Dramatiseren is er niet bij
Uk
Duitse formatie kreeg
vijf minuten voor
afloop finale rozen
Voeten aangetast door
reuma en peesontstekingen
Applaus
uit
medeleven
voor Van
der Merwe
-?
Volgende
week
zaterdag
in Breda
benefiet
Noteer bij de radio
IAIM74
ULkuAli 11 Mti 19/4
LhlDbh, CUUKANf
Willebrord Nog
Jen keer zal Peter van
Merwe (32) het
kjddelpunt zijn, nog
_en keer zal hij harts-
pchtelijk worden toe
juicht. Maar niet uit
^wondering voor een
;ctaculaire redding,
uit vreugde over
voorkomen doel-
Het applaus dat
Igende week zaterdag
i de NAC-tribunes ln
i zal opklateren, is
iaseerd op medele
ven, misschien zelfs wel
op medelijden.
Want de man die eens als
een schicht door het doelge
bied flitste, wiens kwalitei
ten op z'n twintigste al zo
hoog werden aangeslagen
dat hij in Oranje mocht
keepen, en die enkele jaren
geleden zoveel indruk
maakte op ene Rini de
Deugd uit Breda, dat deze
bij elke training van NAC
achter het doel van Peter
van der Merwe was te vin
den om de „verdwaalde"
ballen op te halen, die man
is voor de sport en „de
maatschappij" afgeschre
ven. Peter van der Merwe
is Invalide. De voeten die
hem eens in staat stelden
als een vlinder door zijn
doelgebied te dwarrelen,
worden geteisterd door
reuma en peesontstekin
gen. Op zijn 32ste jaar. de
leeftijd waarop menige
doelman od z'n sterksr is.
dreigde Peter van der Mer
we onopgemerkt van het
nationale voetbaltoneel te
verdwijnen. Jan de Jong is
de keeper van NAC. Buiten
Breda was Peter van der
Menve min of meer verge
ten. Maar Rini de Deugd en
zijn collega Erik Weiteringe
wilden Peter van der Mer
we, 3V£ jaar nadat hij zijn
laatste wedstrijd speelde,
een waardig afscheidsca
deau schenken: Een bene
fietwedstrijd op zaterdag 18
mei, een partij waarvoor
West-Brabant zo warm
moet lopen dat Peter van
der Merwe er een flinke
stuiver aan over houdt, als
dank voor vele Jaren voet
balgenot. In die wedstrijd
speelt een met Cees van
Ierssel, Ab Graauwmans,
Stanley Bisch en Sjaak
Swart versterkt c.q. ver
zwakt NAC tegen de AJacle-
den, die er zwaar blijk van
gaven niet immer op poen
uit te zijn: Ze spelen die
avond voor Peter van der
Merwe, niet voor het geld.
Actie»
De opbrengst van de bene
fiet-wedstrijd is niet het
enige wat Peter van der
Merwe volgende week za
terdag krijgt aangeboden.
In Breda en omgeving zijn
de laatste weken allerlei
acties gehouden om de on
fortuinlijke doelman een
geldelijk blijk van waarde
ring achteraf te geven.
„Het idee van Rini de
Deugd en Erik Weiteringe",
zegt Peter van der Merwe,
„vind ik gewoon geweldig.
Het oude bestuur van NAC
had al gezegd nog iets voor
mij te doen, maar daar is
nooit iets van terecht geko
men. Dat bestuur heeft de
zaak gewoon laten verwate
ren. Van de nieuwe mensen
voorzitter Nienhuis (hij
was eerder president
UVS uit Leiden, red.) is pas
geleden bij me op bezoek
geweest".
voor
midda|
leiding
33-28,
20-
22, 17J
50, 25x
55. 21x
-40, 9-1
l 4-9;
1x27,
het
ir
zijn
int WilJibrord - Peter van der Merwe lijkt voor het onge-
luk geboren. In het seizoen 1962-1963 had hij een vaste
plaats in het Nederlands elftal - toen nog getraind door
Elek Schwartz- maar een handblessure hield hem een half
jaar aan de kant. En van der Merwe was international
af. In de daarop volgende jaren werd hij geveld door ette
lijke blessures, moest hij drie knieoperaties ondergaan
en nu dan die reuma en peesontstekingen.
in alsof dat nog niet genoeg is:
knie die tot dusver het minst
Td7- °PStandig' was, vertoont symp
tomen van een kapotte menis-
52.»
