Wat u
OOK
moet
weten
Bretons voelen zich
uitgebuit door Parijs
VRIJDAG 22 FEBRUARI 1974
JARI1
LEIDSE COURANT
PAGINA II
Uw mening
Dankbaar dat wij hem zo lang in ons midden mochten hebben,
overleed tot onze diepe droefheid, voorzien van het H Sacrament
der Zieken, onze lieve vader, opa en overgrootvader
CORNELIS JACOBUS v. d. ELST
Eerder weduwnaar van Petroneüa van Gastelen
Weduwnaar van Francina van der Meer
in de leeftijd van 88 jaar.
Langeraar, 21 februari 1974
Stichting Huize Aarhoeve
Watertje 21, Zoeterwoude
Vader ligt opgebaard: Watertje 21, Zoeterwoude.
Leiden: TRUUS en JANUS
Noordwijk: BERT en QUIRINAS
Zoeterwoude: C. JANMAAT
Leidschendam: AGAAT en KOOS
Amstelveeen: PIET en COR
Zoeterwoude: RIE en AAD
Amstelveen: GERARD en RIE
Den Haag: CO en KOOS
Zoeterwoude: DIEN en TOON
Bellingwolde: SJAAN en GER
Voorhout: BAS en ALI
Bodegraven: RITA
Kleinkinderen en achterkleinkinderen
De Avondmis zondagavond om 7.30 uur in de St. Janskerk aan
de Zuidbuurtseweg, waarna gelegenheid tot condoleren.
De H. Uitvaartdienst zal gehouden worden op maandag 25 fe
bruari om 11.00 uur in de St. Janskerk aan de Zuidbuurtseweg,
waarna de begrafenis zal volgen op het R.K. Kerkhof aldaar.
ROELOFARENDSVEEN De
uitslag van de kaartwed-
strijd ten ibate van het jeugd
werk was als volgt: 1. Theo
van Haestregt 5712 p., 2. Ge
rard v. d. Meer 5G44 p., 3.
Nico van Egmond 5524 p., 4.
mevr. Bakker-Kouwenhoven
5502 p., 5. Piet v. d. Meer
5305 p., 6. mevr. Volwatcr-
Huigsloot 5269 p. Volgende
week dinsdag 26 febr. weder
om prijskaarten t.b.v. de
jeugd In de Alkeburcht.
ROELOFARENDSVEEN
Traditiegetrouw zal op de
z.g.n. laatste dinsdag, is nu
dinsdag 26 febr. a.s., te 3
uur namiddag in café De
Vier Heemskinderen weer
een wedstrijd worden gehou
den in het prijsklaverjassen
en bnugbiljartén. De baten
komen ten goede aan de uit
gaansdag van de bejaarden.
ROELOFARENDSVEEN
Heden vrijdagavond te 8 uur
wederom prijskaarten en
kienen in de kantine van
DOSR.
BODEGRAVEN In het Pa
rochiehuis kwamen de leden
van het Kath. Vrouwengilde
met hun echtgenoten bijeen
voor het jaarlijks carnaval.
Onder regie van de heer G.
van Meerloo bracht de KPJ
de musical „Tonge, jonge,
kiele, klele" voor het voet
licht. Het langdurig applaus
aan het eind van de opvoe
ring bewees hoezeer het ge-
Ibodene in de smaak was ge
vallen. De avond werd met
muziek en dans voortgezet.
BODEGRAVEN Op de eer
ste feestavond van de nieuwe
carnavalsvereniging De Dui
kelaars werd burgemeester
Kremer benoemd tot erelid
van de vereniging. Prins
Duikelaar I hing hem het
eremetaal om. Op deze
avond werden prijzen toege
kend voor het meest origine
le costuum. Dat waren een
Spaanse Signorita en twee
oliesheiks. De muziek was
tot diep in de nacht in han
den van The Bourquets uit
Aalsmeer.
BODEGRAVEN In het ka
der van de derde lustrumvie
ring bracht Kras voor de be
jaarden in het Dienstencen
trum een opvoering van een
dolkomische klucht: De
dochters van de b-ias, Het
echtpaar v. d. Neut had hier
bij de leiding. De 'e'ers de
den het voortreffelijk. De be
jaarden hebben zich kostelijk
geamuseerd.
