«s
Verbannen Solzjenitsyn
rust uit in huis Böll
CcidócSomaïit
Onderzoek klachten misbruik bijstand
Commissie gaat
adviseren over
Dennendal
EERSTE DAAD: VROUW TELEFONEREN
7 Soepeler
houding
Britse
nijnwerkers
er
Vloot van
plezierboten
groeit sterk
T roepenscheiding
in vierde fase
I 1 974DONDERDAG 14 FEBRUARI 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA 9
Onder bijzonder grote belangstelling is gisteren in het crema
torium van Driehuis-Westerveld het stoffelijk overschot van
Cees de Lange gecremeerd. Een lange stoet van familie,
vrienden en bekenden volgden de kist van entertainer op zijn
laatste tocht.
Cees de Lange gecremeerd
DRIEHUIS-WESTERVELD In het crematorium te Driehuis-
Westerveld is woensdagmiddag het stoffelijk overschot van
Cees de Lange (C.A.P. Michielsen) gecremeerd. Ongeveer
1200 vrienden en bekenden volgden zijn vrouw Lucy Steijn en
zijn twee dochters op de laatste tocht van deze Nederlandse
conferencier. Drie sprekers voerden het woord, een vriend,
namens de oud-Indië-militairen, waar Cees zo vaak onder ui
terst moeilijke pmstandigheden voor is opgetreden, een be
stuurslid van zijn voetbalclub Quick uit Den Haag, waarvan
hij 47 jaar lid was en Huug Kok van de Spelbrekers, namens
de artiesten. Hij memoreerde de spitsheid van geest die Cees
ook altijd in de kleedkamers bezat.
Huug Kok besloot met een geliefde uitdrukking van Cees de
Lange: „Jongen, je was een geweldige jongen".
Van een onzer verslaggevers
LANGENBROICH De uit
zijn land verbannen en van
zijn staatsburgerschap be
roofde Russische schrijver
Alexander Solzjenitsyn
verblijft momenteel in de
boerderij van de Duitse
schrijver en vriend Hein-
rich Böll te Langenbroich
in de Eifel, om daar bij te
komen van de doorgestane
emoties en in alle rust te
overdenken hoe en waar
hij zijn verdere leven zal
inrichten. Het eerste dat
hij deed was zijn vrouw in
Moskou opbellen en mede
te delen dat hij „moe en
veilig was" en dat hij niet
in de gevangenis was te
rechtgekomen, maar, be
geleid door 8 veiligheids
agenten, geïsoleerd in het
eerste-klassecompartiment
van een Toepolev 154 naar
de Bondsrepubliek was ge
bracht.
Dit was dan het voorlopige einde
van een dramatische ontwikke
ling, die eergisteren begon met
de arrestatie van Sozjenitsyn in
zijn flat te Moskou en die ein
digde toen de schrijver tegen
zijn wil en na urenlang verzet
tenslotte in het toestel van Ae-
roflot gedwongen werd. Zegslie
den in Moskou beweren evenwel
dat Solzjenitsyn tenslotte vrij
willig gezwicht was en zich bij
zijn verbanning had neergelegd.
Aan de komst van Solzjenitsyn in
de Bondsrepubliek was grote
verwarring voorafgegaan. Eerst
heette het dat de schrijver al in
Frankfort geland was en per
auto onderweg was naar Bölls
boerderij. Dit misverstand be
rustte op een verkeerde inter
pretatie van een officiële Russi
sche mededeling, waarin de
Duitse regering op de hoogte
werd gesteld dat Solzjenitsyn
rechtstreeks naar de Bondsrepu
bliek werd gebracht.
Toen Solzjenitsyn tenslotte in
Frankfort aankwam, zag hij er
vermoeid uit. Een grondstewar
dess bood hem ee n bos rozen
aan, waarvoor hij dankte met
een handkus. Tot het afleggen
van verklaringen was hij niet
bereid: „U zult dit begrijpen
heren", zei hij tot de pers, „Ik
moet eerst rustig mijn situatie
overdenken.
Ingewijde kringen in Bonn ver
moeden dat bondskanselier Wil
ly Brandt via geheime kanalen
bij Brezjnjev zijn invloed heeft
aangewend de schrijver vrij te
I.ONDEN (UPI) Leiders van
de 269.000 stakende mijnwerkers
i 'in Engeland hebben zich giste-
ren bereid verklaard hun zaak
li voor meer geld voor de anti-in-
I flatieraad van de regering te
I brengen.