4. Dc
55. T'
cus. En toch:'Wat heet tegen
slag? Ik heb natuurlijk wel veel
blessures gehad, maar dat kan
iedereen gebeuren'. Peter van
EREDIVISIE
SpartaGo Ahead Eagles
TelstarDe Graafschap
FC Den Haag—MW
Roda JCAjax
FC GroningenPSV
FC AmsterdamFC Utrecht
NECHaarlem
FC TwenteAZ '67
NAC—Feyenoord
EERSTE DIVISIE
FC DordrechtSC Cambuur
Willem IIHeracles
ExcelsiorVitesse
VolendamVeendam
Fortuna VI.PEC Zwolle
EindhovenSVV
Helmond Sport—FC VVV
Volewijckers—FC Den Bosch
WageningenSC Amersfoort
HeerenveenFortuna SC
De wedstrijden aangeduid met een komen t
op uw totoformulier.
der Merwe wenst niet te drama
tiseren: Hij is tenslotte Braban
der onder de Brabanders en die
zien nogal gauw de prettige zij
de van iets. Van der Merwe
heeft nog hoop: 'Ik krijg ciu goud
injecties, twee keer in de week,
een keer thuis en een keer in
Leiden. Het gaat mompnteel wat
beter, dacht ik. Maar ik kom er
waarschiinliik nooit helemaal
van ai.'
Midden in de kamer staat, als
een stille getuige van zijn invali
diteit, de invalidenwagen. Opge
vouwen nu. Want Peter van der
Merwe kan zich als het om kort
stondige zaken gaat, nog redden
zonder dat attribuut. Maar het
kost hem zichtbaar moeite. F.n
pijn. Hii beperkt het looen tot
een minimum.
Peter van der Merwe slijt ziin
dagen zittend op de bank in ziin
nieuwe bungalow in Sint Wille
brord, daar door zijn schoonfa
milie neergeplant, als vervanger
van de Bredase flat. twee hoog.
In de gang twee tastbare herin
neringen aan zijn voetbaltiid.
Toen zijn voeten hem nog niet
in de steek lieten: een in brons
gegoten beeldje met daarop een
plaatje 'minst gepasseerde doel
man 1965-1966' en een verzilver
de voetbalschoen: de laatste
waarop hij soeelde. in oktober
1970.
"Als een keeper de bal uittrapt
moet hij de voet strekken. Nu.
achteraf, realiseer ik me dat ik
dat ook al in de tijd dat ik nog
speelde, nie kon, zegt Peter
van der Merwe nu. Het waren
de eerste, niet- onderkende
symptomen van een ziekte, die
zich openbaarde kort nadat hij
in een wedstrijd tegen Spana
een trap tegen de rechter enkel
kreeg. Van der Merwe: „Het is
een ziekte, geen blessure. Want
later kreeg ik in de linker voet
precies hetzelfde. Er is een arbi
tragezaak geweest om de verze
keringspenningen. NAC had mij
namelijk verzekerd tegen onge
vallen, maar toen was vastge
steld dat het geen blessure was,
maar een ziekte, die zich mis
schien wat eerder heeft geopen
baard door de rrap tegen mijn
enkel, kreeg NAC niets van de
verzekering.
De trap tegen de enkel, het be
gin van een lijdensweg. Twee
maanden frequent bezoek aan
een specialist in Breda. Geen
uitsluitsel over de aard van de
ziekte. Toen naar dr. Strikwerda
in Utrecht die wist het ook niet.
Toen naar een internist, weer in
Breda. Nog steeds geen soelaas.
Ten lange leste naar prof. Gos
lings in Leiden, in juni 1971.
Toen werd het du üelijk. Rheu-
ma en peesontstekingen. Afge
keurd voor de sport en voc.r „de
maatschappij". Peter van der
Merwe, de sportster van nog
geen negen maanden geleden,
was plotseling invalide. Sinds
dien: op en neer naar Lelden,
voor ontelbare behandelingen.