NIEUWE WETERING - Do
priksle'leclub „De Gladde Ij
zers" hield voor de tweede
maal in het seizoen een feest
avond voor de leden en hun
dames. De prijzen bij het
kaarten werden gewonnen
als volgt: 1 G. Olijerhoek, 2.
H. Senne, 3. P. Opdam, 4. K.
Spring in 't Veld, 5. Sjaak
Hazebroek, 6 Dol Bouwmees
ter, 7 Ab Spring In 't Veld, 8
G. Möllers, 9 Co v.d. Meer.
10 Paul Bontje.
Prijsjoelen: 1. Nico van Haes
tregt, 2. Gerard van Haes
tregt, 3. Riet Donkelaar, 4.
Kees Gortzak, 5. mevr. G.
Olijerhoek, 6. Toon Bouw
meester, 7. mevr. Huh
Bouwmeester, 8. mevr.
Raaphorst, 9. mevr. Sjaak
Hazebroek, 10. mevr. Spring
in 't Veld
WASSENAAR - In het gebouw
van de Nederlandse Protes
tantenbond 'heeft donderdag
avond prof. mr. dr H. van
der Linden, hoogleraar aan
de Vrije Universiteit te Am
sterdam voor de leden van
de Historische Vereniging
„Oud Wassenaer" een cause
rie gehouden over de ontgin
ningen in Holland en Utrecht
tijdens de middeleeuwen en
de opkomst van de Hollandse
gravcnmacht. Aan dit onder
werp heeft professor van der
Linden, die vroeger secreta
ris was van het hoogheem
raadschap van Rijnland, een
dissertatie gewijd.
LEIDSCHENDAM - Zaterdag
avond organiseert het jonge
rencentrum „Sater" aan de
Koninglr Julianaweg een
car ava'savond met mede
werking van de swingende
rock-and-roll groep, „The
Flag". Vanavond is er van
acht tct half twaalf disco.
Zondagmiddag om 2 uur
speelt de oud-Saterbezoeker
Rob van ,W?ly folkmuziek op
zijn gitaar.
De Amerikaanse krantenmagnaat
Randolph Hearst bij zijn aankon
diging dat hij ongeveer twee
miljoen dollar ter beschikking
stelt voor voedsel ten behoeve
van armlastige Amerikanen. Hij
gaf hiermee gevolg aan de eis
van de ontvoerders van zijn
dochter Patricia, „een gebaar te
maken".
Ontvoerders
van Hearst
vragen nog
vier miljoen
HILLBOROUGH (Californlë)
(ANP) De ontvoerders van
de 20-jarlge Patricia Hearst,
dochter van dc kranteneigenaar
Randolph Hearst, hebben de fa
milie van het meisje via een ge
luidsband doen weten dat voor
het vrijlaten van de ontvoerde
nog eens 4 miljoen dollar zal
moeten worden betaald.
Randolph Hearst had, op „.ver
zoek" van de ontvoerders, al
beloofd voor 2 miljoen dollar le
vensmiddelen te zullen kopen
ter uitdeling aan behoeftigen in
Colifornië. Er was al voor
100.000 dollar gekocht en de uit
reiking begint vrijdag. Patricia
Hearst was 17 dagen geleden uit
haar uppartement te Berkeley in
Californlë door leden van het
„Symbionese Bevrijdingsfront"
ontvoerd. Aanvankelijk hadden
zij levensmiddelen ter waarde
van 300 miljoen dollar geëist.
Natuurbehoud
Wie over de Badhuisweg in Den
Haag wandelt kan getuige zijn
van het nogal rigoureus omhak
ken van de bomen die de bos
rand juist zo'n prachtig aanzien
geven. Eenzelfde triest beeld
staat ook de Pompstationsweg
te wachten.
De Gemeentelijke Plantsoenen
dienst is kennelijk zeer voor
zichtig geworden, immers een
eerder uitgegeven verklaring
luidde dat er na grondige
spectie gebleken was dat deze
bomen geen gevaar opleverden.
