„Simpele Fons wordt
waarschijnlijk mooiste
rol van mijn leven"
DEMETRIUS DE ZILVERSMID
BIJBELS TV-SPEL MET JOHNNY
KRAAYKAMP IN DE TITELROL
VEELZIJDIG PROGRAMMA
IN „UIT DE KUNST"
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE MORGEN
RADIO VANAVOND
RADIO MORGEN
TERUGBLIK
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 22 FEBRUARI 19»
Paul Brandenburg:
Paul Brandeburg, acteur te Am
sterdam, is na de aflevering
van de tv-serie „Merijntje Gij
zen", waarin hij de rol van sim
pele Fons speelt, overstelpt met
telefoontjes. Stuk voor stuk
complimenten van mensen die
getroffen waren door deze crea
tie. Er was er een bij van een
hoofdonderwijzer van een imbe-
cielenschool, die vertelde dat hij
in simpele Fons precies die
trekken had herkend welke hij
de hele dag om zich heen ziet.
Paul: ,,Het is waarschijnlijk de
fijnste rol die ik ooit in mijn le
ven heb gespeeld, al weet ik na
tuurlijk niet Wat de toekomst
brengt. Ik heb zelf uiteraard
ook gekeken en voelde precies
aan wat Leo Beijers als de Kruik
ook al onder woorden heeft ge
bracht, nl. een enorme sterke
betrokkenheid met de figuur die
je uitbeeldt. Ik heb de uitzen-
din gop de videoband opgeno
men en direct na afloop afge
draaid. Toen het was afgelopen
viel er een grote stilte en leegte
om me heen. Een heel eenzaam
gevoel in een andere, stille we
reld. Als de kijkers dat ook zo
ervaren hebben, is dat voor mij
als acteur een reden om daar
heed erg dankbaar voor te zrjn".
Simpele Fons is, zoals-ie is gete
kend door A. M. de Jong, een
zwakzinnige met een aannleg tot
krankzinnigheid. Hij is sterk als
een beer en wordt In het dorp
veel gevraagd voor het verzet
ten van zware karweien. Maar
hij heeft een panische angst
voor de dood en voor geweld,
dat hem wordt aangedaan. Me
rijntje beschermt hem daarte
gen en Merijntje wordt zijn gro
te vriend, van wie hij aHes ac
cepteert. Simpele Fons is bang
voor mensen, althans voor die
mensen die hem plagen. Rust
vindt hij bij de dieren en op
zijn beurt maakt hij de dieren
rustig. Fons praat met paarden.
Het is alsof paarden hem ver
staan. Simpele Fons wordt he
vig in de maling genomen, o.a.
in het vervolg van de serie door
een vrouw, die hem ook verleidt.
Dan gaan bij simpele Fons alle
remmen los, hij wordt krankzin
nig, gevaarlijk.
Paul: „Hoe maak je zo'n rol? Je
leest het boek. Je praat het
door met de regisseur. Je houdt
Je ermee bezig. Ik vond het een
gelukkige omstandigheid, dat
eerste de studio-opnamen wer
den gemaakt en later pas de
buitenopnamen. In de studio
heb ik drie weken kunnen repe
teren. Dat gaat daar beter dan
in de openlucht. Daar heb Ik me
vertrouwd kunnen maken met
de figuur van simpele Fons.
Dat heeft bloed, zweet en tra
nen gekost, ik zeg het eerlijk".
Van huis-uit acteur leidt Paul
Brandenburg een bemidde
lingsbureau voor artiesten, Ac
tors Enterprise, dat hem een
hele dagtaak verschaft. Daar
naast kan hij het echter niet la
ten te acteren. Binnenkort begint
hij aan de repetitie voor Fal-
staff in de Vrolijke Vrouwtjes
van Windsor van William Sha
kespeare, een stuk dat wordt
uitgebracht door de Noorder
Compagnie. Maar de komende
avonden met Marrjntje op de tv
zal hij vrij houden voor het be
kijken van zijn eigen rol.
Paul: „In de volgende uitzendin
gen komen de zwakzinnige trek
ken in srmpele Fons nog veel
sterker aan bod. Ik hoop dat die
even goed overkomen bij de kij
ker, want als acteur ben ik
enorm betrokken bij dSe kinder
lijke, krankzinnige man die sim
pele Fons heet".
