PROF. L. J. ROGIER:
herschepper van het leven
Maan en Mercurius
Prof. dr. L. J. Rogier
in Nijmegeno verleden
CeidócSowatit
Kissinger getrouwd
met oud-leerlinge
Automobilist
rijdt Haagse
onder invloed
jongen dood
MAANDAG 1 APRIL 1974
LEIDSE COURANT
NIJMEGEN (ANP) In de
nacht van vrijdag op zaterdag
is in het medisch centrum
Dekkerswald overleden prof.
dr. L. J. Rogier, (79), oud
hoogleraar in de sectie ge
schiedenis aan de katholieke
universiteit van Nijmegen.
Prof. Rogier begon zijn loop
baan bij het lager onderwijs in
zijn geboortestad Rotterdam.
Later werd hij leraar Neder
lands aan de gemeentelijke
HBS. zijn belangstelling en ver
diensten op het gebied van de
geschiedenis leidden tot zijn
ere-doctoraat aan de katholie
ke universiteit in 1947, alsmede
tot zijn benoeming tot hoogle
raar.
Prof. Rogier heeft vele publi
caties op zijn naam staan,
waarvan hij het omvangrijke
werk „De geschiedenis van het
katholicisme In NoordNeder-
land in de zestiende en zeven
tiende eeuw als het voornaam
ste beschouwde.
In 1953 schreef hij samen met
rector N. de Rooy „In Vrijheid
herboni", naar aanleiding van
het honderdjarig bestaan van
het herstel der hiërarchie in
Nederland. Voor dit boek, dat
hij later herschreef, ontving
hij de staatsprijs voor letter
kunde, de P. C. Hooft-prijs.
Zijn laatste werk, een inleiding
op het gedenkboek bij het in
mei te vieren tiende lustrum
van de Nijmeegse universiteit,
heeft hij voor zijn heengaan
voltooid. In 1964 trok hij zich
gaandeweg terug uit het open
bare leven. Prof. Rogier was
ridder in de Nederlandse
Leeuw.
Prof. dr. L. J. Rogier
„Het doel van alle beoefening der
geschiedenis is de herschepping
van het leven, niet het pieus be
zoek aan de dodenakker". Deze
woorden richtte dr. L. J. Rogier
tot zijn studenten op 27 februari
J948 in de toespraak waarmee
hij het hoogleraarschap in re ge
schiedenis der nieuwere tijden
aan de Nijmeegse universiteit
aanvaardde. Hij bedoelde ermee,
dat feiten in de archieven zoeken
en deze ordenen zeker noodzake
lijk is maar dat de geschied
schrijver verder moet gaan. Hij
moet van de stenen een gebouw
maken. Om het leven dat verle
den is het ons geschiedschrijvers
te doen, zei Rogier.
Nu Prof. Rogier door zijn dood
voor ons voorgoed tot de ge
schiedenis behoort, is het de
moeite waard om iets meer te
proberen dan pieus herdenken.
Hij was de laatste jaren voor
velen in Nederland uit het ge
zichtsveld verdwenen. Zij die
Rogier persoonlijk hebben ge
kend en nu weer aan hem den
ken, zien waarschijnlijk niet al
lereerst zijn enorme reeks boe
ken en studies voor zich. Althans
zo vergaat het mij. De geschied
schrijver Rogier heeft een grote
invloed en betekenis geljad voor
het veranderingsproces waarin
de katholieke kerk in Nederland
sinds 20 jaar verkeert. Merk
waardig voor een geschied
schrijver, dat minsgens zo zeer
Rogier's redevoeringen de ka
tholieke gemeenschap in bewe
ging brachten de briljante
schrijver, dat minstens zo zeer
spreker. Maar hij droeg dan
wel een stuk geschiedschrijving
voor, degelijk, breed uitgemeten
en toch flitsend van opzet. Hij
kon het verleden scherp ontle
den, hij typeerde raak en ont
hullend, hij ontmaskerde de
schijn en toonde hoe vuurvast
Herleving
In 1953 vierden de katholieken het
feit dat 100 jaar tevoren Neder
land weer eigen bisschoppen
kreeg. Samen met N. de Rooy
schreef Rogier een groot ge
denkboek „In Vrijheid Herbo
ren", dat ietwat ingekort en
omgewerkt onder Rogier's, ver
antwoordelijkheid verscheen on
der de titel „Katholieke Herle
ving, geschiedenis van katholiek
Nederland sinds 1853".
