen gulden geleend op
voorwaarde, dat de Mebo 1 zou
verdwijnen. De Zwitsers kwa
men echter na het aflossen van
Veronica nam het niet en ver
laagde zich tot het gebruik van
harde middelen. In mei 1971 is
er een ontploffing op de Mebo
2. Niemand wordt gewond,
maar de schade is groot. Later
blijkt dat dit het \yerk is ge
weest van Veronica's directeur
Buil Verwey. Hij wordt veroor
deeld tot een jaar gevangenis
straf.
Dit incident bezorgt Veronica
een flinke knauw. Het demis
sionaire kabinet De Jong heeft
genoeg van de piratenpraktij-
ken en zorgt ervoor, dat de
procedure om het Verdrag van
Demonstratie
Onder leiding van programmalei
der Rob Out wordt een grootse
actie op touw gezet, ..Veronica
blijft als u dat wil". Het succes
is overweldigend. Veronica
blijft populair. De invoering
van de nachtuitzendingen op
Hilversum 3 in oktober 1973
bezorgt de- populariteit nauwe
lijks schade.
De komst van Radio Caroline, het
station dat opereert vanaf de
Mi Amigo, een schip dat ook
voor de kust van Scheveningen
was gaan liggen en financieel
werd gesteund door de Ierse
miljonair O'Rahilly was de
druppel die de emmer deed
overlopen. De regering had er
genoeg van .en de zogenaamde
Anti-Veronica-wetjes werden
ingediend.
Veronica sloeg terug met een gi
gantische demonstratie op 18
april tijdens de hoorzitting met
de Tweede Kamercommissie.
Duizenden mensen waren naar
Den Haag gekomen om hun
sympathie voor de piraat te be
tuigen en zo de regering te kun
nen béinvloeden. Het enthou
siasme luwde echter snel. Tij
dens de behandeling van de
Anti-Veronica-wetjes in de Eer
ste Kamer stond slechts een
handjevol sympathisanten op
het Binnenhof.
De Anti-Veronica-wetjes worden
met een duidelijke meerderheid
aangenomen. Het einde van de
piraat is nu definitief in zicht.
Veronica en Radio Nordsee
vragen zendtijd aan om als le
gale zender door te kunnen blij
ven gaan. De aanvragen wor
den door minister Van Doorn
(CRM) van de hand gewezen.
Veronica zou niet in staat zijn
een totaal-programma (infor
matief, educatief, cultureel en
verstrooiend) te brengen en had
voor een C-omroep te weinig
betalende leden.
De piraat is in beroep gegaan
tegen de uitspraak van de mi
nister en heeft opnieuw een
aanvrage ingediend, nu voor de
status van aspirant-omroep.
(Een uur televisietijd en drie
uren radiozendtijd). Het beroep
en de aanvrage moeten nog be
handeld worden. Dit kan echter
wel een jaar duren.
Zaterdag om 6 uur zal Veronica
zwijgen. De spanning zal gela
den zijn. De trouwe disc-joc-
key's en technici lopen vanaf
aanstaande maandag in de
steun. Tot slot spelen de disc-
jockey's van Radio Nordsee en
Radio Veronica zondag een
vriendschappelijke- voetbal
wedstrijd tegen elkaar in het
Feycnoord-stadion. Dat is om
de agressie wat af te reageren.
ROELFIEN SANT
NEDERLAND 1
NOS
18.45 De Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
EO
19.05 Koffiebar
19.30 Vergane glorie
20.00 Journaal
20.21 Open Huis
21.05 Nader bekeken
21.20 Into my heart, massaal
koor
VPRO
22.00 Drieluik noord-zuid
23.20 Journaal
22.30 Geestelijke liederen
NOS
22.40 Den Haag vandaag
22.55 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 De Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
NCRV
19.05 Black Beauty
19.30 Zo vader, zo zoon
20.00 Journaal
20.21 Romeo en Julia eind nc
ber
21.50 Hier en nu
18 on i K) Nieuws uil Noordnjn Westfi
1805 (Kl Kletit/rprograinma 18 15 <K?
