Plan Voorburgseweg
op de lange baan
Epilepsie: onweer
in de hersenen
Warm
houden
VOOR DE VROUW
Martien Zonderop
oud-redacteur LC
overleden
KOKEN
MET
MINDER
ENERGIE
- DINSDAG 15 JANUARI 1974 LEIDSE COURANT
Meer dan ooit zullen we deze win
ter geconfronteerd worden met
koude voeten in de huiskamer.
In een informatieblad van het
Bouwcentrum te Rotterdam,
tweede druk dec. 1973 zijn tal
van trucjes beschreven voor het
zuinig omspringen met warmte.
Het haalt bijvoorbeeld de oude
„rol" van stal, een rond uitge
rekt „kussen" in de vorm van
een teckel of een Walt Disney-
beest dat gevuld met zand een
tochtende onderdorpel Isoleert.
Het gedierte kan ook worden ge
vuld met kapok of schuimrub
ber vlokken voor kierende ra
men worden gelegd. Staat de
regen op de vensters neem dan
niet-absorberend materiaal.
Tips als „doe de deur achter u
dicht als u de kamer binnen
komt" of „ga klaverjassen met
een kamerjas over uw jurk
aan", kunnen helpen. Maar het
probleem moet grondiger aan
gepakt worden.
Ook het Bouwcentrum - graaft in
dit opzicht dieper. „Indien een
huis gebouwd zou worden zodat
het aan de klasse „goed" zou
voldoen betekent dit ca. 45% op
warmteverliezen.". Voor nieuw
bouw zouden in de toekomst an
dere technische maatregelen
moeten worden getroffen. De
overheid is zich hiervan goed
bewust. Voor het werkgelegen
heidsprogramma is al 180 mil
joen gulden uitgetrokken. Een
deel van dit bedrag wordt ge
bruikt voor warmte-isolatie van
woningen en voor de vernieu-
wingsbouw. In de omschakeling
van olie op aardgas zullen bij
voorbeeld 20.000 werknemers
aan de slag kunnen komen.
Maar die kost allemaal
tijd en voorlopig is er het pro
bleem: hoe houd ik het in mijn
huis redelijk warm? We stoten
dan op de kreet „thermisch iso
leren" en dat betekent bewaren
wat je hebt of warmte binnen
houden Heel veel van de kost
bare warmte gaat verloren door
eng dunnen ruiten van pakweg
een laagje glas van 4 mm.
Vooral de grote horizontale ra
men zijn warmteverslinders.
Niet voor niets hebben de oude.
re huizen in de noordelijke lau
den als Finland. Zweden, Noor
wegen piepkleine raampjes, zo
dat weinig kou naar binnen en
weinig warmte naar buiten kan
glippen door deze slecht bevei
ligde openingen.
Bij nieuwbouw in deze landen
zien we echter meer en meer
Esthetische oplossing voor koudewering. Het Zweedse room geeft prachtig uitzicht, maar „laat" het isoleren (of
ga zelf aan de slag
Een villa te Brussel met thermopane isolerende beglazing.
Als we hier geen dubbel glas hebben, zorgen we voor
het grote horizontale raam in
bungalows en luxueuzer wonin
gen. Het bekende Zweedse
raam, bijna een wand die in
zijn geheel naar buiten kan tui
melen en vanaf de grond uit
zicht op de tuin biedt, komt uit
Scandinavië. Dit komt door de
toenemende zonaanbidding. Ie-
dereen wil tegenwoordig een
zonnetje op de ontbijttafel en
als er voldoende stookmiddelen
zijn (denk ook aan het vele hout
in de noordelijke landen dat nu
makkelijker kan worden ge
transporteerd dan vroeger door
verbetering van techniek) kan
men 's zomers van de zon en 's
winters van de open haard
(naast de olieverwarming) ge-
In het Noorden zijn de problemen
van de olieschaarste minder,
wij zitten er erger mee opge
scheept en aangezien de ener
giecrisis geen kwestie van een
paar maanden of jaren is, zul
len we het probleem moeten
zien als een van langere duur.
