Geen Nederlandse
wapens naar Chili
Harold, Jim, Fred in Wilsons kabinet
BEGRIP EN KRITIEK
VOOR BELEID TRIP
Discipline in leger
achteruitgegaan
Britse regering
geconfronteerd
met staking
Importbeperking Italië
door EEG goedgekeurd
ReidócSouACMtt
igjWOENSDAG 8 MEI 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA
LONDEN De politieke posi
tie van de Britse socialistische
minderheidsregering mag dan
nog wankel zijn, sinds gisteren
is het kabinet van premier
Wilson in ieder geval het ka-
meraadschappelijkste dat de
Britten ooit gehad hebben.
De premier heeft alle leden
van zijn kabinet, van de door
luchtige lord-kanselier, Elwyn
Jones, hoogste rechter en voor
zitter van het Hogerhuis, tot
het jongste lid, de gewezen
mijnwerker Eric Varley, die
nu minister van energie is. op
gedragen elkaar bij de voor
naam te noemen. Dit is een re
volutionaire maatregel.
In Downing Street en White
hall, de straat van de belang
rijkste ministeries, was het al
250 jaar gebruikelijk, dat mi
nisters elkaar stijf aanspraken
met de titel van hun departe
ment. Van het ogenblik dat
Wilson begin maart als rege
ringsleider opnieuw zijn intre
de deed in de langwerpige ka
mer van Downing Street 10,
waar de kabinetsraad plaats
vindt, noemde iedereen hem
weer „premier".
Wie James Callaghan wilde
aanspreken, moest eerst even
diep ademhalen en dan zeg
gen: secretaris van buiten
landse zaken en het gemene
best...".
Tijdens hun eerste bewind
hield Wilson zich aan de oude
regel. Ditmaal wil hij de la-
bourregering echter een men
selijk aanschijn geven. Voor
taan is het Harold, Ted, Jim,
Fred. Reg en Roy voor de In
gewijden.
Alleen in het Hogerhuis blijft
het gebruik van voornamen
verboden. Oppositieleider
Heath en premier Wilson zijn
daar nog steeds „right honou
rable gentlemen". weledelge
boren heren).
Solo-optreden wetenschapsniinister
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Trip voor Wetenschapsbe
leid heeft gisteren tijdens zijn eerste solo-optreden
in de Tweede Kamer zowel begrip als kritiek ont
moet.
Fraktieleider Terlouw van D'66, een van de drie
Kamerleden die in het hopeloos verknipte kamer
programma ruimte kregen om iets over het beleid
van de wetenschapsminister te zeggen, verdedigde
de positie van de bewindsman door te wijzen op
diens geringe bevoegdheden. In de betogen van de
woordvoerders van KVP en CHU klonk voorzichti
ge kritiek door op het tempo waarin minister Trip
bezig is het wetenschapsbeleid op poten te zetten.
Onderwerp van het debat, dat volgende week don
derdag zal worden voortgezet, vormden de weten
schapsbudgetten over dit jaar en de twee voor
tgaande jaren. In dit budget zet de regering het be
leid uiteen ten aanzien van het wetenschappelijk
onderzoek en wordt een overzicht verstrekt van
alle uitgaven die daarvoor op de rijksbegroting
staan. Dit jaar wil het kabinet 1.7 miljard uitgeven
voor wetenschapsbeoefening.
Terlouw wees erop, dat meer dan de helft van het
wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan door het
bedrijfsleven, waarover minister Trip niets te ver
tellen heeft. Van de resterende veertig procent
wordt bijna de helft gedaan door de universiteiten
en daarover heeft hij al evenmin iets te zeggen.
„Minister Trip mag alleen beslissen over een mil-
joentje of zeven, twee procent van het geld dat
per jaar in ons land aan wetenschappelijk onder
zoek wordt uitgegeven."
CHU-fractieleider Kruisinga leverde in bedekte ter
men kritiek op het tempo van de minister. Hij be
speurde bij hem de neiging tot veelvuldige raadple
ging van de betrokkenen bij de wetenschapsbeoefe
ning, vond die inspraak prachtig, maar voegde er
aan toe dat dit niet mag leiden tot passen op de
plaats.
