Joegoslavische
eilanden
PARTICULIEREN
IN GROEPSVERBAND
LEER JE DE
NOOIT KENNEN
IS DIKWIJLS
TE VERKIEZEN
BOVEN
TOERISTENSILO'S
Cres is het op een na grootste eiland in de Adriatische zee en heeft veel Veneti-
aanse eigenschappen tot de kanalen toe. De hoofdstad van het eiland, ook
Cres geheten, is helemaal droom.
m&m
- wf 1*
w'
•»W(V-
st
**#•-- -
l--'
tas§ra«ï<gÈ
i$" ?53^fc&sr-
De stranden van de Joegoslavische eilanden zijn grotendeels niet om juichend over naar
huis te schrijven. Ze zijn veelal klein, smal en modderig. Het nemen van een paar gymschoe
nen strekt dan ook tot aanbeveling.
Na-kaarten
over Holland
Bij uitgeverij Meulenhoff-Bruna
in Amsterdam zijn de eerste
vier afleveringen verschenen
van een nieuwe reeks toeristi
sche wegenkaarten, de MB-toer-
kaarten. Dit gelukkige klaver
blad heeft betrekking op de
Midden- Veluwe, de westelijke
Kempen. Noord-Limburg en
Zuidoost-Drente. In de loopvan
de komende maanden zullen
nog verschijnen: Midden-Lim
burg. Limburg. Benoorden Alk
maar, Rijk van Nijmegen, de
Friese Wouden, Zuidoost-Velu-
we. de Zuid-hollandse plassen
(West en Oost) en Zuid-Lim
burg. De kaartjes zijn gedrukt
«PtjtllUi*t van d- dij h2
centimeter, wat gebruik, ook in
uitgevouwen toestand, gemak
kelijk maakt. De gekozen schaal
1 50.000 maakt ze bijzonder
bruikbaar voor de wandelaar,
de fietser en de automobilist. Zij
hebben aan de MB-toerkaarten
een uitgelezen vraagbaak voor
hun dagtochten, weekend-trips
en vakanties in eigen land. MB-
toerkaarten zijn verkrijgbaar
bij de boekhandel, de warenhui
zen, de WV-kantoren en bij de
uitgever, afdeling toeristische
uitgaven. Singel 516 te Amster
dam, telefoon 020—24.08.85. Van
harte aanbevolen.
Tulpomania
in Haarlem
In 1973 verwierf het Frans Hals
museum in Haarlem een unicke-
verzameling van 49 aquarellen,
gemaakt in 1643 door Judith
Rnndnmha
boek is nu een tentoo
samengesteld „Tulpomania", die
van 5 april tot en met 9 juni in
dit oude Haarlemse museum te
zien is. Van 6 april tot en met
5 mei zal de tentoonstelling ook
elke avond bezichtigd kunnen
worden. Kaarslicht, bloemen en
muziek zorgen dan voor een
passende romantische entoura
ge.
De tulp bereikte Nederland via
Turkije in de tweede helft van
de 16e eeuw. Deze komst wordt
op de tentoonstelling in een
boeiende reeks aquarellen toe
gelicht. In de eerste helft van de
17e eeuw ontstond er een rage
in het tulpen kweken, die leidde
tot hevige speculatie en wind
handel. Het hoogtepunt van de
ze handel en tevens de onver
mijdelijke ineenstorting van de
tulpenmarkt vond plaats in
1639. Deexpositie geeft hiervan
een levendig beeld aan de hand
van schilderijen, prenten en
kunst- en gebruiksvoorwerpen
uit de 17e eeuw bijeengebracht,
waarop de tulp als motief voor
komt. Hieronder zijn tafelkle
den, vazen en hostiedozen.
fde slag
gspeelt,
oost
ruiten-
:uid nog
r blijft
west
klaver-
e. West
iiid
harten
alles
de kla-
-volgens
[z.n. de
'est met
Troeft
ruiten-
ampioen
nd 197
gespeeli
Belgrado Protesten dat het'
nog maar half tien was, dat we
al ontbeten hadden en dat we
de bus naar Rijeka toch pas
.over anderhalf uur hoefden te
halen, bleven zonder resultaat.