Voor de hand ligt de toepassing
van isolerende beglazing. Door
verhoging van thermisch com
fort in de hele woning gaan
koude zones verdwijnen ..De uti
liteitsbouw (grote kantoren, zie
kenhuizen) maakte reeds voor
80% gebruik van dit systeem.
Sinds de oliecrisis gaat er 50%
naar de woningbouw. In Europa
zijn drie grote fabrieken, die
prefabricated ruiten leveren:
„Glaverbel-Mecantiver" (Bel
gisch Frans, die alle EEG lan
den bedienen) „Saint-Gobain"
(Frans) voor Frankrijk, Neder
land, Duitsland; „Pilkington"
(Engels), voor uitsluitend Enge
land en Italië. Deze fabrikanten
leveren aan de glasgroothandel
of rechtstreeks aan de consu
ment via kleinere glashandel of
schilder. Alleen vertegenwoordi
ger van Claverbel, die de begla
zing Thermopane levert is
REVO handelsonderneming,
Den Haag. „Momenteel is er
een piek in thermopane ruiten",
vertelt directeur M. J. van Eijk.
„we kunnen de orders nauwe
lijks aan. „Naarmate de prijzen
van de stookbronnen stijgen
wordt het interessant voor de
consument om dubbele begla
zing te nemen. Dit spaart 25%
op de stookkosten uit." Een on
derzoek door TNO bij een flat
gebouw in Delft van 12 verdie
pingen bracht wel verrassende
uitkomsten. De eerste tot de
vierde verdieping had enkel
glas; de vijfde tot de twaalfde
dubbel glas. Over een aantal ja
ren gemeten bleek dat bij de
eerste vier verdiepingen de
warmteafgifte aan de radiator
gemiddeld hoger lag dan die bij
de resterende acht bovenverdie
pingen. Men kwam tot een be
sparing van 30%
Thermopane komt op 150.- per
M2, vochtvrij en stofvrij ge
maakt door de z.g. „lucht
spouw" Dukana voorzetra
men komen op 140,- per M2.
Doe-het-zelf voorzetramen, zul
len er misschien voor ca f 100,-
per M2 inhakken. Maar er zijn
veel mogelijkheden ook voor het
kleinste huis. Het Bouwcentrum
Rotterdam geeft hierover uit
het speciale informatieblad
„Dubbele Beglazing" 3.50
plus 1., verzendkosten op giro
rekening 357696). Hierin wordt
diepgaand onderscheid gemaakt
tussen fabrieksmatig vervaar
digde dubbele ruit, dubbele ra
men en voorzetramen, waarvan
sommige uitvoeringen zelf te
maken zijn. Alle prijzen en mo
gelijkheden zijn erin te vinden.
Een woordvoerdster van het
Bouwcentrum: „of men geeft
veel geld uit en is van alles af
onder een garantie van tien
jaar óf men gaat zelf aan de
slag met een risico van moei
lijkheden. Elk raam stelt ande.
re eisen." Het is voor Jantje
Precies een haalbare kaart zijn
huis met dubbele beglazing be
ter te isoleren, maai het is be
slist niet ieders werk. Er zijn
voetangels en klemmen. Er
mag bijvoorbeeld geen condens
tussen de twee ruiten komen,
anders is alle uitzicht weg.
Thermisch gesproken dus is de
in de fabriek op maat afgelever
de ruit de allerbeste maar wel
de duurste oplossing. Toch gaat
de kost dikwijls voor 1e baat uit
en een hoger rendement van de
warmtebron, is nu nooit weg.
Tiny Francis.
MEDISCHE RUBRIEK
Het „Deutsche Forschungsgesellschaft" In de
Bondsrepubliek heeft enkele weken geleden een
memorandum uitgegeven met als titel „epilep
sie" (vallende ziekte). Hierin wordt de toestand
van de lijders aan epilepsie in de Bondsrepu
bliek kritisch onder het vergrootglas gelegd. De
conclusies stemmen tot nadenken aangezien
West-Dultsland toch een hoog ontwikkeld land
is dat op geneeskundig gebied zeker de verge
lijking kan doorstaan met de andere Europese
landen.
