op
edel
ros
GEEN RIB UIT JE LIJF!
Buiten
worden
ruiter-
honneurs
met
voeten
getreden
Meeste manegepaarden
werken vier uur per dag
voor zes kVo hardvoer
en een halve haal hooi
ElllUbL. CoUKAIN 1
Door de duinen rijden is een ge
noegen voor de ruiter, maar
toeschouwerbeleven bij het
zien van dit harmonisch beeld
ook veel plezier.
<0
Ruiters draven in de manege, en wanneer zij de elementaire beginselen onder de knie hebben, mogen zij .buiten" rijden.
Z.K.ti. Prins Claus is één van de velen, die weten hoe fijn het is om op het strand te rijden. (Foto Simon E. Smit).
Paarden hebben in Nederland altijd een belangrijke plaats ingeno
men, en doen dat nog. Een graadmeter voor de belangrijkheid is
misschien het aantal uitdrukkingen en gezegden waarmee het paard
de Nederlandse taal heeft verrijkt. Om maar een greep te doen:
honger hebben als een paard; men moet een gegeven paard niet in
de bek kijken; ziekte komt te paard en gaat te voet; een over het
paard getild persoon; een geweten hebben waar een koets met vier
paarden in kan rondrijden.
Als last- en werkdier mag de viervoeter het dan tegen de tractor heb
ben afgelegd, voor sport en recreatie komen paarden steeds meer
in zwang. Kon vroeger alleen de elite van de bevolking paard rij
den, dat is nu wel veranderd. Financieel gezien is het rijden op dit
edele dier echt niet meer een rib uit iemands lijf, noch een privile
ge voor de beter gesitueerden. Het is zelfs een goedkope sport te
noemen, in aanmerking genomen dat je een uur lang voor nog geen
15 gulden op stap bent met een kapitaal van 5.000 gulden (wat
paard en zadel in de meeste gevallen toch wel waard zijn).
Naar schatting van de Federatie Nederlandse Rijscholen rijden er
hier te lande rond de 155.00 mensen paard. Het is mogelijk dat bij
velen van hen de fantasie op hol is geslagen bij het zien van cow
boyfilms. In ieder geval hoeven zij niet meer achter een fata mor
gana aan te draven zoals de meesten vroeger, die van dit (sum
mum van genot) verstoken bleven. De vraag die bij de meeste be
ginnelingen op de lippen brandt is: Wanneer mag ik buiten de ma
nege rijden? Want er gaat toch niets boven de vrije natuur. Uit
steekproeven is gebleken dat geen enkele manegehouder er happig
op is om onervaren lieden het donkere bos in te sturen. Zij moeten
eerst ,de „hort" op om de elementaire beginselen onder de knie te
krijgen. Van al degenen die de wereld weieens vanaf de paarderug
bekijken ontbreekt het de helft aan enige opleiding of training. On
der hen is er naar schatting 40 procent die de ruiter-honneurs met
de voeten treedt. Degenen die hun privé-terrein voor ruiters hebben
opengesteld bedenken zich wel twee maal om dat nog eens te doen
als zijn bemerken dat een aanzienlijk deel van de jonge aanplant
verwoest is, doordat er ruiters zijn die alle regels aan hun laars
lappen. Er wordt gewoon dwars door lagere beplanting gereden, en
de dieren worden gevoerd met het groen van bomen en struiken
Ook het Staatsbosbeheer (SBB), bezitter van de meest uitgebreide
ruiterpaden, waardeert het niet wanneer er paard gereden wordt op
fiets- en voetpaden, of wanneer het harde gcdr e kapot gereden
wordt zodat een fietsende bosopzichter nog maar met pijn en moei
te vooruit komt. Het zou wel eens uit kunnen zijn met de bereidheid
van particulieren en SBB c. i hun .c n pen .e hoeden voor ra
ters, wanneer z j teveel n d t neg e ervarirgen o-doen.
Vooral manegehouders die niet over eigen achterland beschikker
bedenken zich dus wel goed. om hun e gen '-zen in ie gooien door
..groentjes" er op uit te laten trekken. Ook al omdat zij, als echte
paardenliefhebber, zich er voor hoeden onervarenen hun dieren on
juist te laten behandelen met alle gevolgen van dien.
Er wordt met de gedachte gespeeld, om een rijbewijs voor ruiters te
verplichten. Dit bewijs moet dar» een bepaalde garantie voor de rij
vaardigheid inhouden. Maar het is de vraag wanneer dit gereali
seerd wordt. Want wil er op het niet hebben van dit rijbewijs eer
sanctie staan, dan zal er eerst een wet voor ontworpen moeten wor
den. De gemeente Den Haag heeft al aardig voorzien in de behoef
ten van ruiters. Hier en daar hebben zij aangepaste stoplich;e
plaatst, die een drukknop hebben voor hen die hoog te paard zitten
Voor auto's springen de lichten namelijk automatisch op groen,
maar het mechanisme werkt bij paarden niet. Ook mag er in de
verschillende parken gereden worden. Onder meer zijn er ruiterpa
den aangelegd in de Bosjes van Pex, de Scheveningse bosjes, de
Bosjes van Poot, het Haagse Bos en het Oostduinpark. Er kunnen
tochten te paard gemaakt worden over het strand van Kijkduin tot
Katwijk en verder, buiten het toeristenseizoen.