Er zijn betere tijden geweest
toen enige jaren geleden kosten
noch moeite gespaard bleven en
aan de boomchirurgen de Gebr.
Copijn opdracht werd gegeven
de eeuwenoude populieren tus
sen de Pompstations weg en de
Kwekerijweg te behandelen, oni
het aldaar bestaande karakter
te kunnen continueren. Verge
lijkbare gezonde bomen aan de
Pompstationsweg worden nu
met de bijl bedreigd, alhoewel
de afwezigheid van huizen cri
een geringe verkeersdichtheid
in tegenstelling tot de Badhuis
weg e.e.a. juist ten gunste zou
moeten komen. Twee uitersten
hebben elkaar gevonden.
W. D
Den Haag
Prijsvoorlichting
Uw ireaktie (t.v.-terugblik) op de
prijsvoorlichting is precies de
mijne. Ook ik heb met verba
zing dat gezwam over de prijs-
versch'llen eens aangehoord en
ik was verontwaardigd. Wat een
onzin om b.v. d>e sla-olie te be
spreken. Ik zou niet graag b.v
mijn oliebollen bakken ln een
minderwaardige soort olie, ik ge
bruik merk A., de duurste he
laas. En diie goedkope, oudbak
ken en smakeloze ontbijtkoeken
uit sommige goedkope magazij
nen. Ik neem graag de betere,
maar weer de duurdere mer
ken. Heerlijk vond ik uw op
merking: er zijn stoelen van
19,50 maar ook van 300, dat
weten wij ook wel. Nee, wij wil
len inlichtingen over een kwali
teit, dezelfde als de dure soort
maar laag in prijs.
Den Haag Een huisvrouw
Buitenlands geld
AMSTERDAM, 21 febr. (ANP)
De advieskoersen (aan- en ver
koopprijzen) voor buitenlands
bankpapier van 22 februari:
Amerikaanse dollar 2.75—2.85;
Engelse pond 6.306.60; Belgi
sche fr. (100) 6.68—6.98; Duitse
mark (100) 102.25—105.25; Ital.
lire (10.000) 34.75—38.25; Portu
gese esc. (100) 10.40—11.60; Ca
nadese dollar 2.79—2.89; Franse
fr. (100) 54.5058.00; Zwitserse
fr. (100) 88.25—91.25: Zweedse
kroon (100) 58.5061.50; Noorse
krnon (1) n 5 "ri- Deense
kroon (10 42.5045.50; Oostenr.
sch. (100) 14.1014.40; Spaanse
pes. (100) 4.584.88; Griekse
drachme (100) 8.60—9.80; Finse
mark (100) 70 00—73.: Joe-
gosl. dinar (100) 15.50—18.50.
Sterke groei Amrobank
AMSTERDAM De bruto winst van de Amsterdam—Rotterdam
Bank is vorig jaar in vergelijking met 1972 gestegen van 196 mil
joen tor f 230 mi'joen. De totale baten namen toe van 810 miljoen
tot 940 miljoen en de totale kosten van 614 miljoen tot 710 mil
joen. zo heeft de bank vooruitlopend op het jaarverslag medege
deeld.
Eerder maakte de bank bekend dat de ne'towinst vorig jaar gestegen
was van 87 miljoen tot f 101 miljoen. De netto winst per aandeel
kwam uit op 7,45 tegen 6,55,
Het balanstotaal steeg van 21,2 miljard tot f 27,3 miljard. Het aantal
medewerkers nam met ruim 200 toe tot 18.581 en het aantal vesti
gingen met 15 tot 766.
ICI: aanzienlijk meer winst
ROTTERDAM (ANP) Imperial Chemical Indusries (ICI) heeft in
het afgelopen jaar voor aftrek van belastingen en schenkingen een
winst van 311 miljoen pond sterling gemaakt vergeleken met 141
miljoen pond in het voorgaande jaar, aldus een persbericht van
ICI-Rotlerdam. Na aftrek van belastingen en schenkingen bedroeg
de winst 208 tegen 108 miljoen pond. De onderneming verkocht in
het afgelopen jaar voor 2.166 miljoen aan derden tegen in 1972 voor
1.694 miljoen pond. Per gewoon aandeel van 1 pond sterling bedroeg
de winst 38,2 tegen 19,1 pence. In deze cijfers zijn de resultaten van
Carrington Viyella niet begrepen.
