Zeeridder Mees Toxopeus redde 251 mensen Sacharov publiceert boek in Amerika ZWAKKE KOHOUTEK WAS TE VERWACHTEN NEUTRALISME BEPALEND BIJ PROTESTANTISME TEGEN OPKOMST NAZI'S BIJ EVANGELISATIE GEEN EENRICHTINGSVERKEER Prof Oort in Zenit De gehuwde werkende vrouw (2) Randkrant KORTE METTEN Bisschop van Boisano ziet weinig heil in referendum KERK EN WERELD rui J DAG 1 MAART 1974 LEIDSE COURANT PAGINA 7 (Van een onzer verslaggevers) SCHIERMONNIKOOG Na een ziekte van enkele weken is op 't eiland Schiermonnik oog op 87-jarige leeftijd overleden de legendarische reddingbootschipper Mees Toxopeus. Hij was jarenlang schipper van de reddingboot „Insulinde", welke gestatio neerd lag in Oostmahorn. Hij was de initiatiefnemer tot het ontwerpen van deze eerste zelfrichtende reddingboot. Mees Toxopeus, die 251 ge redden op zijn naam heeft staan, werd voor zijn Stout moedige reddingen met vele hoge Nederlandse en buiten- landse onderscheidingen ver eerd. „Woest maar kalm", zo werd Mees Toxopeus getypeerd toen hij in 1971 zijn schip- persloopbaan aanving bij de N. Z. H. R. M. Eerst als schipper van de ,,C. A. den Tex" op Rottum en in 1923 als schipper op de „Insulin de", een nieuwe door Neder landers in Oost-Indië ge schonken reddingboot, die in datzelfde jaar werd gestatio neerd in Oostmahorn. Aan Oostmahorn werd toen als reddingsstation de voorkeur gegeven boven Schiermonnik oog, omdat dit eiland geen beschutte haven bezat. De „Insulinde" en Mees Toxo peus waren eigenlijk een en hij maakte er naam mee, zoals Dorus Rijkers dat in zijn tijd in de wateren rond Den Helder-Texel gedaan had. Van 1927 tot 1951 heeft hij met dit schip gevaren en er 251 geredden mee op zijn naam gebracht. Vlak voor zijn pen sionering in 1951 beleefde hij nog een groot ogenblik toen door een spontane actie van de Friese bevolking, een be drag van 50.000 werd bij eengebracht voor nieuwe motoren voor de „Insulinde". Opvolger van Mees werd zijn broer Klaas Toxopeus, reeds sinds 1929 stuurman op de „Insulinde". Het reddingswe zen zat de familie Toxopeus kennelijk in het bloed, want ook de zoon van Mees is red dingbootschipper geweest, namelijk op de „Brandaris" en de „Carlot" op Terschel ling. Na enige omzwervingen vestig de Mees zich na zijn pensio nering op Schiermonnikoog. Zijn huisje op Schier is bijna een museum, zoveel onder scheidingen prijken er aan de wand en op de kasten. Tal rijk zijn de Nederlandse en buitenlandse onderscheidin gen, alsmede gouden en zil veren siervoorwerpen welke werden geschonken als dank voor bewezen diensten. De belangrijkste: grote zilveren medaille met getuigschrift KNZHRM (1918). Zilveren medaille van de Duitse kei zer en zilveren medaille Duitse reddingmij (1918), eremedaille in zilver verbon den aan de orde van Oranje Nassua (1924) gouden me daille van de koning van Zweden (1928), kleine gouden medaille van Duitse regering (1930), grote gouden medail le KNZHRM (1935), zilveren medaille Duitse reddingmij (1936), medaille Duitse Rode Kruis (1936), kleine gouden medaille Duitse reddingmij (1942), kleine zilveren me daille KNZHRM (1945), voor bewezen diensten in oorlogs tijd), gouden Tilanus-Me- daille van Ned. Ver. Voor EHBO (1948), ridder in de orde van Oranje Nassau (1949), Kruis van verdienste in de orde van de leeuw van Finland (1949), ereburger van Nieuwe Pekela (1951). 