Pasen is voor Samaritanen
exclusief
buitengebeuren
f
BLOEDIG EINDE
GUERRILLA-ACTIE
RITUELE
SLACHTING
OP BERG
GERIZIM
£eidóc6oimmt
Gevangenen naar
Noorwegen voor
veilig verhoor
Meerderheid GS
voor kerncentrale
Distributie
kosHe rijk
4,6 miljoen
fRIJDAG 12 APRIL 1974
LEIDSE COURANT
Jeruzalem Terwijl duizenden pelgirms en
toeristen zich in het oude Jeruzalem voorbe
reiden op het kleurrijke Joodse Paasfeest,
maakt de exclusieve Samaritaanse gemeen
schap in Israël zich in grote afzondering op
voor het eigen Paas-ritueel op de top van de
berg Gerizim.
Bij deze viering worden religieuze handelingen
spelendenvijs gecombineerd met zuiver hei
dense offeranden. De Samaritanen, van wie al
in 722 vóór Christus sprake was, vormen in het
bedreigde joodse land een kleine gemeenschap
van 400 zielen. Zij geloven, dat zij de directe
afstammelingen zijn van de stammen van
Ephraim, Menashe en Levi. Ook zijn ze er
van overtuigd, dat zij en zij alleen de werke-
lije volgelingen zijn van Mozes. Zij erkennen
dan ook alleen de vijf Boeken van Mozes
i(Pentateuch) en het boek van Joshua en ver
werpen met kracht alle andere profeten en de
Talmoed. De Joden beschouwen de Samarita
nen om die reden als „vreemdelingen", koe
koeken in het joodse nest. Anderzijds is het de
Samaritanen volgens hun eigen rituelen verbo
den zich te mengen met de Joodse gemeen
schap.
Daar komt dan nog bij, dat de Samaritanen
hun Tora (wet) als de oudste ter wereld be
schouwen. Hij is 3608 jaar oud en dertien jaar
na de dood van Mozes door de priester Ebis-
ha, een achterkleinkind van Mozes' broer, op
geitenhuiden geschreven. De mondelinge over
levering van de wet door de Joden wordt niet
door hen erkend.
De Samaritanen beschouwen de berg Moriah
dan ook niet als de heilige, door God aange-*
wezen plaats, maar de berg Gerizim. Dat was
ook de reden, waarom zij hardnekkig weiger
den de tempel op de berg Moriah in Jeruza
lem te herstellen, nadat' de Joden uit hun Ba
bylonische ballingschap waren teruggekeerd.
Getrouw aan hun Heilige schrift hullen de Sa
maritanen, als het uur der handeling is aange
broken, zich in wijde, witte mantels en treffen
ze op de top van de berg hun rituele voorberei
dingen voor het offer. Eerst worden twee vu
ren ontstoken: het ene in een diepe ronde kuil,
Tannour genaamd, die van stenen gemaakt is.
Het tweede vuur wordt aangestoken onder het
offeraltaar in een lange met stenen versterkte
kuil. Op het altaar 'staan drie grote schalen
met bronwater voor het wassen van de lam
meren, één per gezin volgens de aanwijzingen
in de bijbel: „het lam zal zonder fouten zijn,
een mannelijk dier, één jaar oud. En geen
bot mag worden gebroken".
In een hoek van de offerplaats spelen jongens,
net als hun vaders in het wit gekleed, met de
lammeren. Later zullen ze ook deelnemen aan
het ritueel. Hun voorhoofd wordt dan met het
verse bloed van de geslachte dieren gemerkt
als symbool van het bloedteken op de huizen
der Hebreërs tijdens de Egyptische balling
schap. Toen trok de engel des doods door het
land en doodde alle eerstgeborenen van het
volk van de farao. Maar de kinderen van Is
raël spaarde hij: want ik zal in deze nacht
door het land van Egypte gaan en alle eerst
geborenen doden, mensen zowel als dieren. Ik
zal ook alle goden van Egypte veroordelen,
want ik ben de Heer. En het bloed op uw
huizen zal een teken voor u zijn: overal waar
ik het bloed zie zal ik voorbijgaan en er zal
Oude Samaritanen zijn volgens eeuwenoude bij' belse riten tijdens de paas viering op de berg
Gerizim zeven dagen lang in gebed verzonken.
dan geen plaag over u komen om u te vernie
tigen. (ook dat staat in Exodus, hoofdstuk 12,
vers 12 en 13).