TON OLIEMULLER
Geïnspireerde Paul
kamp. Hij vertolkt naast Coen
Flink de hoofdrol In het tv-spel
Johnny Kraaykamp als Demetrius de zilversmid.
„Demetrlus de zilversmid", dat
het IKOR vanavond via Ned. I
om 22.S0 uur uitzendt.
Het verhaal over Demetrius staat
in de bijbel in het boek der
Handelingen hoofdstuk 19. Apos
tel Paulus, gespeeld door Coen
Flink, is in Efeze (Klein Azië)
en begint hier en daar al enige
aanhang te krijgen voor het
nieuwe leer van Jezus. Efeze
was b die tijd een belangrijk
handelscentrum, de schakel tus
sen de oosterse en de westerse
wereld. Efeze was ook beroemd
om zijn stadion, zijn orakel, zijn
badhuizen en vooral om de tem
pel van de godin Diana (een
van de zeven wereldwonderen).
Van het beeld van Diana zei
men dat het uit de hemel geval
len was en dat er genezende
kracht van uit ging. De zilver
smeden van Efeze hadden een
bloeiende handel in souvenirs:
kleine zilveren Dianatempeltjes
en beeldjes. Een van de zilvers
smeden, Demetrius, wordt bang
dat de nieuwe godsdienst van
Paulus hun handel in gevaar zal
brengen. Hij weet een grote het
ze te ontketenen tegen het chris
telijk geloof. De stadssecretaris,
de vertegenwoordiger van het
Romeinse gezag, roept Deme
trius bij zich en beveelt hem
zich rustig te houden. Paulus
stuurt hij de stad uit. Demetrlus
kiest eieren voor zijn geld. Hij
bekeert zich tot het christen
dom, omdat hij in de verkoop
van de crucifixen en Maria-
beeldjes een betere handel ziet
dan in zijn beelden van de go-
Efeze al eeuwenlang een Ma-
din Diana. De ifronde wil dat
ria-bedevaartsplaats is gewor
den en dat er weer een bloeien
de souvenirhandel is.
Vrijwel alle teksten van Paulus in
dit stuk zijn direct of indirect
ontleeund aan zijn Brieven. De
gebeden voor Diana en de orakel
spreuken zijn dezelfde die In
Efeze gebruikt werden. In de
dialoog van de Romeinen zijn
fragmenten van Suetonius, een
kroniekschrijver uit die tijd,
verwerkt.
Het televisiespel' is eigenlijk ge
schreven als eerherstel voor
Paulus. Men ziet hem vaak als
de grote dogmaticus van het
eerste christendom. Maar als
men ziet in welke omstandighe
den hij werkte en tegen welke
misverstanden hij moest optor
nen, terwijl aan de ande
re kant allerlei mensen probe
ren zijn leer voor hun eigen
karretje te spannen, dan zijn
zijn woorden betekenisvoller en
emotioneler dan men zou ver
moeden.
Demetrius heeft afgezien van zijn
commerciële argumenten, gelijk
als hij zegt dat een nieuwe be
weging als die van Paulus de
mensen veel zal afnemen van
wat hun dierbaar is. Hij heeft
door dat het jonge christendom
meer is dan alleen een mode
verschijnsel en dat het veel
mensen zal wakker schudden.
„We zijn op het idee voor dit tele
visiespel gekomen", zegt regis
seur Wilbert Bank, „naar aan
leiding van het verhaal over de
bedevaart naar Lourdes, dat
Cherrie Duyns zo'n half jaar ge
leden in de Haagse Post publi
ceerde. Het commerciële aspect
van de godsdienst is een inte
ressant onderwerp. Natuurlijk
geldt dat niet alleen voor de
godsdienst, all heldnverering
wordt door de commrcie uitge
buit. Ik doel nu op de levendige
handel in posters van Lenin.
Marx etc. We hebben Johnny
Kraaykamp voor de hoofdrol
gevraagd, omdat hij gewoon
een geweldig acteur is. Toen de
plannen voor het stuk vorm kre
gen viel al vrij snel de naam
van Johnny Kraaykamp voor de
rol van Demetrius. Hetzelfde
geldt voor Coen Flink. Volgens
mij kon alleen hij de rol van
Paulus vertolken. Het was voor
ons een echt probleem, dat
Johnny Kraaykamp als komiek
bij het publiek bekend is. Ik heb
hem in het theater serieuze rol
len zien spelen, waar ik nog
steeds van onder de indruk
ben".