't Toeval wil dat de „Insulinde zijn laatste redding (in 1965) uitvoerde benoorden Schier monnikoog. Het betrof de Noorse coaster „Jodelta". Het schip zonk en de volgen de dag spoelde een alumi nium sloep van het schip aan op het Schiermonnikoger strand. Een paar dagen later werd deze door de strand vonder verkocht en Mees Toxopeus werd eigenaar. Achter zijn huis in de tuin bouwde hij er eigenhandig een kajuit op en noemde zijn nieuwe aanwinst „Boogma ker" (de Nederlandse verta ling van de Griekse naam Toxopeus. Met dit schip zwierf hij de laatste jaren door het Friese waterland en ook op het wad was hij een geregelde verschijning. MOSKOU, (AP) De Russische natuurkundige Andrej Sacharov heeft bekend gemaakt dat in de Verenigde Staten binnenkort een verzameling zal worden uitgege ven van de openbare verklarin gen die hij in de afgelopen ja ren heeft afgelegd. In een commentaar op het bericht in het Westduitse blad Bild Zei- tung dat het boek „Sacharov spreekt" in april zal worden ge publiceerd, zei de natuurkundi ge dat de inleiding „onder meer" een beschrijving bevat van een gesprek dat hij eens met de vroegere Russische lei der Nikita Kroetsjev heeft ge voerd over de gevaren van kernproeven. Hij wilde geen verdere bijzonder heden over het boek bekend maken, maar voegde er wel aan toe dat de titel was gekozen door de Amerikaanse uitgever. Sacharov was een van de belang rijkste leden van het Russische team van kerngeleerden dat de Russische atoommacht ont wierp. Hij wordt soms de „va der van de Russische waterstof bom" genoemd. In de jaren zestig hield hij op met zijn werk aan het Russische 'kernwapenprogramma omdat hij zich zorgen maakte over de problemen waarmee hij door zijn werk de wereld had opge scheept. Sindsdien houdt hij zich bezig met theoretisch werk, dat niets met de ontwikkeling van wapens heeft te maken, en raakte hij steeds meer betrokken bij de beweging voor de burgerrechten in de Sovjet Unie AMSTERDAM (ANP) „De wat teleurstellende helderheid van de komeet Kohoutek bij zijn nadering tot de zon was eigen lijk te verwachten geweest", schrijft de astronoom prof. dr. J. H. Oort in het maandblad Ze nit. Prof. Oort baseert deze uit spraak op een onderzoek dat hij in 1951 samen met de toen bij hem in Leiden studerende Maarten Schmidt deed naar de fysische eigenschappen „van wat wij toen .nieuwe' kometen noemden". „Dat onderzoek vloeide voort uit een ontdekking dat de kometen die wij hier te zien krijgen oor spronkelijk afkomstig zijn uit een enorme zwerm die zich bij na tot aan de dichtstbijzijnde sterren uitstrekt. Sommige, zoals de komeet van Kohoutek, komen linea recta uit deze zwerm. Andere, zoals die van Halley, zijn in hun leven al vefle malen langs de zon gekomen. „Schmidt en ik vonden dat de hel derheidstoename van een .nieu we' komeet die de zon nadert veel geringer is dan die van een oude zoals Halley. Voorspel lingen over de helderheid van Kohoutek waren gebaseerd op het gemiddelde gedrag van ko meten en hadden geen rekening gehouden met het genoemde „Tlieo de Jong was oplichter NIJMEGEN (ANP) Drie jaar nadat hij een aantal meisjes in Nijmegen had opgelicht is de pseudo-Theo de Jong door enke le van zijn slachtoffers ontmas kerd. De 28-jarige Nijmegenaar, die j zich onder valse voorwendsels I voor zeker 5500 heeft verrijkt is in ziijn woonplaats ingesloten. De man die zich bediende van de naam van de populaire spe-1 Ier van de Nijmeegse eredivi sie-club NEC (thans verbonden aan Feyenoord) Theo de Jong, j vroeg en kreeg geld te leen van i meisjes met wie hij relaties aanknoopte. Zij hoorden nadien i niets meer van hem. Van het j „geleende" geld is niets meer i over. verschil tussen nieuwe en oude. Daardoor kwam men tot veel grote helderheden. „De oorzaak dat nieuwe kometen bij hun na- IADVERTENTIE) dering tot de zon minder sterk j in helderheid veranderen dan oude, schuilt