Ook KVP-woordvoerder Terwoorst oefende zachte
aandrang uit op Trip om voort te maken met diens
beleidsdoelstellingennota.
Beroepsmilitairen
J
Hasj
uit zee
CALLANTSOOG (ANP)
De politie heeft gistermid
dag twee zakken met elk
dertig kilo Libanese hasj
opgehaald uit zee bij Cal-
lantsoog. De hasj is vol
gens de - politie afkomstig
van de smokkelkotter
„Lammie", die ter plaat
se anderhalve week gele
den bijna 1600 kilo hasj in
kleine rubberbootjes over
laadde. De 30-kilozakken
zijn daarbij in het water
gevallen. De waarde er
van wordt geschat op
400.000 gulden. De politie
is gaan dreggen na enige
verdachtenverklaringen.
DEN HAAG (ANP) Veel be
roepsmilitairen vinden het moei
lijker geworden om leidBng te
geven aan dienstplichtige mili
tairen. De discipline onder de
dienstplichtigen maar ook onder
collega's is achteruit gegaan,
zeggen zij. Dit zijn enige
uitkomsten van een onderzoek,
dat de landmacht heeft gehou
den onder zijn vrijwillig dienen
de militairen. Het onderzoek
richtte zich op het leef- en
werkklimaat van de beroeps.
De gemiddelde beroepsmilitair
van de landmacht is niet on
tevreden over de aard en inhoud
van zijn werk. Hij vindt, dat hij
nuttig werk doet. Wel wordt het
hen soms moeilijk gemaakt,
vindt hij, door omslachtige pro
cedures, tegenstrijdige beslissin
gen van chefs en te weinig in
zet bij dfienstpllchtlgen.
Uit het onderzoek, waarvoor een
enquête is gehouden, blijkt
der, dat de beroepsmilitair re
delijk tevreden is over zijn di
recte chef of commandant. De
topleiding geniet \yat minder ver
trouwen. Volgens veel geënquê
teerden geeft de top te weinig
informatie over het beleid.
Beroepsmilitairen vinden nogal
eens, dat zij niet vrij zijn hun
mening te geven, wanneer die
afwijkt van de officiële opvat-
VN-commissie
vrijdag naar
Mozambique
NEW YORK (AP) - Een specia-
le commissie van de VN ver
trekt vrijdag naar Europa en
Afrika om te trachten na te
gaan wat er waar Is van de be
richten dat daar destijds in Mo
zambique 400 dorpelingen zou
den zijn vermoord door kolonia
le troepen.
De commissie zal worden ge
vormd door een man elk uit
West-Duitsland, Noorwegen,
Honduras, Madagascar en Ne
pal.
Het is de bedoeling dat zij drie
weken zal doorbrengen in Euro
pa en vermoedelijk twee in
Afrika.
Den Uyl belooft mevrouw Allende
(Vzn een onzer verslaggeefsters)
DEN HAAG Minister-president Den Uyl heeft
mevrouw Horteasica-Allende gisteren In een ge
sprek uitdrukkelijk toegezegd, dat Nederland
geen wapens zal leveren aan de Chileense rege
ring.
De Nederlandse regering zal ook voortgaan met
haar politiek van bevriezing van economische
hulp aan Chili, zolang de mensenrechten in dat
land niet hersteld worden. Mevrouw Allende
dankte Nederland voor zijn houding ten opzichte
van de junta, en speciaal het Nederlandse ini
tiatief op de conferentie van crediteuren van
Chili in Parijs om het bewind van Pinochet
geen faciliteiten te verlenen bij het terugbetalen
van de schulden.
«Mevrouw Aliende wees op de houding van de
Chileense katholieke kerk. die onder leiding van
kardinaal Siiva Henriquez afkeer heeft uitge
sproken over de schending van de rechten van
de mens, het voortdurende geweld en het libe
raal-economische geweld van de militaire junta.