Ongeveer drie miljoen personen (5 pet van de to
tale bevolking van Duitsland) krijgen tenminste
eenmaal gedurende hun leven een aanval van
vallende ziekte. Meer dan 340.000 personen heb
ben chronische epilepsie en ieder jaar worden
42.000 nieuwe patiënten aan de lijst toegevoegd.
De helft van de patiënten met chronische epilep
sie neemt helemaal geen of slechts zeer weinig
medicamenten. Slechts één patiënt op tien
wordt werkelijk behandeld volgens de laatste
methoden en mogelijkheden van de moderne
geneeskunde. Niettemin zou 60 tot 80 pet van de
patiënten van hun aanvallen kunnen worden
verlost indien ze de juiste geneesmiddelen ne
men in voldoende hoeveelheden. Dit alles zou
een flinke infrastructuur vergen en een regel
matige controle door bekwame specialisten.
Maar zover is men in de Bondsrepubliek nog
helemaal niet. Het uiteindelijke doel zou er niet
alleen in moeten bestaan de aanvallen te voor
komen en de gevaarlijke nevenwerkingen uit te
schakelen maar tevens de patiënt terug te
brengen in het sociale en economische leven.
Onder ideale omstandigheden beschikt men hier
voor over een reeks geneesmiddelen, het voor
schrijven van een aangepaste levenswijze, psy-
choterapie en reëducatie en tenslotte in zeldza
me gevallen een operatief ingrijpen.
Maar deze ideale omstandigheden zijn nog verre
van bereikt, zoals uit bovengenoemde cijfers
duidelijk blijkt. Vele personen nemen te kleine
doses van hun geneesmiddelen wat nieuwe aan
vallen kan uitlokken terwijl anderen de dosis
overdrijven wat ernstige nevenwerkingen kan
hebben. De psychotherapie van epilepsie staat
nog in de kinderschoenen en er zijn in de
Bondsrepubliek slechts 27 gespecialiseerde cen
tra voor de behandeling buiten het ziekenhuis
van 26.000 patiënten.
Vandaar dat er in het memorandum een dringen
de oproep gedaan wordt om gedurende de ko
mende vijf tot tien jaar de nodige infrastruc
tuur beter uit te bouwen.
Volgens het memorandum zou de vallende ziekte
geen erfelijke aandoening zijn in de letterlijke
betekenis van het woord. Alleen de aanleg om
epilepsie te krijgen zou de erfelijkheidswetten
volgea
De epileptische aanvallen worden veroorzaakt
door plotselinge en gezamelijke elektrische ont
ladingen van de hersencellen. Terecht spreekt
men van een echt onweer in onze hersenen. De
aanvallen kunnen zich herhaaldelijk of eenma
lig voordoen en dit zowel in waaktoestand als
gedurende de slaap. Soms zijn er uitlokkende
factoren zoals een misbruik van alcohol, over
vermoeidheid, gebrek aan slaap en zware emo
ties. De aanvallen kunnen zich echter ook to
taal onverwachts voordoen zonder de minste
waarschuwing of uitlokkende prikkel. De klas
sieke epilepsieaanval gaat gepaard met bewust-
zijnsverlies en stuipen, maar ook minder duide
lijke vormen doen zich voor. Soms beperkt zich
alles tot een afwezigheid met bleek worden of
een korte periode verstrooidheid, dikwijls ver
gezeld van een licht rollen van de ogen.
De oorzaken zijn veelvuldig. Jeugdige epilepsie is
meestal het gevolg van een hersenletsel gedu
rende de zwangerschap of bij de geboorte. Bij
volwassenen moeten we vooral denken aan
kwetsuren, hersengezwellen of aandoeningen
van de hersenbloedvaten. Onvoldoende aan
dacht wordt geschonken aan het epilepsiever-
wekkend karakter van vele medicamenten.