in het feit dat nieu- we kometen zoveel vluchtige gasten bevatten, dat zij al op grote afstand van de zon begin nen te verdampen, waarbij dan tevens stofdeeltjes worden los gemaakt. Zij tonen daardoor op die grote afstand een veel grote re helderheid dan zou corres ponderen met hun werkelijke grootte", zo schrijft prof. Oort in Zenit. Kol. Spronk commandant Marechaussee DEN HAAG (ANP) Per I mei a.s. is tot commandant van de 1 Koninklijke Marechaussee be- j noemd kolonel E. N. Spronk uit I Den Haag. Hij volgt in deze funktie generaal-majoor N. Meijer op. aan wie op grond van het overschrijden van de 55-jarige leeftijd eervol ontslag uit de dienst zal worden ver leend. Kolonel Spronk. die 52 jaar is, Is op dit moment chef staf van de Koninklijke Mare chaussee. fiscale flitsen fiscale flitsen Indien de gehuwde vrouw meewerkt in de on derneming van haar man, wordt een deel van de met deze onderneming behaalde winst toege rekend aan de vrouw en tot haar inkomen gere kend. Werkt de vrouw 2.000 uur of meer per jaar in de onderneming, dan wordt 1/3 van de naar het normale tarief te belasten winst, met een minimum van 3.188 gulden en een meximum van 15.940 gulden aan haar toegerekend. Werkt zij tussen de 1.000 en 2.000 uur per jaar dan be draagt de toerekening 1/5 van de behaalde winst, met een minimum van 3.188 gld. en een maximum van 9.564 gulden. Werkt zij tussen de 600 en 1.000 uur per jaar, dan wordt 3.188 gul den toegerekend. Ook al heeft de man met zijn onderneming een verlies behaald, dan vindt toch een toerekening ten bedrage van 3.188 gul den plaats. Het verlies wordt daardoor ver groot. In een dergelijke situatie kan rolwisseling gevraagd worden. Ook het spiegelbeeld van deze regeling, nl. dat de man meewerkt in de onderneming van zijn vrouw kan voorkomen. Indien het inkomen van de gehuwde vrouw grotendeels bestaat uit aan haar inkomen van de gehuwde vrouw groten deels bestaat uit aan haar toegerekende winst uit de onderneming van haar man, krijgt zij niet zelf een aanslag. De door haar verschuldig de belasting wordt wel zelfstandig berekend, maar begrepen in de eanslag van haar man. Bestaat het inkomen van de gehuwde vrouw uit sluitend uit aan haar toegerekende winst uit de onderneming van haar man, dan doet zij aan gifte van haar inkomen in het aangiftebiljet a of b van haar man. Het biljet wordt dan getekend door de man en de vrouw. Rolwisseling (studentenechtpaar): De gehuwde vrouw, ingedeeld in tariefgroep 1, heeft een aanmerkelijk lagere belastingvrije som dan haar man, ingedeeld in tariefgroep 4. Indien de vrouw inkomen geniet en de man niet, werkt dit zeer nadelig. De echtelieden kunnen echter aan de inspecteur een verzoek doen om van tarief groep te wisselen, de vrouw wordt dan inge deeld in groep 4 met eventueel recht op kinder aftrek en bejaardenaftrek. De man verhuist naar tariefgroep 1 (opgemerkt wordt, dat de persoonlijke verplichtingen en de buitengewone lasten bij de man blijven). Het verzoek dient schriftelijk te worden gedaan aan de inspecteur. Het dient van de handteke ning van de man en van de vrouw te zijn voor zien. Voor de loonbelasting kan rolwisseling in de loop van het jaar worden verzocht. Voor de inkomstenbelasting wordt het verzoek bij de aangifte gevoegd. Indien een verzoek wordt ge daan, volgt altijd een aanslag inkomstenbelas ting. Voorwaarde bij de rolwisseling is echter, dat het onzuivere inkomen van de, hier to lande wo nende, man beneden zijn oorspronkelijke belas tingvrije som blijft. Rolwisseling is voordelig bij een studentenechtpaar waarbij de man studeert en eon laag of geen