Door dat boek werd Rogier in
brede kring bekend als de flit
sende geschiedschrijver, die de
„gedragingen van de waarlijk
groten en het versagen van de
kleine gewichtigen" onverbloemd
en boeiend schilderde.
Maar bij die 100 jaar hoorden ui
teraard ook de jaren van de
tweede wereldoorlog en de tijd
erna. Rogier ging dat heden
niet uit de weg. Hij kende de
historische lijnen van menselij
ke grootheid en kleinheid naar
dat heden toe en dat gaf diepte
aan de oordelen over zijn tijdge
noten.
Er waren er ook die deze geschie
denis van de Nederlandse ka
tholieke kerk ontluisterend en
kwetsend vonden. Maar wie Ro
gier een beetje kende en goed
las, weet zeker dat hij met huid
en haar bij die menselijke kerk
gemeenschap wilde behoren. Dit
belette hem niet, kritisch te
zijn, feilen te schetsen en duide
lijke opgaven te formuleren.
Lang niet al zijn geloofsgenoten
begrepen dit. In 1957 schreef
Rogier in een bespreking van
het boek van de historicus P.
Geyl, „Gebruik en misbruik der
geschiedenis": „Onlangs hoorde
ik voor de zoveelste maal van
de preekstoel verkondigen, dat de
geschiedenis het^ verhaal is van
Gods weg met de mensen. Dat
is de geschiedenis nu juist niet.
Zij speelt niet de rol van Gods
openbaring. De geschiedenis leert
ons alleen iets omtrent het aan
deel van de mensen".
Daarom schreef en sprak Rogier
met al zijn brille even openhar
tig als uiteindelijk mild. „Voed
sel geven aan de argwaan voor
en verdachtmaking van de kerk
en haar gezagsdragers is een
rol die mij te machtig zou
zijn". Rogier was nooit kwaad
aardig ten opzichte van de kerk
dat begrepen zeer velen en
dat verklaart voor mij de sinds
1953 snel toenemende invloed
van Rogier's publikaties.
Inertie
Op 28 september 1958 spreekt
prof. Rogier zijn befaamde rede
uit over de „Culturele inertie
onder Nederlandse katholie
ken". In de kring van katholie
ke intellectuelen, verenigd in de
toenmalige Adelbert vereniging,
plaatste Rogier zijn appèl om
als katholieke leken eigen ver
antwoordelijkheid te nemen,
met name in de culturele en so
ciale sectoren van de gehele sa
menleving, dus niet alleen of al
lereerst binnen de eigen geloofs
gemeenschap. Die rede veroor
zaakte enorme deining, want
Rogier doorbrak daarin het tot
dan strikt geldende kerkmodel:
alles van bovenaf en onder ver
antwoordelijkheid van de ge
zagsdragers. Daartegenover Ro
gier: „Volgzaamheid is geen
deugd. Zij is het instinct van de
schapen". In de polemieken en
discussies die hierop volgden is
een hoeveelheid dierpsychologie
geproduceerd, waar de filmer
Bert Haanstra tien jaar later
voor zijn film „bij de beesten
af" nog ruimschoots gebruik
van zou kunnen maken. In al
die discussies werd Rogier pijn
lijk getroffen als men twijfelde
aan zijn loyaliteit ten opzichte
van de kerk. Wij historici, zei
Rogier herhaaldelijk in de kring
van vakgenoten, kunnen ons de
luxe van hobby-onderwerpen
voor studie niet meer veroorlo
ven. Onze tijdgenoten leggen
ons de vragen voor onderzoek
dwingend voor. Wie die vragen
afwijst, verzaakt zijn taak als
historicus vandaag de dag. En
voor Rogier waren de vragen
van niet-geloofsgenoten over de
kerk minstens even dwingend
als van geloofsgenoten.
Toen Rogier in 1964 70 jaar werd,
eindigde zijn hoogleraarschap.
In het voorwoord op zijn ook
dat jaar verschenen „Versprei
de opstellen" schreef hij, dat hij
toe was „aan het binden der
schoven". Maar dat belette hem
niet om op 30 mei van dat jaar
in een rede bij het 8ste lustrum
van de Nijmeegse universiteit
een heel andere kogel door de
kerken te jagen dan men van
hem gewend was. Het tweede
Vaticaans concilie was in zijn
derde jaar en het was al oecu
mene wat de klok sloeg. Hij wist
teveel van de geschiedenis van
de kerken om te kunnen aanne
men dat de groei van eeuwen in
een paar jaren omgebogen kon
worden. „De droom van de wij
zen kan alleen langs een zig-zag
lijn werkelijkheid worden".
