Strijd om
beveiliging
Schiphol
WIE IS DE BAAS?
DE BURGEMEESTER OF DE MAJOOR?
VIER
KAPINGEN
wetgeving kan bijhouden en dat er daarom
moet worden geïmproviseerd met allt
fouten van dien.
Een eerste voorwaarde blijft echter, dat
de organisatie van die geïmproviseerde
beveiliging duidelijk moet zijn. Het is van
)iet grootste belang, dat od de kortst mo
gelijke termijn vastgesteld wordt wie
waarvoor verantwoordelijk is.
Want na vier kapingen kan niet meer vol
gehouden worden, dat het met de beveili
ging goed zit. Een kwalijke zaak in een
tijd, waarin ons land zo overduidelijk in
het Arabische verdomhoekje staat. Het
gaat om het leven van een miljoen passa
giers per jaar. GUIDO HALLEEN
foto's: MILAN KONVALINKA
Burgemeester C. van Stam van Haarlemmermeer is als hoofd van de politie verantwoordelijk voor alles wat zich binnen het
gemeentelijk gebied voordoet. Hij' heeft echter geen vat op de Dienst Luchtvaart van de Rijkspolitie.
De commandant van de Luchthavenpoli-
tie, de heer H. J. Ramaekers: "Als ieder
een zich aan zijn taak houdt, dan pas is
'het goed'
desgewenst met nog eens 10Ö man bij
staat, voornamelijk bij de fouillering van
passagiers.
Met opzet worden hier niet genoemd de
Marechaussee, welke uitsluitend belast is
met de grensbewaking, de douane met als
enige taak de grenscontrole, en de bewa
kingsdiensten van de afzonderlijke lucht
vaartmaatschappijen, welke tot taak heb
ben de eigen bezittingen te bewaken.
De moeilijkheid is nu, dat de burgemees1-
ter van Haarlemmermeer als hoofd van
de plaatselijke politie wettelijk verant
woordelijk is voor de orde en veiligheid
binnen zijn gebied. Er is voor hem alle
aanleiding zich de problematiek van de
beveiliging van de luchthaven aan te
trekken. Voorzover het zijn eigen politie
korps aangaat, heeft hij de zaken wel in
de hand. Ook trouwens voor wat betreft
de Luchthavenpolitie, want het personeel
van dit korps heet „onbezoldigd ambte
naar van gemeentepolitie" te ziin.
Als er op Schiphol wat loos is, dan heeft
de burgemeester echter te maken met
twee kapiteins op een schip: zijn eigen
korpschef en de commandant van de
Dienst Luchtvaart van de Rijkspolitie. De
laatste, majoor Gerritsen, heeft niet al
leen met de burgemeester, maar ook met
hogere bazen van de Rijkspolitie te ma
ken.
In de praktijk blijkt het kontakt tussen
burgemeester en majoor Gerritsen niet
altijd even vlekkeloos te verlojien. De
verhouding wordt geïllustreerd door de
kribbige reaktie van majoor Gerritsen op
de uitlating van burgemeester Van Stam,
dat hij met zijn korps gemeentepolitie
best de beveiliging van Schiphol zou wil
len overnemen.
Majoor Gerritsen: „Ik zou het op hoge
prijs stellen, wanneer de burgemeester
met zijn gemeentepolitie en de Luchtha
venpolitie vandaag nog de fouillering van
de passagiers en de beveiliging tegen ka
pingsgevaar van ons zou willen overne
men. Ik ben echter van mening, dat de
burgemeester niet weet wat hij aanhaalt.
Zijn kennis op het gebied van de beveili
ging van de burgerluchtvaart is boven
dien bepaald beperkt".
Dat kon burgemeester Van Stam in zijn
zak steken. Maar hij liet zich door ons
gevraagd om een rekatie niet uit zijn -
overigens fraaie en in Nieuw-Vennep
staande - tent lokken: „Gerritsen is. een
bekwapie vent, maar hij zit in het ver
keerde korps. Het zorgen voor goede orde
en veiligheid is een specifieke taak voor
de gemeentepolitie. Die is daar helemaal
op ingesteld. De gemeentepolitie werkt
ook veel democratischer. Ik pleeg als'
hoofd van de gemeentepolitie overleg met
mijn wethouders. Wij worden gecontro
leerd door de gemeenteraad. De Rijkspo
litie wordt weliswaar gekontroleerd dooi
de Tweede Kamer, maar die zit te ver
weg.
