WEGGEKROPEN IN DE KELDERS
BUITENLANDERS OP CYPRUS
Acht partijen betrokken
bij Cyprus-conflict
:ta{y\ k. w
Lijken lij
MAANDAG 22 JULI 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA 6
BEIROET (AP) Bij het conflict op Cy
prus zijn acht partijen direct betrokken:
Griekenland, Turkije, Turks Cyprioten,
Grieks Cyprioten pro-Makarios, Grieks
Cyprioten anti-Makarios, Engeland, de
Verenigde Staten en de Sowjet-Unie.
Wat willen zij?
Griekenland: annexatie van Cyprus, waar
vier-vijfde van de bevolking van Griekse
afstamming is. „Enosis", aansluiting van
Cyprus bij Griekenland is een oude
droom der Hellenen. De militaire junta in
Athene deelt deze droom.
Turkije: wil niet dat Cyprus bij Grieken
land komt. Het eiland ligt slechts 60 km.
van de Turkse zuidkust en annexatie van
Cyprus door Griekenland zou het toch
reeds ongemakkelijke machtsevenwicht
tussen de NAVO-partners Griekenland en
Turkije verstoren. Turkije zou eigenlijk
graag een flink stuk van Cyprus willen
hebben, teneinde de Turks-Cypriotische
minderheid op het eiland bescherming te
kunnen bieden.
Turks-Cyprioten: willen wat Turkije wil.
Zowel de Turks-Cyprioten als Ankara zijn
bereid toe te stemmen in een Cyprioti
sche federatie welke de Turkse minder
heid een ruime mate van autonomie geeft
in haar gebiedsdelen op het eiland.
AntiMakarios Grieks-Cyprioten willen
wat Griekenland wil Enosis.
Pro-Makarios-Cyprioten: bewijzen lippen
dienst aan het ideaal van eenheid met
Griekenland, maar zijn in werkelijkheid
meer gesteld op hun onafhankelijkheid,
met name sinds de kolonels in Athene
aan de macht zijn. Met de Turks-Cyprio
ten was men onder Makarios een heel
eind gevorderd op de weg naar een Cy
prische federatie met ruime autonomie
voor de Turks-Cyprioten.
Engeland: wil zijn soevereine militaire
bases op Cyprus graag behouden, maar
wil verder geen politieke of financiële last
van de ingewikkelde situatie op het ei
land. Met Griekenland en Turkije is En
geland ondertekenaar van de verdragen
van Londen en Ziirich, waarbij in 1960 de
onafhankelijke republiek Cyprus in het le
ven werd geroepen.De verdragspartners
waarborgen deze onafhankelijkheid, zij
het dat zij de verdragsbepalingen ieder
op een andere wijze interpreteren.
De Verenigde Staten: op Cyprus, gelijk
elders in de wereld, wil Washington de in
vloed van de Sowjet-Unie zo klein moge
lijk houden. De Amerikaanse regering
hecht voorts groot belang aan de Britse
bases op Cyprus, aangezien deze ook wor
den gebruikt door de NAVO en de CEN
TO.
De Sowjet-Unie: wil invloed op Cyprus. In
1964 en 1967 schreeuwde Moskou moord
en brand, toen de Turken dreigden Maka
rios uit het zadel te werpen. Makarios
heeft altijd goede betrekkingen onderhou
den met de communistische landen. Nu
slaat Moskou met welgevallen gade dat
de Turken door gewapende interventie po
gen Makarios weer aan de macht te hel-
Gemobiliseerde mannen laten hun papieren controleren bij een militair kamp in een Atheense voorstad.
Istanbul
ANKARA
Site of Turk Troop Ship
Embarcotion
SYRIA
Where Turk Troops
'CYPftUS.
ISRAEL
JORDAN
ïfroopers
CYPRUS
MILES
NICOSIA, (AP) Straaljagers
joegen door dikke rookwolken
die zaterdag boven het eiland
Cyprus hingen, parachutisten
werden neergelaten en Turkse
soldaten waadden aan land op
stranden waar enkele dagen
eerder de toeristen nog lagen te
zonnebaden.
De invasie uit de lucht en uit zee
bracht dood en vernieling in de
luxe hotels langs de Griekse
noordkust. Grieks-Cyprioten en
buitenlanders moesten bescher
ming zoeken in de kelders van
de getroffen gebouwen.