inkomen heeft en de vrouw werkt en een relatief hoog inkomen geniet. Ook kan rolwisseling worden gevraagd, Indien de man met zijn onderneming, waarin zijn vrouw tenminste in belangrijke mate meewerkt, een verlies lijdt. fiscale flitsen fiscale flitsen Nu is ook het Grand Hotel uit het Schevenmgse gebit ge- trokken. De verstandskies was al weg. Welvaart Een Chinese zakenman in Hongkong heeft ruim 83.000 gulden betaald om in het be at te komen van een kente ken voor zijn auto, dat be staat uit de nummers 8888. Bij Chinezen betekent het ge tal 8 welvaart. Heeft die man ook zonder dat begeer de kenteken niet over te kla gen. Als het Kamerlid Klelsterlee niet harder leert lopen, haalt hij straks de laatste goedko pe trein ook niet. De KVP wil nu Fanny Flan kers Koen benaderen of zij zin heeft in een politieke car rière. Boom Eert Duitse deskundige heeft berekend, dat een 100-jarige beuk ongever 250.000 gulden waard is. Hij heeft dit uitge rekend naar aanleiding van de boete van 3000 gulden, die een inwoner van Almelo kreeg opgelegd omdat hif zonder vergunning een 100 jaar oude, 25 meter hoge boom had gekapt, met een kroonbreedte van 15 meter. Om een dergelijke boom te vervangen, zo heeft de Duit ser, directeur van de afde ling beplantingen van de ge meente Frankfort, becijferd, moet men 2500 jonge lw keu ken planten. En dit komt op ongeveer een kwart miljoen gulden te staan. Het bladop pervlak van een beuk van 100 jaar is ongeveer 160.000 vierkante meter. De zuur- stofproduktie is voldoende voor tien mensen. Bovendien is het stofgehalte van de lucht in een boomloze straat ruim driekeer zo groot als in een straat met bomen, zo voegt de deskundige cr nog aan toe. Dokter „Help de dokter verzuipt" moet een leuke film zijn, vol gons onze deskundige criti cus. Het schijnt dat er nu een film op stapel staat over alle misstanden in de Neder landse gezondheidszorg, met als titel „Hoera, de dokter verzuipt". Vrouw, AR, CHU en SGP in Culam- borg gaan al jaren samen onder de naam Protestants Christelijke Groepering. Daar is nu een einde aan ge komen. Oorzaak: De CHU had een vrouw op een niet verkiesbare plaats gezet voor de komende gemeente raadsverkiezingen en de SGP wilde niet medeverantwoor delijk zijn voor een lijst waarop een vrouwspersoon staat. De SGP komt nu met een eigen lijst uit. Laatste stelling Hoewel het Europees Sociaal Handvest voor elk beroep ge lijke kansen en gelijke beta ling eist voor mannen en vrouwen, zal dit in de he- roepssport voorlopig wel on haalbaar zijn. „Ik ben erg blij met het boek, want het is helemaal geen re den om te toasten op onze hou ding gedurende de bezetting van ons land door de Duitsers". Aldus reageert de bekende Am sterdamse emeritus-predikant dr. J. J. Buskes, op het bij uit geverij Spectrum verschenen boek „Protestants Nederland en Duitsland 1933-1941" van de hand van de historicus dr. Ger van Roon. laars. Met uitzondering van bijvoorbeeld de remonstrantse broederschap die het vluchtelin genbeleid van de regering ter discussie stelde, hielden de pro testantse kerken zich afzijdig", aldus de schrijver tijdens de presentatie van het boek in Am sterdam. „En terwijl er alom juist grote verwachtingen wer den gekoesterd ten aanzien van de hulpverlening door Neder land". In zijn boek komt dr. Van Roon Dr. Van Roons stelling is dat de tot de conclusie dat protestants inval van Duitsland in mei'40 Nederland in de jaren 1933 tot geen strikte grens was voor wat 1941 allesbehalve solidair was betreft de standpuntbepalingen met diegenen die vertrapt dreig- in Nederland, maar dat deze den te worden onder da