■ecretaris-Generaal Lawrence
1 Daly van de mijnwerkersbond
fi zei dat het overkoepelend or-
m gaan Trades Union Congres
T i (TUC) hiermee had ingestemd,
.■hoewel het TUC de anti-inflatie-
raad niet erkent,
en andere ontwikkeling die wees
op een verzachting van de ko-
ii lencrisis, was de mededeling
van de voorzitter van de natio-
I nale kolenraad Derek Ezra, vol-
gens welke de mijnwerkers er-
i mee hebben ingestemd dat di-
rectiepersoneel in de mijnen af
daalt om overstromingen of
branden te voorkomen.
'oor het eerst sedert de mijnwer
kers in de nacht van zaterdag
op zondag gingen staken, ver
laagden gisteren de energiecen
trales de produktie.
Staking Italië
JOME (AFP) De drie grote
i vakcentrales in Italië hebben
i voor 27 februari een algemene
staking van vier uur afgekon
Idigd. Men wil daarmee proteste
ren tegen het voornemen van de
overheid tot verhoging van de
spoorwegtarieven en de prijs
(van elektriciteit van benzine.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG/UTRECHT Staats
secretaris Hendriks van Voksge-
zondheid zal zo spoedig moge
lijk een adviescommissie inzake
het conflict-Dennendal instellen.
Voorzitter van de commissie
wordt mr. G. E. Langemeijer,
oud-procureur generaal van de
Hoge Raad. De commissie
krijgt tot taak te adviseren over
de ontruiming van de drie pa
viljoens en te bezien hoe een
vernieuwing van de zwakzinni
genzorg op Dennendal kan wor
den voortgezet. Het bestuur van
de Willem Arntsz-stichting heeft
de diensten van de commissie
aanvaard.
De staatssecretaris heeft gisteren
urenlang met de Kamercommis
sie voor Volksgezondheid ge
sproken. Hij heeft zijn stand
punt gehandhaafd, dat in deze
situatie tijdelijke plaatsing van
pupillen elders noodzakelijk is.
Als de commissie tot de slotsom
zou komen dat op grond van
nieuwe feiten overplaatsing niet
nodig- is, zal de heer Hendriks
nier ernstig rekening mee hou
den.
De KVP en ook de VVD staan
achter de staatssecretaris. De
PvdA vraagt minister Vorrink
zo „progressief" mogelijk te
handelen. De PSP is erg verbol
gen over de evacuatie. „Eerst
alle vernieuwers weg en dan kij
ken hoe je de vernieuwing kunt
behouden.
De evacuatie van pupillen zal
waarschijnlijk niet meer deze
week geschieden. Het gaat om
34 kinderen van het paviljoen
tfitte Hull in Zeist en 64 pupillen
van 18 tot 45 jaar en 67 dubbei
gehandicapte pupillen van twee
paviljoens in Den Dolder. De
werkgroep Nieuw-Dennendal
neeft niet afwijzend gereageerd
op het verzoek van de staats
secretaris bij ontruiming geen
geweld te gebruiken.
Behalve een petitie van vijftig ou
ders die accoord gaan met de
evacuatie, heeft de Kamercom
missie een telegram ontvangen
van de heer L.S. Speijer uit Den
Haag, die zegt dat de tevreden
ouders een zwijgende, niet-geor-
ganiseerde meerderheid vormen
en tegen evacuatie zijn.
Vanmorgen heeft de Utrechtse
politie voor de tweede keer het
bestuursbureau van de W.A.-
stichting ontruimd. De ongeveer
zestig bezetters verlieten het
gebouw zonder weerstand te
bieden.
Hubert Orr, een benzinepomphouder in de Amerikaanse stad
Philadelph a. zegt dat hij gistermorgen een besluit nam: „Ik
nam mijn pistool en ik blijf het dragen". Orr zegt dat hij
vorige week viermaal door klanten is beroofd en daardoor in
de problemen zit. Nu hij zijn pistool draagt „zal niemand
meer iets van mij stelen".
Nixon dit jaar naar Japan
WASHINGTON (Rtr) President
Nixon brengt dit jaar een be
zoek aan Tokyo en Keizer Hiro-
hito van Japan komt voor een
officieel bezoek naar Amerika,
zo is in Washington meegedeeld
door de Japanse minister van
buitenlandse zaken Ohira, na
een lang gesprek te hebben ge
had met de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken Hen
ry Kissinger. Het bezoek van
Hirohito aan de VS zal mogelijk
niet dit jaar plaats vinden.
laten. Tussen Brandt en
Brezjnjev bestaat een joviaal
soort kameraadschap.