Maar ook het stoppen van alcoholgebruik of van
bepaalde geneesmiddelen kan aanvallen veroor
zaken. Tenslotte zouden ook een onvoldoende
voeding, leverstoornissen of nierziekten epilep
sie doen ontstaan. Er is dikwijls beweerd dat
vallende ziekte aanleiding zou geven tot afstom
ping van de hogere geestelijke vermogens en
tot gewelddadigheid. Dit wordt door de feiter
tegengesproken. De gemiddelde intelligentie
van de lijders aan epilepsie is niet lager dan
van de rest van de bevolking. Wel kunnen er
zich gedragsstoornissen voordoen die een socia
le integratie zeer bemoeilijken. Slechts zelden
geeft epilepsie aanleiding tot geestelijke aftake
ling.
De Duitse specialisten zijn optimistisch wat be
treft de huidige mogelijkheden van behandeling,
maar zoals reeds besproken bestaat er groot
verschil ussen de bestaande mogclij heden en
de praktische toepassing ervan. Maar dit geldt
nog voor vele andere domeinen van de genees
kunde. De Italianen zeggen het zo mooi: „Tus
sen het zeggen en het doen ligt de zee".
DR. ICKX
LEÏDSCHENDAM De aankoop door de gemeente Leidschendam
van hat perceel Voorburgseweg 40, dat bestemd zou worden voor
woningbouw in het plan-Voorburgseweg gaat voorlopig niet door. De
eigenaar, de heer Meewisse, hacft gistermorgen, juist voordat het
voorstel van B en W. opnieuw in de commissie voor openbare wer
ken en ruimtelijke ordening zou worden behandeld, in een brief het
college meegedeeld, dat bij zijn bereidheid tot onderhandelen In
trok.
Dit deelde de wethouder H. L.
van Dongen gisteravond in de
commissie mee. Hij voegde er
aan toe, dat het college in ver
band met de nieuwe ontwikke
ling het voorstel intern nog eens
wilde bekijken en daarom was
hij van plan het voorstel van de
agenda af te voeren.
Bij de stukken was echter ook het De heer K. Ooms. chef algemene
spandoeken bevolkten, zei de
wethouder dat het misschien niet
precies voldeed aan de opdracht
maar dat het goed is te gebrui
ken. „In ieder geval is gebleken
dat Leidschendam goed heeft
gehandeld, aan de grondprijs
was niets te doen dat is lande-
geregeld"
rapport van de heren de Kok en
Van der Gaag dat in opdracht
van de gemeenteraad over aan
koop van tuinbouwgrond en ver
goedingen voor opstallen was
gemaakt nadat de raad in een
vorige vergadering niet akkoord
was gegaan met de aankoop
van het perceel.
De heer C. H. de Ruijter (prot. I
chr.) meende dat de twee heren
niet aan hun opdracht hadden i
voldaan om alleen bij de uit-1
gangspunten te blijven. Eén
ding ls echter duidelijk, aldus
het commissielid: Den Haag be
taalt acht guld?n per vierkante i
meter en Leidschendam vier
gulden. „Is het college bereid
om met Gedeputeerde Staten
over dit geweldige onrecht te
praten en wat doet het college
om dit uit de wereld te helpen".
Het commissielid Meewisse
(KVP) zelf tuinder, z«i dat
grond van deze kwaliteit nog
niet voor 10 pulden per meter is
te krijgen. Hij wees er op dat
het Landbouwschap en de stands- j
organisaties al jaren bezig zijn
om verandering in de grond-
priisberekening. „voor vier gul
den per meter kun ie al'e-n
maar een stuk moeras kriigen".
W0th"i»d"r van Dongen v-tek'e
dankbaar op deze opmerkingen
in. Als de c«—idr>rp*«!Retf«s e-
peen verandering in kunnen j
wethoudertje helpmaal niet. Het
o - - t:pke par
tijen noeten u'tmaken.