Turkse oorlogsschepen beschoten
de havenstand Kyrenia en dor
pen ten westen van deze stad,
terwijl Skyhawks van de Turkse
luchtmacht wegen, bruggen, ho
tels en andere doelen bestookten
met bommen en granaten.
De beschietingen en bombarde
menten leken volledig willekeu
rig te worden uitgevoerd zonder
respect voor burgerlijke doelen
of slachtoffers. Langs de wegen
lagen de lijken van omgekomen
burgers naast uitgebrande parti
culiere auto's, zo goed ais ver
nielde legervoertuigen en ge
vechtswagens van de Grieks Cy
priotische Nationale Garde.
Hele bosrijke berghellingen
stonden in brand. Bomtrechters
blokkeerden vele wegen in het
westelijk deel van het eiland.
Met drie andere buitenlandse cor
respondenten - Nicholas Profitt
van Newsweek, George J. Price
van de Baltimore Sun en Michel
Laurent van Gamma, probeerde
ik via de Turkse wijk naar Ky
renia te rijden. Grote transport
vliegtuigen vlogen boven ons
hoofd en tientallen parachutis
ten landden in de velden naast
de weg
Ongeveer 10 km buiten Nicosia
werden wij a angehouden door
Turkse militairen. Pas gelande
parachutisten zaten koffie te
drinken in een café langs de
weg. Enkele kilometers verder
op bestookten Turkse straalja
gers het vliegveld van Nicosia
en het daarbij gelegen kamp
van de Nationale Garde. Wij za
gen hoe grote zwarte rookwol
ken opstegen boven het vlieg
veld en het kamo.
Een psychiatrische kliniek in Nicosia werd door een Turks bombar
dement zaterda gzwaar beschadigd. Hierbij vielen vele doden.
lagen langs de weg bij een ver
woeste brug.
Op een gegeven moment moesten
wij zelf dekking zoeken tegen
de vliegtuigen die de weg be
schoten. In de kelder van een
klein café langs de weg troffen
wij vijf Grieks-Amerikaanse
toeristen aan. Zij probeerden de
hoofdstad te bereiken en hadden
een laken met daarop in grote
zwarte letters USA geschreven
op het dak van hun auto beves
tigd. „Help ons hier weg te ko
men", schreeuwden zij ons toe,
terwijl opnieuw een golf Turkse
straaljagers laag over kwam en
een nabijgelegen brug beschoot.
Vreedzame vakantie
In het Klearsjos hotel in Karavas,
\*UG0r ROMANIAN
*Rome\. v J BULGARIA
Where Greek Troops L A
IL v Massing
GREECE
Vs"
Mediferraneoi
MALTA Seo
10 km ten westen van Kyrenia,
zaten vier Engelse toeristen en
de directeur van het hotel ver
scholen achter een barricade
van bankstellen die zij in de
lounge van het hotel hadden op
geworpen Overal lag gebroken
glas en meubilair. Het hotel
was getroffen door een raket.
,-,Ik heb hier in het Britse leger
gediend, vijftien jaar geleden",
vertelde Haydon Jones uit Lon
den. „Die bergen die daarginds
nu in brand staan heb ik op
mijn vrije dagen beklommen
Mijn vrouw en ik dachten hier
een vreedzame vakantie te kun
nen doorbrengen".
Een Zwitsers echtpaar had cog
nac uit de verwoeste bar van
het hotel gehaald en sloeg in
een hoog tempo de drank naar
binnen. „Wij gaan hier niet weg
voor het weer rustig is", zei de
man. Vlak bij het hotel begon
nen de mitrailleurs weer te ra-
Ik keek uit op de kleine kreek bij
het hotel, waar mijn vrouw en
ik het afgelopen weekeinde nog
aan het strand hadden gelegen,
gevaren en gezwommen. Nu zat
mijn vrouw in de kelder van
een hotel in Nicosia en keek ik
hier uit op torpedojagers, lan
dingsvaartuigen, sleepboten en
oorlogsbodems die dicht voor de
kust lagen. De lucht was ver
vuld van het gedreun van die
selmotoren en het geluid van
straaljagers.
Twee landingsvaartuigen met
Turkse commando's kwamen
aan op het strandje onder het
hotel. Zodra zij aan land waren
verspreidden zij zich onder dek
king van het vuur van een an
der contingent dat enkele me
ters verder op was geland.
De Turkse landingstroepen ont
moetten slechts geringe tegen
stand van enkele Grieks Cyprio
tische soldaten op de kust. Een De politiechef van Kyrenia belde
stuk geschut beschoot de lan
dingsvaartuigen. Grote fontei-
r i kvros R
ÏCE>~
rr# wil
MoJf
Q V?