Mevrouw Allende zei te hopen, dat Paus Paulus
VI, die dezer dagen de Chileense kardinaal ont
vangt, een duidelijke uitspraak zal doen. Vol
gens mevrouw Allende heeft de Paus tijdens de
kennismaklngsauditie geweigerd de door de
nieuwe ambassadeur aangevraagde zegen te ge
ven voor de militaire junta; wel heeft hij het
Chileense volk willen zegenen.
LONDEN (AP) Als gevolg van
de staking van een vakbond van
technisch personeel kwamen in
Londen vanmorgen maar twee
van de negen landelijke ochtend
bladen uit: de Daily Mail
Daily Express, e
„mondjesmaat".
De vakbond heeft de staking uit
geroepen als protest tegen het
in beslagnemen van zijn fondsen
door het gerechtshof voor de in
dustriële betrekkingen, zulks als
straf omdat de bond, die 1,2
miljoen leden heeft, had gewei
gerd schadevergoeding te beta
len aan bedrijven die door onno
dig geachte stakingen, zwaar
financieel verlies hadden gele
den.
De staking is het eerste grote pro
bleem van deze aard van de
nieuwe regering-Wilson. La
bour had er in de verkiezings
campagne vooral op gehamerd
dat de socialisten de industriële
vrede zouden kunnen gaan ver
zekeren door grote samenwer
king met de vakbonden,
dan nog maar Als alle 1.2 miljoen leden van de
vakbond van technisch perso
neel het werk zouden neerleg
gen, dan zal de Britse industrie
als geheel zwaar worden getrof
fen. Ook de gas-, electriciteits-
en watervoorziening zullen dan
in gevaar komen, alsmede de
leverantie van olie en de lucht
vaart en de spoorwegen.
WaUace weer
kandidaat
gouverneur
ALABAMA (RTR) Bij verkie
zingen voor het gouverneur
schap van de Amerikaanse
staat Alabama is gouverneur
George Wallace uit een reeks
kandidaten als grote overwin
naar tevoorschijn gekomen,
be democratische gouverneur, in-
vaiide na een aanslag op zijn le-
^n tijdens de campagne voor
de presidentsverkiezingen
1972, had in zijn rolstoel
gebreide campagne- gevoerd.
vaity
uit-T
1. I
Watersnood
in Tanzanië
DAR ES SALAAM (AP) Zeven
en dertig duizend mensen wor
den bedreigd met hongersnood
In bet Morogoro district in Tan
zanië, nadat zich daar ernstige
overstromingen hebben voorge
daan.
De gehele oogst is vernield en het
enige voedsel dat beschikbaar is
bestaat uit vissen die in het
wassende water worden gevan
gen. zo hebben functionarissen
gemeld.
Metriek stelsel in
VS afgestemd
WASHINGTON (AP) Het Ame-
rikaanse Huis van Afgevaardig
den heeft een wetsvoorstel ver
worpen dat de invoering van
het metrieke stelsel in de V. S.
zou hebben vergemakkelijkt.
Een recruut van de Zwitserse garde legt de eed af met de hand aan de vlag van het 400 jaar oude
korps, dat in Vaticaanstad optreedt als garde voor de paus. Deze week werden twintig recruten bij
de garde ingelijfd.
BRUSSEL (ANP) Het Euro
pees beraad in Brussel over de
door de Italiaanse regering au- den.
genomen economische Teen laat in de avond duidelijk
Dat
maatregelen heeft in Brussel
weinig opgeleverd.
voornamelijk het gevolg
van het feit dat de Europese
landbouwministers geen over
eenstemming konden bereiken
over eventuele vervangende
aatregelen die Italië wel
werd dat er geen overeenstem
ming kwam stond er nog maar
een weg open: de Europese
commissie, concluderend dat de
weg naar „wederzijdse bij
stand" was afgesloten, nam
haar verantwoordelijkheid en
verklaarde zich bereid een be-
overgrote deel van de Europesa zal zijn voor Italië,
landbouwproduktie minder van Deze bindende beschikking, die
binnen enkele dagen valt te ver
wachten. zal Italië officieel
machtigen de reeds getroffen
maatregelen te nemen. Als de
Italiaanse omstandigheden zich
wijzigen zal de commissie deze
beschikking wijzigen of ophef
fen. Zo'n wijziging of opheffing
van de beschikking kan ook ge
troffen worden als de gevolgen
van de Italiaanse maatregelen
ernstige gevolgen voor de ge
meenschap blijken te hebben.