Over het -:>oDor'. waar oe beslo-
ten werd in een raadsvergade-
zaken, zei dat de normen
GS van jurisprudentie dus van
onafhankelijke rechters, die zich
door deskundige adviseurs heb
ben laten voorlichten, afkomstig
zijn. „Ondanks die jurispruden
tie". sneerde de heer de Ruij
ter, „is er zeven jaar geleden.
toen de prijs twee gulden was,
toch maar vier gulden per me
ter betaald".
Wethouder van Dongen zei nog
dat er in Den Haag acht gulden
was betaald omdat de tuinders
enkele jaren daarvoor de stelli
ge verzekering hadden gekregen
dat Den Haag de grond niet no
dig had.
Waarom de eigenaar zich had te
ruggetrokken kon niemand zeg
gen, „misschien heeft de een of
andere bouwer wel 'n miljoen
betaald", zei iemand op de tri
bune.
Feit Is, dat de heer Meewisse al
met burgemeester en wethpu- I
ders tot overeenstemming was i
gekomen. De raad besliste, ook
onder druk van de tuinders, an
ders. Als de raad enkele maan
den geleden „ja" had gezegd
was er voor de eigenaar geen
mogelijkheid meer geweest zich
terug te trekken.
LEIDEN Martinus Zonderop,
oud-redacteur van de Leldse
Courant, is de algelopen nacht
overleden. De heer Zonderop,
die 78 jaar oud werd, was al ge~
ruime tijd ziek.
Martien Zonderop is ruim 40 jaar
in d enst geweest b j de Leidse
Courant. Hij was de eerste ja
ren vooral werkzaam als redac
teur in de stad Leiden en in de
ompev ng. Zi-'n grootsie bekend
heid verwierf h j echter in de
snor' Durnal'st'ek.
Zonder on maak.e volop mee hoe
de sport zich in ie tijd na de
oorlog ontwikkelde tor een om-
vamr'jke hoofdruoriek in de
dagbladen. Van een bescheiden
hoekje groeide de sport in snel
tempo, zowel in omvang (bijla-
ges op maandag) als ook in
kwaliteit. Die algemene ontwik
keling maakte Martien Zonde
rop bij de Leidse Courant waar.
Hij kon dat doen omdat hij een
zeer goed journalist was en om
dat hij goed was ingevoerd In
het sportleven zczel plaatselijk
als landelijk.
De grote male waarin hij „inge
voerd" was bleek ook b j z jn -
jar'e b le m en korte tijd la
ter zijn ef-chr'd wegens persin.
nering. De NKS, de Leidse
1 --1st -:v'r g en vee! veren g n-
g n o-.J r-.rh dden hem met
c Tie*a lies of erel dmaat-
schappen.
Na zijn pensionering is Martien
Zonderop nog lange tijd als
free-lance actief geweest voor
Sassenlieimer
krijgt boete
voor bezit
verboden vlees
SASSENHEIM Een hoeveelheid
van plm. 6000 kg. Argentijnse
harten, varkenshaasjes en ande-
re vleessoorten had een koop
man uit Sassenhelm in voor-
raad, waarbij echter niet was
voldaan aan de keuringsvoor
schriften. zoals door de Haagse
economische poli'ierechter werd
gesteld.
Het vlees was uit een andere keu-
r'ngskrlng ingevoerd en ver
dachte verkeerde in de veron
derstelling. dat aan de voor-
schr ften was voldaan. Het
vlees lag opgeslagen m een
koelcel.
„Wanneer k had fewe'en, da* het
niet deugde, had ik er wel voor
gezorgd dat het vlees was weg
geruimd", aldus het standpunt
van verdachte.
De Off eier merkte op, dat aan
verdach'e geen opzet ten laste
was gelegd, doch dat er van on-
ach za.imhe'd sprake is.
Het vlees 's van bu ten de EEG-
landen ingevoerd en dan gelden
andere voorscriften. Er wordt
echter aan gewerkt om een en
andere voorschriften. Er wordt
n ng houdend met de formele
kwestie, wilde de Officier wel
volstaan me- f 15P oete en ver
beurd verklaring van het vlees.
