NOG GEEN INVLOED ENERGIECRISIS OP WERKLOOSHEID DPR wil meer informatie over mis Gerard Reve Onderdelen onbekende onderzeeboot bij Franse kust gevonden LAAT AUTO'S RIIDEN OP AARDGAS Conflict bij AKZO over commissaris Rijverbod op zondag weer bestreden Johan Wagenaarprijs toegekend Rechten van de mens staan centraal in kerst boodschap Wereldraad Merkwaardige stoet in autoloos Rome VOLKSKERSTZANG KRIMPT DOOR KOU Korte metten DINSDAO 11 DECEMBER 1973 LEIDSE COURANT PAGINA 10 Van onze parlementaire redactie DEN HAAG In de werkloos heidscijfers over de maand no vember is nog geen invloed merkbaar van de huidige ener giecrisis. Dat zegt het ministe- wordt gegeven van de stand rie van Sociale Zaken in een van de werkloosheid in Neder- gisteren verschenen maandver- land per eind november, verslag van de arbeidsmarkt- Toen waren er 85.290 mannen waarin een uitgebreid verslag DEN HAAG/ALKMAAR (ANP) - Zowel de Haagse mr. M. Schou ten als de Alkmaarse mr. A. van Driel hebben gisteren op nieuw laten weten van mening te zijn, dat het zondagsrijverbod niet rechtsgeldig is. Al eerder De Alkmaarse jurist mr. volging voor zijn cliënt, een 34- jarige inwoner van Monster, die op de eerste autoloze zondag in Den Haag was aangehouden, omdat hij zonder ontheffing reed. speelde zich dit af voor de Alk maarse politierechter, waar mr. Van Driel verklaarde, dat de regering in strijd met de grond wet had gehandeld. Dat verklaarde de Haagse mr. Schouten gisteren eveneens. Volgens hem is het koninklijk besluit, op grond waarvan het verbod in werking is getreden, geheel tegen de bepalingen van de grondwet tot stand gekomen, zonder voorafgaand advies van de Raad van State. Hij vroeg daarom ontslag van rechtsver- Van ■■lillllililllili Studielening vin banken Den Haag - Meerderjarige studen ten (tot 36 jaar) in het weten schappelijk onderwijs en het ho ger beroepsonderwijs kunnen voor zover zij geen beurs heb ben voortaan in aanmerking komen voor een rentedragende studielening, te sluiten bij een bank. Voor het studiejaar 1973/1974 is het maximum van een dergelijke lening vastge steld op 2800 gulden, het mini mum op 500 gulden. De minister van onderwijs stelt elk jaar opnieuw een maximum en minimum vast, zijn collega van financiën het rentepercenta ge. Het rijk zal borg staan bij banken die de lening willen ver strekken. De leningen zijn een eerste aanzet voor 'n nieuw sys teem van studiefinanciering. De student die een lening heeft moet twee jaar na beëindiging van de studie beginnen met te rugbetaling van aflossing en rente. Driel stelde gistermi het Amsterdamse gerechtshof ook dat het zondagsrijverbod en de wijze waarop de bepaling daartoe tot ctand gekomen is. in strijd is met de grondwet. De procureur-generaal mr. Folmer. verwierp het verweer en betoog de dat de Kroon (die het ko ninklijk besluit nam) in deze heeft gehandeld volgens de wil van de wetgever. Het is diens bedoeling geweest dat óe Kroon zonder de Raad van State te raadplegen een besluit kan ne men dat binnen enkele uren van kracht is Het bewuste konink lijk besluit moet hetgeen is gebeurd gevolgd worden door de indiening van een wetsont werp, tot bekrachtiging hiervan. Daarin ligt volgens mr. Folmer de garantie dat de ministers niet buiten hun bevoegdheid kunnen gaan. 24.440 vrouwen werkloos. Bij de mannen betekent dat een stij ging met 8.510 en bij de vrou wen een daling met 160 ten op zichte van de vorige maand. De geregistreerde arbeidsreserve voor mannen en vrouwen tesa- men (dat zijn de werklozen plus de tijdelijk tewerkgestelden) be droeg eind november 117.120. Dat betekent ten opzichte van oktober een toename met 8.170. Het voor het seizoen gecorri geerde cijfer van de arbeidsre serve daalde ten opzichte van de vorige maand met 2.600 tot 118.400. Gedurende de