Op 7 november vorig jaar opge
nomen in het Academisch zie
kenhuis ln Leiden. Tot 9 maart
van dit jaar. Toen kon hij daar
niet langer blijven. Van der
Merwe: "Die kleine van mij
(dochter Monice - red.) begon
's avonds te huilen. Ze wilde naar
mij toe. En voor mijn vrouw
was het ook erg moeilijk. Elke
dag op en neer naar Leiden met
de trein. 1600 kilometer in de
week. Nu kuur ik thuis. De goud
injecties krijg ik nog steeds. Op
maandag in Leiden, op vrijdag
thuis, door de huisarts. En dan
heb ik nog medicijnen."
Van der Merwe's wereld Is klei
ner geworden. Zijn bungalow In
'Het Hcike' heeft hem veel bin
nen zijn muren. Maar: "Auto-rij
den gaat nog. Korte stukjes. An
ders moet mijn vrouw rijden.
De ene dag gaat het goed, de
andere gewoon slecht. Het is erg
verschillend."
Hij kan er nog uit, h'J Is
geen gevangene. Kot prob
van de verveling speelt voor
hem (nog) niet. Het oude be
stuur van NAC heeft hem welis
waar een beetje in de steek ge
laten, maar de jongens die met
hem samen speelden, komen
nog wel eens langs. „Maar het
zijn wel altijd dezelfde. Er zijn
natuurlijk een hoop nieuwe jon
gens bijgekomen, die mij niet
kennen, Atie Graauwmans komt
elke week nog bij me om te
schaken. Ook Jacques Visschers,
Bertus Quaars, Jan van Goro.
Geert van den Dries komen nog
wel eens langs. Die belangstel
ling doet prettig aan. Toen ik in
het ziekenhuis lag. heb ik ontie
gelijk veel post gehad. Wel 20
brieven peT dag. Van scholen.1
van verenigingen, van Ajax, van i
MVV, van andere voetballers", j
vertelt Van der Merwe opge- j
lucht. Ook de studie slokt een
deel van zijn vrije tijd op. "Ik
was het laatst vertegenwoordi
ger, maar ik mag geen staand
werk meer doen. Daarom ben ik
bezig met omscholing tot boek
houder. Dat is zwaar hoor, zo'n
studie voor het praktijk-diploma.
Ga daar maar aan staan. Er i
zijn er die tien keer examen
doen en dan nog zakken. Ik heb 1
op de ambachtschool gezeten en 1
wat ik nu doe ligt op HBS-m-
veau. In het ziekenhuis heb ik
de studie moeten afbreken,
maar nu ben ik opnieuw begon
nen."
Voorlopig heeft Perer van der
Merwe geen tijd over, mp:
komt hij eigenlijk nog tijd te
kort. "Ik kijk graag naar de
levisie en ik lees graag. Toen ik
in het ziekenhuis lag heb ik een j
grote stapel boeken gekregen,
maar ik heb nog geen tijd gehad
om ze te lezen." Van der Merwe
zit niet bij de voetbalplunje
neer, maar toch heeft hij 60ms
geen vrede met de situatie.
"Soms vreet het wel aan je. Het
vait allemaal wel eens heel erg
tegen en natuurlijk ga je wel
eens aan het prakkizeren."
HARRY BRINK
Dankzij de televisie bereikte de ongemeen spannende vijfde
editie van het wereldkampioenschap voelbal een veel groter
publiek dan ervoor. Voor het eerst in de historie werd het
evenement wat het bedoeld was te worden: een wereld-
happening. Met vo'lop sensatie tot in de finale toe. Favoriet
iHongarije - met Ferenc Puïkas werd door West-Duitsland
de coupe Jules Rimet ontfutseld.
Het Westdnitse elftal voor de finale in het Wankdorfstadion in Bern. Van links naar rechts: Fritz
Walter, Toni Turek, Horst Eckel, Helmut Rahn, Ottmar Walter, Karl Mai en Mac Morlock.