Intussen heeft het er alle schijn
van, dat de Sovjet-Unie evenals
ten tijde van Trotzki (die even
eens verbannen w?rd) weer
naar het wapen van de verban
ning gegrepen heeft om zich al
dus te ontdoen van „lastige per
sonen". De gegeven toestem
ming aan de schrijver Maximov
om naar Frankrijk te gaan,
waarbij de vraag gesteld kan
worden of hij ooit terug mag,
duidt daar op. De vraag rijst
wat er nu met de kerngeleerde
en vriend van Solzjenitsyn, Sa-
charov, gaat gebeuren.
Waar Solzjenitsyn uiteindelijk
naar toe zal gaan, is niet be
kend. Gedacht wordt aan een
Noordeuropees land. Ook Enge
land heeft de schrijver verblijf
aangeboden.
Het nieuws van Solzjenitsyns ver
banning heeft grote indruk op
de wereld gemaakt.
In Nederland heeft de raad van
kerken telegrafisch geprotes
teerd en voorts zijn er reacties
van D-70, PPR en PvdA. In
Amsterdam 'is een voorstel ge
daan om de Veluwelaan om te
dopen in Solzjenitsynlaan.
DEN HAAG Nederland telt op
het ogenblik al om en nabij de
110.000 pleziervaartuigen: 55.000
zeilboten, 45.000 toermotorboten
en 10.000 race-motorboten. Jaar
lijks komen er volgens de
ANWB zeker 10.000 boten van
verschillende categorieën bij.
Bij deze gegevens zijn niet mee
geteld het groeiend aantal zeer
kleine bootjes.
Overigens zijn deze aantallen al
leen maar schattingen, omdat
in Nederland pleziervaartuigen
niet geregistreerd zijn.
Meer dan ooit wordt het volgens
de deskundigen noodzakelijk dat
bezitetrs van pleziervaartuigen
zich tegen schade en ongevallen
te water verzekeren. Het is al
meermalen voorgekomen dat
watersportliefhebbers in moei
lijkheden kwamen omdat zij
niet verzekerd waren.
Leven in vrijheid
De Sovjet-leiders hebben hun oorlog tegen Alexander Solzjenitsyn
beëindigd. Na zijn arrestatie, dinsdag, is hij gisteren het land uitge
zet, een laatste daad van geweld tegen een man die zijn hele lite»
raire leven heeft besteed aan het bestrijden van machtsmisbruik
door de staat.
De laatste weken hebben alle propagandakrachten van de Sovjet-Unie
zich gebundeld om Solzjenitsyn in discrediet te brengen. Hij is bele
digd en bedreigd, meer dan iemand anders in de laatste jaren. Maar
Solzjenitsyn had ook een paar zere plekken in de Sovjet-maatschap
pij beroerd. In zijn in het buitenland verschenen „Goelag Archipel"
had hij taboes overtreden als weinigen voor hem: hij had Lenin be-
critiseerd, de slechte leiding van het Kremlin tijdens de tweede we
reldoorlog gehekeld, en bovenal Stalins terreurkampen beschreven
en opgeroepen tot een publiek onderzoek en tot berechting van de
schuldigen die nog vrij rondlopen.
De laatste maanden was Solzjenitsyn verbitterd geraakt door de kritiek
en door het verlies van steeds meer vrienden. Nu, afgesneden van
zijn literaire voedingsbron, moet men vrezen dat hij nog meer gel.
soleerd zal raken. Met verbanning heeft de Sovjet-Unie al eerder
resultaat gehad: het aanvankelijke rumoer heeft snel de neiging te
verstommen, zoals zelfs Trotski kon ervaren.
Bij de publicatie van „De doden zielen", het meesterwerk von Gogol,
in 1842 reageerde een oriticus met de uitroep: wat een droevig land
is Rusland. In dit opzicht is Rusland ondanks 130 jaar geschiedenis
en ondanks een revolutie weinig veranderd. Een veroordeling was
niet mogelijk, gezien de te verwachten .reactie in het westen. De
Sovjet-Unie is trouwens betrokken bij de besprekingen over de Euro
pese veiligheid in Genève, waar juist de humanitaire aspecten een
belangrijke rol spelen. Voor een land waar feiten uit het verleden
niet onder ogen worden gezien en waar de menselijke rechten in
het heden niet worden gewaarborgd, lijkt verbanning van een
dwarsligger een uiterst humanitaire daad. Al zal Solzjenitsyn zich
een leven in vrijheid anders voorstellen.
Kunst en maatschappij
EEN NOTA OVER KUNST EN KUNSTBELEID is per definitie al
een hachelijke zaak; ook al komt die nota van het ministerie dat in
het bijzonder met de zorg voor onze cultuur belast is.
