WILLY BRANDT, MAN VAN
GROOT MOREEL GEZAG
£cidócSoittant
Beraad Kissinger en
Gromiko op Cyprus
PORTUGESE JUNTA:
VRIJHEIDSSTRIJDERS
IN DE POLITIEK
Vragen over
vers pilling
bij Stichting
Vrijwilligers
MEI 19ÉNSDAG 7 MEI 1974
LEI USE CCU RANT
PAGINA 9
BONN (Rtr/DPA) Het ontslag van de Westduitse bondskan
selier Willy Brandt doet een grootheid wegvallen van het politie-
ke wereldtoneel en ontneemt Europa een man die duidelijk
I scheen uit te torenen boven andere Europese politici. Zijn con-
j troversiële „Ostpolitik", die voor een aanzienlijk deel verzoening
bracht tussen West-Duitsland en communistisch Oost-Europa, le
verde hem in 1971 de Nobelprijs voor de vrede op. Het Noorse
Nobelprijscomüté sprak van een „uitzonderlijke krachtsinspan-
ning" die Brandt had verricht bij het bijeenbrengen van voorma-
II lige vijanden.
Willy Brandt was een uitgesproken aanhanger van de Europese
gedachte. In Brussel werd hij hoog geacht als de meest „Europe
se" regeringsleider van de belangrijke lidstaten, vooral wegens
zijn ideeën inzake een federale EEG die zeer nauw verwant wa
ren aan die van de Europese commissie. Onder de leiders van de
Europese gemeenschap sprak alleen hij met morele overtuiging
en gezag als hij een beschouwing hield over de toekomst van de
gemeenschappelijke markt. Hij was vorig jaar december de dui
delijke ovenwinnaar van de ongelukkige topbijeenkomst in Ko
penhagen, toen hij erin slaagde Frankrijk en Engeland het prin
cipe te doen aanvaarden van een Europese solidariteit nadat de
Arabische olieboycot Nederland dreigde te isoleren.
De start van zijn ambitieuze, zelfs idealistische politiek van toe
nadering tot communistich Oost-Europa was niet hoopgevend.
Ondanks een kleine meerderheid in de Bondsdag meende hij zijn
streven te kunnen en moeten doordrukken. Onder bittere verwij
ten in het parlement en een groot deel van de pers sloot hij een
niet-aaiwalsverdrag met Moskou dat in augustus 1970 werd on
dertekend, en een verdnag tot normalisering van de betrekkingen
met Polen. Er werden besprekingen geopend ter verbetering van
de betrekkingen met Tsjechoslowakije, die in 1973 met een nor
maliseringsverdrag werden afgerond. De kanselier legde ook een
serie contacten met Oost Duitsland. In maart 1970 trok hij over
de grens met het communistische deel van het verdeelde Duits
land en had in Erfurt een onderhoud met de Oostduitse premier
Willy Stoph. Brandt werd er door een geestdriftige menigte be
groeit, hetgeen een fel contrast vormde met de gevoelens in ei
gen land.
Na veel besprekingen werd eindelijk in september 1971 een over
eenkomst tussen de grote vier bereikt. De voornaamste winst
voor het westen was de erkenning door de Russen van het recht
op onbelemmerde toegang van het burgerverkeer uit West-Duits
land tot West-Berlijn. Ook erkenden de Russen vele van de eco
nomische, jurdische en andere banden van de stad met de bonds
republiek, waaronder het reizen van West-Berlijners met een
West-Duits paspoort.
De politieke ontwikkelingen van het laatste jaar, zowel rond zijn
regening als binnen zijn partij, moeten, hem een gevoel van ont
moediging hebben bezorgd. Na recente verliezen bij verkiezingen
in verschillende deelstaten gingen al geruchten dat de bondskan
selier aan aftreden dacht. Later, bij verkiezingen in Neder-Sak-
sen, wierp hij zich met vernieuwd elan in de campagne en wei
gerde opvolger te worden van zijn kameraad Gustav Heinemann'
als president, deze politiek-onbelangrijke funktie overlatend aan
Walter Scheel. Midden in. de politieke strijd, terwijl hij bezig was
de eenheid binnen zijn SPD te herstellen, kwam de affaire Guil-
laume als een donderslag bij heldere hemel. Zoals Willy Brandt
het zelf al eens heeft gezegd: ,,Op bepaalde dagen wordt niets je
bespaard".
