I
1
I
KATWIJKSE ACTIVIST VAN 73
Henk van der Berg:
Max Polak:
Saterdag 20 juli 1974
LLiLAbE COUKANi
LEIDEN Henk van der
Berg, 32 jaar, vrijgezel,
geboren en getogen Leide-
!naar, achtereenvolgens wo
nend op de Maredijk, in de
Pasteurstraat en in de
Schuttersstraat. In het da
gelijks leven werkzaam op
de afdeling openbare ver
lichting van het plaatselijk
energiebedrijf en verwoed
verzamelaar van alles wat
met gas te maken heeft.
Door deze niet zo voor de
hand liggende hobby in de
wijde omgeving van zijn
1 huidige woning aan de
Schuttersstraat beter be
kend als: „Henkie, van het
IjTi
ondagj I
33210:
3.00 en
Dag.
'ien jaar geleden is het alle
maal begonnen. Henk
woonde toen nog in een
huisje aan de Pasteur
straat, waar zich tegen het
plafond een gasleiding be
vond. „Van het begin af
aan had ik al het idee om
daar ooit nog eens een ech
te, ouderwetse gaslamp te
hangen.
|0p een gegeven moment tikte ik
er een op de kop, ja en hoe
gaat dat verder; je krijgt er
plezier in en je gaat door met
I verzamelen. Dat is natuurlijk
I niet zo gemakkelijk, want er is
een hoop verloren gegaan in de
loop der jaren. Je begint dan
j met het aanschrijven van ver-
schillende bedrijven en particu-
lieren, waarvan je hoopt dat ze
j je een eind op streek kunnen
J helpen. Met name van deze
I mensen heb ik ontzettend leuke
reacties gehad", zo vertelt
Henk, die volgens zijn zeggen
voor zijn hobby leeft. „Ach ik
I ben niet getrouwd, dus ik kan
mijn gang gaan. In mijn vrije
tijd restaureer ik nieuwe aan
winsten, want als je ziet hoe al
les hier aankomt, zal je als leek
gauw denken dat daar nooit
meer iets behoorlijks van te
maken valt".
Vol
iet tegendeel is echter waar.
Henk's plafond is bijna onzicht
baar, door het enorme grote
aantal hanglampen, die hij in
de loop van de tien jaar verza
meld heeft. Geen plekje bleef
onbenut. Aan de muren prijkt
menig schemerlampje, in de ko
zijnen staande schemerlampjes,
op de grondgasmeters, open
vlambranders, een perspomp en
in de serre een heuse gasfa
briek op schaal, waarmee maar
liefst veertig liter gas gefabri
ceerd kan worden,
tyen zijn eettafel een grote, ko
peren hanglamp, waar Henk
van der Burg voor 125 gulden
op het Waterlooplein in Amster
dam tegen aan liep. „Dat is nou
echt een van die lampen, die je
nu niet meer terugherkent. Als
je had gezien, hoe die er uit
zag, verschrikkelijk. Daar gaan
heel wat avondjes in zitten,
voordat je zo'n exemplaar weer
een beetje gefatsoeneerd hebt.
Die lamp was trouwens wel een
koopje. Meestal moet je heel
wat meer betalen. Dat is wel
jammer. Het is een dure lief
hebberij. Tegenwoordig zijn die
staande „kousjes" in de handel,
die ook voor campinggas wor
den gebruikt, maar die passen
niet altijd op mijn lampen. Voor
de meeste heb ik hangende
kousjes nodig. Die moet ik dan
speciaal uit Oostenrijk laten ko
men. Dat kost me duizend gul
den per twee honderd stuks.
Minder kan je niet afnemen. Je
hebt geen keus. Nu worden ze
nog gemaakt; straks misschien
ook niet meer en wat moet je
dan. Het unieke van mijn verza
meling is, dat alles echt kan
branden. Als dat niet meer kan,
is het echte er vanaf. Ik weet
niet hoe lang ik dit nog vol kan
houden. Als ze daar in Oosten
rijk stoppen met fabriceren, zit
ik in het schip".
AARDGAS
Op verzoek steekt Henk de lamp-
jes aan. Opgewonden dribbelt
hij door zijn woonkamer van de
ene kant naar de ander, om
overal de lichtjes te ontsteken.
