EEN REPERTOIRE VAN DE WAAIER
Masker mooi
Veilig rijden nog steeds probleem
VOOR DE VROUW
MEDISCHE RUBRIEK
.Waaiermakers aan het werk. Een 18e eeuwse atelier. Het meisje aan het venster
lijmt twee vellen papier aan elkaar. De vrouw aan de lange werktafel spant dit dubbele
Daoier over de z.g. 'rondes' (half-cirkelvormen). Een andere arbeidster hangt deze
"rondes' aan de zoldering te drogen. Daarna haalt men de papieren vormen eraf en
knopt ze n de hoeken bij en rondt ze verder af.
Vrouwen uit de oudheid zochten
al koortsachtig naar bestandde
len om op hun gezicht te sme
ren, met het doel de huid op te
frissen. Rauw kalfsvlees in melk
geweekt, papjes van as en leem,
brij van bonenmeel, ezelinne-
melk, en huiselijke mengseltjes
van peulbloesem, rauwe eieren,
honing en narcisbollen. Zo tob
den de Romeinse en Egyptische
vrouwen, die hun haar nat
maakten en in de zon bleekten.
Zelfs gestampte schildpadherse-
nen kwamen eraan te pas, want
aan dierenbescherming deed
men toen nog niet zo erg veel.
De tijd is niet veranderd.
Schoonheidsmaskers zijn in op
mars. In de V.S. neemt de
markt jaarlijks met 10% toe. In'
Frankrijk gebruikt men ze min
der, toch groeit de productie. De
meerderheid van de gebruik-
sters is 25-40 jaar, want dan
gaat de spiegel vervelend doen.
Rimpels trekken door de huid
na een vermoeiende dag, oog-
wallen doen hun intrede.
Er zijn verschillende soorten
maskers. Maskers op basis van
absorberende aarde om afzet
ting bij een vette huid tegen te
gaan en te reinigen. Deze mas-
kerS' halen de teint op en trek
ken de poriën samen. Dan zijn
er geleimaskers, meestal op al-
genbasi§. Naast de absorberen-
de aarde zitten er vochthouden-
de producten in als glycerine,
die zorgen voor lekker zacht
uitstrijken en fluwelig zacht kal
meren.
Ze zijn geschikt voor een nor-
male huid, die er frisser van
gaat uitzien. De filmmaskers
vormen een soort laagje, een
aftrekbaar filmpje dat als een
tweede huid over het gezicht
spant en er na een kwartier
afgetrokken kan worden. Ze be
vatten filmogene polymeren,
vochthoudende stoffen en plas-
ticeermiddelen, die voor een tij
delijk volkomen glad snoetje
zorgen, crèmemaskers zijn vet
te, min of meer dikke emulsies,
waarin verschillende bestandde
len als weer absorberende aar
de, astringenten en toevoegin
gen van planten, vitaminen, ho
ning. Met de meeste maskers op
het gezicht ziet men er afschu
welijk uit (voor 20 minuten).
Maar nu komt Lancome met
een nieuw maskertje „Masqué
Bienfaisante" speciaal voor de'
droge huid, dat er makkelijk is
af te nemen en u tijdens de'
behandeling een beeldig tintje
geeft. Want uit de tube knijpt
u een helder mandarijnkleurige
emulsie, die de huid een kleur
geeft of ze juist uit het zonne-'
bad komt. Er zit in: kaolin (DE
aarde), astringenten, gelvor
mers, verschillende vitaminen,
geselecteerde vetten. Deze op
pepper moet tijdens het bad 10-
15 minuten intrekken. De se
rumproteïnen, die ook in het
masker voorkomen, versterken
de opperhuidcellen.
T.F.
Kousebanden en waaiers zijn de
meest vrouwelijke artikelen.
Maar wie maakt ze? De kousen
band heeft een schuchtere po
ging gedaan zich weer een
plaats in de mode te veroveren
maar het vliegertje ging niet op.
Moeilijker is het met de waaiers
.gesteld. Waaiermakers zijn er
niet meer, hoewel ik een coutu
rier ken, die al jaren naar zo'n
knaap op zoek is. Tevergeefs.
Het ambacht is uitgestorven.