IRAQ
Situatieschets van het oorlogstoneel: Cyprus ligt dicht bij de Turkse embarkatiehaven Mersin. Voorts
wordt aan de Grieks-Turkse grens de troepenconcentratie aangegeven. Het kaartje van Cyprus toont
de plaatsen waar de Turken zijn geland.
nen schoten op uit het water,
maar geen der vaartuigen werd
geraakt.
ter vernamen wij dat de Turken
het hotel op en zei dat zijn de stad hadden ingenomen,
anschappen zich met succes Op de terugweg naar Nicosia
verzetten tegen de Turkse
vallen. Na enige uren liet hij
niets meer van zich horen. La-
fs de weg 1
werd onze auto opnieuw bescho
ten door Turkse straaljagers.
Wij passeerden de Turks-Griek
se linies. Wij hadden een wit ta
fellaken als een geïmproviseer
de vlag aan onze auto gebon-
een niemandsland van enkele
kilometers te zijn doorgereden
kwamen wij Grieks-Cypriotische
tanks en legervoertuigen met
reservisten tegen, die op weg
naar het front. De reser-
Jaren gewacht
„Op deze dag heb ik lange jaren
gewacht", zei Sami, een 29-jari-
ge Turkse soldaat, die onze auto
aanhield. „Ik ben blij dat wij
nu die Grieken kunnen afstraf
fen die ons zo lang hebben on
derdrukt". Wij reden terug
naar Nicosia en slaagden er la
ter in via achterafweggetjes
door Grieks gebied de noordkust
te bereiken. Turkse straaljagers
scheerden over ons heen en en
kele malen moesten wij de auto
uit en dekking zoeken.
Wij pikten een jonge officier van
de Nationale Garde op die zijn
eenheid probeerde te bereiken.
Hij verklaarde dat de meerder
heid van de bevolking achter
aartsbisschop Makarios stond
en de staatsgreep veroordeelde
welke Nikos Sampson als presi
dent aan de macht heeft ge
bracht, Hij. sprak minachtend
over Sampson.
'yjj vroegen hem waarom hij ging
vechten voor het nieuwe bewind
als hij dat niet steunde.
,Het is nu eenmaal mijn op
dracht", antwoordde hij. „Wij
moeten vechten tegen de Tur
ken Maar ik denk niet dat wij
het op eigen kracht kunnen win
nen. Misschien ben ik vanavond
al dood"
ten paar kilometer voor de kust
bestookten Turkse straaljagers
een autobus en twee particuliere
auto's. De lijken van passagiers Jeugdige toeristen, hun bagage op de
om te proberen een weg te vinden, Griekenland uit
visten droegen helmen uit de
eerste wereldoorlog maar waren
verder in burger.
Nieuwe aanvallen
In het dorp Kondemenos, 25 km
ten westen van Nicosia, was de
weg versperd door bomtrechters
en de brandende resten van een
militair konvooi dat blijkbaar
door Turkse straaljagers was
aangevallen. Lijken lagen op en
langs de weg. Een van de
slachtoffers was gekleed in het
uniform van de EOKA-guerril-
la's.
Kapot geschoten legerwagens en
gepantserde personeelsvoertui-
gen stonden schots en scheef
over de weg. Het dorp was op
verschillende plaatsen zwaar
gebombardeerd. Wij zagen geen
enkele burger op straat.
Toen wij Nicosia naderden konden
wij zien hoe Turkse straaljagers
nieuwe aanvallen uitvoerden op
het vliegveld. Een napalmbom
sloeg in vlak bij het radiore-
layeringsstation van het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken dat bij het vlieg
veld is gelegen.
Amerikaanse functionarissen in
het station verklaarden dat zij
erop wachtten te kunnen wor
den geëvacueerd naar een van
de Britse bases op het eiland.
In Nicosia werd nog altijd zwaar
gevochten. Wij hoorden artille
rie-,' mortier- en mitrailleur-
vuur. In het Ledra Palace hotel
hadden zich Grieks-Cypriotische
gardisten verschanst. Zij be
schoten Turkse eenheden die
een hotel op een paar honderd
meter van het Ledra Palace ho
tel hadden ingenomen.