Ondertussen druk door pratend
over de prettige ervaringen die
hij in Duitsland, met name in
Berlijn heeft gehad. Het Berlijn-
se stadsbestuur heeft hem enige
tijd geleden drie gaslantaarnpa-
len geschonken, die nu 's
avonds zijn tuia meer dan feeë
riek verlichten. Zich meerdere
malen excuserend en zeggend
dat we hem toch vooral niet
kwalijk moeten nemen dat hij
bij het aansteken van de ver
lichting zijn schoenen uitrekt.
„E^ns in de week komt hier na
melijk een mevrouw het huis
houden doen, begrijp je, en die
is nu net vanochtend geweest
om de boel schoon te maken.
Als zij zo af en toe niet eens
langs zou komen, zou het hier
een echte vrijgezellenwoning
worden. Ik moet toch al oppas
sen dat het geen troep wordt,
want als je hier komt kijken
wanneer ik een nieuw exem
plaar heb aangekregen, staat de
hele kamer op zijn kop".
De kamer is intussen helemaal
door het gas verlicht en bij le
ken op dit gebied, zoals wij,
komt dan opeens de vraag op
hoe het nu precies met de om
bouw voor het aardgas is ge
gaan. „Dat is niet zo'n groot
probleem geweest. Ik heb zelf
alles omgebouwd. Het is wel zo
dat niet alle lampen aan de vei
ligheidseisen van deze tijd vol
doen. Tenminste normaal ge
sproken niet; ik weet natuurlijk
precies hoe ik er mee om moet
gaan, maar voor een buiten
staander zou het nog wel eens
problemen kunnen geven".
Om helemaal zeker van zijn zaak
te zijn heeft Henk sedert kort
de beschikking over een mini-
alarminstallatie, die aan een
van de muren in de kamer is
opgehangen en reageert op gas-
dampen, die bij gebrek aan vol
doende ventilatie kunnen ont
staan. Om te demonstreren hoe
nauwkeurig het apparaatje
werkt, houdt Henk de ramen en
deuren even gesloten. Inder
daad, na luttele minuten horen
Foto's:
Theo Ringers
we een pieptoon en blijkt het
alarm in werking. Na het ope
nen van een raam, waardoor de
lucht beter kan circuleren stopt
het weer automatisch. „Het is
een van de weinige elektrische
apparaten hier in huis. Verder
heb ik alleen nog een elec-
trisch lampje en een televisie,
maar die gebruik ik zelden. Het
is een leuke liefhebberij, maar
er gaat een hoop tijd in zitten".
Museum
Het huisje aan de Schuttersstraat
begint nu voor Henk al weer te
klein te worden. Alles hangt al
vol en voor een verzamelaar als
hij is het einde nooit inzicht.
„Het zou hier eigenlijk best een
museum kunnen worden, want
mensen als ik zijn schaars. In
het verleden heb ik ook wel
eens een open dag gehouden.
Dat was vorig jaar september,
bij het tien jarig bestaan. Mijn
buurman, die me vaak helpt
heeft toen een vlag gemaakt,
die we buiten hebben uitgehan
gen. Ik heb hier toen zeventig
mensen gehad. De gasfabriek
heeft gedraaid en iedereen die
er was, was enthousiast. Ik
denk wel eens: Stel je je nou
niet teveel aan met die hobby
van je, maar ik heb nog nooit
iemand gesproken die het niet
leuk vond. „Zo'n ding is onver
getelijk, en ik zou 't best nog
eens over willen doen. Er ko
men hier trouwens regelmatig
scholen kijken. Iedereen is wel
kom, als ze maar wel van te
voren even een berichtje sturen.
Ik vind het wel plezierig zo;
subsidie zou ik nooit willen heb
ben, ondanks het feit dat alles
zo duur is. Als je daar eenmaal
aan begint ben je je vrijheid
kwijt. Nu kan ik doen en laten
wat ik wil".
Sinds kort hangt aan de voorspui
van zijn huis een gaslamp. Op
onze vraag of hij niet bang is
voor vernieling, antwoordt
Henk: „O nee, beslist niet. De
jongens hier in de buurt zijn
echt geen zachtzinnige manne
tjes, maar je moet ze begrijpen;
dan heb je nergens last van. Er
is hier nog nooit wat gesneu
veld. Toen ik pas die lamp bui
ten had hangen, zeiden ze wel
voor de lol: met voetballen gaat
ie eraan. Ik zei toen: Hier heb
je een hamer, je krijgt 25 als
je die lamp kapot slaat. Nie
mand die het durfde. Ze hadden
het best kunnen doen, want ik
heb er voor de zekerheid on
breekbaar glas in gezet".