Voor 31 juli zal de commissie
de situatie opnieuw bezien.
Kiezen bij „gebrek aan beter'
HET SYSTEEM DAT WORDT TOEGEPAST bij de presidentsverkie
zingen in Frankrijk is niet ongebruikelijk. Zelfs in partikuliere ver
enigingen komt het voor, dat statuten bij een voorzitterskeuze voor
de eerste ronde een gekwalificeerde meerderheid vragen en, als die
er niet komt, een herstemming tussen de twee sterkste kandidaten.
Een beter systeem bedenken lijkt ook moeilijk, wil men tenminste
niet in een eindeloze reeks van stemmingen, een soort uitputtings
slag, verzeild raken.
Niettemin neemt de praktische noodzaak van deze oplossing principië
le bedenkingen tegen het systeen niet weg.
Want in feite wordt in de tweede ronde de stem van menigeen beslist
vanuit negatieve overwegingen1. Ik stem maar op A, omdat ik B be
slist niet wil; het wordt in die gevallen een kiezen „bij gebrek aan
beter".
VOOR DEZE SITUATIE komen In Frankrijk de llnks-geirichten en
centrum-linksen te staan, die Mitterrand niet lusten vanwege zijn
aanleunen tegen het communisme; en de sociaal-gerichte centrum-
kiezers en linkse gaullisten, die in Giscard een politiek met conser
vatieve stempel vermoeden, voelen zich een beetje tegen heug en
meug in de richting van Mitterand gedrongen.
Zouden de presidentsverkiezingen gekoppeld zijn aan een stembus
strijd om de nieuwe samenstelling van het parlement, dan zou, net
als in de Verenigde Staten, best mogelijk zijn dat er een president
uit de bus kwam, die niet kan rekenen op een meerderheid in de
volksvertegenwoordiging.
Dit matigt dan zo'n president natuurlijk in zijn voortvarendheid om
een radicale politiek in de een of andere richting te gaan voeren,
maar kan ook een gebrek aan dynamisch beleid tot gevolg hebben.
DIT SOORT PROBLEMEN beschouwen we als een reële hindernis
om te gaan doen wat een deel van de progressieven niet in de
laatste plaats de oude garde van D'66 in Nederland graag terzake
van de benoeming van een minister-president of burgemeester in
het Nederlandse bestel wil veranderen.
Het lijkt een wezenlijke uitbreiding van democratische invloed, het
komt evenwel in de praktijk vaak neer op een aan verschillende
kanten beperkte invloed; „omdat Piet het niet kan halen en Jan
ook niet, nemen we maar Kees".
En wie weet hoe de aanhangers van Kees dan moeten manipuleren
om die over de eindstreep te helpen.
Het systeem dat we nu hebben heeft zijn bezwaren, maar is het ande
re veel beter?
Weinig kans
UITGAANDE VAN WAT DE universiteiten de vaste Onderwijscom
missie van de Tweede Kamer hebben laten weten over de herstruc
tureringswet wetenschappelijk onderwijs, lijkt het plan van de rege
ring om de universitaire studieduur gemiddeld tot vier jaar terug te
brengen, weinig kans te maken.
Het plan vooral gepromoveerd door wijlen prof. Postumus doet
het papier aardig, maar gaat van nogal veel vóóronderstellin
gen uit. Het is terecht een reactie op de klacht dat in Neder
land veler universitaire studie onnodig lang duurt en dus onnodig
gemeenschapsgeld kost, maar het houdt te weinig rekening met de
veelzijdig- en veelsoortigheid van het wetenschappelijk onderwijs.
DE UNIVERSITEITEN en hogescholen moeten er ln elk geval blij
kens hun opmerkingen voor de Kamercommissie ln doorsnee niet
veel van hebben.