verslag- maand nam de niet voor het seizoen gecorrigeerde geregi streerde arbeidsreserve voor mannen in alle provincies toe. In vergelijking met de situatie van een jaar geleden is de gere gistreerde arbeidsreserve in procenten van de afhankelijke beroepsbevolking in vrijwel alle provincies gelijk gebleven, den wel afgenomen, met uitzonde ring van de provincie Limburg. Grote brand in Buenos Aires bedwongen BUENOS AIRES (Reuter) De ergste brand die ooit in Argenti nië gewoed heeft en die in de fabriekswijk van Buenos Aires vier blokken percelen in de as legde, is gisteren onder controle gebracht. Het zal echter wel een dag of drie duren voordat hij geheel geblust is. De brand heeft geen doden geëist, maar wel moesten dertien brandweermannen en enkele burgers behandeld worden we gens brandwonden en rookver giftiging. Van een onzer verslaggevers Delft Het bestuur van de Dio cesane Pastorale Raad in het bisdom Rotterdam zal zich wen den tot het Diocesaan Bestuurs college van het bisdom met het verzoek om mere achtergrond informatie over de motieven, die hebben geleid tot het ont- lid van het D.B.K. aanwezig was de bisschop en de beide andere viacarissen hadden ver plichtingen elders benadrukte nogmaals, dat bij de beslissing de persoon Gerard Reve. noch diens subjectieve gevoelens in het geding waren geweest. Wel echter de presentatie. houden van goedkeuring aan de Naar zijn mening zop toestem de ming niet onthouden zijn als de eucharistieviering „een wat minder publicitair en wat min der eclatant" karakter had ge had. De weigering, die alleen betrekking had op een openbare viering, was ook zeker niet het gevolg van pressie van welke zijde ook. Tijdens de vergadering van gis teravond te Delft bleken enkele leden zich niet helemaal geluk kig te voelen met de beslissing van het bisdom. Vicaris dr. W. J. M. van Paassen, die als enig Migrantenraad vraagt pardon voor illegale gastarbeiders UTRECHT (ANP) - De Utrecht se migrantenraad wil de rege ring vragen een generaal par don af te kondigen voor de cir ca 15.000 illegale gastarbeiders in ons land. Ook zouden afdoen de maatregelen moeten worden genomen om de komst van nieuwe illegalen naar Nederland te voorkomen. De kern van het probleem is vol gens de raad dat werkgevers il legale arbeiders in dienst blij ven nemen, soms zelfs met graagte. Deze arbeiders verdie nen soms maar de helft van de normale lonen, hebben geen so ciale verzekeringen en durven zich niet bij vakbonden aan te sluiten. Deze gastarbeider kan op alle manieren uitgebuit wor den. omdat hij niet voor zijn rechten kan opkomen, vindt de emigrantenraad. Volgens de raad moet de regering het voor werkgevers minder aantrekkelijk maken illegale buitenlanders in dienst te ne men, bijvoorbeeld door de huidi ge boete (1Ö00 gulden) te verho gen. Gastarbeiders die te weinig loon gekregen hebben zouden een schadevergoeding dienen te krijgen. De politie zou de be drijven op illegale werknemers moeten controleren. DEN HAAG De Johan-Wage- naar Stichting (muziekprijzen) heeft de Johan-Wagenaarprijs, groot 10.000,— toegekend aan Leon Orthel in Den Haag voor zijn gehele oeuvre. In de beoor deling staat dat Leon Orthel in een grote verscheidenheid van vocale en instrumentale genres werken van hoog artistiek ge halte gecomponeerd. Het bestuur noemt speciaal de lie deren waarin Orthel uitdrukking heeft gegeven aan de poëzie van Rainer Maria Rilke en zijn symfonieën waarvan enkele Drie Haagse componisten kregen onderscheiding zoals de Picolo Symfonia. reper toirstukken zijn geworden. De beoordeling vermeldt ook de waardering, die Orthels oeuvre buiten onze grenzen geniet. De Willem Pijperprijs voor een kamermuziekwerk of kamermu- ziekoeuvre, f 4.000,- is toegekend aan Robert Heppener te Amstel veen voor zijn „Four