Negenennegentig gevlekte
hondjes blijven eeuwig jong
TECHNISCHE PERFECTIE MAAKT DISHEY-TEKENFILM TIJDLOOS
Wie ooit de euvele moed
heeft gehad om aan een
tekenfilmpje te beginnen,
weet wat daar aan vast
zit. Als je na veel ploete
ren zo'n duizend tekenin
gen klaar hebt en ze on
der de een-beeld-camera
.legt blijkt meestal dat jei
nog maar enkele seconden
'bruikbaar animatie-werk
,hebt. Het lijkt wel of de
'Disney-studio's dat pro
bleem niet kennen. In hun
ivijfligjarig bestaan hebr
ben zij alle primeurs ge
had die er op tekenfilmge
bied maar te vinden wa-
ren: „Steamboat Willie",
de eerste tekenfilm met
geluid. „Flowers and'
•trees", de eerste Silly
Symphonic en tevens de
eerste tekenfilm in kleur,
„Snowwhite and the seven-
dwarfs" de eerste gete
kende .hoofdfilm en acht
tien jaar later „Lady and
the tramp" de eerste te
kenfilm in Cinemascope.
.Ga daar maar even voor
izitten.
Toch hebben zelfs de zeer
efficiënt werkende Dis
ney-studio's moeten onder
vinden dat het pad van de
tekenfilmer niet altijd
over rozen gaat. Dat door
.de sterk gestegen kosten
de korte tekenfilm, het zo
genaamde bijwerk, niet"
Jneer lonend is en dat de
getekende hoofdfilm wel'
-van een ze unieke kwali
teit moet.zijn om.uit de
kosten te komen, dat men
?e 'moeilijk aan de lopen
de band kan maken. Maar
de Disney-studio's hebben
een heel lange adem. Met
hun speelse documentaires
lover het leven der dieren,
hun speelfilms voor het
hele gezin en niet te ver
geten het gigantische pret
park,'dat Disneyland heet,
•wisten zij de moeilijke te
kenfilm-jaren gemakkelijk
ie overleven. Als een.
soort prestige-zaak
.want de naam Disney is'
toch in de eerste plaats
verbonden aan getekende
figuren als Mickey Mouse,
Pluto en Donald Duck -
komen zij nog eens in de
zoveel jaren met een gete
kende hoofdfilm. Maar
dan ook een knaller. Een
filmpje, dat door zijn tech
nische perfectie en zijn
rake humor iedere candi-
daat-concurrent op dit ge
bied bij voorbaad moede
loos maakt.
-In de tussen liggende ja
ren grijpt men terug op
de onverbiddelijke „best-
isellers" van weleer. Want,
.zo redeneert men terecht,
zo lang er kinderen wor
den geboren is er om de
'zoveel jaar weer een nieu-
'we generatie, die dit sue-
'ces nog nooit heeft gezien.
Het met strakke hand ge
regelde distributie-sys
teem van de Disney-stu
dio's is daar ook op ge-.
richt Ai loopt een filrri
•als „Jungle book" nu nog
zo goed in de bioscopen,
na een paar jaar wordt hij
uit de roulatie genomen,
is nergens meer te zien.
om dan na zekere tijd
weer op te duiken en glo-
.rieus aan een tweede of
derde jeugd te beginnen.
"En telkens valt dan weer
op, dat een werkelijk met
zorg gemaakte tekenfilm
niet of vrijwel niet verou
dert.
Frisse wind
Terwijl de eerste afbeel
dingen van Disney's jong
ste getekende hoofdfilm
„Robin Hood" al de ronde
.doen gaat dit jaar met de
Kerstvakantie zijn „101
Dalmatiers" weer in rou
latie. Veertien jaar oud en
de afsluiting van een tijd
perk van louter Disney-
successen. Na deze koste
lijke geschiedenis over de
101 gespikkelde honden,
wier vachten tot bontjas
dreigen te worden ver
werkt, leek het even of
het gedaan was met het
tekenfilm-rijk van koning
Walt. De spitsvondigheid
en het enthousiasme sche
nen weg te ebben, mis
schien ook omdat andere
meer winstgevende pro
jecten van de studio de
voorkeur kregen. Na de
dood van „oom Walt*"
schenen Hanna en Barba^-
'ra met hun „The Flintsto-
nés" en „Yogi Bear" de
scepter over te nemen,
maar de Disneyrstudio's
lieten zich niet zo gauw
van hun voetstuk stoten
en kwamen ijzersterk te
rug met „Jungle book",
waarvoor de grote mees
ter zelf nog de lay-out had
gemaakt, maar die werd
voltooid onder regie van
Wolfgang Reitherman, die
zich ontpopte als de frisse
'wind die hard nodig eens
door de oude studio gebla
zen moest worden. Die
zelfde Reitherman was"
overigens ook een van het,
verantwoordelijke trio dat
voor „101 Dalmatiers" te
kende.