meci Marcus Welt»-. iv-serie 18 40 -Kij
tualiteiten 19 20 <Ki Dr m«i Mar» u--
by. (vervolg! 20 00 «K» Journaal er. vul
overzicht. 20 15 (K) Diskus--.eprograrn
2100 (K) Lo< Angeles 1937 gem«
dubbel, misdaadfilm 2145 (K) Diskus
programma 22.30 (K) Journaal me: k
DUITSLAND II
18 25 (Kl Der Htrr Kottnik. tv serle: 19 0C
Journaal 19 30 Eine Frau ble,bt eine F
filmverhalen met Lilli Palmer. 20 35
Regionaal programma 21.00 (K) Jourr
21 15 (K) Gesprek met politici. 22 15
Reportage. 22.45 IK) Journaal
BELGIE NEDERLAN
18 55 IK) Fabeltjes
jeugdserie 19.25
<K> -Mededelingen mvau
ZACHTOOEDTGEMv spe 1 21 45"(KI'K
films. 22.40 (K) Journaal. 22iimoo1
NEDERLAND 1 DUITSLAND I
NOS
18.45 De Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
AVRO
19.05 Wie van de drie
19.30 MASH
20.00 Journaal
20.21 Grafin Mariza, operette
22.05 Ontdek je plekje
22.10 Journaal
speelfilm. 21.35 'Kl Ver
21 40 (K) Reportage
22.20 i K i Tra
DUITSLAND II
NEDERLAND II
NOS
18.35 Natuurkunde TELEAC
(les 0)
18.45 De Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
TROS
19.05 De Waltons (12)
20.00 Journaal
20.21 Op losse groeven
21 05 De pion, thriller
22.20 Zenders in woelig water
22.50 Journaal
taal. 19 30 (Ki Buitenlandse re[
115 (Z U'i Der Kommissar. n
21 15 (K) Journaal 21 30 (Kil
;r Gewohnheit, komedie. 23 10l
BELGIE NEDERLAND
18 55 (K> Fabeltjeskrant 19.00 (X) Vakar)
quiz 19 30 <K) Programmaoverzicht \j
volgende week 19 40 IK) Mededelingen
weerbericht 19 45 (Ki Journaal 20 15'
De familie Ashton. tv feuilleton 21 051
Consumentenrubriek 2135 'Ki Ami
mentsprogramma 22.05 (Kj K.T.R
Kruispunt. 22.35 (K) Journaal.
HILVERSUM I
18 00 Nieuws, informatie EN kommentaar
over zaken van kerk en samenleving. NCR-
V; 19.00 Leger des HeUskwartier (gr.). 19.15
19.30 (S) Veel gevraagde gewijde muziek
(gr.) 20.00 (S) Zomaar zomers: licht muziek-
programma. 21 55 (Si Irileniationaal Orgel-
roncours Haarlem 1974. 22.20 Avondover-
denking. 22.30 Nieuws. 22.40 (S) Hier en
nu. 22.50 Om de veiligheid van het bestaan,
gesprek over de NAVO (5). 23.25 (S) Klas-
diojoumaal. 20 10 (S) Wiener Festspji
klassieke muziek, plm 21 45 (Sl Colleg.
Musicum Amslclodamense: Spaanse r
drigalen uit de 17e eeuw 22 10 Dat zit gi
fout: een korte ludieke-culturele hap
ning. 22.30 Uit de Muziekpers. 22 55
chansons óf songs. 23.20 (S) Essay' - i
programma waarin over kunst wordt do
gepraat. 23.50 Radiojournaal. 23.55-24
HILVERSUM II
18.00 (S) Tijd vrij voor muziek in vrije tijd.
18.30. Nieuws. 18.41 Wereldpanorama. 18.53
Zojuist verschenen: NIEUWE boeken.
AVRO: 19.00 Trefpunt: discussieprogram
ma lil 30 iSi KI.,. nek ilnjkkwintet. 19 45
(S) Gitaarrecital. NOS: 19.50 Den Haag
vandaag. AVRO 20.00 Nieuws. 20.05 Ra-
HILVERSUM III
10.02 (S) Po^.KrtSj Scsjun: -y
ren Show met' o a. de' Nederlands
p-Tien. 22.55 Mededelingen. 23.02
jport-Tijd: hijna een uur f
k. 0 02 Aktua. 0.10 (S) Jazi
achtwacht. NOS: 2.00 He
4.00 Dc Satésaus-Show. EO: 6.02-1
Scène uitDagboek" van Johan van der Keuken.