Johnny Kraaykamp heeft er geen
last van dat er misschien ten
onrechte om hem gelachen zal
worden. „Er zijn nu eenmaal
mensen met een zogenaamd
Johnny Kraay kamp-allergie,"
zegt hij.
„Die mensen barsten In een scha
terlach uit als zij mij zien. Het
maakt niet uit of dat mi privé,
in een serieuze of een komische
act is. Om Johnny moet gela
chen worden. Klaar. Dergelijke
serieuze rollen vind ik een ple
zierig ondrbreking van mijn
werk als komiek. Demetrius
vind ik een aardige man. Voor
hem is geld geld. Dat ben ik
met hem eens. De tijd, waarin
het stuk speelt, heeft me altijd
geïnteresseerd. Ik lees vrij veel
in de bijbel. Het verval van het
Romeinse rijk met name van
Rome vergelijk ik altijd met de
val van Berlijn in de tweede
wereldoorlog. De buitensporige
decadentie van de top, bevel op
volgen of sterven. Eigenlijk is
dat in vele delen van de wereld
nog zo. Daarom geloof ik dat
het stuk tijdloos is. Het zou me
niets verbazen als na afloop ge
schokte kijkers het IKOR bel
len. Het blijkt nog altijd dat
mensen liever met oogkleppen
blijven lopen dan dat ze de
waarheid accepteren".
Demetrius de zilversmid is hoewel
het af en toe wat traag gespeeld
wordt, een Interessant tv-spel.
Het is Wilbert Bank gelukt
voortdurende spanning aai
houden. Het slot, de bekering
uit zuiver commerciële overwe
gingen van Demetrius, het eni
ge deel van het stuk dat niet
authentiek ls, Is onverwacht.
Het zeer actuele probeem van
de rashandelsman wordt op een
verrassende wijze belicht.
ROELFIEN SANT.
HOU HET SCHERM IH 'T OOG
In het programma „Uit de
kunst", wordt (onder voorbe
houd van wijzigingen) aandacht
besteed aan twee toneelstukken:
„The Family in Heaven", ge
schreven en geregisseerd door
Lodewijk de Boer en gespeeld
door de gehele tableau de la
troupe van toneelgroep The Fa
mily: als tweede toneelstuk
„Wilden" geschreven door
Christopher Hampton en ge
speeld door Zuidelijk Toneel
Globe onder regie van Adrian
Brine. Fragmenten van vermel
de toneelstukken worden aange
vuld met een discussie over het
veel omstreden rapport van de
afdeling Toneel van de landelij
ke Raad voor de Kunst. Voorts
komen aan de orde de tentoon
stelling van de Zweedse beeld
houwer Calle Ornemark in de
molen Adam te Delfzijl. Calle
Ornemark maakt houten sculp
tures van kleine tot huizenhoge
ICleo Laine, vanavond
Vóór 7 concerten,
„Uit de kunst"- tót 1 maart in Nederland
b 1 .noiolzog MjUai -
afmetingen: het gekste boek
sinds tijden: de verzinsels van
vader Wapper; oud Gandalf me
dewerker Arne Zuidhoek heeft 4
jaar aan dit boek gewerkt: het
werd een sprookjesboek en een
stripboek en een kunstboek
(Uitgeverij Fontein); Zangeres
Cleo Laine komt van 23 februari
t/m 1 maart weer naar Neder
land voor 7 concerten: in dit
programma zingt zij „I love
you Porgy" uit Porgy and Bess
van George Gershwin.
Tenslotte „Kinderkleding door de
eeuwen en in de toekomst",
naar aanleiding van de tentoon
stelling in het Centraal Museum
te Utrecht.
Ned. II. 22.50 uur.
Gulden de man
Vanavond wordt deel zes uitge
zonden van het TROS-program-
ma ,,'n Gulden de man", waar
in een verborgen camera geesti
ge en/of pikante situaties op
neemt, waarvan het einde pas
wordt vertoond, nadat een panel
in de studrio dit einde heeft ge
probeerd te raden. Aan één on
derwerp kunnen kijkers thuis
deelnemen tegen een gulden de
man.
