Op reis door Europa
met de verfdoos
Westduitse synode
vermeed conflicten
Korte metten
Edisonwinnaar Rudi Brink
altijd trouw aan de jazz
ITALIAANSE T.V. TOONDE
LIJKWADE VAN TURIJN
KERK EN WERELD
Oosterse auladans
Britse acteur
Laurence
Harvey
overleden
DINSDAG 27 NOVEMBER 1973
LEIDSE COURANT
PAGINA 1
„De synode bevindt zich niet in een energie-crisis", zo
heeft kardinaal Doepfner, voorzitter van de Westduitse
katholieke synode, tevreden vastgesteld na afloop van
de vierde plenaire vergadering van deze synode in
Wiirzburg. Deze opmerking sloeg onder meer op het
feit, dat de driehonderddertig leden, onder wie zestig
bisschoppen een agenda, die voor vier dagen was be
doeld, in drie dagen afwerkten.
Er hebben zich tijdens de vergadering geen conflicten
voorgedaan. Alles werd vermeden wat de rust kon ver
storen. Over het conflict tussen nuntius Bafile en de bis
schop van Limburg, mgr. Kampf, wiens aftreden de
nuntius onderhands aan Rome had voorgesteld en wel
ke affaire in augustus veel beroering in Duitsland had
gegeven, werd zelfs niet gerept. Slechts aan het einde
van de bijeenkomst werd de voorzitter van de bisschop
penconferentie verzocht om de volgende keer de positie
van de nuntius op de agenda te plaatsen.
Tijdens de vorige vergadering leken af en toe te laten preken
was het heftig toegegaan toen desavoueerde. Nu bleek men
Rome het synodevoorstel om vanuit Rome de lekepreek niet
langer te willen tegenhouden.
Kardinaal Wright van de Ro
meinse congregatie voor de ge
loofsleer had een schrijven aan
kardinaal Doepfner gericht,
waaruit bleek, dat leken, met
ingang van het voorjaar, mo
gen spreken, onder meer wan
neer er geen priester of diaken
beschikbaar is.
Tijdens de eucharistie is de
preek in principe voorbehou
den aan de priester. Alleen
wanneer het noodzakelijk en
raadzaam is, mag een leek
preken. Maar ook dan moet
een priester het lekewoord in
leiden of afsluiten. Er is voor
vier jaar toestemming ver
leend. Daarna zal aan de hand
van een rapport over de erva
ringen worden uitgemaakt of
het experiment kan worden
voortgezet.
Vlak voor de Westduitse rege
ring een gastarbeidersstop af
kondigde, sprak de synode zich
op een andere manier uit over
het vraagstuk van de twee mil
joen gastarbeiders die West-
Duitsland telt. Volgens de sy
node dienen de rechten van de
mens het altijd te winnen van
de motieven zoals economie en
werkgelegenheid. De kerk zou
zich voor al moeten keren te
gen het roulatiesysteem, waar
bij buitenlandse arbeiders na
enkele jaren weer moeten ver
dwijnen om plaats te maken
voor „verse" krachten, die
men minder kan betalen.
Verder sprak de synode zich
uit voor de vernieuwing van
het religieuze leven, voor een
aangepast godsdienstonderricht
op de scholen en voor een ver
ruiming van de oecumene, met
name ten aanzien van het zo
geheten „gemengde huwelijk",
dat de snyode typeerde als een
proeftuin en een voorpost van
de eenheid.
In 1975 wordt de synode beslo
ten. Voor het zover is moeten
in vier zittingen nog zeventien
onderwerpen worden bespro
ken, elk jaar twee, nog afge
zien van de vele bijeenkomsten
van werkgroepen en commis
sies.
Kardinaal J. Doepfner, voorzitter van de Westduitse synode.
Meer dan tweeduizend
priesters per jaar verlaten het
ambt, gewoonlijk om te trou
wen, maar ook wel om econo
mische redenen. Dit blijkt uit
officiële Vaticaanse statistie
ken. Een en ander werd mede
gedeeld door kardinaal Gabrie-
le, kanselier van de Gregoria-
na-universiteit in Rome.