Noordwijk moet het helemaal hebben van wat de natuur biedt. Er
zijn geen stoplichten, waardoor het soms bijna onmogelijk is om de
Boulevard over te steken. Het ruiterpad van SBB ligt te ver weg
van de maneges. Maar duinen en strand zijn er in overvloed. Het
strand is verreweg het belangrijkste o.a. omdat groepen beginnelin
gen alleen op de vlakke kuststrook goed onder controle gehouden
kunnen worden. Maar het strand moet gedeeld worden met al dege
nen die naar Noordwijk komen: de zeiler, de zwemmer de wande
laar en de zonaanbidder. En dus wordt 's zomers het strand oven
dag van 9 tot 7 voor de paarden gesloten. Alternatieve mogelijkhe
den ontbreken dan nagenoeg geheel voor hen die paard willen rij
den. Want niemand gaat er speciaal voor naar het strand als er
niet op gereden mag worden. Met een paard over geasfalteerde we
gen stappen kan overal elders ook. De aversie tegen alles wat
paard" heet kwam pas goed los toen in april van het afgelopen
jaar de Haagse raadsheer Polak door een ruiter op het strand om
ver gereden werd. Toen bleek dat dit ongeval door iemand die niet
vanuit een manege reed veroorzaakt was, ging een aantal gemeen
teraadsleden weer wat genuanceerder over de paardesport denken.
Toch is er weinig veranderd in de passiviteit ten aanzien van de
ruitersport. Wel gaat het paard in het gemeentebestuur zo nu en
dan over de tong. dat bleek uit een uitlating die in „de Zeekant"
(een plaatselijk blad) stond: „De heer De Ridder kwam zelfs tot de
diepzinnige uitspraak: Paardestront is niet zindelijk! Hij wilde
zelfs een paardemiddel toepassen door deze edele dieren helemaal
niet meer op het strand toe te laten". Hoewel een manegehouder
verzekerde dat er dageljks een extra ronde over het strand wordt
gemaakt om de mest op te rumen in Wassenaar en omgeving is het
ruiterbestand toegenomen maar in vergelijking met Den Haag heeft
de gemeente Wassenaar de ontwikkeling niet zo goed bijgehouden.
Wel is er anderhalf jaar gewerkt aan een plan door de heer Ten
Hagen samen met de Rijkswaterstaat in Noordwijk, moar door het
„veto" van de Gedeputeerde Staten dreigt het op niets uit te
draaien. Het betreft een ruiterpad dat door militair terrein en door
terrein dat aan het Koninklijke Huis toebehoort, zou lopen. Van alle
kanten was al toezegging gedaan en de Hippische Sport Bond had
voor subsidie gezorgd. De gemeente Wassenaar zal nu als laatste
proberen om alsnog fiat voor deze zaak te krijgen.
Op de vraag of de paardesport opnieuw een tijdverdrijf voor de hap-
py-few wordt, wordt geantwoord dat dat niet in de verwachtingen
ligt. Het is wel zo, dat de prijzen voor een uur rijden omhoog zullen
gaan, maar op het moment kan dat niet, omdat de prijzenbeschik
king van 28 september vqrig jaar dat verbiedt. De Economische
Controle Dienst toont wel begrip voor de rijschoolhouders, die nu
het minimumloon moeten uitbetalen aan degenen die eerst op een
volontaire basis werkten en die ook nog te kampen hebben met
prijsverhoging van foerage. „Er zou een pak van ons hart vuiler,
als het rijden onder onderwijs zou vallen, zodat de manege niet
langer met 16 procent BTW belast zou zijn" aldus een manegehou
der. Op veel maneges is er naar een bron van neveninkomsten ge
zocht om de begroting sluitend te maken. Voor de hand liggende ac
tiviteiten zijn de paardenhandel, fokkerij en het houden van pen
sion-paarden. Maar ook heeft een niet te onderschatten aantal ma
negehouders zich op het pad der Horeca gewaagd, door het openen
van een foyer.
Al de ontwikkelingen van de laatste tijd in acht genomen zou het niet
zo vreemd zijn wanneer er steeds meer mensen een paardenver-
huurbedrijf startten, in tegenstelling tot de manege is dit een ty
pisch seizoenbedrijf. Daar zit. zolang er nog geen rijvaardigheidsbe
wijs vereist is, wel een boterham in. Er zijn dan ook geen zware
personeelslasten, dus met paarden die niet boven de slachtprijs ge
kocht worden zou een rendabel bedrijf op poten kunnen worden ge
zet. Maar juist met dit soort bedrijven is het oppassen geblazen,
omdat de huurders eerder risico lopen een „afgelopen paard met
kuren" te treffen, dat moeilijker te mennen Is en wel eens een loop
je met de. berijd(st)er wil nemen. Het motief van zo'n bedrijf is
geld, winst.
Er wordt helemaal niet op de gevaren gelet, die onervaren ruiters
met zich meebrengen. De paarden zullen heel wat meer uurtjes
moeten lopen dan da 450 to 1100 uur die een manege paard per Jaar
met een klant afloopt. Paarden die gemiddeld anderhalf uur per
d g lopan zijn bezit n manc^eh aiders d e hun paard bij het min
ste, of ge ingste man u-ni u 'ïalen en op stal zetten.
Bij zul'.e houders is het verse!).I tu sen pension, en manegepaarden
dan ook niet te zien. ivlaar over het algemeen werken de paarden
op maneges ongeveer vier uur op een dag, in ruil voor 6 kilo hard-
voer en een halve baal hooi.
BREG ENGEL