In de gunstigste reacties wordt om een royale aanpassingsperiode van
twee A drie jaar gevraagd. In andce gevallen wordt ondubbelzin
nig gesteld, dat voor een bepaalde universitaire studie een duur
van vier jaar onhaalbaar is en ten koste zal gaan van de kwaliteit
vam de studie. Daarbij wreekt zich dat in de wet-Postumus het
plan voor de postdoctorale en postacademische studies weinig of
niet uitgewerkt is.
Heeft de kritiek van het wetenschappelijk onderwijs zelf op de Ka
mercommissie voldoende indruk gemaakt de kans daarop lijkt
ons aanwezig dan zal er voor het wetsontwerp in zijn huidige
vorm geen Kamermeerderheid te vinden zijn. Ingrijpend amenderen
van de wet wordt dan noodzakelijk om tot de beoogde herstructure
ring te kunnen komen.
ONS LIJKT HET ZINVOL dat de minister en staatssecretaris dan
eerst nagaan, of hun voorgangers inderdaad niet geprobeerd hebben
te veel over één kam te scheren.
De éne universitaire studie is de andere niet; bovendien Is het voort
gezet onderwijs nog steeds een sector met veel beweging en het
gaat niet op dat voortgezet onderwijs straks te dwingen zich aan te
passen aan door het wetenschappelijk onderwijs eenzijdig te stellen
eisen.
Meer differentiatie in universitaire studieduur en meer strikte bepa
lingen voor onnodig tijdverlies bij het op kosten van de gemeen
schap te volgen wetenschappelijk onderwijs kunnen misschien de
richting bepalen waarin een oplossing te vinden moet zijn.
Al Sjark:
gesprek
Kissinger-
Gromiko
zonder
resultaat
JERUZALEM-BEIROET (Reu-
ter-UPI-AP) Kissinger en le
den uit zijn gevolg hebben zich
niet pessimistisch uitgelaten
over de besprekingen met de
Russische minister van buiten
landse zaken, Gromiko, maar
volgens het pro-Syrlsche Libane
se dagblad Al Sjark hebben
deze besprekingen totaal niets
opgeleverd.
Volgens Al Sjark zou Syrië de we-
derafkondiging van het Arabi
sche olieembargo tegen de VS.
En het Westen kunnen eisen,
„indien Israël zijn onverzoenlij
ke houding handhaaft."
Kissinger vertrok vandaag weer
van Jeruzalem naar Damascus,
om vanavond weer naar Jeruza
lem terug te keren. Met welke
voorstellen is niet bekend. De
Israëlische minister van voor
lichting Peres zei, dat Kissinger
„niet geheel ontmoedigd" was,
na zijn gesprek met Gromiko en
dat hij een „volledig beeld" had
van het Israëlische standpunt.
Een van de voornaamste knel
punten van een eventuele schei
ding tussen de Israëlische en
Syrische troepen is de hoogte
van Golan, waar Israël sedert
de bezetting van 1967 een aantal
nederzettingen heeft gesticht.
Syrië wil de strategisch belang
rijke hoogte terug; Israël wil
geen enkele nederzetting ontrui
men en betoogt dat Syrische ar
tillerie opgesteld op de hoogte,
een groot deel van Israël kan
bestrijken.
BOEKEN-
WIJS
De lotus
en de robot
In de nieuwe serie Synopsis van
de Arbeiderspers te Amstcrdnm
is een vertaling verschenen van
The Lotus and the Robot van da
bekende schrijver Arthur Koest-
Ier.
Hij geeft daar een verslag van
zijn langdurig verblijf in India
en Japan. Hoewel hij zelf toe
geeft maar een summiere ken
nis van de Sanskriet en pali-
klassieken te bezitten, gaat ziin
werk hoofdzakelijk over de le
venshouding in India en Japan
die met die teksten in verband
staat. Hij heeft echter met die
betrekkelijke kennis gewoekerd
en hij heeft zich goed reken
schap gegeven hoe die klassie
ken tot op hetden nog nawerken
in de gedragingen van het volk.