ZWITSERLAND 1954. Het wereldkampioen
schap van de grote namen. Dankzij de televisie
konden ook zij, die niet over de financiële mid
delen beschikten om naar Zwitserland te reizen,
meegenieten van de prestaties van 's-wereld
beste voetballers. Waardoor de belangstelling
voor de wedstrijden zich niet uitsluitend beperk
te tot het land, waar het eindtoernool werd ge
houden. Ofschoon ln Nederland het aantal kijk
kasten toen nog erg beperkt was spraken de
voetballiefhebbers al gauw bewonderend over
de prestaties van de acteurs, wier namen ook
nu nog een bekende klank hebben.
Zwitserland 1954 werd de eerste echte voetbal
happening, die de gehele sportwereld in z'n ban
hield. Vooraf golden de Hongaren als de onbe
twiste favorieten. Gustav Sebes, de coach, had
een elftal opgebouwd, dat het spel een nieuwe
dimensie verschafte. Naast de gebruikelijke
Oosteuropese vaardigheid toonde de ploeg een
Brits aandoende inzei.
Opbouw
Over West Duitsland werd In de voorbeschou
wingen niet gerept. Pas in 1950 had „Bundes-
tralner" Sepp Herberger weer kunnen begin
nen met de opbouw van een nationale ploeg.
..Desondanks", weet de nu 77-larige Herherger
zich te herinneren, „was het moeilijk een een
heid te smeden. De reismogelijkheden waren
nog beoerkt. Het was zelden mogelijk de gese
lecteerden bij elkaar te brengen. Bovendien wa
ren vier jaren voor het opbouwen van een nieu
we ploeg erg weinig". „Mlin taak werd geluk
kig vergemakkelijkt door de enorme medewer
king van de spelers. Wij werden verenigd door
eerzucht en vriendschap. In de hele groep van
22 was niet een dissonant. De discinline was
voorbeeldig".
Eenmaal bij de laatste zestien ontstond echter
een somber perspectief voor de Herberger-hri-
gade. Er werd gespeeld volgens een poule-sys
teem. In iedere groep, van vier werden twee
landen geplaatst. West-Duitsland kwam in
groep met Hongarije. Turkije en Zuid Korea.
De Hongaren en de Turken kregen van het or
ganisatie-comité een voorkeursbehandeling. Met
andere woorden: Deze twee landen werden ce-
plaatst, waardoor ze niet tegen elkaar, maar te
gen de zign. zwakkeren West Duitsland en
Zuid Korea moesten spelen. De zwakkeren
sneelden daardoor evenmin tegen elkaar.
De start tegen de sterk geachte Turken verliep
echter ongekend voorspoedig. De Herberger-hri-
gade won met 41. Omdat voor de hand lag,
dat tegen Hongarije weinig eer viel te behalen
en dat Turkije geen moeite zou hebben mot de
Koreanen, rekende Herberger op een hernieuw
de confrontatie met de Turken om een plaats in
de kwartfinales.
Die beslissingswedstrijd werd inderdaad noodza
kelijk omdat de Duitsers niet in sterkste sa
menstelling te Bazel kansloos ten onder gin
gen tegen de Hongaren: 3—8. West Duitsland
bereikte de laatste acht door Turkije ook in
tweede instantie kansloos (7—2) te laten.
De Duitsers waren niet de enige niet-geplaats-
ten „die een ronde verder kwamen. Ook Joegos
lavië en Zwitserland handhaafden zich.
KO-systecm
Vanaf de kwartfinales gold weer het oude K.O.-
systeem. De gevolgen daarvan waren vooral
merkbaar tijdens het in Bern gespeelde duel
Hongarlje-Brazilië, waarvan kenners meenden
dat het de finale had moeten zijn.
Hoewel Puskas wegens een blessure niet van de
partij was hadden de Hongaren een fantastische
start. Hidegkuti en Kocsis zorgden voor een
voorsprong van 20, welke nog voor de pauze
tot 2—1 werd teruggebracht door Djalma San
tos, die een penalty benutte. Na rust mocht ook
Hongarije een strafschop nemen. Lantos schoot
feilloos raak. De strijd leek bij 3—1 gestreden.
maar toen Julinho In de 66ste minuut nogmaals
tegenscoorde sloet de vlam in de pan.