Er zullen dan ook nog vele kilometers per lift in de ministeriële to
renflat te Rijswijk moeten worden afgelegd vóór er over een zaak
als het kunstbeleid tussen overheid en belanghebbenden (plus be
langstellenden) overeenstemming zal bestaan.
Neem de eerste reactie van de Nederlandse Toonkunstenaarsbond;
die vindt dat alle kwesties welke denota stelt, teruggebracht moeten
worden tot én grondvraag: „Wat is de relatie tussen de kunst en
de andere functies van de maatschappij?"
De Toonkunstenaarsbond vindt het vreemd dat de nota zelfs geen
aanzet tot een antwoord waagt, en komt zelf met de formule: Cultuur
is de afspiegeling van bepaalde maatschappelijke verhoudingen: het
is de veralgemening van gevoelens van bepaalde groepen van men
sen in de maatschappij door kunstenaars vastgelegd voor zintuige-
lijke waarneming; met het veranderen van maatschappelijke verhou
dingen en toestanden, verandert de inhoud en betekenis van de
kunst (cultuur) dus mee.
BEHOUDENS DE TERM „VERALGEMENING" een acceptabele for-
mule; dat vinden we ook van de daarna volgende opmerkingen dat
kunst niet alleen met de maatschappij verandert, maar via een wis
selwerking ook kan helpen tot maatschappelijke veranderingen; ten
tweede dat ware kunst zich nooit kan laten gebruiken voor handha
ving van de status-quo in welke maatschappij dan ook.
Maar daarna komen de vragen. De Toonkunstenaarsbond stelt, dat
het de culturele en artistieke beperktheid van regenten is die in Ne
derland „vrije kunst" voor de massa onmogelijk maakt, dat in het
onderwijs distributie van kennis en kunst zo geregeld is, dat 90%
der bevolking uitgesloten blijft; dat de centrale regering alle kunst
moet financieren (dus meer dan susidiëren); dat alle kunstinstel
lingen onder beheer van kunstenaars moeten komen.
We vrezen dat als het met het kunstbeleid zo gaat, kunst en samenle
ving geen proces van samenwerken en op elkaar inwerken laten
zien, maar een proces dat gaat neerkomen op een dictaat van de
genen die zichzelf tot de actieve groep in de cultuurontwikkeling re
kenen. Het nieuwe establishment! De consumenten krijgen dan ook
nog wel een rol, maar van grotere omvang dan kunstenaarsbonden
goed achten.
WE VREZEN DAT noch de samenleving noch de cultuur daar wel bij
DEN HAAG Staatssecretaris Meijer van Cul
tuur Recreatie en Maatschappelijk werk is bereid
klachten over misbruik van bijstandsvoorzienin
gen te laten onderzoeken. Volgens hem kan dit
bijdragen tot een zakelijke discussie over deze
problematiek en de emoties rond het vermeende
misbruik wegnemen. „Voor het toekomstige kli
maat rond de algemene bijstandswet is dit van
groot belang," aldus de bewindsman gisteren tij
dens de voortzetting van het Tweede Kamerdebat
over de CRM-begroting.
Mevrouw van Leeuwen (ARP) vond het onjuist
uitsluitend een onderzoek in te stellen naar de
bijstandstrekkers. De KVP-er Kleisterlee sugge
reerde, dat dan ook een onderzoek zou moeten
worden ingesteld naar het misbruik van social*
voorzieningen en belastingen.
De staatssecretaris wees eveneens een amende
ment van de VVD af, het regeringsvoorstel om
de bijstandsuitkering op te trekken tot het peil
van het netto-minimumloon ongedaan te maken
Hij ontkende dat gelijkschakeling nadelige gevol
gen voor de arbeidsmarkt zou hebben. Volgens
hem zijn er 19.000 minimumloontrekkers tegen
over 350.000 bijstandtrekkers.
PvdA, PPR. D'66 en CHU menen, dat waardevol
le historische panden in ons land verloren dreigen
te gaan als gevolg van een gebrekkige samenwer
king op dit punt tussen de departementen van
CRM en Volkshuisvesting, en Ruimtelijke Orde
ning. De socialist Van Ooijen vroeg in een motie
hieraan iets re doen.
Het DS'70-kamerlid mevr. Van Veenendaal. dien
de een motie in, waarin bij minister Van Doorn
wordt aangedrongen op spoed achter de invoering
van een landelijk sociaal-cultureel paspoort voor
beiaarden. Het Kamerlid meent, dat de pas er ul-
terlilk 1 juli van dit jaar moet zijn. De bewinds
man nad eerder de datum genoemd van 1 januari
volgend jaar.