De waaier heeft een repertoire
van deugden en zonden. Zij is
in de loop van de eeuwen be
haagziek, malicieus, poëtisch,
immoreel en compromitterend
geweest Thomas More, schrij
ver van Utopia gebruikte haar
om zijn dochters mee af te ram
melen als ze schulden bij de
kleermaker hadden gemaakt
En koningin Elisabeth (1558-
1603), beschermvrouwe van de
waaier moet een minister de
deur uit hebben gestuurd met
een hooghartige beweging van
haar waaier, omdat hij uit de
gratie'was. Door de geschiede
nis heen wuift de waaier koelte
toe. Ze cacheert, klaagt aan,
lokt De vrouw placht er ver
kapte seinen mee te geven. In
de Spaanse waaiertaai (waar
schijnlijk nog dezelfde, want in
Spanje wordt er driftig ge
waaierd, betekent het verbergen
van de ogen achter de geopende
waaier: 'ik haat je'. De besloten
waaier in de rechterhand naar
de schouder opheffen: 'ik houd
van je'. 'Wanneer kan ik je
weerzien?' lokt de waaier op het
rechteroog... Het aantal benen
van de waaier tellen... het urn-
van de afspraak! De halfgeo
pende waaier' tegen de lippen
houden: "kus me!" De smeekbe
de om vergeving komt door het
vouwen van de handen onder de
open waaier, 'ik ben ontrouw
geweest'. En dan het klapstuk:
de geheel geopende waaier zeer
langzaam sluiten: 'ik beloof met
je te trouwen'. In Spanje bestaat
de waaier dus nog, maar ze
verdient nauwelijks de naam,
die haar vroeger zo hoog in ere
hield. Ze is een goedkoop flod
dertje, te koop in elke souve-
nierswinkel. De echte waaier
maker uit de historie was een
kunstenaar, die zijn ziel legde in
het werkstuk van zijn handen.
Er ontstond zelfs een waaier-
poëzie in de tijd dat erotiek nog
geen handelsartikel was, maar
een koket spel met de andere
sexe. Soms loog die er niet om:
"Lieflijke Phyllis ik bemin je.
Geloof me, voor het vuur dat
jou verteert. Kan geen waaier je
verkoelen. Maar een geliefde
man".
De achttiende eeuw vormde.de
bloeitijd van de waaier. Ze was
toen rijk met edelstenen bezet.
(In de zestiende eeuw trouwens
ook al veren waaiers, bezet met
lapig lazuli 'en jade, parels en
parelmoer) Tijdens de regering
van Lodewijk de XVI maakte
zij grote opgang. De dekking
was van bladgoud, versierd met
diamanten. Waaiers werden ook
wel bedrukt of beschreven. Bij
de geboorte van de Dauphin
.fungeerde zij als een spiekbrief
je. Een marktvrouw, die met
een deputatie de koningin
kwam gelukwensen had haar
redevoering op de waaier ge
schreven om die zo makkelijk te
kunnen aflezen. Ook de bestor
ming van de Bastille later stond
uitvoerig op een waaier geschre
ven, evenals het testament van
Lodewjijk de XVI, wiens hoofd
onder de guillotine viel, on
danks dat hij kort tevoren nog
'wijs' was genoemd en men
schreef: "door Minerva geleid
zal hij het volk besturen"...
Waaiers verschijnen nu vol ge
schreven met politieke leuzen en
felle revolutionaire strijdkreten.
Alle modeaccessoires zijn altijd
een reactie op de actualiteit.
Evenementen en schandalen, al
le grote en kleine dingen die
opwinding veroorzaken hebben
een spoor van hun hevigheid,
een schijnsel van onsterfelijk-
Opgemonteerde waaier met voorstelling van Napoleon invasieplannen (1803).
heid achtergelaten in luchtharti
ge niemendalletjes, stroken, lin
ten, knopen, coiffures. In onze
tijd weerspiegelt de ruimtevaart
zich in de strakke, driedimentio-
nale mode, die nu weer tot rust
is gekomen. Men is gewend aan
tripjes naar de Maan, zoals men
in de tijd van de Frans revolutie
wende aan de rollende hoofden
in de met zaagsel gevulde man
den onder de guillotine.
De mode accepteert alles. Zo
was er voor de opkomst van
Napoleon een kleur 'puce' (vlo).
Commentaar van een modere
dactrice uit die dagen: "dit is
een kleur dames, die niet hele
maal zwart is, niet uitgesproken
bruin, maar in ieder geval ver
rukkelijk". Die vlo heeft meer
op zijn geweten. Madame de
Pompadour bezat een magne-
fiek uitgesneden waaier die op
kant leek. Als 'pièce de milieu'
zit er een vlo op de boezem van
zekere daarop afgebeelde Made
moiselle Desrochers (een loupe
is wel nodig om het middelste
medaillon op de waaierplaat te
zien). De geschiedenis van dit
kleine ongedierte gaat terug tot
1579 toen in een dichterlijk ge
zelschap iemand "le petit bestio-
le" op het rondborstige decolleté
van zijn gastvrouw ontdekte.