songs on poems bij Ezra Pound" voor so praan met pianobegeleiding. De Sem Dresden-prijs voor een koorwerk of kooroeuvre, 4.000,— is voor Marius Monni kendam te Den Haag voor zijn gehele kooroeuvre in het bijzon der voor de voor amateurkoren geschreven werken. De Kees van Baaren-prijs voor een orkestwerk (oeuvre) of een muziek dramatisch werk (oeu vre), 4.000,- is toegekend aan Van onze correspondent Jan Drummen PARIJS Het vinden op het Normandische strand van Car een met spionage-opdracht be laste onderzeeboot met kernaan drijving enkele dagen geleden ln het Kanaal vergaan Is. teret nabij Cherbourg van uit- Zondagmorgen 2 december tegen rustingsstukken van beman ningsleden van atoomduikboten, heeft de Franse politie de ver- onderstelling doen opperen, dat GRONINGEN (ANP) Sticht in Groningen met regeringssteun een Installatie voor het vloei baar maken van aardgas. Een installatie met een produktieca- paciteit van 500 liter vloeibaar aardgas per uur maakt het mo gelijk enkele honderden auto's op aardgas te laten rijden. Deze suggestie deed gisteravond drs. F. von Meyenfeldt (Samen werkende Ohr. Fractie) in de Groninger raad tijdens begro tingsdebatten. Hij haakte daar mee in op de bedoeling van de regering het gebruik van aard gas als vervanging van olie te stimuleren. De bouw van een dergelijke installatie kost vol gens het raadslid ongeveer één miljoen gulden. Als voordelen van het laten rijden van auto's op aardgas noemde de heer Von Meyenfeldt: min der luchtverontreiniging door schonere uitlaatgassen, bespa ring van benzine, vergroting van de werkgelegenheid voor o.a. garage/bedrijven (i.v.m. de ombouw van de motoren) en ruimere rijmogelijkheden voor mensen die beroepshalve bij de weg moeten zijn. Dr. ir. H. Kempen, directeur van het gasbedrijf in Groningen en al zo'n drie jaar betrokken bij het experimenteren met aard gas als motorbrandstof, zei des gevraagd de suggestie van drs. Von Meyenfeldt (oud-wethouder van Groningen) graag te onder steunen. Hij herinnerde eraan dat in een enkele jaren geleden in opdracht van het ministerie van Economische Zaken uitge voerd onderzoek het plan voor een dergelijk installatiebedrijf al werd gelanceerd. Eén van de achtergronden van bedoeld rap port was het zoeken naar ver vangende brandstoffen onder buitengewone omstandigheden. Martelingen vooral in Zuid-Amerika PARIJS (AP) De juristen, ge leerden, politici, schrijvers, en kunstenaars die in Parijs de door Amnesty International georganiseerde wereldconferen tie voor de afschaffing van martelpraktijken bijwonen, heb ben gisteren kritiek geleverd op een aantal landen waaronder Zuid-Afrika, Zuid-Vietnam en de Verenigde Staten. Wij willen geen toespelingen ma ken op een land in het bijzonder waarschuwde de voorzitter van Amnesty International, de vroe gere Ierse minister van buiten landse zaken Sean MacBride. 5 uur namen twee vissers, va der en zoon, op genoemd strand plotseling een bijzonder felle lichtschijn waar, die bijna even sterk was als de stralenbundel van de nabije vuurtoren. Aan vankelijk meenden zij, dat een auto met sterke schijnwerpers over het strand reed, maar al spoedig bleek dat de lichtbron statisch was en van op een hon derdtal meters namen vader een zoon een voorwerp waar van ongeveer anderhalve meter lengte bij een meter hoogte. Enige dagen later echter vonden andere vissers, die hun netten inhaalden op het strand van Carteret drie anti-radio-actieve stralingsuitrustingen, geigerme- ters, soepele beschermingspla ten. een onderwater-signaleerap- paraat in de vorm van een cir culaire zender van 25 cm bij een diameter van 4 cm. De an- ti-stralings kledingstukken wa ren van een in Frankrijk onbe kend model en droegen op schriften in het Engels. De politie ging op onderzoek uit en vond ongeveer op