•Bij een weerzien na ruim
dertien jaar lijkt het wel
of de tijd heeft stilge
staan, zo verrassend fris
.en jeugdig komen de bra
ve Pongo en Perdita met
hun vijftien puppies weer
pp ons af, zo intens ge
meen is nog steeds de ket-
tingrokenae Cruella de
Ville en zo ontwapenend
onhandig zijn nog steeds
haar handlangers Horace
"en Jasper. Zoals bijna
steeds in de Disney-teken-
films doen de sympathie-
.ke mensenfiguren het
meest verouderd aan. Ro
ger RadCliff, de weinig
succesvolle liedjésschrij-
ver en Pongo's tweevoeti
ge vriend, heeft, nog een
beetje het cancaturale
waar de tekenfilm om
smeekt, maar zijn Anita
•is in ontwerp en animatie
het evenbeeld van
Sneeuwwitje, Alice,
Doornroosje en al die an
dere vrouwelijke heldin-
.nen van de Disney-teken-
film. Gelukkig maar dat
zijn.
Porrgo leeft met zijn baas
Roger in een flat bij Re-~
gents park. Pongo is er
Zich van bewust dat als er
geen mensen waren hij
zelf zou moeten werken,
'maar niettemin laat hij
zijn baas in de steek om
op vrijersvoeten te gaan.
Zijn keus valt op Perdita
en gelukkig heeft deze
Perdita een bazin, een
heel lieftallige bazin zelfs
De sergeant verbergt 99 kleine gevlekte hondjes onder de trap voor de aanstormende boeven
Horace en Jasper.
tje te geven. Zo ontwierp,
men voor de vacht van de
Dalmatiers - die eigen
lijk wit is - een speciaal
soort licht grijs dat hen
tegen een witte achter-,
grond deed afsteken. Tijd
besparend was het toen-
juist door de studio geperr
fectioneerde Xerox-sys
teem. waardoor de oor-
spronkelijke tekeningen
.langs electronische weg
werden gereproduceerd en.
meteen konden worden in
gekleurd. Daardoor verd
de fase, waarin men de
tekeningen eerst met de
hand in inkt op cellulcid-
platen overbracht geëlimi-
.neerd.
Maar genoeg van al deze.
technische details en te
rug naar Pongo en Perdi
ta en hun puppies. Als de
makers hadden gezegd
„En ze leefden nog lang
en gelukkig" zou de film
afgelopen zijn. Er moet
dus iets vreselijks gebeu
ren en dus verschijnt een
zekere .Cruella de Ville
ten tonele, een aristocrati
sche dame met een heel
slecht karakter, die nu
niet 'ns een jas van zee-
hondenbont wil hebben
maar een van echt Dal-
matiersvacht. Zij roept de
hulp in van twee even be
ruchte als onhandige on
derwereld-figuren Horace
•en Jasper en draagt ze op
de pups van Pongo en
Perdita te „dog"nappen.
Van kidnappen kan in dit
geval natuurlijk niet ge-,
sproken worden. Na enige
mislukte pogingen slagen
de onverlaten er zowaar
in de hondjes te ontvoeren
en ze met nog 84 lotge
nootjes op te sluiten in de
.villa van Cruella.
Maar dan komt Pongo in
actie. Hij roept op zijn
.beurt de hulp in van de
hondenwereld, die al blaf
fend de jobstijding van de
ontvoering doorseint tot
dat de verblijfplaats van
.de hondjes bekend is.'
Voor de reddingactie voe
ren de Disney-studio's
drie nieuwe verrukkelijke
figuren ten tonele: een on-
ooglijke straathond, die
aangesproken wordt als
de kolonel en gezien zijn
rang de operatie leidt, een
boerenpaard dat de kapi
tein genoemd wordt en
een eigenwijze scharmin-
'kelige kat die in de om
gang de sergeant heet.
Onder leiding van dit drie
tal worden alle 99 hondjes
inderdaad bevrijd en na
een wildé jacht, want
Cruella en haar handlan
gers laten hun buit niet zo
maar glippen, in veilig
heid gebracht. En veilig-
en het kost de slimme
^Pongo dan ook weinig
moeite om haar aan zijn
baas Roger te koppelen,
zodat zij gevieren nog
lang en gezellig kunnen
leven. Maar Pongo's uit
stapje blijft niet zonder
gevolgen en ai spoedig
dartelen er niet twee
maar zeventien Dalma
tiers door het huis.