Dit hoogst culturele incident
werd door het literair gezel
schap in de meest lyrische be
woordingen bezongen en in 1582-
gepubliceerd onder de titel "Pu-
ces de Mademoiselle Desro
chers". Het werd een bestseller,
vertaald in verschillende talen...
Volgens Madame de Stael had
zelfs een cocotte een waaier no
dig bij het étaleren van haar
bekoorlijkheden. Maar, zo zegt
hij. er zijn veel manieren om dit
kostelijk sieraad te gebruiken.
Men kan door een beweging van
de waaier de prinsese van de
gravin onderscheiden, de mar
kiezin van de bourgeoise. En
dan hoeveel gratie geeft een
waaier bovendien niet aan een
vrouw die er juist gebruik van
weet te maken. Hij kronkelt zi
ch, fladdert, hij richt zich op of
daalt, al naar gelang var. de
omstandigheden." Ook in Enge
land verschenen in de achttien
de eeuw veel gedrukte waaiers,
die in een minimum van tijd
populair werden.
De waaier die gewijd is aan de
slag op de Nijl van Nelson (hij
vernietigde bij Aboekir in 1798
de Franse vloot en bracht Napo
leon daardoor lelijk in het
nauw) bevat een curieuze com
binatie, waarvan men zich af
vraagt of de drukker geen ver
gissing heeft gemaakt. De En
gelse vloot is afgebeeld op de
waaier met namen van bevel
hebbers, indicaties van getrof
fen en gezonken schepen, maar
bovendien staan er een aantal,
nieuwe dansen op. Danswaaiers
waren erg in de mode. Ze gaven
een idee wat er gedansd gedans
werd. "What a beauty your
grannie* was"! "The Maribro"'
(Marlborough) "The Bastille" eJ
"l'Amour Fidelle". Ook huwf)
lijkswaaiers kwamen voor
maar ze gaven niet altijd ee-
opgewekt beeld van de huw!
lijkse staat. Engelse en F ran?'
waaiers laten de schrijnen^
verandering van minnaar i
echtgenoot zien als hij het bote:|
briefje eenmaal heeft. Op Enj
se waaiers wandelen juicher
cupido's bruidegom Strept
naar de kerk Na acht -daj
huwelijk'; treurende cupido's
echtgenoot Strepton. Ook i
Franse waaiers wordt
"après huit jours" ernstig gefi;
sofeerd.
Tijdens het Directoire wande
den Franse vrouwen over dt
boulevards met hun zwartzijdet
waaiers, die in feite een mari
festatie waren van Hun koning
gezindheid. In ori£e*tijd zoude
we deze "protestwaaiers" i
men. Gegevens ontleend ai
"Waaiers door Carla Catalan
2e druk uitgave van C. A. J. va
Dishoeck.
Misschien zullen onze nazaten
ooit spreken over „het tijdperk
waarin de mensen elkaar nog
uitmoordden op de weg". De
toekomstige geschiedschrij
vers. zullen ongetwijfeld met
verbazing vaststellen dat de
dood op de weg de grootste
eigengemaakte epidemie was
die het mensdom tot dan toe
in het leven heeft geroepen.
Maar intussen zitten we er
mee en alle futuristische be-
spiegelingen veranderen niets
aan de wrede werkelijkheid
dat er tot nu toe weinig reden'
tot optimisme is. Het onbreekt
ons evenwel niet aan de nodi
ge elementaire ker.nis over het
„veilig rijden". Het verband
tussen ongevallen op de weg
en autorijden ligt zo voor de
hand dat geen enkel zinnig
mens eraan durft te twijfelen.
Voor andere chronische kwa
len met een epidemisch karak
ter, zoals sigarettenroken en
longkanker, overvloedig vet en
hartinfarct, is het verband ze
ker niet zo duidelijk. En toch
komen we er niet toe deze'
epidemie van de god van de
weg, de auto, uit te schakelen.
De meeste veiligheidscampag-^
nes en voorlichtingsakties lo-*
pen met een sisser af. Zelfs de
verkeersvoorlichtingen op de
middelbare scholen, waar de
Amerikanen flink wat dollars
tegen aansmijten, hebben pro
portioneel een veel te gering
succes. De verkeersslogan „De
verkeersveiligheid is afhanke
lijk van u" zou met evenveel
rechtkunnen omgedraaid
worden in „U bent afhankelijk
van de verkeersveiligheid".