Onze Joegoslavische vriend
veegde alle tegenstrubbelingen
van tafel. Pula verlaten zonder
eerst frastaci te hebben ge
proefd is onmogelijk, drong hij
aan. En een kwartier later za
ten we dus in het Restoran
'Zagreb, allerlei soorten wijn
proevend totdat de Prstaci
klaar zou zijn. Het is een beken
de Joegoslavische truc om dat
zo lang mogelijk te laten duren,
maar uiteindelijk werd er toch
een enorme schaal gebracht vol
met lange mosselachtige
schaaldiertjes die door ervaren
diepzeeduikers in de rotsachti
ge diepten waren losgesneden.
Het kwam er uiteindelijk op
neer dat we ongeveer tot halver
wege Rijeka achter de bus aan
moesten rennen, maar wat
maakt het uit. „Brot" en „Mali
Losinj" waren de enige woorden
die we nodig hadden en een
kruier zou ons helpen de bagage
van de bushalte naar de juiste
boot te slepen. Dat was allemaal
goed en wel, maar toen we in
Rijeka a'ankwamen regende het
pijpestelen en hadden de
kruiers wijselijk hun intrek in
de gezellige café's genomen. Ze
waren ook alleen maar bereid
ons de weg te wijzen en hadden
weinig zin zelf een nat pak te
halen. Gelukkig bevond zich on
der hen nog één gelante schild
knaap, zodat we uiteindelijk
toch nog op tijd aan onze Joego
slavische eilandentocht konden
beginnen.
Na de eerste helft van de zes
uur durende tocht ineengedoken}'
onder een lekkend afdakje te
hebben doorgebracht, begonnen
we te twijfelen aan het plezier
dat er aan deze onderneming té
beleven was. Toen brak ineens
de zon door tijdens het binnen
varen van de haven van Cres,
hoofdstad van het heuvelachtige
eiland met dezelfde naam. Cres
is het op éénen na grootste ei
land in de Adriatische Zee en
heeft veel Venitiaanse eigen-
Op Mali Losinj word je je steeds meer bewust van de ontvolking, die hier
door de eeuwen heen steeds grotere vormen heeft aangenomen. Verlaten
dorpjes en stenen muren in het wijde, stille land vormen nu het enig bewijs,
dat hier eens een complete samenleving bestond.
Later keerden we nog even te
rug naar Osor, in het zuidwest
en van het eiland waar dit door
een dan verbonden wordt met
Losinj. Een opmerkelijk kerkje
uit de renaissance-tijd, onbetaal
bare manuscripten uitgestald op
stoffige planken, prachtige reli
gieuze versieringen en enkele
Romeinse overblijselen maken
een bezoek hier zeer de moeite
waard.
Naar het zuiden varend langs de
kustlijn wordt je je steeds meer
bewust van de ontvolking die
hier door de eeuwen heen steeds
grotere vormen is gaan aanne
men. Plotseling opduikende
heuveldorpjes (middeleeuws?
verlaten?) en lange stenen mu
ren vormen het enige bewijs
voor het feit dat hier eens een
complete samenleving bestond.
Toerisme, geholpen door de zeer
lage tarieven van de bootdienst
en, heeft het leven enigszins
doen terugkeren op de eilanden.
Losinj vormt hier een goed
voorbeeld van. Haar grootste
haven, Mali Losinj, bruist van
activiteiten; er staan tientallen
café's en restaurants aan de wa
terkant, en de nieuwe toeristen
hotels zijn keurig verborgen in
de grote denrtenbossen die meer
landinwaarts liggen. En voor
wie Veti Losinj, een kleinere
haven, aantrekkelijker toe-
schijnt: het ligt nog geen vijf
kilometer verderop.
