ggressiviteit bij het kind
Bescherm uw
hond tegen
de sneeuw
VOOR DE VROUW
MEDISCHE RUBRIEK
Rj 97 NDERDAG 14 FEBRUARI 1974
LEiOSE COURANT
Nederland heeft tussen de 2500
en 5000 jongeren tot 15 jaar die
aan suikerziekte lijden, aldus de
cijfers van de Diabetes Vereni
ging Nederland. Men schat dat
er zo'n 130.000 mensen van 0-100
jaar suikerziek zijn. Hieronder
vallen ook jongelui in de puber
teit. Ze hebben allen een specia
le leefregel. Wanneeer ze zich
eraan houden gebeurt er niets.
Dat het moeilijk kan zijn vertelt
de moeder van een lycelst met
suikerziekte, een vrouw uit de
praktijk dus. Hier volgt haar
verhaal.
Ze ziet eruit of ze geen zorg in
de wereld heeft: knap, hoog
blond, goed gekleed, levenslus
tig. Haar man heeft een topfunc
tie in de onderwijswereld. Haar
twee zonen doen het goed. Joost
studeert in Delft, Carel zit op de
middelbare school. Hij werkt
hard. Toch leeft ze geen
uur zonder angst. Want op een
dagelijks te controleren "testta
pe" ligt tussen twee kleuren le
vensgevaar voor Carel. Ernstig
suikerzieke patiënten die zoda
nig moeten worden in het oog
gehouden als Carel, krijgen
een regelmatige test op de uri
ne. In de vloeistof wordt een
strip (de testtape) gelegd, die
verkleurt en de hoeveelheid sui
ker aangeeft. Bij lichtgeel moet
snel een klontje suiker worden
genomen, donkergroen ligt tegen
een coma aan. Hoe is Carol's le
vensgeschiedenis?
Een operatie ln een Academisch
ziekenhuis aan zijn been toen de
jongen 9 jaar oud was wees uit
dat er iets aan de hand bleek
met zijn skelet. Een rugafwij
king was de oorzaak van een
reeks vreemde klachten, die ble
ken te berusten op een wervel
beschadiging. Hij werd in- en
uit de collegezaal gereden, pro
fessoren met hun studenten bo
gen zich over zijn geval. Helaas
kon hij niet worden geholpen, de
afwijking kon operatief niet her
steld worden maar hij zou er
mee kunnen leren leven.
Na de operatie knapte het joch
niet op. Hoe meer eten zijn
moeder erin stopte des temeer
viel hij af. "Ik werd er radeloos
van" vertelt Magda, zijn moe
der. "Hoe geef je zo'n kind an
ders te eten? Ik maakte pap en
pannekoeken, maar hij kwam
geen ons bij. Wel holde hij iedere
nacht een keer of wat naar de
WC om te plassen. We vonden
het gek en besloten zijn bloed
maar eens te laten onderzoeken.
Hij moest voor een onderzoek
naar het ziekenhuis, maar toen
we met hem thuiskwamen ging
de telefoon al: Carel moest on
middellijk worden opgenomen:
suikerziekte, hij had nog net
geen coma." Het werd drie we
ken ziekenhuis en daarna weer
terug naar huis. Naar zijn eigen
kamer met de voetbalschoenen
en de schoolboeken. Hij kon
weer aardig uit de voeten.,,In
het begin ben je helemaal inpa-
niek, dan denk je dat je alles
verkeert doet. Je durft hem
niet alleen te laten, je bent bang
als hij op school is; je durft ook
niet met vakantie te gaan. Later
went het, we trekken nu overal
met hem naar toe. Die insuline-
prikken zijn helemaal niet erg.
Daar draai ik mijn hand niet
voor om. Ik heb het geleerd en
hij krijgt 's morgens van mij
twee injecties in één keer, dus
eenmaal prikken, dat scheelt,
want de huid van zijn bovenbeen
lijkt wel van leer. Maar de psy
chische problemen zijn veel er
ger.