Velen zoeken tegenwoordig een
uitkomst voor de verwarring
der tijden in de wijsheid vhn het
Oosten. Hij staat daar zeer cri-
tisch tegenover. Zijn kritiek is
gebaseerd op wat hij zelf zag en
ervoer. Het is een verantwoorde
critiek. In een hoofdstuk „Yoga
ongekuist" laat hij zien wat de
Yoga in India in werkelijkheid
betekent en dat is bepaald ont
nuchterend. Hetzelfde is het ge
val met zijn ontleding wan de
praktijk van het Japans Zen
Boeddhisme. Veel komt door
zijn beschouwing in een ander
licht te staan. Zij heeft aanstoot
gegeven. In India werd The Lo
tus and the Robot verboden, In
Japan werd het in de critieken
fel aangevallen. Hij bleek op
gevoelige tenen getrapt te heb
ben. Hetgeen bepaald niet hoeft
te wijzen op de onjuistheid van
zijn analvse.
Hij laat duidelijk uitkomen onder
welk een vrees voor gezichts
verlies en onder welk een
dwangmatige verplichtingencode
de Japanners leven, wat her
haaldelijk tot zelfmoord voert.
Hij noemt de levenshouding in
India een bapoecratie. Bapoe be
tekent vader. Gandhi was de
vader van dc natie. Hij blijkt in
The Lotus and the Robot he-
paald niet zijn zo'n beste vader
als het zijn eigen zoons betreft.
Ook dit is onthullend- In deze
tijd, die met het Oosten dweept,
kar een werk als dit als tegen
giftenen. Men zou het in het
bijzonder aan de bewonderaars
van de oosterse meditatie en de
yoga-beoefenaars en de zen
adepten aan willen bevelen. Voor
al in dit geval kan het geen
kwaad ook eens de andere kant
onder ogen te krijgen. „Yoga
ongekuist" laat redds zien hoe
veel westerse yogaboekjes maar
zeer gedeeltelijk laten zien wat
yoga in de practijk in het Oos
ten Is. Ze blijken niet zelden
voor westers gebruik verminkt.
„De mensheid", stelt Koestier
in zijn epiloog vast, „staat voor
haar dodelijkste bedreiging
sinds ze uit de bomen omlaag
klauterde; maar men wordt
schoorvoetend tot de conclusie
gebracht dat noch yoga, Zen.
noch enige andere Aziatische
vorm van mystiek enig zinvol
advies te bieden heeft".
Arthur Koestier: De Lotus en de
Robot (Arbcldcrsporf Amster
dam).
Het Rainhird
Complot
Victor Canning weet wat men van
een moderne thriller zou kunnen
verlangen. In The Rainbird Pat
tern heeft hij het over drie kid
nappingen, een acuteel onder
werp dus, bovendien Is een van
de hoofdpersonen een spiritis
tisch medium, overigens een
zeer aardse vrouw, die ook voor
wat sex zorgt.
Onder de titel Hert Rainbird Com
plot is het werk bij de Arbei
derspers te Amsterdam ver
schenen in de Crime de la Cri
me serie. Een bepaalde organi
satie is belast met het onder
zoek naar de kidnappings. Blan
che, het medium', doet ook een
onderzoek voor miss Rainbird,
namelijk naar een eventuele erf
genaam. Deze twee onderzoe
kingen komen steeds dichter
bij elkaar en Victor Canning
laat de ontwikkeling er van zo
geraffineerd plaats grijpen, dat
de spanning er uitermate door
wordt verhoogd. Hij doet dat
bovendien niet zonder humor:
De geliefde van Blanche, die
haar nu en dan helpt, is een be
paald koddige fguur, wat slun
gelig, maar zeer welbespraakt
en met' een heldere kijk op de
dingen, zijn eigen karakter
daargelaten Het duurt tot de
laatste bladzijden voor men het
gehele Rainbirdpatroon of de
Rainbirdmanicr door heeft, men
komt van de ene verrassing in
de andere want Pritchett heeft
gelijk als hij Canning een mees
ter in zijn vak noemt.
Het^alnblrd Complot door
V. Canning, Arbeiderspers,
Amsterdam-