Het vonn's werd conform d'.e
de Leidse C'urant en andere
b'aden met wier medewerkers
hij vriendschapsbanden had.
Dit was als zei'mcdewrrkcr r
als verslaggever van aandeel-
houde svr r-de-rgen vr.n grote
Lc'V bet'
HJ
t!o' 1.
De uitvan en de begrafen's van
°'u en Zonde.op zullen donde
dag om 14.00 uur in de Leonar-
duskerk is de begrafenis op het
r.k. gedeelte van Rhijnhof.
Het Voorlichtingsbureau voor
de Voeding geeft een aantal
goede tips om een stapje te
rug te doen met de energie.
Zelfs de oude hooikist komt
weer op de proppen. Het bu
reau zegt:
steek het gas niet vroeger
aan dan nodig is;
heeft u een «ansteekbran-
der, zet die dan op „klein";
gebruik de juiste pannen op
de juiste pit of plaat; bij een
gro'e kookbrander hoort een
pan met een bodem van
minste 20 cm doorsnee;
laat de vlammen niet om de
pan spelen, er gaat veel
warmte (energie) verloren
Juist de uiteinden van de
vlammen hebben de hoogste
temperatuur;
kook aardappelen en groen
te met weinig water. U be
spaart daarmee een lange
aanwarmtljd - energieverlies.
Bovendien blijven de voe
dingsstoffen op die maniet
beter behouden. Zet groente
soorten die veel vocht losla
ten, zoals andijvie, spinazie,
postelein en stoofsla op met
aanhangend water;
leg een goed sluitend deksel
:>p de pan, daarmee houdt u
de warmte „binnen";
hreng wat u koken wilt aan
de kook en temper daarna
de warmte. Van hard koken
wordt het eten niet sneller
gaar. Een vlam op zijn
kleinst gebruikt slechts 1/6
van de volle vlam;
schakel bij electrisch koken
tijdig de plaat uit en benut
na nog geeft;
de warmte die de plaat daar-
te niet langer dan nodig Is
kook aardappelen en groen-
om ze gaar te laten worden;
20 4 30 minuten is meestal
voldoende;
ga aan tafel als het eten
klaar is, warm houden kost
energie en geeft bovendien
vitaminenverlies;
moet u toch even iets warm
houden, gebruik dan een sta-
nelring, waarmee u de pan
nen stevig op elkaar kunt
zetten;
hebt u een hogedrukpan, ge
bruik die don in ieder geval
voor gerechten met een lan
ge bereidingstijd, zoals bouil-
Ion trekken, runderlappen sto
ven, erwtensoep ed. ook voor
aardappelen en vaste groen-'
•esoorten kan hij dienst
doen;
gebru'k alleen een asbest
metalen plaatje als de vlanx
geheel getemperd is;
doe de afzu'gkap of ventila-
*or alleen aan, als het wer-
ketijk nodig is en vergeef
hem n et weer uit te doen;
zodra u klaar bent In de keu
ken;
- verw'Jder ketelsteen uit de
waterketel door die uit te ker
ken met azijn of wijnsteen
zuur;
- kook geen liter water voor
één kopje thee of koffie;
- verwarm de oven niet lan
ger voor, dan strikt noodza
kelijk is;
- verwarm een gr'll met ge
sloten ovendeur. In sommigq
ovens kunt u met gesloten
ovendeur grilleren. Dit staat
in de bijbehorende gebruiks
aanwijzing. Grilleren
gesloten deur betekent
kortere bere'd'ngstijd,
energ'cbesparing.
n met
ent eeW
|d, dus
ELECTRISCH KOKEN.
Zet gerechten op en schakel dt
plaat naar de hoogste stand.
Schakel terug:
a) als het gerecht niet kan
overkoken:
wanneer een stoomplu'm zicht
baar is
naar de doorkookstand
voor perech en met een kook
tijd 'ang-r dan 10 m nuten;
*nr de 0-stand
Trech'en met een kook-
!c "ti?r don 10 m n- 'en
he' ge-echt wél kan