Seen vrijheid
voor zieke
Grigorenko
|SKOU (AFP) De Russische
>gering laat ex-generaal Pjotr j
frigorenko, pleitbezorger van j
|e Krimtartaren niet vrij, hoe-
rel hij binnen kort tijdsbestek
e hartaanvallen heeft gehad,
heeft zijn vrouw verteld aan
iuitenlandse correspondenten in
pfoskou.
hij doodgaat, ls er sprake
moord", zei mevrouw Zi-
fcaida Grigornko. Volgens haar
■ebben drie artsen van het psy-
■uatrische ziekenhuis van Stol-
Jovaya waarin Grigorenko
.verpleegd" wordt zijn invrij-
(eidstelling aanbevolen, maar
autoriteiten weigeren hem te
en gaan als hij geen docu
ment ondertekent waarin hij
/an zijn „opstandige verle-
distancieert
Echtpaar in
INoord-Ierland
'I gedood
BELFAST (AP) Terroristen in
1 het Noordierse graafschap Tyro-
oe hebben het vuur geopend op
een auto waarvan de inzittenden
pp weg waren naar huis. Een
echtpaar werd gedood en hun
;17«jarige dochter gewond.
■ermee is hert aantal doden dat
de laatste vijf .jaar in Noord-Ier-
land is gevallen, voor zover dat
officieel kan worden vastge-
jitdd, gestegen tot 1010. De poli
tie gelooft dait de aanslag het
werk was van het IRA.
Jeruzalem (Reuter-DPA-AP)
De Amerikaanse minister van lingsbesprekingen voert,
buitenlandse zaken, Kissinger, Desondanks werd op het Golan-
en zijn Russische ambtgenoot, front maandag weer hevig ge-
Gromiko, hebben vandaag op vochten, ook in de lucht. Syrië
Cyprus een ontmoeting om de meldde het neerschieten van
toestand in het Midden-Oosten vier Israëlische vliegtuigen: Is-
en andere zaken te bespreken. raël schoot een vliegtuig van de
tegenstander neer.
Gromiko was gisteren in Damas- Volgens Israëlische bronnen zou-
Kissinger in Jeruzalem. den de Israëlische onderhand'e-
derzettingen, die in het bezette
Syrische gebied zijn gesticht, op
te geven.
Kissinger is voor de d'erde maal
in vijf dagen naar Israël ge
gaan om de mogelijkheid van
troepenscheiding tussen Israël
en Syrië te peilen, terwijl Gro-
Generaal Majoor Pjotr Grigorenlw, die, hoewel hij onlangs drie keer
een hartaanval onderging, niet door de Russische autoriteiten in
vrijheid wordt gesteld.
LISSABON (Rtr/AP) De mili
taire jnta van Portugal heeft,
zoals gisteren al bekend werd,
de vrijheidsbewegingen iii Ango- Loeanda.
la, Mozambique en Guinee Bis
sau een staakt het vuren aange- Da Costa Gomez, de rechterhand
boden,, op voorwaarde dat ook
zij de gevechten staken en zich
als politieke partijen gaan voor
doen. Dit aanbod is gedaan bij
monde van generaal Da Costa
Gomez, chefstaf van de strijd- de generaal echter onvoldoende
krachten, na een verrassend be- verspreid in Afrika,
zoek aan de Angolese hoofdstad De problemen van «1e koloniën
zullen evenwel worden behan
deld door een burgerregering
die er uiterlijk half mei zal ko
men. Het voornaamste probeem
voor De Spinola is dat de
krachtigste politieke bewegin
gen, de socialisten en de com
munisten, de strijd in Afrika di
rect willen staken.
Meubelfabriek
dicht: ontslag
voor 170 man
JffRECHT (ANP) -De meubel-
fabriek Atoja in Asperen (bij
Leerdam) is failliet. De 170
werknemers bij het bedrijf, dat
al geruime tijd met Jiquiditeits-
,j moeilijkheden kampte, moeten
worden ontslagen, zo heeft de
directie maandag meegedeeld.
Morgen zal het faillissement
worden aangevraagd.
tolgens districtsbestuurder Van
Herwaarden van de bouwbond
NVV is er geen geld voor een
afvloeiingsregeling zodat de
werknemers moeten aankloppen
f>'j de bedrijfsvereniging. „Wij
z"jn blij dat dankzij een over-
heidsgarantie van anderhalve
ton de mensen tot en met vrij-
dag a.s. hun loon kunnen krij-
gen", aldus de heer Van Her-
zwaarden.
