Meer drukte te
verwachten in
recreatiegebieden
Wereldeconomie
in gevaar door
hoge olieprijzen
Hoogzwangere orang-oetan
heeft drie „bijslaapjes"
D.P.R. Rotterdam
gaat praten over
„Geloofsleven
buiten de kerk"
Kaas en melk
steeds meer
in trek
IN ZUID-HOLLAND
KORTE METTEN
Samenwerking in
„Sodepax" twee
jaar verlengd
WOENSDAG 9 JANUARI 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA IC
DEN HAAG De consumptie van melk en kaas is vorig jaar
opnieuw gestegen. Het verbruik van roomboter liep echter
nog verder terug. Deze gegevens heeft de voorzitter van het
Produktschap voor Zuivel, ir. B. van Dam, vanmorgen in zijn
nieuwjaarsrede bekend gemaakt.
De stijging van de melkproduktie zette zich in 1973 voort. De
Nederlandse koeien produceerden ruim 9 miljoen ton, 4 pro
cent meer dan het jaar daarvoor. Volgens ir. Van Dam een
groei, die uitsluitend het gevolg is van uitbreiding van de
melkveestapel. De gemiddelde melkafgifte per koe bleef na
melijk achter bij 1972.
Het melk-verbruik ging in 1973 twee procent omhoog. Deze
groei wordt geheel toegeschreven aan de afzet van karne
melk, waarnaar een grote vraag was als gevolg van het war
me weer. Verder bleek opnieuw een groei in de afzet van
halfvolle en magere melk en magere melkprodukten. De
vraag naar volle melk daalde hierdoor, gebleken is ook, dat
er 10 procent minder melk en melkprodukten aan de deur
werden verkocht.
Met de kaasafzet gaat het goed. De produktschap-voorzitter
noemde de stijgingen van de binnenlandse afzet en de export
verheugend. De Nederlander eet ruim negen kilo kaas per
jaar. De export bereikte vorig jaar een nieuw rekord: er
werd meer dan 200.000 ton uitgevoerd. West-Duitsland is de
belangrijkste afnemer.
Het binnenlands verbruik van boter daalde opnieuw ondanks
een lichte stijging van het huishoudelijk verbruik. De export
van boter steeg met 63.000 ton tot 172.000 ton. De stijging is
vooral te danken aan de toetreding van Groot-Brittannië tot
de EEG. Dit land nam ruim 60.000 ton af, drie keer zoveel
als het jaar daarvoor.
De boterberg is vorig jaar aanzienlijk geslonken. De voorraad
is nu nog slechts 2500 ton. De Sovjet-Unie nam vorig jaar
15.000 ton af tegen een lagere prijs.
De totale Nederlandse uitvoer van zuivelprodukten heeft vorig
jaar bijna 2,5 miljard gulden opgeleverd, 4 miljoen meer als
het jaar daarvoor.
DEN HAAG In het bezoek aar de Zuidhollandse
recreatiegebieden zal dit jaar door de energiecri
sis wel enige veranderingen plaatsvinden. G.S.
van Zuid-Holland verwachten, dat het tekort aan
olie een zaak van langere termijn zal zijn, maar
dat het moeilijk is te voorspellen hoe groot de in
vloed op de Zuid-Hollandse recreatiegebieden zal
zijn.
Als voorlopige conclusies trekken G.S., dat reke
ning gehouden moet worden met een afname van
buitenlandse reizen door de Nederlanders. Dit
kan een vergroting inhouden van de druk op en-
tra van verblijfsrecreatie, met name langs de
kust.
Ook op het afnemen van het „toeren" met de auto
moet gerekend worden. Dit kan met zich mee
brengen, dat men zich meer rechtstreeks van de
woonplaats naar een recreatiegebied zal begeven
en daar wellicht bij gebrek aan andere moge.
lijkheden langer zal verblijven. Het is ook mo
gelijk, dat minder mensen een gebied zullen be
zoeken maar daar niet langer zullen vertoeven,
waardoor de capaciteit gelijk zal blijven. Dit zou
bij gebieden als Brielse Maas, Oude Maas of
Rottemeren het geval kunnen zijn.
Ook is een toename van de druk op Delftse Hout.
Kralingse Bos en Meijendel te verwachten. Er
zal dan ook gewaakt moeten worden, dat de druk
op kwetsbare gebieden zoals Meijendel niet
een wezenlijke aantasting van die gebieden gaat
betekenen.