Als kleine jongen zat ie er met
Sint voor schlemiel bij, want
snoepen mag hij niet. Bij school
feesten en verjaardagen van
klasgenoten was het ook verve
lend voor hem. Zo'n kind tilt er
zwaar aan anders te zijn dan de
anderen."
Nu zit Carel op de HAVO en hij
kan best mee. Hij is dol op pop
muziek. Zijn kamer ligt vol pla
ten. Maar een paar maal moest
hij terug naar het ziekenhuis.
Met ontregeling, een toestand
die erop neerkomt dat de suiker
huishouding veranderd is. Van
het ene uur op het andere kan
dit gebeuren, met kwalijke ge
volgen als je er niet direct bij
bent. Over deze toestand kan
Magda zich niet verder uitspre
ken omdat ze geen arts is; wel
weet ze wanneer er moet wor
den ingegrepen. "Iedere ziekte,
een stomme griep bijvoorbeeld,
kan een ontregeling bij hem te
weegbrengen. Dan zit je met die
ellendige bureaucratie. Elke op
name moet nu via de huisarts
lopen. Vroeger hadden we een
kinderarts, die zorgde dat hij h
la minute het ziekenhuis in kon.
Voor de internist, die hem nu
behandelt, moet je van de huis
arts een verwijzing hebben.
Onze huisarts is een geweldige
vent. ,,Als je belt kom ik di
rect", zegt hij, „want ik weet
dat het niet voor niets is. Maar
als zich iets voordoet in het
week-end kan je goed scheef ko
men te zitten". Een invallende
arts, die niet zo op de hoogte is
met de toestand als hij, kan ook
moeilijk verwijzen. Een levens
gevaarlijke situatie. Carel moet
vaak op zijn nagels bijten. Een
Jongen van 17 wil wel eens met
een meisje uit. Maar ontregeling
hangt hem steeds boven het
hoofd. Een borreltje, een laat
feestje kan hem in het zieken
huis brengen. Hij moet een re
gelmatig leven leiden: op tijd
naar bed, op tijd eten. „Als
klein kind hgb je het in de hand,
maar als ze groot zijn is het
moeilijker ermee te leven". Ze
wil niet generaliseren, ieder be
leeft zo'n toestand op zijn eigen
wijze. Maar het is een verhoog
de belasting van het zenuwge
stel. „Als hij 's avonds uit is, zit
ik in de zenuwen. En dan de
angst die je hebt als hij achter
op een brommer gaat. Stel dat
hij een „hypo" krijgt (het kan
zijn dat de hoeveelheid insuline
te groot is of de werking te
sterk, zodat het bloedsuikerge
halte abnormaal laag is). Dan
wordt-hij duizelig en kan er zo
afvallen, hij kan ook bewuste
loos worden; daarom heeft hij
altijd een klontje suiker bij zich.
Het hoeft allemaal niet net op
de brommer te gebeuren, maar
het kan. Iedere jongen heeft vrij»
heidsdrang. Die eeuwige beper
king is een ellende op zijn leef
tijd. Zo'n jongen wil toch wel
eens een pilsje drinken met zijn
vrienden. En dat kan fataal zijn.
Het is ook zo beroerd dat ik
hem steeds in de gaten moet
houden. Hygiëne is een nood
zaak. Hij moet altijd uitkijken
dat de nagels van zijn tenen
goed rond geknipt zijn zodat er
geen wondjes tussen de tenen
kunnen komen. Alles gaat zwe
ren. Hij is enorm gevoelig voor
infecties. Ze genezen ook niet.
Het kan een ramp zijn als hij op
het strand in een stuk glas
trapt". „Zijn er verheugende
verbeteringen in de toestand van
het suikerzieke kind?" Magda
knikt hevig met het hoofd. „Na
tuurlijk zeg, natuurlijk", ver
sterkt ze. „Vroeger werden kin
deren met suikerziekte nooit
oud. Nu eten ze veel gezonder,
veel groente, weinig vet. (Ik geef
Carel ook altijd het onderste
van de jus). Het dieet is hele
maal uitgebalanceerd. En ook:
in het buitenland voel je je veel
zekerder tegenwoordig. Boot's m
Engeland (soort drogisterij, met
overal filialen) heeft een specia
le diabetes-afdeling. Noorwegen
en Schotland zijn voor suikerzie
ke patiënten ideale landen om in
te reizen. De Zuidelijke landen
minder. Bij warmte komt er
sneller ontregeling. In het Zui
den moet je werkelijk op alles
letten".