Een overtreding van Nilton Santos tegen Jozef
Boszik was voor laatstgenoemde aanleiding het
recht in eigen hand te nemen. Ellis kende
slechts één straf; beiden werden weggestuurd.
De sensatie was compleet toen de bal na een
ziedend schot van Did van de onderkant lat in
het veld terugketste. Pas een minuut voor het
einde maakte „gouden hoofd" Kocsis aan alle
onzekerheid een einde.
Het gevecht werd in de kleedkamer voortgezet
met schoenen en flessen. De Hongaarse coach
Gustav Sebes liep een diepe hoofdwond op een
Ferenc Puskas was niet zo ernstig geblesseerd
of hij kon het gezicht van de Braziliaan Pinhei-
ro wel met een fles bewerken. De strafcommis-
sie van het WK deed alsof haar neus bloedde.
De andere kwartfinales hadden een regelmati
ger verloop. West Duitsland won van Joogo Sla-
vië (2—0), Uruguay zegevierde over Engelland
met 42 (de Britse doelman Gil Merrick had
een off-day, hij blunderde drie keer) en Oosten
rijk versloeg Zwitserland in een doelpuntrijk
duel: 7—5.
Adembenemend
De twee wedstrijden, welke de belde finalisten
moesten opleveren, werden adembenemende ge
beurtenissen. De Westduitsers toonden voor het
eerst meer dan under dogs te zijn door een zege
van 61 op Oostenrijk te behalen. Dat gebeur
de in Bazel, waar liefst 30.000 Duitsers de tribu
nes van het nropvollo St.Jakob-stadlon (59.000
kiikers) bevolkten.
Hongarije had een heel wat lastige rtegensftajïdeT
in Uruguay.
Bij de Hongaren was opnieuw Ferenc Puskas
de grote afwezige. Dat weerhield hen er niet
van de Zuidamerikaanse opponent met de rug
tegen de muur te zetten. Uruguay counterde
echter uitstekend en na negentig munuten was
de stand 2—2. In de verlenging was Hongarije in
het voordeel. Uruguay raakte Andrade nl spoe
dig wegens een blessure kwijt en met tien man
was er geen houden meer aan: 42.
Herstel
Uruguay ontging ook het brons omdnt Oosten
rijk zich in de strijd om de derdo plaats uitste
kend herstelde van het echec tegen de Duitsers.
De Oostenrijkers behaalden een regelmatige
triomf van 3—1.
De grote vraag voor de finale was of Hongarlle
al dan niet zou kunnen beschikken over Ferenc
Puskas. Tot vijf minuten voor de aftrap ver
keerde Gustav Sebes in onzekerheid. Toen gaf
de arts van de Magyaren Puskas toestemming
te spelen.
De gevolgen leken voor de Duitsers desastreus
te zullen worden toen Puskas en Czibor binnen
zeven minuten een 20 stand op het scorebord
brachten. Maar nauwelijks tien minuten later
verkeerden do 30.000 Duitse supporters In het
Wankdorf-stodion nl weer in een uitbundige
stemmingn. Eerst had Max Marlotk, de ster vam
FC NUrnberg, uit een pass van Hans Schnfer
voor 2—2 gezorgd en daarna scoorde Helmut
Rahn na een afgeslagen corner de gelijkmaker.
De echtgenotes van de Hongaarse spelers klem
den de rozen, die ze voor hun mannen hadden
neegeoracm, steviger vast. Vijf minuten voor
het einde konden ze ze weggooien. Gyula Gro-
sics. de beste doelman die Hongarije ooit had,
dook toen over een door Helmut Rahn gelost of-
standssdhot, dat door het kletsnatte gras steeds
meer snelheid kreeg: 3—2.
Gustav Sebes huilde. Sepp Herberger deed dat
ook, nlleen waren het bij hem vreugdetranen.
F.n Fritz Walter, de grote strateeg van «Ie Duitse
ploeg volgde even later. Trots hield hij de cou
pe Jules Rimct omhoog. De grootste triomf ln
de historie van het Westduitse voetbal was een
foit.
Het doelpunt dat Hongarije als favoriet ontmaskerde. Doelman Gyula Frosics heeft de door
Helmut Rahn niet zichtbaar) ingeschoten bal niet kunnen stoppen: 3—2.