De Hogepriester der Samaritanen, wiens ver
schijning aan de bijbelse figuren op oud-hol-
landse schilderijen'doet denken, draagt een
ceremonieel groen gewaad. De andere priesters
zijn in het wit gekleed. Er zijn bij deze vie-
ring duidelijk twee groepen: de Cohanim
(priesters) en de ouderen rondom de Hoge
priester en de jonge mannen, die gereed staan
bij het altaar om het offer te brengen. De
Iman, de priester, die de gebeden leidt, heft
met een speciaal refrein een lied aan. dat on
middellijk door elke groep afzonderlijk beant
woord wordt.
Als de lammeren weggebracht zijn, werpen de
mannen zich in het bruine zand. Na enkele mi
nuten verheffen ze zich weer en smeken ze
met uitgestoken handen de zegen van de he
mel af. De Hogepriester zegent zijn kleine ge
meente en citeert de verzen van de Uittocht
uit Egypte. Als hij heeft gezegd: „En u zult
het lam bewaren tot de 14e dag van deze
maand. En de ganse gemeente der vergade
ring van Israël zal het bij zonsondergang do
den", grijpen de jonge mannen de lammeren,
leggen de dieren op het gras naast de offer
plaats en doden ze. Op datzelfde moment ver
heffen zich de stemmen der Samaritanen om de
Heer te prijzen, die het volk van Israël uir de
handen van de farao heeft gered.
Vervolgens dopen de mannen hun vingers in
het verse bloed en geven ze de jongens het te
ken van de Heer. Als dit ritueel zich voltrok
ken heeft, vertrekt de Hogepriester in gezel
schap van de ouderen. De andere Samaritanen
villen ondertussen de lammeren en maken ze
nauwgezet schoon om er zeker van te zijn, daf
de dieren rein zijn. Het eigenlijke offer, de in
gewanden van de lammeren, worden op het"
offeraltaar verbrand in de vlammen van olijf
hout. De dieren worden daarna op lange hou
ten braadspitten gestoken en in een stenen
oven gelegd, die daarna met klei luchtdicht
wordt afgesloten.
Feest
Het feest voltrekt zich daarna volgens de
richtlijenen van het boek Exodus: „En zij zul
len het vlees in dezelfde nacht eten. aan het
vuur gebraden, met ongedesemd brood, en zij
zullen het met bittere saus eten. Zo zult u het
eten, uw lendenen zullen opgeschort zijn en
aan uw voeten draagt ge schoenen. Met de
staf in uw hand zult gij met grote haast eten.
want het is des Heren Pascha".
Als de dieren drie uur geroosterd zijn en de
avond over de berg valt komen de Samaritanen
bijeen voor het Paas-maal. Bezoekers worden
geweerd, want er staat immers geschreven:
„geen vreemdeling zal er van eten".
Onder ons vieren de Samaritanen dan ook hun
Paas-feest. Mannen, vrouwen en kinderen
staan rondom de offertafel en het hoofd van
elk gezin ontvangt zijn deel om het volgens
voorschrift te eten. De volgende dag wordt
vier uur lang gebeden. De Samaritanen blij
ven zeven dagen op de berg Gerizim, voordat
zij weer afdalen naar Nabloes en omgeving.
Zij slapen al die tijd in tenten, eten ongede
semd brood en bidden uitputtend.
Dwalend door een over-dynamische staat Is
raël kan men zich afvragen: ,-,Hoe lang zal
deze gemeenschap nog blijven bestaan?" Zal
zij er in slagen haar geloof en tradities intact
en onveranderd te houden zoals het sinds 2700
jaren het geval is geweest? De vrees is ge
wettigd, dat de tijd in dit opzicht niet zo
barmhartig zal zijn als de Samaritaan zelf.
LEO THURING.
Dag van het offer
NOG EEN PAAR JAAR en het bedrag dat wij Nederlanders geza
menlijk aan cosmetica uitgeven, haalt de één miljard gulden; in de
I laatste vijf jaar is het tenminste al met zeventig procent gestegen
j tot ruim 700 miljoen en de oorzaak van die stijging ligt beslist niet
alleen aan prijsverhogingen en inflatie.
Tegen dit mammoetbedrag zal het totaal van de baten die de Vasten-
I actie 1974 welke de Nederlandse christenen voor arme en achter-
I gebleven landen opbrengen schamel afsteken. Het zal in het dage
lijks gebeuren even weinig spectaculair zijn, als het offer op Calva-
rië in de wereld van ongeveer het jaar 33 na Christus' geboorte.