Ned. I. 19.20 uur.
De FBI
In de misdaadserie De FBI, geba
seerd op misdaadarchieven van
de FBI, komt deze organisatie
in actie wanneer het bijna te
laat ls. Een Impresario, sterk
afhankelijk van een geldwoeke
raar, wordt inelkaar geslagen
door handlangers van die woe
keraar. Dan pas grijpt de FBI
in.
Ned. I, 21.20 uur.
Cineac
In de vooravond zendt de KRO-te-
levisie het familieprogramma
„KRO-Cineac" uit. Het bevat
ditmaal afleveringen van de te
kenfilmseries Porky Pig" en
„Bugs Bunny", de films „de
Isaakkathedraal in Leningrad",
„Dierenleven in Australië" en de
zesde aflevering van „Avontuur
in Nieuw-Zeeland": „In de
Grotten".
Ned. II, 19.05 uur.
Hit|ournaal
Vanavond wordt uitgezonden de
vijfde aflevering van de uit zes
delen bestaande serie „Hitjour
naal" met internationale hits uit
vroeger jaren. Deze aflevering
bestrijkt de periode 1924-1926.
Men hoort onder meer Making
Whoopee, Stardust, Weisser
Plieder, Sonn Boy. In einer
kleiner Konditorei, Macky Mes-
ser, I can 't give you anything,
Let's do it, Ain't she sweet en
Ramona. De medewerkenden
zijn Graham Bonney ,Erik Sil
vester, Ulla Norden, Martin
Arnhold, Ann Michel, Jacques
Raymond en Ruth Rex.
Ned. II, 22.00 uur.
Van deze man, George Gershwin,
is vanavond in Hitjournaal veel
te beluisteren:
TV-prijs over
jeugdserie
Zwarte
Schoonheid
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM De Britse jeugd
serie Black Beauty Zwarte
Schoonheid waarover we de
zer dagen schreven en dat bin
nenkort op de NCRV-tv zal wor
den gebracht, kreeg op het de
zer dagen gehouden tv-festival
in Monaco de prijs voor het bes
te kinderprogramma.
NEDERLAND
NOS
18.45 Ti-Ta-Tovenaar
18.53 Journaal
TROS
19.05 Levende wildernis
19.20 'n Gulden de man
20.00 Journaal
20.21 Op losse groeven
21.20 De FBI
22.10 TROS-sport
IKOR
22.50 Demetrlus de zilversmid,
spel
23.30 Journaal
22.00 Hitjournaal
NOS
22.50 Uit de kunst
23.15 Journaal
-> de
Reg progr.NDR: 18 00 Sport> fi
naal 18.30 Akt. 18.45 Z;indm- lK
18.35 Nordschau-Magazln.
SIR. 19.50 Progr. ov.
8.20—9.2-5 en 10 30—12.1:
visie. 18 00 Nws uit Noordr.-W»
18 10 Okay SIR 18 40 Akt rubr. 1,
Klein tv-spel. 19.45 Inl.progr. 2? lal
Journaal, weeroverz en wintersp tr,
ber. 20.15 Amusem.progr. 23.30 Jt ir'
naai en weeroverz. ge
he
15 Zundma -
ln. 19.26 Q V
verz WIi a
15 Schoolt» r
DUITSLAND 2
NEDERLAND II
NOS
18.45 Tl-Ta-Tovenaar
18.45 Journaal
KRO
19.05 KRO-ckieac
20.00 Journaal
20.21 Alias Smith and Jones
21.10 Brandpunt
18 25 Vater der KlamoUe. 19 00 J<j
naai. 19.30 Rep. van bultenl. koi
pondenten. 20.15 Der Kommlss
21.15 Journaal. 21.30 Frelhelt i
Bewahrung. 22.30 Journaal. i
BKLGlë NEDERLANDS t
18 00 Colargol. 18.05 Tekenfilm, li
Volksuniversiteit. 18 20 Idem. 1:
Progr. overzicht 19 03 Kath. god 1