Vrouwen en kinderen hadden hun
toevlucht gezocht in de kelders
van het hotel. Een honderdtal
buitenlandse correspondenten
sloegen de strijd gade vanaf
punten op de trappen en in de
gangen die hun een betrekkelij
ke veiligheid boden.
Mijn vrouw vertelde mij dat twee
soldaten door een granaat wa
ren gedood toen zij een mitrail
leur opstelden in een hoek van
het hotel.
Wij brachten de nacht door onder
matrassen, terwijl rond het ho
tel hevige gevechten voortduur
den. Zondagmorgen bleek dat
het hotel door mortier en ander
vuur zwaar beschadigd was.
minderheid
DEN HAAG (ANP) Een verge
lijking van de troepenverhou
ding van de beide NAVO-landen
Turkije en Griekenland toont
duidelijk een groot overwicht
van Turkije. Het Turkse leger
is bijna drie keer zo sterk als
het Griekse en de marine van
Turkije is ongeveer dubbel zo
sterk als die van Athene.
De strijdkrachten van Turkije
zijn als volgt samengesteld. Het
leger telt volgens opgaven van
het International Institute for
Strategie Studies 365.000 man,
bestaande uit een gepantserde
divisie, twee gemechaniseerde
infanterie divisies, elf infanterie
divisies, vier gepantserde briga
des, drie gemechaniseerde in
fanterie brigades, drie infante
rie brigades, een brigade para
chutisten, een gepantserde ca
valerie brigade, twee met „Ho-
nest John'raketten u;geruste
bataljons. De marine beschikt
over 40.000 man, 15 onder
zeeërs, veertien jagers, acht
escortevaartuigen, elf motortor
pedoboten, veertien snelle pa
trouilleboten, 20 mijnenvegers,
zeven mijnleggers, en een hoe
veelheid landingsvaartuigen en
helikopters. De luchtmacht
heeft 50.000 man en 288 ge
vechtsvliegtuigen, alsmede twee
met SAM-raketten uitgeruste
bataljons. Er is voorts een pa
ra-militaire strijdmacht be
staande uit 75.000 man gendar
merie met drie mobiele briga-
De strijdmacht van Griekenland
is samengesteld uit: 160.000
man, waarvan 120.000 bij het le
ger, 18.000 bij de marine en
22.000 bij de luchtmacht. Het le
ger bestaat uit een gepantserde
divisie, elf infanterie divisies,
tien zelfstandige brigades, een
commando brigade, twee batal
jons met „Honest John" raket
ten en een bataljon met Hawk-
raketten.
De marine heeft zeven onder
zeeërs, negen jagers, vier escor
tevaartuigen, zeven patrouille
boten, twee mijnenleggers,
veertien mijnenvegers, 17 torpe-
doboten, waarvan 4 zijn uitge
rust met Exocet-raketten, acht
tanklandingsvaartuigen, vier
kleinere landingsschepen en
acht landingsboten.
De luchtmacht beschikt over 225
gevechtsvliegtuigen en een ba
taljon met NIKE-Herculesraket-
ten. De para-militaire strijd
macht bestaat uit 30.000 gendar
mes en 69.000 leden van de Na
tionale Garde.
In geval van oorlog tussen Grie
kenland en Turkije wordt het
eerste frontgebied gevormd
door de 100 kilometer lange
grens tussen beide landen langs
de rivier de Evros en in Thra-
cië. De grens kan worden ver
dedigd door een betrekkelijk
klein leger dat met moderne
wapens is uitgerust.
Griekenland is vooral kwetsbaar
in haar eilanden in de Aegei-
sche zee nabij de westkust van
Turkije. Ten aanzien van Cy
prus is Griekenland door de af
stand eveneens in het nadeel.
Turkije is ongeveer 65 kilometer
van het eiland verwijderd en
kan vrijwel onafgebroken boven
Cyprus in actie zijn. De Griekse
vEegtuigeri die het eiland bereid
ken kunnen slechts korte tijd
boven het eiland opereren, alvo
rens ze voor het innemen van
brandstof naar hun bases moe
ten terugkeren.
Op Cyprus, waar 512.000 Grieken
en 114.000 Turken wonen, bevin
den zich normaal de volgende
bewapende eenheden: Cyprische
Nationale Garde 10.000 man
(onder bevel van 650 Griekse of
ficieren), Cyprische politie 2000
man, Turkse militie 7000 man,
Griekse militairen 950 man,
Turkse militairen 650 man, Brit
se militairen ca. 8000 man en
een VN-vredesmacht van 3153
numeriek in