Magda's grote zorg Is als ze
eens weg moet, wat in ieder ge
zin waar de man een vooraan
staande positie heeft (of waar
ook) wel eens voorkomt. „Dan
zit ik altijd met vervanging. Als
ik er niet ben, eet hij op een be
paald adres, daar kennen ze
hem wel. Daar weten ze precies
wat hij moet hebben. Maar weet
je, er is nóg een moeilijkheid,
voor mij speciaal. Ik wil geen
moederskindje van hem maken.
En dan. je hebt toch ook je man
nog, je hebt je andere zoon nog.
Je moet oppassen dat niet alleen
dit kind telt".
Tiny Francis.
J. Carel mocht naar huis. In lijn
kamertje lag de voetbal; eerst
mocht hij het veld niet op, la
ter ging het weer.
voelen, wordt door het kind
beantwoord met een toestand
van prikkelbaarheid en overdre
ven bewegingsdrang. Deze toe
stand wordt door de moeder dik
wijls verkeerd beoordeeld als
vijandigheid die tegen haar ge
richt is. Vanaf de leeftijd van 6-
8 maanden begint de baby wel
het verschil te kennen en te voe
len tussen „het ik" en „de ande
ren". Wanneer „de andere",
meestal de moeder, niet alle
grillen inwilligt, zal het kind zijn
agressiviteit op haar ontladen
in de vorm van vijandige ge
dragingen, zoals smijten met
voorwerpen of slaan. Nochtans
kan de agressiviteit ook op
zichzelf gericht zijn en aanlei
ding geven tot zelfverminking.
Tussen twee en vier jaar begint
het kind zijn eigen persoontje
reeds te affirmeren. Het wordt
weerbarstig, opstandig en nega
tief en komt op tegen het gezag
van de oppermachtige volwasse
nen. Deze reageren met de nodi
ge bestraffing en trachten het
kind bij te brengen dat het de
ouderlijke liefde slechts zal be-
indien het zich netjes en
lief leert te gedragen, zich weet
te bedwingen en het inwilligen
van zijn grillen weet uit te stel-
Kortom; het kind moet leren
ontladingen van blinde en vijan
dige bewegingen die helemaal
aan de zelfcontrole van het; kind
ontsnappen en ook niet beïn
vloed worden door de uitwendige
omstandigheden. Vele andere
kinderen met microscopische
hersenletsels zijn impulsief
stout, prikkelbaar en hebben
slechte schoolrapporten, vanwe
ge hun gebrek aan concentratie.
Maar ook de gevolgen van een
hersenontsteking (encefalitis) of
van hersenletsel door ongevallen
kunnen een kind agressief ma
ken en het woedende reacties
bezorgen die niet in overeen
stemming zijn met de uitwendi
ge omgeving waarin het zich be
vindt.
Jammer genoeg houdt het hier
niet mee op. Storingen op het
gevoelsmatige vlak zijn zeker zo
talrijk. Hoeveel ouders onder
werpen hun kinderen niet aan
een voortdurende en overdreven
dosis van frustratie zonder vol
doende liefde als tegenwicht? De
wereld van het kind wordt aldus
zwart van vijandigheid. Een we
reld waarin het zich tracht te
handhaven door een primitieve
vijandigheid, p Zwakke ouders
die te toegeeflijk zijn geven hun
kinderen onvoldoende frustratie.