Hij had van dat Vaticaans conci
lie goede verwachtingen. „Wil
de kerk met de wereld in een
vruchtbelovend gesprek komen,
dan zal zij eerst openlijk en na
drukkelijk de vrijheid van gelo
ven en denken moeten aanvaar
den. Het ziet er, god zij dank,
naar uit, dat het tweede Vatica-
num daartoe zal besluiten. Do
vrijheid, die daarmee wet
wordt, onderstelt echter een
verscheidenheid, die men niet
behoort te verdoezelen".
In die befaamde Adelbertrede van
1958 hekelde Rogier het dilettan
tisme van vele goedwillende
ijveraars voor de kerkelijke
zaak. Toen kreeg hij er de han
den voor op elkaar. De laatste
jaren signaleerde hij weer veel
dilettantisme in de kerkelijke
veranderingen. En hij ergerde
er zich telkens weer aan.
Zijn kennis en bewogenheid waren
veel te vuurvast om genoegen
te nemen met wat hem opper
vlakkigheid of eendrachtswerk
toescheen. Hij heeft er zijn pijn
en teleurstelling aan gehad in
de laatste jaren. Maar hij ge
loofde dat Gods geest de blij
vende herschepper is van alle
leven, van alle mensen in alle
tijden die de historicus be
schrijft.
Drs. A. J. KRAMER
Kissinger met Nancy Maginnes, zoals zij zich vorig jaar al vertoonden tijdens een gala in het New
Yorkse Metropolitan Museum.
WASHINGTON (UPI) - Ame-
rika's minister van buitenland
se zaken Henry Kissinger heeft
het afgelopen weekeinde weer
eens voor een donderslag bij
heldere hemel gezorgd door op
een volkomen onverwacht mo
ment in het huwelijk te treden
met de vrouw van wie men al
lang dacht dat hij haar zou hu
wen. de 39-jarige Nancy Ma
ginnes.
Het was Nelson Rockefeller,
oud-gouverneur van New York
en werkgever van Kissingers
verloofde, die met de bekend
making was belast. Rockefel
ler onderbrak zijn toespraak
tot Republikeinse leiders in
Chicago om kortweg te zeg
gen: „Ik heb een nieuwtje
vöor u. Kiss nger is vandaag in
het huwelijk getreden met
Nancy Maginnes.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken en zijn echt
genote waren toen ai voor een
tiendaagse huwelijksreis naar
Acapulco i:. Mexico vertrok
ken.
De 50-jarige dr Kissinger had
tot zijn genoegen de re
putatie dat hij van vrouwen
hield. Zijn naam werd in het
verleden in verband gebracht
met filmster Jill St John, Clai
re Bloom, en Samantha Eggar.
Zelf zei hij hierover: „Na mijn
werk poog ik een mooie vrouw
in mijn gezelschap te hebben
indien mogelijk niet al te Intel
ligent. Ik houd van Hollywood-
sterretjes. Zij zijn zelfs nog
grotere ego-maniakken dan ik
ben. Zij praten voortdurend
over zichzelf en ik behoef niet
over mijzelf te praten".
Nancy Maginnes is in elk ge
val een intelligente vrouw. Zij
komt uit de Newyorkse society
en werkte bij de teevisie en
voor public relations. Sedert
1964 was zij adviseuse voor
buitenlandse po'itieke aangele
genheden van Rockefeller. Zij
werd dat op aanbeveling van
Kissinger die haar als leerlin
ge twaalf jaar geleoen op de
universiteit van Harvard had
gehad. Toen Kissinger de afge
lopen herfst in het New Yorkse
stedelijk museum het corps di
plomatique van de Verenigde
Naties en de aan de Algemene
Vergadering deelnemende mi
nisters een receptie gaf-ter
gelegenheid van zijn benoeming
tot minister van buitenlands*
zaken was Nancy Maginnes
gastvrouwe. Sedert die tijd
werden zij vaak in eikaars ge
zelschap gezien.