Televisie
Henk heeft 't er druk mee. Vaak
krijgt hij lampen, die incom
pleet zijn en die hij pas na ja
ren van zoeken naar onderdelen
in orde kan maken. Zijn groot
ste wens is momenteel een
keertje met zijn „spul" voor de
buis te mogen verschijnen. Ik
zou zo graag daardoor in con
tact met andere verzamelaars
willen komen. Je hoort weieens
dat er hier in het land nog
meer liefhebbers moeten zitten,
maar je komt zo moeilijk met
ze in contact omdat je nooit een
exact adres hebt.
Ik heb weieens contact opge
nomen met de TROS; die
hadden toen een program
ma, waarin allerlei hobby
mensen mochten komen.
Maar ja, je weet hoe dat
gaat. Ze zeggen: U hoort
nog wel van ons, maar
daar komt nooit meer iets
van terecht. Ik hoop echt
dat het in de toekomst een
keertje kan. Verder ben ik
best tevreden. Ik ben dan
wel niet getrouwd, maar er
zijn toch een hoop mensen,
die met me meeleven. De
mensen bij mij op de zaak
en mijn vroegere hospita,
waar ik nu nog altijd ga
eten bellen als ik eens voor
een afspraak ben, meteen
op. Dan zijn ze bang dat er
wat met me is gebeurd en
dat de boel is ontploft. Als
ze me dan toch in levende
lijve voor zich zien. zuch
ten ze van verlichting
„Ach, jij ook altijd met je
gas", zeggen ze dan.
PIT '54 op
zomerkamp
ZOETERWOl'DE Vóór de
jeugd van voetbalverenigin
gen mag het heel gewoon
worden genoemd dat zij op
zomerkamp gaat, in de tafel
tenniswereld is dit vrijwel
onbekend. Vorig jaar echter
trokken enkele enthousiaste
leiders van PIT'54 de stoute
schoenen aan om ook voor
hun junioren dit te organise
ren. Het werd een door
slaand succes op opnieuw zijn
de plannen rond om een
week in het recreatiecen
trum „Het Grote Bos" in
Doorr te gaan doorbrengen.
Het vertrek is op zondagmid
dag 4 augustus om 2 uur bij
de familie v.d. Helm aan de
Schenkelweg.
Inmiddels worden de voorbe
reidingen getroffen voor het
nieuwe seizoen, waarop de
leden zich goed kunnen pre
pareren omdat de zaal ook
in deze zomermaanden voor
training geopend blijft. In
augustus worden er enkele
oefenwedstrijden gespeeld te
gen teams van het War-
mondse Steeds Vooruit. De
keuze-technische commissie
bestaat voor het komende
seizoen uit Istvan Dobronyi,
Peter v.d. Salm en Marian
v.d. Helm.
Inmiddels is ook een feestcom
missie geformeerd om het
20-jarig bestaan in het na
jaar te vieren. Eind augus
tus komt deze met concrete
plannen op tafel.
KATWIJK Sinds een paar maanden wordt
het actiewezen in Katwijk door Max Polak
voor zijn rekening genomen. Nadat het even
stil dreigde te worden na het wegebben van
de bewegingen van de vrachtwagenchauffeurs
en van de tandartslozen is Max Polak (73) in
het gat in de markt gesprongen. Hij ijvert
voor bredere afvoerpijpen in een aantal flats
in de Hoornes..
Max is een aardige man. „Ik ben zaken man en
diplomaat", zegt hij van zichzelf. „Ik maak
noodit ruzie, hoewel ik wel op mijn punten sta.
Maar het is maar hoe je het aanpakt, welke
sfeer je schept als je iets wilt bereiken. Als ik
een wethouder of deze of gene wil spreken,
dan ga ik niet naar z'n spreekuur maar dan
nodig ik zo'n man uit om een kop koffie ergens
te gaan drinken".
Daar zaten we dan in de cafetaria. Op een zelfs
voor een dergelijk oord te vroeg uur. De eni
ge klandizie werd dan ook gevormd door een
paar zichtbaar onder de duur van de vakantie
gebukt gaande opgeschoten jongeren. Het
mocht niet hinderen.
Leunend op het formicatafeltje zegt Polak:
„Die actie van ons is bij mij thuis begonnen.