Anderhalf uur varen en je bent
op Susak, mogelijk het vreemd
ste eiland in de wijde omtrek;
een spookeiland bijna met zijn
verlaten huizen, afbrokkelende
stenen trappen, een kerkhof dat
De Joegoslavische eilanden zoals Cres zijn tot nog toe gode zij dank ontkomen aan de
betonnen hotelmonsters, die het vasteland van Reyka tot Albanië hebben geannexeerd.
De sfeer is er nog gemoedelijk en landelijk; houwen zo.
meer op vervelende moddervel-
den, maar zij bieden voor bad
gasten een makkelijkere toe
gang tot het water dan de ge
bruikelijke Joegoslavische kie
zelstranden. Een paar canvas-
schoenen lossen echter alle pro-
boekdelen spreekt over huwelij-; blemen op dit gebied op.
ken binnen dezelfde familie en
wijngaarden waar de druiven
voor Prosek vandaan komen, de
zoete rode wijn die, samen met
wat vissserij en groenteteelt de
overgebleven bevolking in leven
houdt. Op zon- en feestdagen
(en voor toeristen met fototoe
stellen) kleden de jonge meisjes
schappen (zelfs grachten en ka- zich in vreemde uitstaande kos-
nalen); het schreeuwt werkelijk, tuums, zeer levendig en vaak
om aandacht, maar we hadden schokkend kort, gerekend naar
alleen tijd om wat kersen van
een oud vrouwtje in de haven
te kopen.
de maatstaf van de eilanden. De
veelbesproken zandstranden le
ken in mijn verwende ogen
.Goodbye John and Family
Stayed Here 1969" was er op
een zijmuur van een huis ge
kalkt. Diegenen die zich echt uit
de jachtige wereld willen terug
trekken kunnen hier zeker on
derdak vinden, zoals trouwens
bijna overal in Joegoslavië.
Maar een dag is al genoeg om
het hele eiland per voet te ver
kennen zonder te weinig tijd te
hebben voor een rustige en uit
gebreide lunch. Die kan je het
beste direct bij aankomst al be
stellen bij het enige retaurant,
als je tenminste verzekerd wilt
zijn van de beste vis: zubatac,
of anders bransin, orada of sal-
pa (ongeveer in die volgorde).
Tot Joegoslaviës grootste ple
ziertjes behoren de kleine fami
lierestaurants, die zelfs op veel
van de kleinste eilandjes nog te
vinden zijn. Het menu id in de
meeste gevallen beperkt, maar
je kan er bijna zeker van zijn
dat er de heerlijke Dalmatisehe
prsut (een visgerecht) te krijgen
is, of anders wel cevapcici (de
Joegoslavische versie van khe-
bab) en in ieder geval heerlijke
slaatjes en plaatselijke wijn
soorten. Ook al kan het voorko
men, zoals we in Uglijan ont
dekten, dat „de toeristen alle
boter op hebben gegeten".
Een echte ontdekkingsreis langs
de eilanden in de Adriatische
Sunair maakt van Hawaii betaalbaar paradijs
Hawaii, tot nog toe voor het gros van de
Nederlandse vakantiegangers een onhaal
baar en onbetaalbaar vakantieparadijs, is
dankzij directeur Herman Behrens van
Sunair in 1974 een serieus en razend aan
trekkelijk reisdoel geworden. Vanaf 1683
gulden vliegt deze touroperator u tussen
7 april en 29 december rechtstreeks per
Boeing 707 van Transavia van Schiphol
naar Honoloeloe.
Tijdens deze mammoet-vlucht met tussen
landing in het Amerikaanse Seattle wor
den gratis warme maaltijden en drankjes
geserveerd. Kleine extra's: voor de landing
op Hawaii krijgt men een Mai Tai-cocktail
en na aankomst wordt u door danseressen
verrast met de onvermijdelijke bloemen
krans.