Onveranderd dividend Udenhout
UDENHOUT (ANP) NV Maatschappij tot Exploitatie van Steenfa
brieken Udenhout, voorheen Weyers en Co., zal voorstellen over
1973 een onveranderd dividend van 32,50 per aandeel van ƒ,250 uit
te keren, zo heeft de raad van bestuur medegedeeld. De jaarverga
dering is op 23 april.
Winst Heineken gelijk
AMSTERDAM (ANP) De winst van Heineken NV is in de periode
1 oktober tot en met 31 december 1973 vrijwel gelijk gewees- als in
dezelfde periode van het voorafgaande boekjaar. Voor het hele lo
pende jaar heeft het bestuur goede hoop het winstniveau van het
jaar 1972-1973 te kunnen handhaven. Voorwaarde is, da; ook binnen
de onderneming in een sfeer van erbeidsrust gewerkt zal kunnen
worden en dat dat mogelijk zal z'jn in een sfeer van overleg, aldus
de voorzitter van de Raad van Bestuur, de heer A. H. Heine
ken, tijdens de jaarvergadering.
Meer winst Internatio-Miiller
ROTTERDAM (ANP) Internatio MUller NV heeft volgens voorlo-
p.ge gegevens over 1973 een circa 20 pet hogere ne tow.nst behaald
dan in 1972. Dit na v rwerk ng van alle valutaire verliezen en nclu-
sief de buitenlandse baten en lasten. De zuivere bedrijfswinst steeg I
met ongeveer 10 pet, aldus het bedrijf.
Per aandeel van 20 komt de to ale nettowinst, inclusief de bu'tenge-
wone baten en lasten, boven de 10 (v.j. 8,41).
Gezien de dividendstop zal geen verhoging van het dividend kunnen
plaatsvinden.
In 1972 bedroeg de nettowinst 34,2 min en werd een dividend van 4
per aandeel betaald.
Elk Bretons dorp heeft zijn dodenmonumenten, vol namen van
Bretonse jongeren die hun leven lieten voor een land waarvan
zij de taal nauwelijks verstonden.
rus., s
Parijs De Nederlandse toerist, die zijn va
kantie doorbrengt in Bretagne, zal er maar
weinig van merken, dat daar een onafhanke
lijkheidsbeweging bestaat. In die beweging
zitten hoofdzakelijk gematigde elementen,
die niet veel verder willen gaan dan zelfbe
stuur, zoals de Sicilianen dat willen voor hun
eiland. Maar er is ook een minderheid van
extremisten, die alle banden met Frankrijk
wil verbreken, ondanks het verenigde Euro
pa, eens de grote droom van de profeet Ro
bert Schuman. Sommigen van hen werken in
het openbaar, anderen klandestien. Het zijn
vooral deze illegalen, die van zich doen
spreken door hier en daar bomaanslagen.
Het Is moeilijk hen te grijpen en onschade
lijk te maken, want verdwijnt er een van
hen naar de gevangenis dan staan er tien
klaar oin die open plaats in te nemen.
Zo was het indertijd ook tijdens de Algerijn
se oorlog, waar veel Bretonse extremisten
een voorbeeld aan nemen: de Franse soldaat
had er het gevoel dat hij met zijn kogels
door zand schoot. Hij maakte er wel een gat
in, maar het gat liep onmiddellijk weer vol
met fijn zand. De toerist merkt van de onaf
hankelijkheidsbeweging maar heel weinig.
Bretagne is een prachtig vakantieoord, al
heeft het de naam dat het er meer regent
dan aan de Cote d'Azur.