de plaats waar het geheimzinnige licht door de vissers waargenomen was, andermaal 3 stralingsuit rustingen, evenals twee onder- water-zendapparaturen. De uit rustingsstukken droegen op schriften in het Engels, bene vens de initialen N. B. C. Al de gevonden voorwerpen moeten volgens de deskundigen enkele dagen in het water gelegen heb ben. Onlangs werden in de Atlantische Oceaan gezamenlijk vlootma- noeuvres van eenheden van de Verenigde Staten, Groot-Brittan- nië en Frankrijk gehouden. Een kustradiostation ving toen zwak ke noodsignalen op van een on derzeeër. Als gevolg daarvan werd een onderzoek ingesteld, maar de admiraliteit deelde mee. dat er geen enkele eenheid van de aan de manoeuvres deel nemende vloten in moeilijkheden verkeerd had. Blijft dus de ver onderstelling dat de onderzee boot die aan de manoeuvres deelnemende vaartuigen kwam bespioneren om de een of ande re reden in moeilijkheden ge raakt en vergaan is. Maar het feit dat de opschriften op de ge vonden uitrustingsstukken in het Engels gesteld waren, blijkt een dergelijke theorie weer tegen te spreken. Otto Ketting te Den Haag voor zijn werk „Time Machine", voor blazers en slagwerk. Op een nader te bepalen datum in het voorjaar zullen de prijzen worden uitgereikt. Het bestuur bestaat uit: Paul Niesseng voorzitter. Jaap Ge- raedts vice-voorzitter. Hans de Roo, Jolle de Wit, Mej. Mr. M. H. Walhain en de heer A. A. J. M. van Lier. De Johan Wagenaar Stichting reikt prijzen uit „als het mo ment rijp is". Dat was voor het laatst in 1967. Via Nederland geen wapens naar Israël BRUSSEL (ANP) De minister van Buitenlandse Zaken, mr. M. van der Stoel, heeft in Brussel zeer nadrukkelijk verklaard dat een bericht In het Amerikaanse blad „Herald Tribune" als zou Nederland, met Portugal', tij dens de jongste oorlog in het Midden-Oosten de Amerikaanse luchtmacht faciliteiten hebben verleend voor wapentransporten naar Israël, onjuist is. De „Herald Tribune" publiceerde gisteren een bericht van het Amerikaanse persbureau Asso ciated Press over de gesprek ken die de Amerikaanse minis ter van Buitenlandse Zaken, Henry Kissinger zondagavond in Brussel, voor het begin van de tweedaagse NAVO-ministerscon- ferentie, heeft gevoerd met mi- nister Van der Stoel en de Por- tugese minister van Buitenland, se Zaken. „In tegenstelling tot Amerika's andere bondgenoten, hebben Ne derland en Portugal transito-fa ciliteiten verleend voor de Ame rikaanse luchtbrug waarmee Is raël gedurende de oktober oor log van wapens werd voorzien", aldus het blad. Kissinger zou te genover minister Van der Stoel de Amerikaanse waardering voor deze hulp hebben overge bracht. Van Nederlandse delegatiezijde in Brussel werd meegedeeld, dat de woordvoerder van minister Kissinger. Vest. Associated Press nadrukkelijk te verstaan had gegeven dat het bericht on juist was. Utrecht - (ANP) Tussen de raad van commissarissen van AKZO- Nederland B.V. en de centrale ondernemingsraad van dit con cern is een conflict ontstaan rond de benoeming van een nieuwe commissaris in de vaka- ture Jr. A. Stikker. Deze was tot 1 juli j.I. lid van de raad van bestuur van de multinational AKZO nv en trad als commissa ris af na zijn benoeming tot lid van de raad van bestuur van het Rijn-Schelde-concern. Hoewel de raad van commissaris sen van AKZO-Nederland bv zelf in de vakature moet voor zien, komt volgens de nieuwe wettelijke bepalingen het recht van aanbeveling toe aan de raad van bestuur van AKZO nv als aandeelhouder, aan de cen trale ondernemingsraad en de directie van AKZO-Nederland B.V. AKZO wil weer een lid van de raad van bestuur op de open gevallen plaats laten benoemen en heeft daarvoor dr. raad is hij onaanvaardbaar. "Commissarissen moeten het be leid van de directie controleren, maar als dr. Kruisinga