WASHINGTON De aanzienlijke
verhoging van de olieprijzen zal
ondanks de geringe verlaging
per 1 febr. dit jaar over de
gehele wereld de inflatoire druk
enorm doen toenemen. Dat is
volgens sommige internationale
economen het gevaarlijkste as
pect van de prijsverhogingen,
die de olieproducerende landen
onlangs hebben afgekondigd. In
sommige gevallen betekent de
verhoging van de olieprijs een
verdubbeling.
De economen waarschuwen dat
vrijwel alle belangrijke indu
strielanden, met als mogelijke
uitzondering West-Duitsland, dit
jaar een tekort zullen zien ver
schijnen op hun handelsbalans,
ook de Verenigde Staten waar
van de handelsbalans verleden
jaar voor het eerst sinds enkele
jaren weer een overschot ver
toonde. De economie van de ont
wikkelingslanden zal ook wor
den benadeeld want vrijwel al
hun importprijzèn zullen stijgen.
Ontwikkelingslanden met weinig
bodemschatten en een grote be
volking zullen het ergst worden
getroffen.- Grote werkloosheid,
ontwrichting van de industrie en
toenémende arbeidsonrust in de
industrie de vakbonden zullen
streven naar compensaties voor
achteruitgang op loongebied
maken ook deel uit van het toe
komstbeeld zoals de economen
dat schetsen.
Er zijn echter enkele lichtpun
ten die wellicht kunnen helpen
voorkomen dat de wereld weg
zakt in een zozeer gevreesde de
pressie. Enkele economen van
de Amerikaanse regering veron
derstellen namelijk dat de olie
producerende landen hun prij
zen wellicht zullen verlagen of
het prijsmechanisme zodanig
wijzigen dat het bedrag vermin
dert dat oliemaatschappijen
voor ruwe olie moeten neertel
len. Daardoor zouden de infla
toire gevolgen kunnen worden
verkleind. Het voorstel van de
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken dr. Henry Kis
singer, een energie-werkgroep
van twintig olieproducerende
en -verbruikende landen te vor
men om een „dialoog" tussen
het kartel van olieproducenten
en de verbruikende landen op
gang te brengen, wordt ook be
schouwd als een gunstig teken.
Volgens Fred Bergsten, voorma
lig adviseur van president
Nixons raad voor de nationale
veiligheid, zullen vele landen de
komende maanden gedwongen
worden hun uitvoerprijzen te
verhogen of hun concurrentiepo
sitie op exportgebied te verbete
ren om te kunnen betalen voor
de olie die broodnodig is om
hun economie op gang te hou
den en de toeneming van de
werkloosheid af te remmen.
„Een dergelijke situatie zou uit
eindelijk zeer ernstige inflatie
en een economische depressie
opleveren" zo waarschuwde hij.
Ondanks de zeer pessimistische
voorspellingen die men op het
ogenblik kan vernemen, begint
onder vele economen de mening
post te vatten dat de olieprodu
cerende landen met de verdub
beling van de olieprijs hun doel
voorbijstreven en dat het kartel
van de olieproducenten wellicht
zelfs verdeeld uiteen zal vallen.
Zij zijn ook van oordeel dat het
internationale economische stel
sel thans voldoende flexibel is
om een economische wereldde
pressie te kunnen afwenden,
vooropgesteld dat de landen
geen isolationistisch en protec
tionistisch beleid gaan voeren
(door bijvoorbeeld de import
aan banden te leggen).
(Van een onzer verslaggevers)
RHENEN Een orang-oetang-
vrouwtje in het Ouwehands Die
renpark in Rhenen beschikt mo
menteel over drie „bijslaapjes".
Truus, zoals ze heet, is hoog
zwanger en de dierentuin heeft
alle mogelijke voorzorgsmaatre
gelen genomen om de op han
den zijnde geboorte zo vlot mo
gelijk te laten verlopen. Niet al
leen is de kraamkamer dag en
nacht extra verwarmd en ligt
daar een dikke laag stro, maar
ook slapen bij toerbeurt drie
verzorgers van de dierentuin bij
Truus. Dat wil zeggen: in een
nevenvertrek, want Truus is en
blijft natuurlijk een dame en de
oppassers zijn héren.
Dat men de geboorte met zoveel
zorg omringt heeft z'n oorzaak.