Een te strenge en straffende
hand daarentegen onderdrukt ie-
over te schakelen van een gema
nifesteerde en afgereageerde
agressiviteit naar een onder
drukte agressiviteit. Behalve de
reeds vermelde vijandige ontla
dingen zal het kind zijn agres
siviteit aan bod laten komen ge
durende het spel. Daarop volgen
enkele jaren dat het opgroeiende
kind zijn vijandigheid minder
door handelingen en meer door
het gesproken woord zal ken
baar maken en afreageren. Ge
durende de zogenaamde latente
periode, die de puberteit vooraf
gaat, uit de agressiviteit zich
vooral door middel van het spel
met de kameraadjes. Hierbij ge
bruikt het, hoe kan het anders,
de sociale modellen die dage
lijks voorgeschoteld worden in
de massamedia, vooral in tv en
film. Gedurende de puberteit wil
de puber zich manifesteren te
genover de autoritaire volwasse
nen, meer bepaald de ouders.
De agressiviteit uit z:ch dan
ook meestal in de familiekring.
Zwel s'oornssen van h°t ge
voelsleven als organische letsels
kunnen deze ontwikkeling op een
zijspoor sturen. Geestelijke ach
terstand, gepaard met
ling van bepaalde hersenweef
sels kan aanleiding geven tot
der initiatief van het kind als
een bedreiging van het eigen ge
zag. Een voortdurend en onver
wacht overschakelen van de eer
ste houding naar de tweede is
waarschijnlijk nog het meest
verwarrend voor het opgroeien
de kind. Maar ook de situatie op
school is uiterst belangrijk.
Spraakstoornissen, onvoldoende
verstandelijke vermogens, con
flicten met de onderwijzer(es)
kunnen vijandige gevoelens en
daden uitlokken. Daarenboven
mogen we nooit vergeten dat vij
andigheid en angst dikwijls
nauw verbonden zijn. Agressie
ve kinderen zijn meestal angsti
ge kinderen. De bron van de
angst verwijderen volstaat dik
wijls om ook de agressiviteit te
zien wegsmelten. Tenslotte nog
dit: agressiviteit, zelfs wanneer
ze uitgesproken is, kan opbou
wend en positief zijn. Afwezig
heid van agressiviteit voor om
standigheden die ons objectief
om.'er stress onder spanning zet
ten, kan wijzen op een zwakke
persoonlijkheid. Alleszins is de
wereld van „peace and love"
waarin iedereen met zachte voet
jes en een engelachtige glim
lach rondwandelt nog niet voor
morgen. DR ICKX
De laatste weken zijn winter
jassen en handschoenen weer
uit de kast gehaald en met be
hulp van stevige kost zoals erw
tensoep en hutspot stelt men
zich teweer tegen de winterse
kou. Het is echter niet alleen
voor de mens noodzakelijk om
zich te beschermen als de ster
ren op de ramen staan. -Ook de
hond een dier, dat veel bul
ten komt verdient meer
aandacht en verzorging, wil
zijn gezondheid er niet onder
lijden. In dit artikel wijzen wij
erop met welke extra's uw
hond de winter goed zal door
komen en geven we bovendien
enkele tips voor degenen, die
hun hond willen meenemen
naar de wintersport.
Een hond heeft een uitstekend
aanpassingsvermogen en het is
dan ook eigenlijk niet de kou
die een bedreiging voor zijn
gezondheid vormt, maar meer
de sneeuw. Voor een hond en
vooral de Nederlandse hond is
sneeuw een nogal vreemd ver
schijnsel, waarmee hij niet
goed raad weet. Het komt
maar al te vaak voor, dat een
hond in d© sneeuw hapt en-
vervolgens kort daarna moet
braken.
verzorging van de hond er
vooral op toegespitst worden
dat de sneeuw geen schade
aan zijn vacht toebrengt. Het
verdient voorkeur om lange
haren aan de voeten en tussen
de tenen vnn honden, zoals set
ters, spaniéls, langharige tec
kels en poedels weg te knip
pen. Bij de Engelse cocker
spanlël kunnen bovendien de
haren aan de achterbenen tot
aan het spronggewicht worden
verwijderd. Dit wegknippen
van haren is belangrijk, want
op die manier wordt voorko
men, dat er klonten sneeuw aan
blijven plakken.
De haren van borst, bulk en
benen, kunnen natuurlijk niet
verwijderd worden en daarom
moet een hond, nadat hij in de
sneeuw heeft gestapt, zo snel
mogelijk worden schoonge
maakt.