Vanavond zullen we waarschijnlijk in groten getale moeten toegeven
dat solidariteitsgevoel voor de medemens al even onderontwikkeld
is als de solidariteit, die Christus bij zijn kruisoffer van Zijn mede
mensen ondervond. Zelfs velen van de vertrouwde volgelingen heb
ben verstek laten gaan. Bij de Paasverwachting slaat een mens nu
eenmaal de offerdag het liefst over.
VOOR WIE ZELF IN DEZE TIJD LEEFT, is het een onoplosbare
vraag of de zorg voor de medemens bij menigeen op het achterplan
blijft omdat het probleem van de solidariteit te veel van de mense
lijke kant wordt benaderd en Christus wel de sluitsteen is. maar
dan een waarvan we de plaatsing het liefst zo lang mogelijk uitstel
len.
Het kan ook zijn dat we alleen nog maar voor spectaculaire acties
gevoelig zijn geworden; precies zoals Jezus' tijdgenoten in hoofd
zaak reageerden op de momenten waarop God's zoon tijdens zijn
aardse leven manifesteerde dat Zijn krachten die van een gewoon
mens te boven gingen. Als zodanig kwam het grandioze offer van
Calvarië niet in aanmerking omdat dat nu eenmaal niets spectacu
lairs had.
Toch wel een reden om vanavond een beetje beschaamd te zitten.
Wanneer we bijvoorbeeld lezen wat de gemiddelde Nederlandse
mens per jaar uitgeeft voor dingen welke zijn strikte welzijn te bo
ven gaan. Wanneer we erkennen dat we ons eerder geroepen voelen
voor een spectaculaire protestactie dan voor het ongemerkt depone
ren van een offertje in de Vastenbus.
WE HEBBEN NOG EEN PAAR DAGEN de tijd voor rehabilitatie.
Een rehabilitatie waarvan niemand iets hoeft te merken. En daarom
vermoedelijk juist de beste vorm van een zelfverloochening. Pre
cies zoals Christus in nederigheid heeft willen sterven; zonder revo
lutie. zonder politieke druk.
Het aandeel van de
TEL AVIV (AP/RTR) Met een bestorming van het bezette flatge
bouw heeft een eenheid van het Israëlische leger gistermiddag een
eind gemaakt aan een bloedige actie van drie Arabieren in het
grensstadje Kiryat Sjemona. Bij de operatie kwamen behalve de
drie commando's achttien Israëliërs om het leven en werden 16 ge
wond.
De drie, een Palestijn, een Syriër
en een Irakees, kwamen 's mor
gens schietend het stadje bin
nen, bestormden een flat, gooi
den granaten en verschansten
zich op de bovenste verdieping.
Na vier uur was de actie voorbij:
toen hadden de Israëlische mili
tairen, onder leiding van minis
ter Dayan, het gebouw met op
jeeps gemonteerde raketten
vrijwel in puin geschoten en be
stormd. Zij troffen de lijken aan
van acht kinderen, vijf vrouwen
en drie mannen, die door scho
ten of door puin waren omgeko
men. De drie commando's had
den blijkbaar zelfmoord ge
pleegd door zich met een gordel
van explosieven op te blazen.
Ook twee Israëlische militairen
kwamen bij de actie om.
Volgens het volksfront voor de be
vrijding van Palestina was de
actie bedoeld om 100 .guerilla's
uit Israëlische gevangenschap
vrij te krijgen. Volgons een mi
litaire woordvoerder hebben de
drie echter geen enkele eis ge
steld.
Twee uur na formeel haar ontslag
te hebben ingediend, uitte me
vrouw Meir een waarschuwing
aan het adres van Libanon,
maar de Libanese premier Solh
antwoordde later dat zijn land
niet verantwoordelijk is voor de
actie.
LONDEN (AP) Het Engelse blad Times heeft gemeld, dat gevan
genen in Noord-Ierland in het geheim zullen worden overgevlogen
naar Noorwegen, om daar veilig te kunnen getuigen voor de Europe
se commissie voor de rechten van de mens in verband met beweer
de beschuldigingen van martelingen.
Het onderzoek wordt ingesteld
naar aanleiding van klachten,
geuit door de Zuidierse rege
ring, over onmenselijke behan
deling door Engelsen in de Ma-
ze-gevangenis in Noord-Ierland.
Door de voortdurende geweldda-
dighede in Noord-Ierland was
het onmogelijk voor de commis
sie ter plaatse een onderzoek in
te stellen. Daarom zou men be
sloten hebben de getuigen te ho
ren op een afgelegen vliegveld
in Noorwegen.