Maar in de praktijk zuilen de regendagen bij
Nice of Brest elkaar niet zo veel ontlopen en
dan heeft Bretagne nog het onbetwistbare
voordeel, dat de zeelucht er zuiverder, fris
ser en gezonder is dan in het grote sardine-
blik van de Cote d'Azur.
Bretagne is een bijzonder vriendelijk en pro
per land met nog veel echte, traditionele folk
lore. Wie zich de moeite geeft nog vóór hij
er heen met vakantie gaat te informeren
naar de data van de grote „pardons" zal ter
plaatse zijn ogen uitkijken naar de vrolijke
volksdansen, waaraan duizenden jonge man
nen en vrouwen in hun nationale kostuums
deelnemen. En wie een diepere culturele be
langstelling heeft vindt in alle stadjes, in ie
der dorpje, een kerk, een kapel of een ver
weerde beeldengroep uit Bijbelse verhalen,
waar kunstschatten zijn te bewonderen.
Klamp maar rustig de plaatselijke pastoor
aan. Als die merkt, dat de toerist meer dan
gewone belangstelling heeft, zal hij een ver
borgen schijnwerper richten op onderdelen
van gebrandschilderde ramen, op balken in
het dak of op een groot rad met belletjes in
de nok van de kerk, waar in vroeger tijden
en misschien nu ook nog wel de gelovi
ge met een lang touw aan trok om te bidden
of voor lichamelijke beterschap, of voor het
'eleheil van zichzelf of van een dierbare.
Hn wie daar weinig voor voelt en ermee wil
volstaan als doodgewone nieuwsgierige door
dit vriendelijke land te tuffen, zal overal
rustpunten vinden. Gaat hij 's morgens
vroeg Jangs de Cote Sauvage van Bretagne
liggen, dan ligt hij er 's avonds nog, want
nooit zal hij uitgekeken raken op die onmete
lijke oceaap, ogenschijnlijk zo tam als een Leegloop
schaap, maar die plotseling zelfs bij het
mooiste weer van de wereld kan komen aan
rollen als een wild geworden stier met wa
termassa's die tegen eeuwenoude rotsen te
pletter slaan. Wie in zulke momenten bene
den staat, ondanks de waarschuwingsborden,
is verloren en komt nooit meer terug.
Afhankelijk
Dat is Bretagne. Het katholieke Bretagne,
waar protestanten witte raven zijn. Een
godsdienstoorlog, zoals men die kent in Ier
land, is in Bretagne uitgesloten.
De Bretonse boer heeft zijn kleine familiebe
drijf, dat maar zelden boven de 50 HA uit
komt. Zestig procent van all eBretonse boe
ren heeft minder dan 50 HA. De kleine of
middelgrote exploitant voelt zich uitgebuit
door een geïndustrialiseerde en kapitalisti
sche landbouw van Parijs of van Noord-
Frankrijk. De jonge boer, die zich wil instal
leren, moet beginnen zich in de schulden te
steken om aan grond en machinegereed
schappen te komen. In de jungle, waarin hij
leeft, vermoordt in de vrije concurrentie de
een de ander. Hij voelt zich in de greep van
hem, die kapitaal heeft. Hij moet hard wer
ken, steeds harder werken, zestien tot ach-
tien uur per dag, niet om zijn levenspeil te
verhogen, maar om zijn schulden af te beta
len wanneer hij wil investeren. Investeren is
het modewoord geworden, waarmee men el
kaar om de oren slaat. Hij voelt zich geen
baas meer op zijn eigen erf, maar is af
hankelijk van de fabrikant (in Parijs), die
los van hem de prijs van de traktor en van
de kunstmest vaststelt, afhankelijk van de
bank (in Parijs) die beslist over krediet, le
ningen en de rente ervan, afhankelijk van de
prijs, die onbekende tussenhandelaren (in
Parijs) voor zijn landbouwprodukten belie
ven te betalen.