Ik heb een eenvoudige organisatie nodig
om de ingewikkelde problematiek aan te
kunnen. Ik moet precies weten, wie waar
voor verantwoordelijk is. De oplo^ing is
Volgens mij d^taken, welke nu verricht
worden door. Je Rijkspolitivrde gemeepte-^
politie en de Luchthavenpolitie, onder een
noemer te brengen: die van de gemeente
politie".
De visie van burgemeester Van Stam
wordt gedeeld door de commandant van
de Luchthavenpolitie, de heer H. J. Ra
maekers: „De Dienst Rijkspolitie te Wa
ter bemoeit zich toch ook niet met wat
aan de wal gebeurt. Zo moet de Dienst
Luchtvaart zich ook opstellen: Dus zich
alleen bemoeien met wat er in de lucht
gebeurt. De taken, die in 1957 aan deze
dienst tijdelijk werden gedelegeerd moeten
nu overgenomen worden door de gemeen
tepolitie.
Gerritsen wil teveel doen. Geen wonder
dat hij dan te weinig mensen denkt te
hebben. Zijn werkelijke taak behoort pas
te beginnen ajs er iets gebeurd is en niet
eerder. Maar hij houdt zich ook al op met
de snelheidscontrole op de wegen van de
luchthaven".
Het is duidelijk dat de lang sluimerende
competentiestrijd op Schiphol nu in alle
hevigheid is losgebrand. Daarin heeft ook
de directeur van de partikuliere bewa
kingsdienst „HB", de heer R. Hoogen
boom zich nu gemengd. Hij meent, dat de
veiligheidsdienst van de KLM tekort is
geschoten. Die had de passagiers op wa
pens moeten kontroleren. Dat dit niet is
gebeurd riekt naar een foutje".
Volgens de heer Hoogenboom is fouille
ring van passagiers niet genoeg. Er moe
ten mensen voor bewaking aan boord blij
ven. Liefst in uniformen, zodat' ze goed
opvallen. Dat werkt preventief'.
De heer Hoogenboom vindt wat betreft de
laatste opmerking het Kamerlid De Beer
(VVD) aan zijn zijde: „De maat is nu
vol. Bijna twee jaar hamer ik erop dat in»
elk KLM-vliegtuig een veiligheidsofficier
moet zitten en dat men elke bezoeker
controleert op wapenbezit. Daartoe kun
nen elektronische poortjes gebruikt wor
den, zoals ze dat in Amerika doen".
Het Kamerlid heeft van de Tweede Ka
mer toestemming gekregen de regering
binnenkort te interpelleren over de veilig
heid van Schiphol. De ministers van Bin
nenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en
Justitie zullen dan moeten opdraven. Dan
zal ongetwijfeld ook weer de kwestie van
de verantwoordelijkheid aan de orde ko
men.
Dit gebeurde niet met de passagiers van de vorige week gekaapte KLM-Jumbo. Vol
gens majoor Gerritsen waren zijn mannen bezig met het controleren van de passagiers
van een Garoeda-lijntoestel, dat een flinke vertraging had. "Een ongelukkige samen
loop van omstandigheden", noemde hij dat.
De luchthavenpolitie moet zorgen voor c
orde en veiligheid op Schiphol.
Kapingen vanaf Schiphol:
1. september 1970 Boeing 707 van El Al; kaapster Leilah Galeth bij landing
in Londen gearresteerd.
2. september 1970 Boeing 747 van Pan Am; toestel twee dagen later opgeblazen
op het vliegveld van Cairo.
3. 20 juli 1973 Boeing 747 van Japan Air Lines; toestel opgeblazen in Libië.
4. 25 november 1973 Boeing 747 van KLM.