Honderd bezorgde ouders
hebben tijdens een vergadering
in Bilbao besloten inlichtingen
te eisen over de verblijfplaats
van> hun minderjarige kinderen
aan de sinds een jaar bestaan
de sekte van de „verlichten",
gesticht door de goeroe Maha-
ra Ji. De kinderen hebben het
ouderlijk huis verlaten en zou
den zich in centra van de sekte
in Londen of Marseille bevin
den.
De kerk heeft de opdracht
om in situaties zoals in Chili,
Spanje en Griekenland vanuit
het evangelie een woord te
spreken. Van mensen, die als
opdracht hebben het evangelie
te verkondigen kan men ver
wachten, dat ze ook dat evan
geliewoord in die concrete si
tuaties zullen gaan toepassen.
Aldus kardinaal Alfrink in de
KRO-rubrick Kruispunt. Maar,
zo zei hij ook: "Een volk heeft
er niets aan wanneer men
door publiek optreden de situa
tie verslechtert, terwijl men ze
door onderhands optreden mis
schien zou kunnen verbete-
ren".
De generale synode van de ge
reformeerde kerken gaat de
kerken per geschrift oproepen
tot bezinning op de christelijke
levensstijl, hetgeen zij drin
gend noodzakelijk acht. Het
welzijn, aldus de synode, mag
niet allereerst worden gezocht
in materiëlo welvaart. De
boodschap van de bijbel stelt
ons voor de eis om rentmees
ters te zijn en dringt ons daar
om tot een verantwoord beheer
van de goederen van de aarde.
De opleiding van voorgan
gers van de Nederlandse Pro
testantenbond is niet in te nrs-
sen In de theologische oplei
ding van de rijksuniversiteiten,
aldus prof. drs. G. J. van den
Berg op de «ergadering van de
bond. Het academisch statuut
en de W.U.B. laten geen moge
lijkheden om tot een combina
tie te komen. De bond kan wel
samenwerken met de rooms-
katholieke theologische facul
teiten en daarmee bestaat dan
ook inderdaad een goede sa
menwerking die men vooral
verder zoekt in de richting van
het onderwijs op do sociale
academies.
Oplossing in
anglicaanse
wijdingen
verv/acht
Op 13 december wordt over
het kerkelijk ambt een ge
meenschappelijke verklaring
gepubliceerd door een interna
tionale commissie van katho
lieken en anglikanen. Ver
wacht wordt dat de commissie
een zelfde vergaande basiso
vereenkomst heeft bereikt, als
eind 1971 over ae eucharistie.
Dit betekent dat er eindelijk
een oplossing in zicht is voor
het probleem, dat ontstond,
toen paus Leo XIII in 1896 de
priesterwijdingen van de angli
kanen veroordeelde als „van
nul en generlei waarde en vol
slagen ongeldig".
Voor het document, dat een
voorwoord heeft van de beide
voorzitters van de commissie,
de anglikaanse bisschop McA-
doo van Ossory (Ierland) en
de katholieke hulpbisschop
Clark van Northampton, zijn
tot nu toe uitsluitend de sa
menstellers verantwoordelijk.
Pas na grondige bestudering
besluiten beide kerken of zij
hun handtekening onder het
werkstuk plaatsen.
Met de wens, dat de lijkwade
van Turijn niet slechts een be
tere waarneming geeft van de
uiterlijke trekken van Christus,
maar veeleer een dieper In
zicht In het geheim van zijn
persoon, heeft paus Paulus
zich gericht tot miljoenen tele
visiekijkers, die In Italië en
daarbuiten, een programma
volgden van de Italiaanse tel-
visie over de lijkwade.
Deze grafdoek. die in Turijn
wordt vereerd als de lijkwade,
waarin Christus werd begra
ven. werd tweeënveertig jaar
geleden voor het laatste aan
het publiek vertoond. De Ita
liaanse televisie had toestem
ming voor "het filmen van de
lijkwade gekregen van het
Huis van Savoye de eige
naar van het doek en van
de kerkelijke autoriteiten.
In een persconferentie heeft
kardinaal Pellegrino van Tu
rijn zich niet willen uitspreken
over de echtheid van het doek.