Kissinger had Rockefeller pre
cies een week tevoren ge
vraagd diens privé-vliegtuig te
mogen lenen voor zijn vakan
tie naar Acapulco. Maar hij
had niet gezegd dat hij zou
trouwen. Pas zaterdag had hij
Rockefeller verzocht de bekend
making te doen tot de Republi
keinse leiders. Toen RockefeL
ter zeer verbaasd was, vroeg
Kissinger: „Had Nancy het je
niet verteld?".
Bij de huwelijksplechtigheid
waren slechts aanwezig de
moeder van de bruiu, Kissin
gers zoon en dochter uit zijn
eerste huwelijk en enkele an
dere familieleden.
PASSADENA (AP) De geleer
den die de gegevens bestuderen
welke de Mariner 10 heeft door
gezonden ferwijl de sonde
langs Mercurius vloog heb
ben bekendgemaakt dat er wel
licht een maan rond Mercurius
cirkelt- Als de maan van Mercu
rius zou kunnen worden geloka
liseerd zou zij de 33ste satelliet
bi het zonnestelsel zijn. Mercu
rius is de planeet die het dichtst
bij de zon staat.
Volgens een woordvoerder van
het nrimtevaartcentrum in Pas-
sadena heeft Mercunus zeeën
die te vergelijken zijn met die
op de maan. Foto's die de Mari
ner 10 van de achterzijde van
de planeet heeft gemaakt, laten
grote bassins met lage randen
zien. De zeeën op de maan zijn
door vulkanische activiteit ont
staan. Men acht het mogelijk
dat er een dergelijke activiteit
op Mercurius is geweest.
Uit gegevens van de Mariner-IQ
blijkt verder dat dfc tempera
tuur varieert van meer dan 200
graden Celsius aan de donkere
zijde tot meer dan 500 graden
aan de zonkant. Mercurius zou
een record-aantal kraters heb
ben.
Middenstand
wil minstens 1500 ,S
voor aftrek
invest erin sen
DEN HAAG (ANP) - De centra-
le ondernemersorganisaties in
het midden- en kleinbedrijf wil
len het bedrag van de investe
ringsaftrek voor dit Jaar op
1500 wordt gesteld Dit staat
in een nota aan de Tweede Ka
mer van het overlegorgaan der
organisaties. De nota was reeds
verscheidene keren aangekon
digd.
De ondernemers in het midden-
en kleinbedrijf wijzen de ka
merleden erop, dat de Inkomens
van de zelfstandige onderne
mers ook in 1974 weer zullen
achterblijven bij de inkomens
van de werknemers. De onder
nemers zullen daardoor hun on
dernemingen niet op een gezon-1
de manier kunnen financieren.
De organisaties vinden de rege-
ringsmaatregelen om de econo- j
mische bedrijvigheid op peil te
houden in het algemeen onvol
doende om de positie van het
midden- en kleinbedrijf te ver
sterken.
Gasprijs onder druk
ALS MINISTER-PRESIDENT moge drs. Den Uyl daags voor de ver
kiezingen de burger nog gerustgesteld hebben, dat de gasprijs be
slist niet snel omhoog zal gaan, dezelfde Den Uyl weet als econoom
dat de gasprijs onder druk staat en om een economische explosie te
voorkomen eerlang wel omhoog zal moeten.
De energiecommissie voor de Sociaal-Economische Raad heeft het vo
rige week bevestigd: De prijs van het aardgas zal met de olieprijs
mee moeten bewegen en dus op dit moment in stijl-opwaartse rich
ting.
Zo niet, dat komt er concurrentievervalsing en zal d« voorraad aard
gas snel uitgeput raiken. De S.E.R. vindt ook dat vooral de grootge
bruikers van aardgas grotere zuinigheid met deze brandstof dienen
te gaan betrachten.
VOOR DE NEDERLANDSE OVERHEID, eigenaar van het aardgas
dat onder onze bodem ligt, heeft dit het voordeel dat ze extra-in
komsten krijgt die gebruikt kunnen worden voor het betalen van di
verse plannen die nog in de portefeuille liggen; ook volgens de
S.E.R. niet in de laatste plaats voor belastingverlaging wat weer
voor onze economie als een pepmiddel zou kunnen werken.
Ook voor een uitgebreid onderzoek naar het scheppen van nieuwe
energiebronnen, iets wat in toenemende mate wereldwijd als een
urgentie van eerste grootte erkend wordt.