Vorig jaar kreeg Truus ook een
jong, haar eerste. Ze was toen
echter nog niet uitgeteld en ie
dereen was eigenlijk door de ge
boorte verrast. Toen men de ba-
by-orang-oetan vond had het
een ondertemperatuur van 32
graden. Er zijn nog vier artsen
bij geweest, waaronder een kin
derarts en een internist, maar
noch de deskundigen, noch de
couveuse konden de baby red
den. Het mensapenkind stierf op
de tweede dag.
Apenmoeders die of zelf in gevan
genschap geboren zijn of erg
jong uit de jungle gehaald zijn.
weten vaak niet wat hen over
komt bij een geboorte. Ze heb
ben nog nooit een geboorte
gezien of een bevalling van
soortgenoten meegemaakt. Dat
geldt ook voor Truus. Vandaar
dat Ouweha-i op alles is voor
bereid om zo goed mogelijke le
venskansen voor het toekomstig
mensaapje te creëren.
en
Vrag<
De verhoging van de olieprijzen
heeft in kringen van economen
de volgende vragen opgeroepen:
Wat zijn de gevolgen voor de
betalingsbalans van de voor
naamste landen?
Wat zullen de olieproducenten
met hun- extra-olie-inkomsten
doen?
Hoe lang zullen de olieprodu
centen hun prijzen op het huidi
ge niveau handhaven?
Welke invloed heeft de oliecri
sis op de plannen voor een her
vorming van het economische
wereldbestel?
—Hoe veel tijd hebben de landen
nodig om zich aan te passen bij
de nieuwe prijzensituatie?
Lawrence Krause, een deskundi
ge op het gebied van de interna
tionale betalingsbalanssituatie,
is van mening dat de verhoging
van de olieprijzen nadelige ge
volgen zal hebben voor de po
gingen van de westerse landen
prijzen en lonen in de hand te
houden. Volgens deze expert
zullen landen, waar een strenge
beheersing van lonen en prijzen
geldt, de meeste tijd nodig heb
ben om zich aan te passen aan
de nieuwe situatie.
In monetaire kringen te Washing
ton verwacht men dat volledige
overeenstemming over een her
vorming van het internationale
monetaire stelsel nu langer op
zich zal laten wachten dan oor
spronkelijk werd aangenomen,
want de oliecrisis heeft weer
nieuwe onzekerheden opgeroe
pen. Overigens is men over het
algemeen wel van mening dat
de „zwevende" wisselkoersen
bijdragen tot een soepele op
vang van de nadelige uitwer
king van het energietekort.
Handelsdeskundigen verwachten
dat bij de onderhandelingen
over een hervorming van de
wereldhandel, die komend na
jaar moet beginnen, de toegang
tot bodemschatten en de voor
waarden voor exportbeheersin-
gen meer centraal zullen staan.
Kolioutek niet
meer te zien
met blote oog
HOEVEN (ANP) De komeet
Kohoutek blijkt tegen alle ver
wachtingen in zo zwak te zijn,
dat hij niet meer met het blote
oog kan worden waargenomen.
Dit heeft de volkssterrenwacht
in Hoeven bekend gemaakt. Met
een prismak'jker kan men de
komeet nog wel zien. Het best
zal hij te zien zijn 's avonds
tussen zes uur en half zeven.
Den Uyl niet
blij niet PvdA-
advertentie
Den Haag Premier Den Uyl is
niet helemaal gelukkig met de
advertentie, die de PvdA de af
gelopen weken in kranten en
weekbladen heeft laten plaatsen
naar aanleiding van het door de
Tweede Kamer aannemen van
de machtigingswet. „De machti
gingswet is er door", zo stond
in deze advertentie, waarin ook
een foto van PvdA-voorzitter A.
van der Louw was opgenomen.
Senator Beerekamp (CHU) maak
te bezwaren tegen de adverten
tie. Hij verzocht premier Den
Uyl de voorzitter van zijn partij
ervan te weerhouden via adver
tenties of anderszins het Neder
landse volk wijs te maken dat
de za3k helemaal rond is als de
Tweede Kamer een wetsontwerp
heeft aangenomen, „de Eerste
Kamer heeft nog een essentiële
functie", aldus dr. Beerekamp.
DE Diocesane Pastorale Raad
Rotterdam zal maandag 14 ja
nuari om half acht bijeenko
men voor zijn maandelijkse
vergadering en wel in het
Adelbertscentrum.
Röntgenweg 99 te Delft. Als
hoofdmoot van de vergadering
staat op de agenda de bespre
king van het onderwerp: Ge
loofsleven buiten „De kerk".