erbij komt gaat-ie in feite zichzelf controleren. Daarom heeft hij ons vertrouwen niet." Wij heb ben niets tegen de persoon dr. Kruisinga, maar wel tegen het feit dat een lid van de raad van bestuur ook commissaris is". Aldus de centrale onderne mingsraad. Kruisinga voorgedragen, maar De raad van commissarissen is voor de centrale ondernemings- het daarmee unaniem oneens. „Dit kerstfe«st worden wij al len opgeroepen ons opnieuw te bezinnen op de oorsprong en de grondslag van onze rechten als mens en de prijs die werd betaald om ons recht op de volheid van het leven te ver werven". Dit zegt dr. Philip A. Potter, in zijn Kerstboodschap 1973 als secretaris generaal van de We reldraad van Kerken, waarin hij lijnen trekt van Christus en Kerstfeest naar de rechten van de mens en de universele ver klaringen daarover die vijf entwintig jaar geleden, op 10 december 1948 door de algeme ne vergadering van de VN werd aanvaard. Deze verklaring, zegt dr. Pot ter, gaat uit van het grondbe ginsel dat „alle mensen vrij en met dezelfde waardigheid en rechten zijn geborenzonder welk onderscheid dan ook naar rang, huidskleur, geslacht, tarl, religie, politieke of ande re overtuiging, nationale of maatschappelijke achtergrond, geboorte of andere status".... Iedere mens heeft het recht op leven, vrijheid en persoonlijke veiligheid". De reacties op deze verklaring zijn verdeeld, aldus dr. Potter. Voor de een doet zij aan als een verzameling van vrome wen sen, andere beschouwen haar als een mijlpaal in de mense lijke geschiedenis. Tien decem ber valt in de tijd, die wij christenen advent noemen en waarin wij de komst vieren van God en zijn zoon Jezus Christus. God bevestigt ons daarin dat wij naar zijn beeld zijn geschapen, opdat wij deel hebben aan zijn vrijheid en op dat wij zijn liefde in onze verhouding tot onze medemen sen tot uitdrukking brengen. De verklaring van de rechten van de mens vindt haar basis en betekenis in de verklaring van Gods recht op zijn schep selen. Jezus zelf zei gekomen te zijn opdat de mensen leven zouden hebben, en wel in over vloed. Laat ons, aldus dr. Pot ter, tenslotte in ootmoet en vreugde in het komend jaar in woord, houding en daad het recht op het "olie leven voor alle mensen verkondigen van uit onze eigen band met Jezus Christus, de schenker van le ven en dat dan tegenover al len. met wie wij aan het men selijk bestaan deelhebben. D;\ Philip A. Potter Zelden is een paus in zulke on alledaagse omstandigheden op straat geweest als paus Paulus in het afgelopen weekeinde, toen hij, zoals gemeld, per koets door Rome trok, solidair met bijna alle andere Westeu ropeanen. Vier motoragenten reden uit voor de gewone open landauer met één paard. Op de bok de bijna vijftigjarige koet sier Tonino Danesi in zijn zon dagse donkerkleurig pak en keurige gleufhoed. Naast hem op de bok de chauffeur van de paus als palfrenier In het gevolg reden nog vier open rijtuigjes met op de bok dezelfde „aapjeskoetsiers" die gewoonlijk de toeristen kris- kras door het drukke stadsver keer van Rome rijden. In de koetsjes zaten in burger geklede veiligheidsfunctionaris sen, de lijfarts van de paus en een handjevol geestelijken, een uiterst merkwaardig gevolg, dat luid werd toegejuicht door de duizenden Romeinen langs de route. De vrolijke „Jan Ple- zierstemming" werd nog ver hoogd door de sliert fietsers en kinderen op rolschaatsen die achter de koetsen aanreden. Een van de koetsjes werd be stuurd door de vijfenzeventig jarige Italo Spada, al een jaar gepensioneerd als aapjeskoet sier en evenals zijn collega's afkomstig uit een familie die al generaties lang tussen paar den en koetsen leeft. „Natuurlijk is het een hele verantwoordelijkheid", vertel de Italo op zijn gemak aan onze Romeinse correspondent. ,,Maar we hebben