Over de amendementen en moties, die bij hef
CRM-debat zijn ingediend zal volgende week dins
dag worden gestemd.
Arbeiders
in Belgische
auto-industrie
naar huis
IRUSSEL (ANP) Deze week
worden er in België 22.C00 ar
beiders uit de auto-industrie tij
delijk naar huis gestuurd. Dat
is ongeveer tweederde van het
totaal aantal arbeiders in deze
tak van industrie. België heeft
alleen assemblageindustrieën
en men kampt daar met grote
moeilijkheden als gevolg van
gedaalde verkopen en de benar
de economische situatie in En
geland, waar veel onderdelen
vandaan moeten komen.
De Schipholtunnel is gisterochtend enige uren versperd geweest
toen een kipauto er een enorme ravage aanrichtte. De bak van
de auto schoot plotseling omhoog en rukte over een grote af
stand de bekleding van het plafond.
Miljard lire
geëist voor
Longhi jr.
MILAAN (AP) De ontvoerders
van de 16-jarige zoon van een
Milanese industrieel hebben een
losgeld geëist van 1 miljard lire
(3.5 miljoen gulden). De vader
van de jongen, de meubelfabri
kant Aldo Longhi, zou met de
ontvoerders contact hebben op
genomen.
De ontvoering van de jeugdige
Enrico Longhi was het vijfde
geval van dien aard in Italië in
de afgelopen vier weken. Er is
nog steeds geen nieuws over de
twee maanden geleden te Turijn
ontvoerde Luigi Rossi di Monte-
lera, een erfgenaam van de
„Vermouthfamllie" Martini en
Rossi.
Cairo (AP) Egypte heeft gisteren
bepaalde gebieden weer onder
behoer genomen die «rder door
Israëlische eenheden waren ont
ruimd. Hiermee is de vierde fa
se van de scheiding van de
Egyptische en Israëlische troe
pen begonnen. Op 21 februari,
als alle Israëlische troepen van
de westelijke oever van het ka
naal zullen zijn teruggetrokken
zal de troepenscheiding een feit
zijn.
Het gebied dat gisteren werd
overgedragen aan Egypte door
eenheden van de VN-vredes-
macht strekt zich uit van Jebel
Ataka in het zuiden tot 5 km
ten zuiden van Fayd aan de
noordelijke punt van de Grote
Bittermeren.
Koning Hoessein van Jordanië
heeft verklaard dat Jordanië
een Israëlisch plan heeft ver
worpen dat voorzag in een Is
raëlische militaire aanwezigheid
langs de oevers van de Jordaan
met een doorgang ter verbin-
ding van het gebied westelijk
van de Jordaan met de bevolkte
gebieden oostelijk van de Jor-
\<fr. »wig
mist
19 temperaturen
ion luchtdruk in millibaron
opklaringen
hagel
ww warmtefront
H hoge-drukgebied
.Sg* bewolking
-f* sneeuw
tt kou-front
L lage-drukgebiod
onweer
windrichting
verplaatsingsrichting
De Bilt Een oud front dat gis
teren boven Oost-Engeland vrij
wel stil heeft gelegen on daar
langdurig regen bracht bereikte
in de nacht van gisteren op
vandaag onze westkust. De acti
viteit ervan wasinmiddels min
der geworden, maar toch viel er
plaatselijk enkele millimeters re
gen. Het front dat maar lang
zaam verder oostwaarts trok
werd gevolgd door flinke opkla
ringen die in de vroege morgen
Zeejand bereikten. Deze opkla
ringen, die samenhangen met
een rug van hoge luchtdruk,
zullen maar van korte duur
zijn. Voor de kust van Ierland
is vanmorgen namelijk een die
pe storm depressie aangekomen
die in snel tempo in de richting
van het vastelani trekt. Ver
wacht wordt dat deze depressie
met het bijbehorend frontensy-
ateem vrijdag voor regen en
veel wind zal zorgen.
Vooruitzichten voor zaterdag, op
gesteld door het KNMI op
woensdag om 18.00 uur.
Zonnige perioden, op de meeste
plaatsen droog en weinig veran
dering in temperatuur.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor zaterdag:
Aantal uren zon: 1 tot 6
Min. temp.: omstreeks 3 graden.
Max. temp.: omstreeks 10 graden
WEERRAPPORTEN
'IA.-Limburg
Aberdeen
Athene
Genève
Helsinki
Innsbrück
Kopenhagen
Locarno
Londen
Luxemburg
Purljs
Rome
Split
regen
geh bew.
1. bew.
7W bew.
onbew.
1. bew.
h. bew.
zw. bew.