Dit thema is vastgesteld in de
decembervergadering.
Drs. A. M. M. de Bot, aalmoe
zenier strafgevangenis, heeft
een handreiking samengesteld
voor de bespreking. Pater De
Bot zal tijdens de vergadering
nog een korte toelichting geven
en zelf ook aan de besprekin
gen deelnemen.
Pater De Bot stelt in zijn hand
reiking, dat men zo zeer ge
wend is in de deelname aan de
eucharistieviering het criterium
te zien voor het behoren tot de
kerk, dat velen nu spreken van
vervreemding van de kerk en
van geruisloze geloofsafval.
Misschien is deze conclusie
echter wat voorbarig. Het is
gebleken, dat deze mensen
vaak zij het op heel andere
manieren betrokken zijn bij
het leven van de kerk.
Als oorzaken en motieven voor
de teruggang kunnen worden
genoemd vijandigheid of on
verschilligheid tegenover de
kerk en protest tegen en kri
tiek op de Kerk. Bij de eerste
stelt pater De Bot de vraag of
men hier moet spreken van
een noodzakelijke of wenselijke
zuivering. Bij de tweede of we
voldoende bereid zijn de kri
tiek serieus te nemen. Is er
gelegenheid deze kritiek in de
Kerkgang is een van de vele
manieren, waarop mensen te
genwoordig kunnen deelnemen
aan het leven van de kerk.
Verminderd kerkbezoek wordt
niet alleen onder de „progres-
sieven", maar ook onder de
„conservatieven" aangetroffen.
Ook onder hen, die niet of wei
nig de kerk bezoeken zijn er
velen die hun leven willen
oriënteren op Christus en zijn
evangelie: positief staan tegen
over de kerk: geïnterresseerd
zijn en goed op de hoogte bij
voorbeeld via lectuur, radio en
t.v.; kerkelijke acties finan
cieel steunen, voor enkele da
gen van bezinning de kloosters
van beschouwende orden be-
zoeken; deelnemen aan ge
sprekken over het geloof, bij
voorbeeld via gespreksgroepen
of via de voorbereiding van
een liturgie en deelnemen aan
vormen van maatschapeelijkp
actie, geïnspireerd van uit het
evangelie.
Pater De Bot knoopt in zijn
handreiking tot het gesprek
binnen de D. P.R. hieraan de
vraag vast of de kerk wel vol
doende mogelijkheden voor
deze vormen van geloofsbele
ving en deelname aan het le
ven van de kerk biedt.
Moet men nie* zeggen, dat de
parochie pastoraal feitelijk een
zijdig is gericht op de trouwe
kerkganger en op het stimule
ren van deelname aan de eu
charistie en aan het ontvangen
van de sacramenten? Moet de
pastoraal er niet van uit gaan
dat velen momenteel slechts
incidenteel en op heel verschil
lende wijzen deelnemen aan
het leven van de kerk?
De vraag is of dit niet leidt tot
de noodzaak van een meer ge
differentieerd pastoraal aan
bod, zoals gevarieerde en dui
delijk aangekondigde vormen
van liturgie, met name woord
diensten met mogelijkheid tot
gesprek achteraf voorts bezin
ning en gesprek en ten slotte
maatschappelijke actie van uit
evangelische inspiratie.
De voorzitter van de West-
duitse bisschoppenconferentie,
kardinaal J. Doepfner heeft
aan alle ambassades in Bonn
de verklaring tegen „geweld
en terreur in de wereld" van
de Westduitse bisschoppen ge
zonden. In een begeleidend
schrijven vraagt hij de ambas
sadeurs er bij hun regering op
aan te dringen alles in het
werk te stellen geweld en voor
al folteringen in de hele wereld
tegen te gaan. De bisschoppen
noemen elke vorm van folteren
van gevangenen, of het nu een
misdadiger, een politieke ge
vangene of een krijgsgevange
ne is, een „vergrijp tegen het
fundamentele recht van de
mens".
Patriarch Pimen van Mos-
kou en geheel Rusland heeft in
een boodschap bij gelegenheid
van het kerstfeest - dat in de
Russisch-orthodoxe kerk nog
wordt bepaald door de Juliaan
se kalender - „met tevreden
heid" kennis genomen van de
ontspanning in Europa „en in
andere delen van de wereld".
Hij prees de inspanningen in
deze richting „van ons grote
vaderland en zijn leiders".