Een woordvoerder van het bedrijf
deelde mee dat de directie zelf
i ook door de slechte gang van
ij zaken „min of meer overrom-
P^d'.'.was- Op 19 april werd het
I bedrijf surséance van betaling
j verleend. Voor een overbrug-
I 6'ngsperiode van enkele weken
I kreeg het bedrijf een overheids-
I garantie voor betaling van de
I 'onen. Maar uiteindelijk bleek
dat het bedrijf niet meer te red-
j den was. De belangrijkste acti-
i va waren toen inmidde's ver-
j kocht in de hoop het bedrijf als
geheel in stand te kunnen hou-
van generaal De Spinola, heeft
in Angola opgetreden tegen
„reactionaire krachten die de
publieke opinie in Angola heb
ben vergiftigd door te stellen
dat de junta van plan was de
Afrikaanse 'provincies onmiddel
lijk en onvoorwaarde'ijk op te
geven". Angola wil geen pater
nalistische oplossing accepteren,
maar er zal worden toegewerkt
naar werkelijk zelfbestuur, de
denkbeelden van de onafhanke
lijkheidsbewegingen zijn volgens
De Zeeuw
ziet heil in
D 66 en DS'70
DEN HAAG KVP-voorzitter De
Zeeuw is van mening dat D'60
en DS'70 een wezenlijke bijdra
ge kunnen leveren bij de op
bouw van een krachtige cen
trumgroepering in Nederland.
Aldus blijkt uL een interview
met „Politiek Nieuws", het
maandblad van de KVP.
KVP-voorzitter De Zeeuw zei:
„Er zijn individuele contacten.
CDA-voorzi'tter Steenkamp heeft
ze en ik ook, maar formele ge
sprekken zijn er nog niet ge
weest. Ik zou er zelf een grote
voorstander van zijn, uiteraard
in goed overleg met ARP en
CHU. Ik ben van mening dat
D'66 zowel als DS'70 een wezen
lijke bijdrage kunnen leveren
bij de opbouw van het krachtige
centrumgroepering in ons land.
zonder dat dit tot wezenlijke
verschillen zou leiden met het
eigen politieke Drofiel en pro
gramma van de KVP. Maar een
beslissing -kunnen wij pas ne
men as wij eerst met drie
christendemocratische partijen
gezamenlijk onze eigen toe
komst hebben -bepaald. Dat zal J Ter hoogte
DEN HAAG Het tweede-Ka
merlid Coppes (PPR) heeft
schriftelijk aan minister Pronk
voor Ontwikkelingssamenwer
king gevraagd of hij het moge
lijk acht dat bij de Stichting Ne
derlandse Vrijwilligers tientallen
miljoenen guldens verspild zijn.
Naar aanleiding van perspublika-
ties vraagt het Kamerlid of het
waar is dat fraudes van veld
werkers hebben plaatsgevonden
en dat de schuldigen daarbij de
hand boven het hoofd werd ge
houden. Voorts informeert hij,
of voor wat betreft de aantallen
uitgezonden vrijwilligers dubbel
tellingen plaatsvonden.
Ook wil het kamerlid weten of het
waar is dat om uitzendingsaan
tallen op te voeren vrijwilligers
werden uitgezonden naar pro
jecten die voor hun inzet niet
geschikt waïen en dat medewer
kers van de Stichting Neder
landse Vrijwilligers gedwongen
werden valse verklaringen te
ondertekenen ten aanzien van
de recrutering van vrijwilligers.
Tenslotte stelt het Kamerlid de
vraag of de structuur van de
Stick ing zodanig is dat direc
teuren in staat zijn een eigen en
ongecontroleerd beleid te voe-
laars tegenover Kissinger heb
ben verklaard dat het feit dat
de Syriërs de gevechten hebben
voortgezet zou bewijzen dat Sy
rië niet vertrouwd kan worden
wat betreft een staakt-het-vuren
als onderdeel van de overeen
komst.
Verder willen de Israëliërs, 10 MAASTRICHT (ANP) Dc ofn_
zeiden deze bronnen dat het
Rijbewijs
5 jaar kwijt
na doodrijden
van meisje
overgrote deel van het Syrische
leger tenminste veertig kilome
ter van elke joodse nederzetting
in het bezette gebied op de Go
lan hoogvlakte dient te zijn.
Burgemeester
windt zich
op over
kandidaten
gemeenteraad
MAASTRICHT (ANP) - De bur
gemeester van Nuth (Zuid-Lim
burg) heeft in een plaatselijk
advertentieblad onder de titel
„Mijn visie op de kandidaten"
onder meer kritiek geleverd op
deelneming van de PvdA en de
RKPN aan de Raadsverkiezingen
in de gemeente.