allemaal veel ervaring ook met filmrol len en optreden voor de t.v. Ik heb zelfs wel in cowboyfilms meegespeeld. Indertijd heb ik met de begrafenis van Pius X een staatsiekoets met zes paar den gereden". Voor Italo was het een „mak kie". Het enige wat hem speet was, dat hij geen medaille van de paus had gekregen, zoals zijn collega's. „Ik was op het plein bij de paarden geble ven", aldus de bejaarde koet- De oliecrisis blijkt ook al ge volgen te hebben voor de jaar lijkse volkskcrstzang in Utrecht. Op de voor donderdag avond 20 december al gedruk te programma's staat dat dit jaarlijkse evenement weer In de Margriethal wordt gehou den. Maar cp verzoek van de jaarbeurs is besloten, de bij eenkomst te verplaatsen naar de Merwedehal. Deze hal is kleiner en lager en hoeft daar door minder uren te worden voorverwarmd om de bezoe kers 's avonds met een aange name temperatuur te kunnen ontvangen. Utrecht was twintig jaar gele den de eerste stad waar een volkskerstzang werd gehouden. Aanvankelijk werd de bijeen komst alleen door de protes tantse kerken georganiseerd, een jaar later gebeurde dat sa men met de katholieken, het geen in die tijd nogal wat op zien baarde. De belangstelling loopt de laat ste jaren iets terug, waar schijnlijk mede dootdat nu ook in veel andere plaatsen derge lijke bijeenkomsten worden ge houden, en de kosten stijgen sterk. „Het is een wonder dat we het nog steeds kunnen doen", zei een van de organi satoren. dr. A. Dronkers. „Maar de samenzang betekeni Op 20 december zullen in Utrecht weer vers Stillende ko ren aan de volkskerstzang meewerken. Dr. A. H. van den Heuvel, secretaris-generaal van de Nederlandse hervormde kerk, houdt een toespraak. Mej. A. M. Melchers te Schiedam en mej. G. M. L. Cooijmans te Den Bosch zijn onderscheiden met het ere kruis Pro Ecclesia et Pontifice voor hun werkzaamheden In de ziekenverpleging van de natio nale bedevaarten naar Lour- des. De oecumenische comnvssie van de Scandinavische bis schoppenconferentie Noor wegen, Zweden, Finland en Denemarken komt van don derdag tot zaterdag bijeen in Kokkedal nabij Kopenhagen Onder meer zal besproken worden het „Malta-rapport", het slotdocument van de be- sprekngen tussen vertegen woordigers van de kathol eke kerk en de lutherse wereld bond afgelopen zomer op Mal ta. De commissie zal zich vooral bezighouden met dat deel wat op de Scandinavische situatie betrekking heeft. nière Heure", Maurice Brébart heeft zevenenzeventig procent van de aandelen verworven in het katholiek georiën.. rde conservatieve blad „La libre Belg'quc" .Tussen beide bla den estond overigens al jaren een nauwe samenwerking. Aan de tot nu toe gevolgde lijn van „La libre Belgique" zou niet getornd worden. Mgr. Bryan Walsh, leider van het organisatiecomité van het Eucharistisch Congres, dat in februari in Melbourne is ge houden heeft bij een bezcek aan Washington gezegd, dat tot de onverwachte u tvioe'seis van het congres ook behoorde de afwijzing van de legal'sr- ring van de abortus door het Australische parlement. Hei congres heeft "oorts vooral bij gedragen tot verbetering van de betrekkingen tussen de mensen. In de Australische pers krijgt de katholieke kerk sinds het congres meer aan dacht. Voor de negenendertigste keer heeft de „Open Deur" een kerstblad uitgebracht met een record oplage van meer dan 360.000 exemplaren. Het blad „Kerst 1973" is vooral be stemd voor de zogenaamde randkerkelijken en degenen, die van de kerken vervreemd zijn. Het wordt huis aan huls bezorgd door plaatselijke groe pen vrijwilligers, samengesteld uit leden van <!e vcrsch 11 nde kerken. „Open Deur" ver schijnt normaal als i dh'ad van de Hervormde, Gerefor meerde, Lutherse en Katholie ke kerk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1973 | | pagina 10