ultz 19 33 Kortweg. 19.38 Med.i
weerber. 19 45 Journaal. 2015 V
kieringen 1974. 20.30 Fam Ashi
21 15 Inspraak 1974 of Konfronta
22.00 Weiensch. progr. 23.00 Ja
naaL
Ipec
NEDERLAND I
NOS
11.00 De ondernemer Teleac
11.30 Computerkunde Teleac
16.00 Journaal
NCRV
16.02 Kijkkast
16.40 Orimoa
17.10 Black Beauty
NOS
18.45 Tl-Ta-Tovenaar
18.55 Journaal
NCRV
19.05 Swlebertje
20.00 Journaal
20.21 Herkent u deze tijd
21.50 Farce majeure
e 22.20 Ander nieuws
e 22.45 Journaal
KRO/RKK-NCRV-IKOR
22.50 Het lied van de week
AVRO
e 19.05 Wie van de drie
e 19.30 Het ziekenhuis
e 20.00 Journaal
e 20.21 De Mounties-show
e 21.10 Alaaf
e 22.00 AVRO's sportpanorama
22.50 Journaal
DUITSLAND 1
8.53-9.25 en 10.30-11.30 Schooltel»
sle. 14 00-14.30 Weekjournaal. 1|
ShowprogT. 19.00 Akt. progr. 11
30.00 Journaal
var. amusem progr. 22 00 Trek*
v.d. lottogetallen. Aansl.Jourrf
en weeroverz Daarna: Woord
zondag 22.20 Die Bestle von Schi
Monte Chrlsto. 23.45 Journaal.
DUITSLAND II
NEDERLAND II
Die Vitrine. 0 25 Joi
NOS
15.15 Wereldkampioenschappen
schaatsen voor dames
18.45 Ti-Ta-Tovenaar
18.55 Journaal
BELGIE NEDERLANDS
1800 Colargol. 18.05 Een qnt.
huisdier. 18.55 Boekenmaga:
Kortweg. 19.40 Med
iftew»
tgazl
23.10 Cannon. 33.00 Journaal
HILVERSUM I
VPRO: 18 00 Nws 18.1* Vandaag dit
morgen dat. 18.20 VPRO-vrlJdag
(vcrv.)komm. en analyses. KRO.
19 00 (S) Uit het operette album.
19 30 Instemmen met velen, het ge
zongen woord ln de liturgie. 20.00
(S) In antw. op uw schrijven: ver-
zoekpl. progr. 23.00 (S) Kurslef.
NOVA ZemWa FM: leugens,
warring, strijd en goed nws
Nws; 30.0520.15 Vandaag dit. i
NOS: 20.50 Den Haof
HILVERSUM in
HILVERSUM II
KRO: 1800 (S) Licht ork. m«4 solis
ten. 18 19 mts. tl P.v.d.A. 18.30
Nws. 18.41 Echo. 18.50 Verkenning:
nws. feiten en achtergr. op «oc-
maatscb. terretn. 1868 Marktber.
1 s m. KNBTB. VPRO: 19 00 (S)
NOS: 16 00 Joost mag niet eten. 1!
Vincent speelt oude platen. 20.02
volmaehtlgd: verzoekpl. VPP
21 0B VPRO-VrlJdagavond Show 0
gevar. lichte muz en plaatsbet
<23.36 Med.) AVRO: 3 02—7 00 M
de Vries en Cees van ZIJtveld.
HILVERSUM I
VARA: 7.00 Nws 7.11 Ochtendgymn.
7.20 <S) Z.O. (7.54 VPRO: Deze dag.
8.00 Nws. 8.11 Dingen v.d. dag. 9.35
Waterst) 10.35 <S) .ZI. (11.00 Nws)
18.00 Nws. 13.11 (S) In de Roole
Haan: VARA'» zaterdagmlddagcafé.
NOS: 14.45 <S) NOS-Jazz Mlchlel
de Ruyter. 15.10 Progr. v.d. bultenl.
werkn. (16.00 Nws.) 17.56 Med.
Franco huls: lnf. v. h. bedrljfsl*
12.26 Med. t.b.v. land- ei
12 30 Nws. 12.41 (S) Tross-Coi
18.30 (S) Stelger-B: gevar..
16.30 Nws. 15.33 (S) Luister uu.j i
en thuisverzoekprogr. i
militairen. 17.30 Nws. 17 33 Akj
niLVERSVM n
HILVERSUM III
TROS: 7.00 Nws. 7J03 (S) Ontbljt-Soos,
10.33 (S) Route-A:
NCRV: 7 02 (S) Uii
Pers.