Orthodoxe gelovigen in de
Oekralnse plaats Zjitomir (ten
westen van Kiew) heben bij
het Kremlin en kerkelijke lei
ders geprotesteerd tegen slui
ting van hun kerk. Zij zeggen
nu geen mogelijkheid meer te
hebben om „in vrede te bid
den". Het gebouw zal worden
gesloopt, de grond zal worden
benut voor een ander gebouw.
In de nabijheid liggen andere
stukken grond waar dat ge
bouw ook kan komen, maar de
plaatselijke autoriteiten zeg
gen, dat een kerk niet naast
een school kan staan, ook al
hebben beide gebouwen op het
betreffende stuk grond, dat al
tweeëndertig jaar lang gedaan.
De Spaanse geestelijke
Francisco Garcia Salve, die
rond de jaarwisseling tot ne
gentien jaar gevangenisstraf
werd veroordeeld wegens min
achting van de wet, zal in ho
ger beroep gaan. Hij werd te-
samen met negen arbeiders
eerder veroordeeld op grond
van de beschuldiging, dat hij
bestuurslid van de verboden
vakbond „Comisiones Obre-
ras" zou zijn geweest.
De Britse jezuiet pater P.
Hebblethwaite, die vorig jaar
maart ernstige kritiek op het
Vaticaan leverde, via enkele
artikelen in het weekblad The
Observer heeft om toestem
ming gevraagd de orde te mo
gen verlaten. Hij zei voor zijn
uittreden uit de orde persoon
lijke motieven te hebben en
dat er geen verband bestaat
met zijn artikelenreeks.
KERK
EN
WERELD
het kardinaals-
Luigi Traglia
deken college
van kardinalen
De Italiaanse curiekardinaal
Luigi Traglia (78 jaar) is door
de paus benoemd tot deken
van het kardinaalscollege, als
opvolger van de in december
overleden kardinaal Amleto Ci-
cognani.
Het is de taak van de deken
om bij het overlijden van de
paus samen met kardinaal-
staatssekretaris Villot de lo
pende zaken te behartigen, de
kardinalen bijeen te roepen
voor de pauskeuze, het con
claaf van de pauskeuze te lei
den en de gekozene te vragen
of hij de keus aanvaardt.
Waarnemers beschouwen de
benoeming van kardinaal Tra
glia als een compromis, in af
wachting van de hervorming
van het kardinaalscollege en
de statuten van het conclaaf.
Tot vice-deken werd de even
eens gepensioneerde curiekar
dinaal Carlo Confalonieri (80
jaar) benoemd.
Javaan opvolger
mgr. Schoen
maker
Paus Paulus heeft de Javaanse
pater Pascalis Soedita Harja
Soemarta benoemd tot bis
schop van Poerwokerto op
Java, als opvolger van mgr.
W. Schoenmaker die 11 januari
65 jaar wordt en binnenkort te
rugkeert naar Nederland. Mgr.
Schoenmaker, die in 1950 bis
schop werd gewijd, was de
laatste dertien jaar bisschop
van Poerwokerto.
Evenals mgr. Schoenmaker be
hoort zijn opvolger tot de con
gregatie van de missionarissen
van het H. Hart van Jezus.
Mgr. Soedita Harjasoemarta,
die in 1956 in Nederland pries
ter werd gewijd, is werkzaam
geweest in Irian Barat en was
enige jaren direkteur van de
„Kawali", het bureau van de
Indonesische bisschoppenconfe
rentie.
De pauselijke commissie Jus-
titia et Pax en de Wereld
raad van Kerken hebben be
sloten hun gezamenlijke ar
beid binnen de gemeen
schappelijke commissie SO
DEPAX tot 31 december 1975
te verlengen.
Deze commissie voor ontwik
keling, gerechtigheid en vre
de werd opgericht in januari
1969 en heeft sindsdien talrij
ke oecumenische initiatieven
genomen, vooral op het ge
bied van de ontwikkeling van
Genève het leidinggevend co-
vorderen van de rechten van
de mens.
De dezer dagen afgetreden
secretaris van Justitia et Pax
mgr. Gremillion, blijft met
de Nederlander dr. Max
Kohnstamm namens de we
reldraad het voorzitterschap
bekleden.
Op 14 en 15 januari zal in
de derde wereld en het be-
mlté van SODEPAX bijeen,
komen. Daartoe behoort ook
de voorzitter van het Vati
caanse secretariaat voor de
eenheid der christenen, kar?'