Hoe lastig de tekenaars
van de Disney-studio's het
zich wel. gemaakt hebben
blijkt het best uit een ge
moedelijke „familiescène"
waarin Pongo en Perdita
met hun kroost naar de
uitzending van een „hon-
den"-western op de televi
sie kijken. De wild-west
heid Thunderbolt heeft het
aan de stok met de geme
ne Dirty Dawson en de
•puppies leverèn commen
taar op het gebeuren op
.het t.v.-scherm. Als men
bedenkt dat Pongo 72
zwarte stippen op zijn
huid heeft, Perdita 68 en
elk van de 15 kleintjes 32
dan leert' een simpel re
kensommetje ons dat al
leen al in de totaalbeelden
.van dit huiselijk scènetje
620 vlekjes nodig waren.
Om duizelig van te wor
den.
Voor wie het bij kan hou
den zijn er op de 113.760
filmbeelden liefst 6.469.952
vlekken te tellen. Voor de
stippen en de andere spe-
■ciale kleureffecten had
men 2400 liter verf nodig,
voldoende om 135 beschei
den woningen een fris tin-
heid betekent dat Pongo
en Perdita er nu 84 pleeg
kinderen bij hebben.
Baas Roger vindt het alle
maal best, want hij heeft
inmiddels succes met zijn
liedjesschrijverij gehad en
kan zich zo'n plotselinge
•gezinsuitbreiding nu best
veroorloven.
Hond-superieur
Als „101 Dalmatiers" met
de kerst weer in roulatie
gaat, wordt er in de film
Engels gesproken. Voor
de kleintjes, die nu op de
ondertitels aangëwezen
zijn, misschien een be
zwaar maar de praktijk
heeft uitgewezen dat na-
synchronisatie in het Ne
derlands hoe goed ook ge
daan, toch nooit zo perfect
„klinkt" als het origineel.
Geen wonder als men be
denkt hoeveel jaren studie
het de Disneytekenfilmers'
gekost heeft om de juiste'
stemmen bij hun persona
ges te vinden. „Moet de
stem van Pongo hoger of
lager zijn dan die van zijn
tweevoetige vriend?", was
de eerste vraag. Lager,
want in de film is de hond
superieur en de mens zijn
huisdier. De nogal raspe
rige stem van de acteur
Rod Taylor bleek ideaal
om Pongo geluid te laten
geven. Lisa Daniels zorg
de aanvankelijk voor de
stem van Perdita, maar
toen dè film voor een-der
de klaar was - de pro
ductie nam drie jaren in
beslag - trouwde Lisa en
vertrok haar New York.
Goede raad was duur,'
maar tenslotte vond men
in Cate Bauer een stem,
die precies op die van
Lisa leek. Enkele voor
beelden slechts van de
■problemen, die opdoemen
bij het overtuigend na
synchroniseren van een
tekenfilm. De stem moet
•passen bij het karakter en
het uiterlijk van de gete
kende figuur wil de toe
schouwer de indruk heb
ben dat de Disney-held of
heldin zelf de dialoog
spreekt. Een enkele maal
slechts neemt men zijn
toevlucht tot imitators
'zoals J. Pat OMalley, die
maar liefst vier verschil
lende hondensoorten in de
film van een „menselijke"
stem voorzag.
Al deze perfectie, al deze
zorg zo'n veertien jaar ge
leden aan „101 Dalma
tiers" besteed, werpen nu
'nog hun vruchten af. De
belevenissen van Pongo's
gezin zullen dezelfde en
thousiaste ontvangst van
deze generatie jeugdigen
krijgen als destijds van de
generatie, die de film nu
misschien met zijn kinde
ren gaat zien. En daar
mee is dan de onverwoest
baarheid van de Disney-
formule bewezen.
OTTO MILO
Drie van Pongo's puppies kijken vol spanning naar de "honden-western" op de televisie in Walt
Disney's „101 Dalmatiers".
KERSTMIS
;N HA
ANP-R
>e Ned
:al gel
noeten
lardgas
>eginsel
ilie. Dit
lyl in
iew v<
leiding
le zes
'erziscl
ran ruw
len.
iraier D
rijsverdu
ing, dat
ras ,van
ras dat g
laid". Vol
fordt hel
pmst he
aard: „1
n. Nede
ker; di
sstbaard'
ig wordt
et hogi
ijsverho
isis bek
zes land
januar
jn Iran,
-Arabië,
Zij i
ïwe olie
rijs van
inden n
ijzen v
ieproduc
•De wred^ kettingrokende Cruella de Ville, die zo graag een bontjas van echt Dalmatiers-vel
wil hebben.
De kapitein, de kolonel en de sergeant, leiders van de reddingactie in „101 Dalmatiers'
Nanny de huishoudster stopt het nest jonge Dalmatiers voor het slapen gaan nOg eens lekker