De burgemeester, drs. Schmed-
ding; zei: „Als het verstandige
lui zijn, zijn zij welkom wel
kom, maar dan niet als Rooms
Katholieke Partij Nederland of
Partij van de Arbeid, want die
hebben in onze gemeente geen
„enkele functie".
Het was niet de bedoeling de ver
kiezing te beïnvloeden, zei de
burgemeester op vragen. Hij
heeft alleen uiting gegeven aan
zijn „ongenoegen". „Mag ik mij
ook nog eens een keer opwin
den?"
cier van justitie bij de recht
bank van Maastricht, mr. J.
Booster, heeft 5 jaar ontzegging
van de rijbevoegdheid geëist te
gen de 29-jarige J. K. uit Maas
tricht, wegens het doodrijden
van een meisje. Daarnaast eiste
hij een maand onvoorwaardelij
ke gevangenisstraf.
De verdachte heeft op 17 novem
ber van het afgelopen jaar in
Maastricht de 6-jarige Petronel-
la Weerts uit Maastricht dood
gereden. Aan beide zijden van
de straat, waar niet harder ge
reden mag worden dan 50 km,
stonden auto's geparkeerd. Het
meisje kwam plotseling van
achter een dezer auto's te voor
schijn en liep de weg over. De
chauffeur van de personenwa
gen kon niet meer remmen, om
dat hij een snelheid had van
minstens 85 km. De officier
achtte daarom roekeloos rijden
bewezen en was van mening dat
dergelijke automobilisten; die
rijden ,als idioten' zo lang mo
gelijk van de weg moeten.
Uitspraak over veertien dagen.
Doodstraffen
in Chili
gewijzigd
SANTIAGO Vijf socialistische
militanten, die tien dagen gele
den door een militaire recht
bank in San Fernando ter dood
veroordeeld waren, hebben van
de militaire junta gratie gekre
gen. De vijf mannen waren
schuldig bevonden aan de vor
ming van para-militaire groepe
ringen en wapenhandel.
Nieuwe proef voor Europa
HET PLOTSELINGE AFTREDEN
van bondskanselier Brandt stelt
de politieke stabiliteit van
West-Europa opnieuw ernstig
op de proef. Het overlij
den van Pompidou, de Britse ei
sen tot nieuwe onderhandelin
gen, de chaos in Italië, de span
ningen met de VS, het waren
even zovele factoren van onze
kerheid voor een geleidelijke
Europese eenwording. Binnen
het onrustige Europa leek het
Duitsland van Brandt een
burcht van stabiliteit en zeker
heid.
Dit beeld was de laatste tijd wat
bedrieglijk geworden. Brandts
positie was zwakker geworden
als gevolg van kritiek op prijs
stijgingen, stijgende werkloos
heid en industriële onrust, ge
paard gaande met een radicali
sering binnen Brandts eigen
partij. Het leidde tot enkele
spectaculaire nederlagen bij ver
kiezingen in deelstaten.
DE SPIONAGE-AFFAIRE, waar
uit Brandt nu persoonlijke con
sequenties heeft getrokken,
staat dus niet alleen als reden
voor het aftreden van Brandt.
Maar het toont wel zijn mentali
teit: hoewel hij zelf moeilijk als
schuldige kon worden aangewe
zen, heeft hij alle verantwoorde
lijkheid op zich genomen. Een
nieuw blijk van persoonlijke
moed, dat in hem ooit bekroond
werd met de Nobelprijs voor de
vrede.
Het aftreden van Brandt ls dus
ook om zijn persoon een slag
voor Duitsland en daarmee voor
Europa. Door zijn morele gezag
maakte hij het na-oorlogse
Duitsland nog meer dan zijn
voorgangers een volledig geac
cepteerde partner binnen Euro
pa. Zijn integriteit, gecombi
neerd met zijn gevoel voor rea
liteit, maakte het mogelijk dat
hij ook de betrekkingen met
Oost-Europa kon herstellen.
DE SPIL die Duitsland voor de
Europese verhoudingen en ont
wikkeling is, heeft behoefte aan
een sterk gezag, dat gebaseerd
is op sterke democratische
grondslagen. Met het aftreden
van Brandt is deze positie in
het geding. De democratische
krachten in Duitsland zullen
zich opnieuw moeten bewijzen.
Vermogensaamvasdeling
Het C.N.V. sedert kort legt het er de nadruk op dat het een „open
christelijke vakbeweging" is en iedereen kan wel raden waarom-
is de vakbeweging die vermoedelijk het promotorschap voor bezits
vorming een beetje van het N.K.V. overgenomen heeft.