Mass. i.--
bij de koffie. 12.03 (S) Los
14.03 (S) Elpee Pop. 15 03 (S)
- Jongerenprogr. 16.03 (S) Spot
I: sport-
itgeslepen. 8.02
w(SverzOt10 03 M
;i(
Radioserie
over omroep
in oorlogstijd
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM De NOS-radio
gaat een serie van vier of vijf
programma's uitzenden over de
omroep in oorlogstijd, naar aan
leiding van het volgende maand
verschijnende boek „Radio Hil
versum 1940-1945" van Dick
Verkijk.
Binnen de radiostaf en de raad
van beheer van de NOS beston
den nogal wat twijfels over een
dergelijke serie, maar de pro
grammaraad radio (die richtlij
nen en aanwijzingen voor het
NOS-programma geeft) heeft
besloten aan programmacom
missaris radio mr. W. J. A. Wa
genaar te vragen, een dergelij
ke serie te verwezenlijken.
De programmaraad heeft daarbij
wel uitgesproken, dat de serie
niet het karakter moet hebben
van een nieuwe „herzuivering".
In het boek nl. gaan nogal wat
radio-reputaties over de hekel.
Daarom vindt de programma
raad dat een goede en verstan
dige begeleiding van deze serie
zeer gewenst is.
Dick Verkijk zal zelf een belang
rijk aandeel in de radioserie
krijgen. De vraaggesprekken
met tal van mensen, die in de
oorlogsjaren bij de omroep wa
ren betrokken.zijn zowel ten be
hoeve van een juiste registratie
voor zijn boek als van een even
tuele radioserie op de band
vastgelegd. Verkijk heeft geput
uit een volledige documentatie
over de nazi-omroep in Neder
land van het rijksinstituut voor
oorlogsdocumentatie.
Volgens Verkijk beoogt zijn boek
geen heksenjacht, doch een stuk
geschiedschrijving. Volgens Ver
kijk hebben vrijwel alle om
roepmedewerkers uit die tijd,
voor zover zij op enigerlei wijze
„fout" zijn geweest, daar nu
spijt van.
Ad s'Gravenzande vindt, zo la
zen we onlangs, rijn „Het gat
van Nederland" het beste Lv.-
p rog ram ma van Nederland. We
vinden dat een nogal arrogante
uitspraak. „Het Gat" is in-on-
derdelen erg goed. Omdat het
zich op de schreef balanceert
van wat wèl of eigenlijk-niet
kan.
De VPRO-rubriek wordt in feita
bepaald door een voyeursmenta
liteit: zoeken van achtergronden
die desnoods door elke intimiteit
heen priemen. Dat werkt soms
verhelderend, een enkele maal
gunstig, vaak ten onrechte ont
luisterend.
Onweersprekelijk gunstig was
gisteren de reportage rond Char
les Gelauff, juwelier met nostal-
gieke herinneringen aan de jazz
van weleer. Een juweel van een
t.v.-programma.
Maar daar was ook een zoute
loos Verslag van het Hoogoven
schaaktournooi, gekoppeld aan
een louter op voyeurs-techniek
steunend gesprek met Jan Tim
man. Die werd vervelend voor
de leeuwen gegooid. VPRO'se
Teleg raaf-methode kenne
lijk
De VARA-rubriek „Open en
bloot" heeft in de eerste afleve
ring nogal wat kijkers geschokt.
Die geschokten hebben uiteraard
gisteren niet gekeken, *vat ons
in staat stelt om meer onbevan
gen over de tweede aflevering te
oordelen.
Onze mening: er is hier sprake
van een stuk gezonde voorlÜ d'
ting. Waarbij zich het bezwi n
voordoet dat in het al te gemt P
kei ijk overnemen van schuttitj*
taal sex toch wordt overr®
bracht in het hokje van „verf
den plezier". 1
Luchtige behandeling van 1 9
onderwerp staat ons bepaald i~~
aan. Maar we hebben bezw» 1
tegen de platvloerse aanpak M
begeleidende liedjes en sketch
Omdat we bezwaar hebben 1
gen welke platvloerse aanp
dan ook.
i