De VPRO zendt vanavond „uag-
boek" uit, van de cineast Johan
van der Keuken, de eerste film
van diens drieluik, waarvan de
tweede film „Het witte kas
teel" en de derde „De nieuwe
ijstijd" respectievelijk 19 sep
tember en 8 oktober worden
uitgezonden. Het drieluik be
staat uit films van een onder
ling heel verschillende aanpak,
die met elkaar gemeen hebben
dat ze elk zijn opgenomen op
uiteenlopende plaatsen op de
wereld en alle drie gaan over
de verhouding tussen de rijke,
geïndustrialiseerde, noordelij
ke landen en de arme, onder-
Protest tegen
opheffing
Radioweek
blad
HILVERSUM Rooie Vrou
wen, Man-Vrouw-Maatschap
pij en Dolle Mina hebben in
een brief aan de VARA gepro
testeerd tegen het voorgeno
men opheffen van het VARA-
radioprogramma „Radioweek
blad". „Dit programma werd
door veel van onze leden zeer
gewaardeerd", aldus de orga
nisaties.
De vrouwen zijn juist blij dat
er een programma bestaat dat
niet aanknoopt bij de gebrui
kelijke „vrouwenzaken" zoals
recepten, plantjes en babyver
zorging, maar vrouwen ziet als
volwaardige mensen. De orga
nisaties vragen zich af of hun
beste vrienden wel bij de VA
RA zitten.
HOU HET
SCHERM
IN HET OOG
schiedenis van de werktuigen,
van de Afrikaanse 'hak tot de
computer. Er wordt getoond
hoe elke technische vernieu
wing een effect heeft op de
gemeenschap: hoe zo'n vernieu-
wing de rol en het wereldbeeld
van het individu wijzigt en bij
effecten heeft, die om sociale
maatregelen vragen.
Ned. I, 22.00 uur.
aflevering uit van de HTV-Wa-
les produktie, waarin de rol van
de Engelse kastelen wordt be
licht. Vanavond gaat het over
de Normandiërs die een reeks
kastelen en forten bouwden in
het zuiden van Wales, om de
Welshmen het hoofd te bieden.
Ned. I, 19.30 uur.
ontwikkelde zuidelijke landen.
In „Dagboek" wordt de verhou
ding tussen rijk en arm bezien
met behulp van een soort ge-
Kastelen
Jan Blaaser is gast in het spel „Zo vader, zo zoon",
op Ned. II om 19.30 uur.
Black Beauty
„Gemeen spel" heet vanavond dc
aflevering van Black Beauty.
Albert is op een verboden
plaats aan het vissen en Vicky
zoekt hem. Het tweetal merkt
niet, dat een vreemdeling een
geheimzinnig pakje onder het
zadel van B B legt.
Ned. II, 19.05 uur.
Romeo en Julia
Vanavond brengt de NCRV een
bijzondere Tsjechische film op
het scherm, getiteld „Romeo en
Julia eind november". Schrij
ver van dit verhaal is de op 19
november 1924 in Praag gebo
ren Jan Otcenasek. Hij nam
aktief deel aan het verzet tegen
het nationaal-socialisme en
bouwde na de oorlog met zijn
landgenoten mee aan het nieu
we Tsjecho-Slowakije. Wim Ha-
zeu, hoofd afdeling drama van
de NCRV-televisie, die zelf re
gelmatig in dat land is geweest.
schrijft ter inleiding onder
meer het volgende: „In een bro
chure uit 1968 staat te lezen dat
hij in de Tsjechische literatuur
een sleutelpositie inneemt: aan
zijn werk is af te lezen hoe de
relatie tussen mensen in een
bepaalde periode is. Hij is geen
die pamfletten zal schrijven of
vurige oproepen zal doen uit
gaan aan het volk. Hij is met
het individu bezig, hoe deze
reageert op een maatschappelij
ke situatie. Aan het feit dat hij
zich buiten het schrijven om
niet manifesteert, zal het wel
licht te danken zijn dat hij de
stormen van na de oorlog heeft
overleefd en dat van hem een
filmscenario in 1973 werd ge
bruikt en vertoond. De televi
sie-uitzending van „Romeo en
Julia eind november" beteken
de voor de Tsjechische kijkers
die ik erover gesproken heb,
een verademing. Het was een
blad aan de boom, dat helaas
nog geen definitieve lente
maakte. Het is overigens niet de
eerste keer dat Otcenasek het
oude thema van de liefde tus
sen Romeo en Julia heeft ge
bruikt. Zijn in bijna alle wester
se landen gepubliceerde novelle
„Romeo, Julia en de duisternis"
(1958) vertelde van de tragische
liefde tussen een Praagse stu
dent en een joods meisje".