ïn ieder geval is men er tot nu
toe nog niet in geslaagd de-
houding van de automobilisten
grondig te veranderen tenzij
door het voorschrijven van
een reeks verkeersregels, sa
mengevat onder de benaming
„de code van de weg". Het
goed in acht nemen van de
wegebde is statistisch gezien
zeker een belangrijk middel
om de verkeersongevallen te
doen verminderen. Anderzijds-
is het zeker niet waar dat de
bestuurder die het best de ver
keersreglementen volgt ook de
veiligste man op de weg zou
zijn. Behalve de wegcode is er
een hele reeks van andere fac
toren die ongetwijfeld ook de
wegveiligheid beinvloeden.
Het kan niet geloochend wor
den dat ook de geestelijke en
de lichamelijke conditie van
een bestuurder belangrijk is.
Personen die lijden aan vallen
de ziekte of aan een ernstige
hartkwaal zijn zeker meer vat
baar, kunnen vaak beter niet.
achter het stuur zitten. Het
zelfde kan gezegd worden bij
een niet goed gecontroleerde
suikerziekte. Niettemin moet
dit alles voldoende gerelati-'
veerd worden. Er is een groot
verschil tussen een professio
nele busbestuurder of iemand
die zijn auto enkel gebruikt
om boodschappen te doen. Er
is nog te weinig studie-mate
riaal dat op een overtuigende
manier het verband legt tus
sen lichamelijke handicaps en
een verhoogd ongevallen-risi
co. Alleszins is het zo dat li
chamelijke fitheid geen garan
tie is voor weinig ongevallen
op de weg. De meeste ongeval
len worden immers veroor
zaakt door jonge gezonde indi
viduen. Omdat het ongevallen-
cijfer bij personen met een
bepaalde aandoening hoger
ligt dan normaal is dit zeker
geen reden om iedereen die
deze bepaalde aandoening
heeft zijn rijbewijs te weige
ren.
bod aan iedere jonge persoon
omdat deze groep statistisch
meer ongevallen veroorzaakt
dan de gemiddelde bestuur
der. Anderzijds mag men na
tuurlijk niet in het andere ui
terste vallen door de ogen te
sluiten voor een ernstige aan
doening die objektief een ver
hoogd risico meebrengt.
Op dit gebied berust er bij de;
geneesheer, en ook bij de auto
mobilist in kwestie een grote
verantwoordelijkheid. De au
tomobilisten met statistisch de'
minste kans op ongelukken
zijn die van middelbare leef
tijd en met een rijervaring van
twintig jaar. Deze eisen zijn
uiteraard moeilijk te stellen
aan tieners die pas een rijbe
wijs hebben. Een veel ingebur
gerde term is de „brokkenma
ker". Hiermede wordt bedoeld
een persoon die reeds meer-,
malen, bij een ongeval betrok
ken was omdat hij als het.
ware er een zekere voorbe-
schiktheid voor heeft. Dit be
grip wordt nu meer en meer
verlaten omdat gebleken is dat
het feit dat een automobilist
reeds een lijstje ongevallen op
zijn naam heeft, weinig zeg
gend voor de toekomst is.
Rijden onder invloed van alco
hol is nog steeds de meest
voorkomende individuele fac-,
tor bij dodelijke verkeersonge
vallen. Bij ongeveer de helft
van alle dodelijk gewond!
Amerikaanse bestuurden
werd een alcohol-promillagj
gevonden van meer dan vie^
pro mille en het risico om b
een ongeval betrokken te v
den nam toe, naargelang h«|
alcoholgehalte steeg.
Strenge strafmaatregelen ai',
tot nu toe het beste bestrif
dingsmiddel, maar zelfs den
oplossing is slechts gedeelt!
lijk. J
Het zal nog lang duren alvci
rens we zonder huichelarij rui
len kunnen spreken over dj
„veiligheid op de weg". Gei
enkel veiligheidssysteem d»
.vanaf nu in alle nieuwe auto]
'zou ingebouwd worden, is
staat de eerste paar jaren dj
ongevallenfrequentie te dorf
afnemen. Uitzondering die:
gemaakt voorde veiligheid!
riem die in iedere wagen zo:
der al te hoge kosten kan as
gebracht worden.