nazi- werden beinvloed door de ge beurtenissen in Duitsland in de jaren dertig. Karakteristiek voor deze jaren was de socialis ten- en communistenhaat, die een belangrijke rol speelde in de protestantse meningsvorming terwijl evenmin de economische belangen uit het oog werden verloren als het ging om een standpuntbepaling tegenover de toekomstige bezetter. Zo was bijvoorbeeld Colijn tegen een verbod van de NSB van Mussert ook al gezien de „moei lijke onderhandelingen" die op dat ogenblik gevoerd werden over de belangen die zowel Ne derland als Duitsland in het voormalige Nederlands-Indië hadden. Slechts de kleine minderheden vervulden de taken die de ker ken eigenlijk hadden moeten on dernemen" aldus Van Roon, die komende volksraadpleging. eraan toevoegde dat deze min derheden er helaas niet in zijn geslaagd tenzij een kerkelij ke autoriteit „om' ging de grote groepen van het protes tantse volksdeel te overtuigen. Wel heeft de specifiek kerkelij ke pers een duidelijke functie vervuld als motivator van wat er werkelijk aan de hand was. Ten aanzien van het vluchtelin genprobleem in die jaren merkt Van Roon op, dat ondanks gel delijke garanties van diakonieën in den lande de mogelijkheden op dit stuk van zaken onvol doende zijn benut. Officieel heette dat dat Nederland onmo gelijk blijvend een groot aantal vluchtelingen zou kunnen opne men. Maar het was al moeilijk in protestantse kring comité's te vormen die de vluchtelingen op vingen en begeleidden. De schrijver taxeert de invloed van het neutralisme In protes tantse kringen ten aanzien van de eerste fase van de bezetting door nazi-duitsland dan ook als „bijzonder groot". Het heeft bo vendien erg veel in de stand puntbepalingen en meningen doorgewerkt. Zijn boek is gebaseerd op een uit gebreid bronnenonderzoek in binnen- en buitenland en gaat terug op materiaal uit vieren tachtig archieven. De auteur is uitgegaan van feiten die vooral terug te vinden zijn in brieven, notulen, verslagen van bespre kingen en artikelen in persorga nen en bouwt daarmee een zeer gevarieerd beeld op van het protestantse volksdeel met be trekking tot nationaal-socialis- tisch Duitsland, vanaf de op komst van Hitier en de zijnen tot in het eerste jaar van de be zetting van ons land. Paus Paulus heeft vrij dag 27 september bepaald als openingsdatum voor de synode van bisschoppen 1974, waar op zal worden besproken hoe de christelijke boodschap in de moderne wereld moet worden gebracht. De synode wordt de 4de van deze aard sinds paus Joannes de instelling van bis- schoppn-synodes in 1965 bekend maakte. De eerste drie synodes werden gehouden in 1967, 1969 en 1971. De rechtbank in de Sowjst- republiek Georgië heeft drie leden van de secte Jehova's getuigen tot gevangenisstraffen veroordeeld „wegens zieltjes- winnerij onder kinderen". Het blad „Zarya Wostoka" schrijft, dat de secte in de bossen bij Soekhoemi een bijeenkomst had gehouden, waarop zou worden gebeden. Maar in plaats daarvan was gepredikt en propaganda gemaakt, het geen verboden is bij de wet. De groep, aldus het blad, had meer dan twintig kinderen meegenomen en hen laten meedoen aan een spel. Volgens een door het voor lichtingsbureau van de Luther se Wereldbond gepubliceerde statistiek zijn er momenteel circa 72,3 miljoen Lutheranen op de wereld: 58,07 miljoen in Europa, 9.06 miljoen in de V.S. en Canada, 2.38 miljoen in Azië, 2,29 miljoen in Afrika en ruim een half miljoen in Au stralië. Nicuw-Guinea en Nieuw-Zeeland. Het aantal ge lovigen is gedaald In verschei dene delen van Europa (vooral Oost-Duitsland) en Noord- Amerika, maar sterk gestegen