Onbekenden hebben gisteren bij
de plaatsen Londonderry en Lis-
naskea een vrachtwagen voor
biertransport en een autobus ge
kaapt en vol explosieven ge
stopt. De chauffeurs werden ge
dwongen de steden binnen te
rijden. Zij waarschuwden tijdig
de politie, zodat er geen slacht
offers vielen, maar vooral in
Londonderry was de schade
groot.
Ontslagen
Dennendal
opgeschort
UTRECHT, (ANP). Het ontslag
van zeventien groepsleiders van
de zwakzinnigeninrichting Den
nendal is een week opgeschort.
Dit is het resultaat van een
lang gesprek tussen twee dis
trictbestuurders van de Alge
mene bond van Ambtenaren
met staatssecretaris Hendriks
en de commissie Langemeier.
De ABVA hoopt bovendien dat
de commissie erin zal slagen de
splitsing van Dennendal, door
Nieuw Dennendal elders onder te
brengen, nader uit te werken.
Het bestuur van de Willem Arntzs-
stichting gaat een kort geding
aanspannen tegen drie ontsla
gen stafleden van Dennendal.
waarbij het zal eisen dat zij
hun dienstwoningen ontruimen.
In Utrecht heeft een actiegroep
gisteren de kamer van wethou
der Bransen, bestuurslid van de
W A-stichting, tijdelijk bezet ge
houden, uit kritiek tegen het
ontslag van de Dennendal-perso
neelsleden.
Nixon krijgt
dwangbevel
WASHINGTON (AP) President
Nixon heeft van de juridische
commissie van het huis van af
gevaardigden een dwangbevel
gekregen, waarin wordt geëist,
dat hij voor 25 april alle band
opnamen en documenten over
handigt die nodig zijn In ver
band met het onderzoek naar
een eventueel afzetten van de
president.
Op het laatste nippertje bood de
juridische raadsman van Nixon,
James St. Clair, enkele van de
42 gevraagde banden aan. Maar
hij was te laat; de commissie
besloot met 33 tegen 3 stemmen
een dwangbevel uit te vaardi
gen. De pers-chef van het Witte
Huis. Ziegler, wilde niet zeggen
of Nixon zich bij het dwangbe
vel zal neerleggen.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Een meerderheid van het college van Gedeputeerde
Staten van Zuid-Holland wil ja zeggen tegen een kerncentrale op de
Maasvlakte. Alleen de PvdA-gedeputeerden mr. H. B. Engelsman
en prof. dr. J. P. van Praag zijn in het zeven man tellende college
tegen.
Gedeputeerde N. v.d. Brugge heeft dit meegedeeld aan de Staten
commissies voor economische en technische voorzieningen en voor
milieubeheer. Volgende week zal worden bezien of de verhouding
binnen GS zich nog wijzigt ten gevolge van de inbreng van deze
commissies. Een uiteindelijke beslissing over al of geen kerncentra
le zal pas begin volgend jaar genomen worden.
De Statencommissies bleken gisteren zeer verdeeld, waarbij twijfel
aan de veiligheid van kernenergiecentrales een belangrijke rol
speelde voor de Statenleden.
gem een schap
DEN HAAG De benzinedistri
butie heeft het rijk netto 4,6
miljoen gulden gekost. Daarte
genover staat, dat ongeveer 50
miljoen gulden extra ontvangen
werd aan motorrijtuigenbelas
ting, als gevolg van het feif, dat
velen deze belasting betaald
hebben om distributiekaarten te
verkrijgen.
Premier Den Uyl heeft gister
avond cijfermateriaal over de
distributie verstrekt. De ont
vangsten bedroegen in totaal
ruim 12 miljoen gulden, waaron
der 7,8 miljoen voor uitgereikte
bonkaarten. 3 miljoen voor inge
nomen machtigingen. De kos
ten, welke de overheid maakte
beliepen bijna 16,7 miljoen
gulden.
Bij het rijksbureau voor aardoüe-
produkten waren 80 mensen te
werk gesteld. Er zijn 2.700 man
uren bij dit bureau verbruikt;
aan betaald overwerk werden
785 uren extra verricht, en aan
niet-betaald overwerk een veel
voud hiervan.
2 x ter dood
veroordeelde
kandidaat
presidentschap
PARIJS (AFP) De tweemaal
ter dood veroordeelde ex-kapi
tein van het Franse geheime le
ger in Algerije, Pierre Sergent,
heeft gisteren bekend gemaakt
dat hij zich kandidaat stelt voor
het presidentschap.
Sergent werd bij verstek ter dood
veroordeeld voor zijn inmenging
in de clandestiene strijd voor
een Frans Algerije en nogmaals
wegens zijn activiteiten bij de
beweging van Georges Bidault
en de Nationale Raad van de
Revolutie. In 1968, na zijn te
rugkeer naar Frankrijk, kreeg
hij gratie.