Het op ruime schaal bekend worden van ondernemingsjaarverslagen
met cijfers die over 1973 hogere winsten aangeven, is voor de re
dactie van het C.N.V.blad De Gids aanleiding om in een hoofdar
tikel hernieuwde aandacht te vragen voor vermogensaanwasdeling.
Op goede gronden dachten we. Want wanneer door maatre
gelen als dividendstop voorkomen wordt dat kapitaalverschaffers
extra profiteren van de winst, dan blijft toch het feit dat ze indirect
profiteren van het vergrote kapitaal dat in de onderneming blijft.
Economisch en sociaal is het vasthouden van dit kapitaal een voor
deel, want het maakt Investeringen mogelijk welke zowel voor de
economische weerbaarheid van de onderneming als voor de werkge
legenheid wenselijk of noodzakelijk zijn.
Maar binnen het kader van de bezitsvorming zou dit verschijnsel
evenwel een goede gelegenheid zijn om de „ingevroren" bedrijfsre
sultaten ten goede te laten komen aan de hele bedrijfsgemeenschap
en dan wel zo, dat de extra baten buiten de consumptiesfeer blij
ven.
Anders betekent het extra druk op de inflatiespiraal en op de totale
loonpolitiek.
VERMOGENSAANWASDELING is geen begrip dat veel sympathie
gewekt heeft in ondernemerskringem; het is ook geen ideaal dat de
vakcentrales warm aan het hart gekoesterd hebben, nadat ze in de
zestiger jaren met hun rapport „Bezitsvorming door vermogensaan
wasdeling" de indruk wekten gewonnen te zijn voor theorieën welke
in de vijftiger jaren KVP-leider prof. Romme al had verkondigd.
Helaas is de zaak nooit van de grond gekomen; met als gevolg dat er
jarenlang in de loonpolitiek alleen maar gewerkt is met loonsverho
gingen in baar geld welke grotendeels door prijsstijgingen ongedaan
gemaakt werden en die aan het eigemtom van do ondernemingen
weinig of niets veranderden.
Het C.N.V. keert nu terug naar het oude Ideaal; in een tijd waarin de
onderneming vanuit vele gezichtspunten ter discussie is gesteld. Wij
achten het niet uitgesloten dat de oplossing van het probleem der
vermogensaanwasdeling ook een stoot in de goede richting voor het
oplossen van andere problemen zou kunnen zijn.
Weeroverzicht
WEERRAPPORTEN
dit
I gftbeairPTi.
i het kruispunt Papendreoht op de rijksweg van Gorkum
zonnig frist 19 temperaturen luchtdruk in miltibaran
opklanngen hagel wamrtdront H hoge-dn*gebed
'bewofcing sneeuw -*-r kou-frent L lage-drukgebicd
regen rs. onweer windrichting verrtaats/ngvichfing
In de koude nacht die over ons
land is uitgestroomd, daalde de
temperatuur nabij het aardop
pervlak vannacht op enkele
plaatsen in het binnenland tij
dens opklaringen tot even onder
het vriespunt. Bewolking, die
daarna weer van de Noordzee
binnendreef, droeg er echter toe
bij, dat de nachtvorst tot een
zeer plaatselijk verschijnsel be
perkt bleef. Doordat ook in de
hogere niveau's de lucht bijzon
der koud is kunnen er gemakke
lijk buien ontstaan. Ook in grote
delen van midden- en Oost-Eu
ropa is het bijzonder koud en
daarbij ook nog bijzonder nat.
Het regent er nu al verscheide
ne dagen achtereen bij tempera
turen die maar weinig boven
nul liggen. In wat hoger gelegen
streken valt de neerslag in de
vorm van sneeuw. Zon is er al
leen in de landen rond de Middel
landse Zee. maar temperaturen
van 20 graden of hoger vormen
er uitzondering.
Vooruitzichten voor donderdag:
op de meeste plaatsen droog
met af en toe zon, vrij koud
met kans op nachtvorst.
Voor donderdag: Aantal uren zon:
29. Min. temp.: omstreeks 4
graden. Max. temp.: omstreeks
12 graden. Kans op een droge
periode van minstens 12 uur: 90
procent. Kans op een geheel
droog etmaal: 70 procent.
Eoldo
Eindhoven
Den Helder
Luchth. Rtd
Twente
VliaalngaQ
Zd.-Limburg
Bordeaux
Bruinet
Frankfort
Loeurno
Lux'inburg
''"Tirii—w