De sneeuw op zijn vacht kan
het beste met lauw water eraf
gehaald worden. Er moet voor
komen worden, dat de hond
zelf vastgeplakte sneeuw weg
plukt, want daardoor zou hij
wondjes kunnen oplopen of zijn
vacht beschadigen. Voor be
schadigde hondenvoeten is er
desinfectie spray en wondfilm-
spray in de handel. Vooral in
de winter is er grote kans,
dat een hond zijn voeten open
haalt aan ijs of pekel. Door
middel ven de wondfilmspray
kan men een beschremend
plastic laagje op de voeten
aanbrengen, dat bestand is te
gen de sneeuw en alleen oplost
in alcohol en ether.
Samen met de kou doen ook
altijd de hondenpetten, -schoen
tjes en -dekentjes hun in
trede. De meeste van deze ar
tikelen zijn volkomen overbo
dig voor uw hond. Een honden-
dekje kan van nut zijn voor die
ren. die herstellend van een
ziekte zijn of van nature zwak
of teer gebouwd zijn. Honden
met een dunne of gladharige
vacht; zoals pinchertjes en tec
kels kunnen ook wel enige ex
tra bedekking gebruiken en
voor dergelijke honden is ook
een overvloed aan kleding,
zoals pullovers, vistramjasjes
en zelfs bontjasjes, verkrijg
baar.
De honden, die een dikke
vacht hebben en voor wie een
dekje dan ook een overbodige
luxe is, kunnen getrimd wor
den in speciale wintermodel-
len. De haren op rug en bulk
worden dan wat langer gela
ten, waardoor de hond beter
tegen de kou bestand is. Voor
ruwharige honden bijvoor
beeld terriers en bouviers is
de winter trouwens de tijd om
ze te laten trimmen. Deze hon
den hebben namelijk een erg
gevoelige huid en vooral in de
zomer ondervinden ze veel last
van irritatie na een trimbeurt.
Extra bescherming kan ook
worden gegeven door speciale
„wintershampoo" te gebrui
ken. Deze shampoo bewerkstel
ligt, dat er niet te veel wegge
wassen wordt van het huidvet,
dat voor een hond in de winter
een essentieel onderdeel is van
zijn natuurlijke bescherming.
Een hond kan een leuke reis
genoot zijn op uw vakantie
naar de wintersport, maar dan
is het wel noodzakelijk uw reis
terdege voor te bereiden. Niet
leder hotel of pension zal uw
huisdier met open armen ont
vangen en daarom kan men
beter van tevoren nagaan of er
voor uw hond 'n plaatsje kan
worden ingeruimd. Als men er
mee akkoord gaat, betekent
dat meestal niet dat men ook
van al ie hondengemakken
^^^■is.
Hondenbakken, manden etc.
zijn meestal niet in de hotels
voorradig en indien dat moge
lijk Is moet u die zaken dan
ook zelf meenemen. Bovendien
Zal uw hond aan zijn eigen
vertrouwde mand de voorkeur
geven.
De meeste honden vinden het
heerlijk om in de sneeuw te ra
votten, maar dat neemt niet
weg, dat ze er in feite in het
geheel niet aan gewend zijn.
Zo zullen ze auto's minder snel
opmerken en mensen op skies
vormen voor honden een totaal
onbekend .'enomeen, hetgeen
erg gevaarlijk kan zijn. Het is
daarom raadzaam om uw hond
in de buurt van skipistes aan
de lijn te houden, want dieren
artsen zijn n veel wintersport
plaatsen erg moeilijk te vin
den. Men is in de hotels snel
geneigd uw hond te „verwen
nen" met voedsel resten, maar
om geen risico's te nemen, is
het beter om het voedsel te ge
ven, dat hij thuis ook krijgt.
Erg belangrijk is tenslotte, dat
uw hond minstens vier weken
voor -uw vertrek tegen honds
dolheid is ingeënt (de inen
ting mag ook niet ouder dan
een jaar zijn), want anders
zult u bemerken da. alle gren
zen hermetisch voor uw hond
gesloten blijven.
Dit poedeltje kan er to wel tegen!