Ik woonde toentertijd nog in de Boerslaan. In
een parterrewoning, want trappen lopen is er
niet meer bij voor mij. Wij kregen daar al
gauw te maken met een ernstig ongemak, ons
huis liep onder met drabbig water. Dat kwam
omdat de afvoerpijpen van deze flats te smal
zijn. Ze hebben een diameter van zes centime
ter, dat moet tien centimeter zijn".
Als we vragen of het ook niet een beetje de
schuld van de mensen zelf is, die wellicht on
geschikt materiaal door de gootsteen spoelen,
knikt Polak instemmend. „Zeker, dat speelt
een rol. Maar het is niet de hoofdoorzaak. Het
gaat om die geringe diameter. Daar moet wat
aan gedaan worden. En dat gaat ook gebeu
ren. Dat heeft de bouwvereniging
op een vergadering die wij indertijd gehouden
hebben. En toen er enige tijd geleden een par
terreflat leeg kwam, ben ik ogenblikkelijk
naar die mensen toe gegaan om de sleutels te
vragen. Daarna heb ik de opzichter laten ko
men en hem eraan herinnerd wat de bouwver
eniging had beloofd. Ze hebben die verande
ring ook aangebracht. En als de proef slaagt
dan gaan ze alle flats doen". Hij kijkt tevre
den voor zich uit en zegt vervolgens op de
toon van iemand die een geheimpje vertelt:
„En hij slaagt die proef, ik heb het tot nu toe
iedere dag in de gaten gehouden en ze hebben
niets geen last meer".
Behalve verbaal heeft Polak ook schriftelijk ac
tie gevoerd. Namens de bewoners van de flats
aan de Heibergweg, Langeveldstraat, Boers
laan, Suurmondtstraat en Boekhorstlaan heeft
hij een bezwaarschrift tegen de huurverhoging
ingediend. De huur wordt onder protest be
taald. Ook een pittig gebaar.
Dat doet de vraag opkomen hoe het gesteld is
met de populariteit van Polak in de kringen
van de bouwverenigingen en de gemeente.
Want actievoerders kunnen dan wel aardige
mensen zijn, ze worden over het algemeen
niet alom bemind. Maar dat gaat volgens
Max Polak voor hem niet op. „Ze vinden mij
bij de bouwverenigingen helemaal geen rot
vent. Nee hoor. Ik hou ervan de dingen in een
prettige sfeer te regelen. Vriendelijk. En ik
doe toch niks oneerbaars. Ik probeer alleen
maar de omstandigheden in deze wijk te ver
beteren. Wie kan daar nou wat op tegen heb
ben?"
Bij het verlaten van de cafetaria zegt het eerste
en enige lid van de wijkvereniging de Hoornes
nog „Weet je wat het is? Ik ben ontzettend
gesteld op hygiëne en orde. Het handhaven
daarvan is zo'n beetje m'n hobby. Dat heb ik
mijn hele leven al gehad en dat zal ik wel
nooit meer kwijt raken ook".
Voorschotense
paardenmarkt
VOORSCHOTEN - De Voor-
schotense festiviteiten rond
de jaarlijkse paardenmarkt
worden vrijdagmiddag 26 juli
'ingezet door de bejaarden
van Voorschoten. Om 15 uur
komen de bejaarden in "De
Werf" bijeen en daarna zul
len zij gezamenlijk de ker-
mi« openen. De kermis is
vrijdagavond, zaterdagmid
dag en avond en maandag
de dag van de paardenmarkt
geopend.
Voor de kinderen is er op
paardenmarktdag gelegen
heid om pony te rijden. De
manege van Avifauna komt
naar voorschoten en op de
Bloklaan zal een parcours
uitgelegd worden voor de
jeugd op de pony.
Naast de paardenmarkt, die
om 10 uur officieel door de
burgemeester geopend zal
worden door het plaatsen
van een houten kruis aan het
begin van de Voorstraat, is
er in de Schoolstraat een
standwerkersconcours en de
plaatselijke middenstand
haakt in met eigen markt-
kraampJ/.-s.
's-Middags om 2 uur begint de
kortebaandraverij op de
Prins Eemhardlaan. Er is
een bedrag van J 5.000,- aan
prijzengeld beschikbaar en
tevens zijn er enige ere-prij-
zen in verband met het 50-ja-
rig bestaan van het comité
Paardensport Voorschoten.