Bij deze sensationeel lage prijs is een
verblijf van 15 dagen in het Sandcastle
hotel inbegrepen. Dit hotel ligt 7 minuten
van het strand en beschikt over een eigen
zwembad. Prefereert men een luxer hotel
dan heeft men de keuze uit Waikiki Village
(1820 gulden) en Ilikai (2077 gulden). Maal
tijden komen bij alle arrangementen voor
eigen rekening (vanaf 225 gulden extra kan
men bij voorbaat reeds half pension boe
ken).
Er bestaat ook de mogelijkheid om een
gedeelte van de vakantie door te brengen
op het tuineiland Kauai. U verblijft dan
in het luxe Kauai Sands hotel aan de
Wailua Rivier.
Hawaii is zowel de naam van een eiland
als van een eilandengroep in de Stille of
Grote Oceaan. Het werd in 1778 ontdekt
door de Engelsman James Cook en omge
doopt tot „Sandwich-eilanden", genoemd
naar de graaf, die zijn peperdure expeditie
financierde. Lang voordat Cook voet aan
wal zette was het op deze eilanden echter
al een komen en gaan geweest van allerlei
Polynesische stammen. Hawaii ligt rond de
Kreeftskeerkring op dezelfde hoogte als
Formosa en voor Nederlanders aan de
andere kant van de aardbol. De belangrijk
ste eilanden zijn Hawaii, Maui, Lanai, Mo-
lokai, Kauai en Niihau. Er wonen 100
miljoen mensen, de hoofdstad is Honoloe
loe op Oahu. Andere bij ons bekende
namen zijn die van de marinehaven Pearl
Harbor, waar de Japanners in 1941 een
deel van de Amerikaanse vloot vernietig
den, Molokai, eens een melaatsenkolonie,
waar pater Damiaan werkte, en Waikiki
met het legendarische, door vele zwijmel-
zangers uitbundig bezongen strand.
Er zijn twee seizoenen' de winter van
oktober tot april, die wat vochtiger is dan
de van mei tot september durende zomer.
De temperatuur van het zeewater voor
Waikiki Beach blijft het hele jaar 23 gra
den.
zee maak je overigens pas, als
je alles op eigen houtje onder
neemt. Met uiteraard alle risi
co's van het de bus missen, net
het verkeerde restaurant bin
nenstappen en net voor je neus
het laatste hotelbed in dat pitto
reske dorpje zien verhuren. Bij
georganiseerde reizen heb je
van dat soort dingen geen last:
daar is alles georganiseerd en
geüniformeerd. En dat is nu
juist, wat je tijdens een vakantie
in Joegoslavië zou moeten ver
mijden: die harde wet, dat je
drie keer per dag in hetzelfde
restaurant moet eten en dat je
14 dagen wordt geparkeerd in
een volkomen onpersoonlijk be
tonnen hotel, dat sprekend lijkt
op alle toeristenpakhuizen langs
zonnige stranden. Het gaat er
niet om de waarde, die je voor
je geld krijgt bij georganiseerde
reizen te bekritiseren. Maar als
je echt de atmosfeer wilt proe
ven, de mensen wilt leren ken
nen of zelfs maar de meest op
pervlakkige indruk wilt krijgen,
hoe het leven er in een bepaald
gebied uitziet, dan moet je je
zeker niet 24 uur per dag in een
grijze silo verbergen.
Daarom een kleine tip: voordat
de groge nieuwe hotels gebouwd
werden zaten de Joegoslaven
met een levensgroot huisvesting,
«probleem voor de toeristen. De
regering subsidieerde toen dan
ook huiseigenaren, die bereid
waren hun huizen op te knap
pen en accommodatie te schep
pen voor buitenlandse toeristen.
Die accommodatie is er op vele
plaatsen nog steeds en het is na
er.:g 2 Dek er. zelf; ;r, de m«5)
afgelegen buitenposten van Joe
goslavië heel wel mogelijk een
goede slaapkamer en een vor
stelijk ontbijt voor weinig geld
te vinden.