Zoals verwacht werd, heeft de
Franse minister van PTT, Jean
Royer, zich ook kandidaat ge
steld voor het presidentschap.
Royer is de derde uit het gaul
listische kamp die zich kandi-
daat stelt.
In totaal waren er gisteren onge
veer 22 kandidaten.
HET GROOTSTE WERKGEVERSVERBOND het „neutrale" is
nogmaals in het offensief gegaan tegen de regeringspolitiek, waar
bij de welvaartsgroei in overwegende mate besteed gaut worden
aan sociale zekerheid en overheidsuitgaven. De neutrale werkgevers
zullen daarbij kunnen rekenen op de sympathie van de confessione
le werkgeversorganisatie en op die onbelangrijke groepen in het
parlement.
Het lijkt ons in de eerste plaats nodig, dat deskundigen precies de be
cijferingen van het werkgeversverbond gaan narekenen; om te zien
of inderdaad slechts veertien procent van de welvaartsgroei voor
vrije besteding door de burgers overblijft.
In onze ingewikkelde maatschappij, waar alles op elkaar inhaakt, zijn
immers al meer onnodige ruzies ontstaan door onvolledige cijferge
gevens.
DAARNA ZAL DE OVERHEID gedwongen moeten worden wat meer
concreets bekend te maken van haar p'anning op middellange ter
mijn. zodat de regering niet door jaarlijks incidentele maatregelen
te treffen op de duur ongemerkt het overgrote deel van de produc
tiegroei gaat opslokken.
Daarna moet dan nog de moeilijkste vraag opgelost worden: waar do
grens moet komen te liggen. Vast staat, dat de uitbreiding van do
sociale verzekeringen en andere verplichte voorzieningen afgeremd
moeten worden. Op het eerste gezicht is de nationale ziektekosten
verzekering nog het enige grote project aat op uitvoering wacht.
Zeker wanneer door inkomenstoenadering een groter percentage van
het totale belastingbedrag door de gewone inkomentrekkers opge
bracht zal moeten worden, lokt de overheid sponning uit, wanneer
zij almaar doorgaat met de belastingschroef aan te draaien. Ze
holt dan niet alleen het bedrijfsleven uit met risiko's voor de werk
gelegenheid, maar gaat ook op verzet stuiten bij een grotere groep
loontrekkenden.
VOORLOPIG IS HET NOG MAAR een kleine groep die bezorgd is,
anderen zien nog persoonlijk perspectief in een overheidspolitiek
welke sterk op nivellering en gemeenschapszorg is gericht. Maar
dit „voorlopig" kan wel eens korter duren dan bijvoorbeeld het zit
tende kabinet hoopt.
Daarom is het nodig meer duidelijkheid te scheppen inzake helt beleid
op langere termijn.
Kch. bew.
h. b«-w.
Krh bew.
De bestendigheid van het weer -in
ons land wordt sinds donderdag
voortdurend bedreigd door een -
tweetal fronten, die ons land WEERRAPPORTEN
dicht genaderd zijn en zelfs nog mftx nccr<>
wat verder opdringen. Het ene tomn- slug
front bevond zich donderdag- Amsterdam bew. 21 o
avond juist ten noorden van de 5° PjJ* zw. bew. 21 O
Waddeneilanden, het vormt de Eelde 1A 0
voorste begrenzing van grote
hoeveelheden zeer koude pool-
lucht. In deze luchtsoort kwa
men de temperaturen in mid
den- en zuid Skandinavië zelfs
in de middag maar nauwelijks
boven het vriespunt. Het andere
front kwam tegelijkertijd juist
ten zuidwesten van de provincie
Zeeland aan, waar het zelfs nu
en dan wat regen veroorzaakte.
Het ziet er naar uit, dat het
noordelijke front uiteindelijk ons
land zal bereiken.
Het weer verkrijgt de komende
dagen dan ook een minder zon
nig karakter hoewel de kans op
regen van enige betekenis klein
blijft. Wel gaan de temperatu
ren naar omlaag en komen met
maxima van iets onder de vijf
tien graden op een voor de tijd
van het jaar normaal niveau.
Vooruitzichten voor zondag: Aan
tal uren zon: 3-11. Min. temp.:
omstreeks 3 graden. Max. temp.:
omstreeks 14 graden, Kans op
een droge periode van minstens
12 uur: 95 procent. Kans op een
geheel droog etmaal: 80 pro
cent.
Locarno
mhurg
Zürlch
C.nablanca