in Afrika, Azië en ZuldAmerika. Paul Paulus heeft tijdens de generale audiëntie op Aswoens dag gezegd, dai de vastentijd niet tot doel heeft „de mens te vernederen of bedroefd te ma ken", maar hem door gebed, boete en vasten wil brengen tot een „heroveren van het verloren paradijs". De paus riep de aanwezigen op de „wij ze en schokkende" uitspraken van het boek Prediker te le zen, dat begint met de woor den: „IJdelheid, alles is ijdel- heid." De woordvoerder van het Vaticaan prot. Alessandrlnl heeft ontkend, dat op 18 maart een bisschoppenconferentie over Jerusalem zal worden ge houden. Dit was medegedeeld door Maximus V. Haklm, pa triarch van de Grieks-katho lieke kerk voor het oostelijk deel van 't Middellandse Zee gebied. Volgens prof. Allessan- drini komt op genomde dag al leen de pauselijke commissie voor de herziening van het oosters kerkelijk recht voor het eerst bijeen. Evangelisatie gebeurt niet in eenrichtingsverkeer. De wereld heeft vragen aan de kerk en haar boodchnp. Voor deze vra gen moet de kerk openstaan. Ze kan onmogelijk een oproep tot „bekering" richten tot do wereld, als zij die oproep niet tegelijkertijd richt tot zichzelf. Dit staat in een nota van het studiesecretariaat missionaire vorming van de Nederlandse Missieraad. De nota is opge steld naar aanleiding van het Romeinse rapport; „de evan gelistic van de hedendaagse wereld" voor de bisschoppen conferentie 1974. De nota van de Nederlande missieraad is een belangrijke bijdrage voor het definitieve synoderapport. De nota meent dat in het Ro meinse rapport evangelisate teveel wordt voorgesteld als eenrichtingsverkeer. Bovendien zijn verschijnselen zoals de crisis in traditionele waarden en de pluriformiteit binnen de kerk geplaatst onder het hoofd „belemmeringen", terwijl de missieraad hierin eerder een uitdaging ziet aan de kerk om zich te confronteren met nieu we en actuele opgaven. Tevens wordt aangedrongen op meer samenwerking met de andere christelijke kerken op het gebied van de evangelisa tie. Ook met nieuwe niet-kerke- lijke acties zou dit meer moe ten gebeuren. Hernieuwde mis sionaire evangelisatie zal vol gens de nota ook moeten aan sluiten bij het zoeken naar ge luk en de bevrijding van de hedendaagse mens en bij zijn pogingen hieraan gestalte te geven door de opbouw van een rechtvaardige maatschappij. De nota dringt in dit verband aan op beperking van prodtfk- tie- en consumptiedrang en een analyse van machtstructuren en systemen van rijke landen met het oog op hun feitelijke en mogelijke onderdrukking van de derde wereld. Boven dien zou er stelling genomen moeten worden tegenover de fascistische regiems ter verde diging van dc rechten van de mens op bevrijding en humane zelfontplooiing. Het huwelijk Is naar katholie ke opvatting onontbindbaar en deze onontbindbaarheid is een groot goed, naar de ervaring leert. Niettemin moet en kan een christen, die van de onont bindbaarheid van het huwelijk overtuigd is ,zich afvragen of hij ook diegenen mag verplich ten dlc er anders over denken. Dit heeft de bisschop van Boi sano, Joef Gargitten tegenover journalisten gezegd, naar aan leiding van het komende refe rendum in Italië over de wet op de echtscheiding. Volgens de bisschop heeft het concilie zich duidelijk uitgesproken over de veelvoudigheid der meningen. Het bisdom Boisano zal in elk geval zich afzijdig houden van een strijdbare dis cussie. Mgr. Gargitter is daar mee de eerste Italiaanse bis schop, die zich openlijk kri tisch heeft uitgelaten over de komende volksraadpleging.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1974 | | pagina 7