Maar voor het zittende kabinet opent het verhogen van de gasprijs
niet alleen perspectief. Want er zijn diverse factoren die onze rege
ring verhinderen de aardgasprijs voor buitenlandse afnemers dras
tisch te verhogen en voor het binnenlands gebruik op een laag pitje
te laten staan.
Zo'n factor ia bijvoorbeeld de economische Integratie binnen Europa.
NET ZO MIN ALS NEDERLAND meer in staat is de prijsvorming
van agrarische produoten vlees, melk, boter, graan in eigen
hand te houden, kan ze bij de vaststelling van de prijs voor het
aardgas helemaal haar eigen gang gaan. Dus zal eerlang do burger
meer voor het aardgas moeten gaan betalen, misschien forser dan
drs. Den Uyl vorige week suggereerde. En dat geeft de index van
de kosten van het levensonderhoud vermoedelijk weer een duwtje in
opwaartse richting.
Want helemaal ann belstingverlaglng zal het kabinet zijn voordeel
beslist niet kunnen besteden; het lijkt ook ons onvermijdelijk dat
een groot deel van de winst geïnvesteerd gaat worden in de explo
ratie en later exploLtatie van nieuwe middelen tot energiewinning.
Dat wordt, met milieubescherming, opdracht no. 1 voor de generatie
die nu nog op schoolbanken zit.
Weeroverzicht
Een gebied van 130 bij 170 kilometer op de planeet Mercurius, zoals
het werd geregistreerd door de camera's van Mariner-10. De grootste
krater heer een doorsnee van circa 12 km.
•$- zormg mist 18 temperaturen Lchtdnk n mülibarsn
opklaringen hagel w-w warmtefront H hoge-dnkgobied
bewdking sneeuw -r-r kou-front L lage-drukgebod
regen onweer windrichting verplaalsingsnchtino
De Bilt Ook morgen komt er
maar weinig verandering in de
algemene circulatie. Do wind
blijft in de oostelijke hoek. In
de uit Duitsland aangevoerde
lucht komen naast zonnige pe
riode ook wolkenvelden voor,
maar het blijft overwegend
droog weer.
Gisteren was het een mooie lente
dag met veel zon, waarbij de
max. temp. uiteenliepen van
circa 10 graden in het noorden
tot 15 ft 16 graden in het midden
en zuiden van het land.
Ook elders ln Europa was het
zacht weer.
In Scandinavië werd het plaatse
lijk 13 graden, aan de Middel
landse Zee liep het kwik op tot
circa 20 graden.
Vooruitzichten voor woensdag
droog, zonnig en overdag zacht
voorjaarsweer, maar op enkele
plaatsen nachtvorst.
Weersvooruitzichten ln cijfers
voor woensdag
Aantal uren zon: 5 of meer
Min temp.: omstreeks 4 graden
Max. temp.: omstreeks 15 graden.
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 95 procent
Kans op een geheel droog etmaal:
90 procent
WEERRAPPORTEN
Lucht. RUL
Twents
Vllzilngtn
ZA.-Limburg
Parijs
Spilt
goh. bew.
zw. bow.
zw. bew.
geh. bew.
h. bew.
zw. bew.
zw. bew.
zw. bew.
(Van een onzer verslaggeefsters)
DELFT Dc 16-jarige Pieter C.
Daane uit Den Haag I szater-
dagavond door een onder In
vloed van alcohol verkerende
automobilist aangereden en op
slag gedood.
Het ongeluk gebeurde op de se
cundaire weg naast rijksweg 13.
Vijf jongelui hadden hun brom
fietsen aan de kant van de weg
gezet omdat één van de tanks
leeg was. De Haag3e jongen
was juist bezig benzine uit één
van de andere bromfietsen over
te hevelen in zijn eigen brom
fiets, toen uit de richting Rot
terdam de 24-jarige Delftse tun-
dersknecht J. K. met grote snel
heid aankwam. De jongen werd
geschept en kwam op de motor
kap van de wagen terecht.
Ruim 60 m. verder kwam de
wagen tot stilstand. Hij was op
slag dood.
In Varsseveld zijn zaterdagnacht
twee liftende meisjes door een
personenauto aangereden. Een
van hen was op slag dood, de
ander moest met een schedelba-
sisfractuur in een ziekenhuis
worden opgenomen. Volgens de
politie treft dc automobilist
geen schuld.