Ook op zijn beurt voelt de Bretonse arbeider
zich uitgebuit, meer uitgebuit dan de arbei
der die in Parijs zijn brood verdient. In de
fabrieken werkt hij voor een loon, dat twin
tig of dertig procent lager ligt dan het peil
van de arbeider in Parijs, die daar in fabrie
ken van dezelfde werkgever hetzelfde werk
;et. Zijn verre werkgever, die in Parijs c
in Nederland of in de Verenigde Staten kan
wonen, ziet hij nooit en hij kan alleen maar
hopen, dat hij volgende maand nog werkt en
niet door sluiting van de fabrieken ontslagen
wordt. Voor de mannen van Lip in Besancon
hebben de Bretonse boeren en arbeiders een
grenzenloze bewondering gehad. Zij bezetten
de fabriek, brachten bijtijds een grote voor
raad horloges en onderdelen in veiligheid,
lonen en de vakantiegelden van en hielden de
lonen en de vakantiegelden van en hielde de
tanden op elkaar ook al proclameerde eer-
ste-mirrister Messmer van de daken, dat het
met Lip afgelopen, fini was. Dat verzet hiel
den zij zo lang vol tot Lip weer ging
draaien.
Dorpen in Bretagne verarmen en lo
pen leeg door de grote trek naar de stad. De
besten, de jeugd, de jongens en de meisjes
vertrekken, achterblijven de ouderen. Wat
leeg komt wordt opgekocht door de welge
stelde Parijzenaars, die er buitenhuizen of
vakantiepensions van maken. De dodenmonu
menten in de Bretonse dorpen staan vol Bre
tonse namen van jongere, die in de eerste
wereldoorlog hun leven lieten voor Frankrijk
en afgericht werden door officieren in een
taal, die zij nauwelijks verstonden. De cul-
tsur van Frankrijk is een Franse cultuur,
een bourgeois-cultuur, die in boeken, kram-
ten, tijdschriften, bioscoop of theater de ei
gen Bretonse cultuur verstikt.
Tot de huidige dag hebben de Bretonsen hun
kerk, de eigen kerk, de katholieke kerk,
nooit vergeven, dat het Bretonse theater of
schoon diep religieus, in de achttiende eeuw
door de kerk werd verboden. De ouderen
misschien, geven zich gewonnen, zij hebben
hun tijd gehad. Niet de jongeren, niet de stu
denten, die voor ogen houden Algerije, Span
je, Vietnam, Sicilië. Corsica, Sardinië waar
nationalisme en onafhankelijkheid het gewon
nen hebben of nog zullen winnen van vreem
de overheersing, van kolonialisme. Zo voelen
het de Bretonse boeren en de Bretonse arbei
ders: gekoloniseerd door Parijs. Bretagne
heeft een eigen karakter, een eigen geschie
denis, een eigen cultuur en voelt de vernede
ring door Parijs dieper en pijnlijker. Enge
land ligt aan de overkant. Antwerpen en
Rotterdam liggen voor de handel dichterbij
dan het verre Parijs. Het gehate Parijs. Ook
al was in Parijs een linkse regering aan het
bewind, het Bretonse probleem zou blijven
bestaan. In de ogen van Parijs is de Breton-
ner een stijfkop, een donjoor, een boer, een
alcoholist.
De haat ontlaadt zich ln geweld, dat volgens
het gezonde verstand op niets kan uitlopen;
wilde stakingen, massabetogingen, toege
staan of niet, bezetting van fabrieken, opslui
ting van werkgevers.
Zo pas heeft de Franse ministerraad wegens
het plegen van geweld vier Bretonse organi
saties voor ontbonden en verboden ver
klaard. Of dat verbod veel zal' helpen is do
vraag. Het tegendeel moet worden verwacht.
Men maakt zich van het Bretonse probleem
niet af door openlijk te verklaren, zoals de
Gaullist Sanguinetti dat heeft gedaan: „De
Bretonse nationalisten zijn imbecielen, die
geen verstand hebben van geschiedenis en
een moderne wereld".
Partijen of verenigingen ontbinden en verbie
den hëeft nooit veel resultaat opgeleverd,
want wat vandaag wordt verboden duikt
morgen op onder een andere naam. De fla
ter van de Gaulle: „Leve het vrije Quebec"
wreekt zich. Want als Quebec in Canada vrij
moet, waarom dan niet Bretagne in Frank
rijk?