In de televisiefilm „Romeo en Ju
lia eind november" schildert
Otcenasek twee oudere mensen,
die tegen dè wil van hun omge
ving in, een wonderlijke liefdes
verhouding met elkaar hebben.
Zij verdedigen hun liefde tegen
de aanvallen van hun eigen fa
milieleden, die van mening zijn
dat op die oudere leeftijd het
gevoelsleven in die zin niet
meer bestaan kan. De film
heeft naar inhoud en sfeer veel
te maken met de eerder tot
tweemaal toe door de NCRV
uitgezonden Finse film „Marta
Larsson".
Ned. II, 20.21 uur.
HILVERSUM I
AVRO: 7 00 Nieuws. 7.11 Ochtero
tiek. 7.20 (S) Dag met een gaatje
8 00 Nieuws en om 8.11 Radiojour
Schoolradio. NOS: 9 20 Wat 1
kind', pedagogische rubriek. A\
voorlichting: Terzake. 12 40 (S) Lichte
grammofoonmuziek. 13.00 Nieuws. VARA:
13 11 Dingen van de daR NOS: 13 25 Spie
gel van Belgie muziek en nieuws van onze
zuiderburen 13 48 (Si Intemaüonaal Spec
trum. 14.30 Bbk op de derde wereld: infor
matief programma. 14 45 Blik op Europa:
informatief programma. 15.00 Zoeklicht'op
Nederland met om 16.00 Nieuws. HUMA
NISTISCH VERBOND 16.45 Laat je niks
wijsmaken. VPRO: 17.00 VPRO-vrijdag:
07 (S) Badinerie: klassieke muziek
30 Nieuws. 7 41-7.50 Echo) 8 24 Overt
ging 8.30 Nieuws 3 36 Gymnastiek voor
huisvrouw 8 45 Moeders wil is wet.
School ra
Gebakjes
(Si Van'
10 00 (S) Aubade:
1 Echo. 14 00 (Si Lid
t. 14 15 Schoolrad
rijdag, met d
15.30 Nieuws. 17 00 Zor
briek over missie en
Country and western
Nieuws. 17.32 Echo.
HILVERSUM III
HILVERSUM II
EO: 702 (S) Gnspelsour.d: muziek special
voor jonge mensen. 8.02 IS) Tussen the
en koffie 10 03 (S) De muzikale fruitmand
verzoek platen programma voor zieken
NCRV 11 03 Drie draait op verzoek. 12 r
Drie tussen de middag Op de Holland*
toer NOS 14 03 Pop Kontakl I De Mea
ders's Methode. AVRO: 15.03 Pop-Kontaid
II. 16 03 De Ilitmoesters I. met o a Soult
me U.S.A. 17.03 Radiojournaal. 17.06
DEN HAAG Bij de vaststel
ling van de totale zendtijd kun
nen de belangen van de kijker
en luisteraars alleen geen be
slissende rol spelen. Evenzee
moet, naar de mening
CRM-minister Van Doorn, ge
let worden op de belangen v»
degenen, die via deze medii
hun mening willen uiten. Ooi
moet rekening worden gehou
den met de financiële lasten
Aldus de minister in antwoort
op schriftelijke vragen vai
CH-kamerlid Van Leijenhorst
Daarin zegt de minister, dat
De Engelse beatgroep „11.59", zoals te zien in „Koffiebar", het pro
gramma dat de EO vanavond uitzendt op Ned. I om 19.05 uur.
het C'RM-departement
noch de ambtenaren van hel
departement betrokken zijn gf
wecst bij de totstandkominl
van het omroep-memorandun
of bij de opstelling van hd
wensenpakket.