In feite bevindt Schiphol zich voor wat
betreft het toezicht van de politie in een
bijzondere situatie. Toen in 1957 de ge
meente Haarlemmermeer een eigen korps
gemeentepolitie kreeg, werd door alle be
trokkenen afgesproken, dat de reeds op
Schiphol gevestigde Dienst Luchtvaart
van de Rijkspolitie voorlopig de aan de
gemeentepolitie toekomende taak van be
veiliging van Schiphol zou waarnemen,
totdat de opbouw van het gemeentelijke
politiekorps rond zou zijn.
Hoewel het gemeentebestuur van Haar
lemmermeer al veel eerder de minister
van Binnenlandse Zaken kenbaar heeft
gemaakt, dat de kwestie van het politie
toezicht op Schiphol genormaliseerd dien-,
de te worden, is het daar nooit van geko
men. Burgemeester Van Stam merkte vo
rig jaar november tijdens zijn installatie-
rede op, dat de bewaking van Schiphol
steeds ingewikkelder wordt. „Onze lucht
haven kan beschouwd worden als een
front in de Koude Oorlog. We moeten er
alles aan doen om een optimale bewaking
te krijgen."
Nu kan vastgesteld worden, dat dit geen
loze kreet was, maar de woorden klonken
toen nog als van een roepende in de Ara
bische woestijn.
De organisatie van de bewaking op Schip
hol doet onoverzichtelijk aan. Daar is op
de eerste plaats majoor Gerritsen met
zijn honderd rijkspolitiemannen van de
Dienst Luchtvaart. Deze dienst is te ver
gelijken met de Dienst Rijkspolitie te Wa
ter. Het is een gespecialiseerd korps, dat
een taak heeft bij het opsporen van mis-'
drijven aan boord van vliegtuigen, bij
vliegtuigongevallen en in de lucht assisten
tie verleent aan de verkeerspolitie. Als toe
gevoegde taak sedert 1957 de bewaking
van de luchthaven.
Dan is er de Gemeentepolitie van Haar
lemmermeer (115 man), die patrouilleert
op en rond de luchthaven. Ook is er een
Luchthavenpolitie, welke ressorteert on
der de directie van de luchthaven Schip
hol en moet zorgen voor orde en veilig
heid op de luchthaven (100 man). Tenslot
te is er nog de particuliere bewakings
dienst Hoogenboom, welke de rijkspolitie
SCflïPHOL - Er zijn vier kapingen vanaf Schiphol
nodig geweest om de diskussie over de kennelijk fa
lende beveiliging van onze nationale luchthaven op
gang te brengen. De passagiers van de afgelopen
zondag gekaapte KLM-Jumbo PH BUA „Mississippi"
werden niet op wapenbezit gecontroleerd. Dat is
vooral de commandant van de op Schiphol gevestig
de Dienst Luchtvaart van de Rijkspolitie, majoor E.
Gerritsen, kwalijk genomen. Het hoofd van de ge
meentepolitie van Haarlemmermeer, waaronder
Schiphol ressorteert, burgemeester C. van Stam, heeft zich krachtig in de
diskussie gemengd door te verklaren, dat hij met zijn gemeentepolitie
best de hele beveiliging van Schiphol van de rijkspolitie wil overnemen.
Bij nader onderzoek blijkt rond de beveiliging van Schiphol een levens
groot competentiegeschil te bestaan, dat veel diepere oorzaken heeft en
onder meer te maken heeft met de al jaren slepende discussie over het
voortbestaan van de rijkspolitie. Burgemeester C. van Stam: „Ik noem de
Rijkspolitic ook wel eens „staatspolitie" en dan weet u precies, hoe ik er
over denk1'.
Het wordt inderdaad hoog tijd, dat de re
gering nu het heft in handen neemt en
orde schept in de chaotische toestand
rond de beveiliging van onze nationale
luchthaven Schiphol. Natuurlijk heeft
commandant Ramaekers van de Luchtha
venpolitie gelijk als hij zegt, dat de ontwik
keling van de terreur sneller gaat, dan de