Hij verklaarde slechts, dat er
zeer zwaarwegende argumen
ten zijn om de echtheid aan te
nemen. In zijn korte toespraak
tijdens de uitzending noemde
de paus de grafdoek een kost
bare relikwie van buitengewo
ne geestelijke en godsdienstige
betekenis, maar vroeg hij om
Jezus daar te zoeken waar hij
geheimisvol leeft, namelijk in
de lijdende broeders, die Jezus,
lijden voortzetten.
Congres vraagt
herziening van
opleiding tot
priesterambt
Het congres over roepingen
voor het kerkelijk werk dat in
Rome is gestart heeft zich een
stemmig uitgesproken voor een
grondige herziening van de
traditionele opleiding tot het
priesterambt «»n het religieuze
leven.
Aan het congres werd deelge
nomen door tachtig bisschop
pen en religieuze oversten. Na
mens de Nederlandse bisschop
pen was mgr. Zwartkruis, bis
schop van Haarlem aanwezig.
De congressisten drongen aan
op een betere informatie over
de kerkelijke taken, zodat zo
wel jonge mensen als volwas
sen christenen beter zicht
krijgen op de vereisten en de
mogelijkheden.
Tijdens het congres, dat door
de bisschoppenconferenties en
de organisaties van religieuzen
drie jaar lang was voorbereid,
werd de huidige kritieke situa
tie niet verbloemd en werden
plannen voorgesteld voor de
toekomst, zoals de aanpassing
van de seminaria aan de ver
ouderde opvattingen.
Het slotdocument zal later
worden gepubliceerd. Als de
eindredactie gereed is, wordt
deze eerst aan alle deelnemers
ter goedkeuring voorgelegd.
Spiegeltje,
spiegeltje
aan de wand,
wie is
De Vereniging Nederland-India-
Ceylon brengt regelmatig exoti
sche klank- en bewegingskunst
j naar Den Haag, waar men in
j het Tweede VCL een bruikbaar
podium vond. Gisteren kwam de
Hindoedanseres Rajaki Puri
dansen. Een veelzijdige podium
persoonlijkheid, die met haar
demonstraties overal ter wereld
zeker succes zal oogsten. Ze
woont in New York, heeft wes
terse muziek en literatuur ge
studeerd en is dus al jaren van
de oude bronnen van haar ma
gische bewegingskunst verwij
derd. Dat resulteerde in een ei
gen stijl en techniek, die welis
waar het streven van de geest
op zoek naar eenheid met God
niet in de weg staar., maar die
toch vraagtekens doen plaatsen
bij sommige tot volkstheater ge
worden tempeldansen en bij de
I visualisering van de oeroude
melodiepatronen. Maar een inte
ressant en kleurig schouwspel
was het zeker! v. P.
Laatste zuster
Talmadge
overleden
LOS ANGELES - Conilanc, T«I-
madge, de laatste van de drie
zusters Talmadge die sterren
waren in stomme films, is op
72-jarige leeftijd in een zieken
huis te Los Angeles overleden.
In 1915 speelde zij in „Intoleran
ce" een beroemde rolprent van
D. W. Griffith. Later trad zij op
in romantische komedies die
echter al lang vergeten zijn.
Norma, haar oudste en bekendste
zuster, overleed in 1957 in Los
Angeles en haar Jongste zuster
Natalie in 1969. Constance was
vier maal getrouwd. Zij stierf
vorige weck vrijdag na een lan
ge ziekte.
De Rijn bij Konstanz.
Er was eens een Vlaamse
dorpsdokter die, als het over
reizen en trekken ging, het
hoogste woord had. Geen
land in Europa of hij wist er
alle bijzonderheden van te
vertellen. „Maar zijt gij dan
daar overal geweest?" vroeg
een vriend aan de stamtafel.
„Wel neen ik", antwoordde
de dokter: „Ik lees het in Le
tour du monde" een bekend
aardrijkskundig werk in vele
delen).
Had deze man in onze tijd ge
leefd hij zou aan de tentoon
stelling van Willem de Regt,
in Panorama Mesdag, zijn
plezier beleefd hebben. Want
daar is tot 9 december één
deel van die „Reis om de
wereld" ln aquarel te zien:
een kunstreis door Europa.
De Regt heeft overal ge
werkt in Spanje, in Zwitser
land, in Frankrijk, Honga
rije, Engeland, Luxemburg.
Denemarken, enz. Maar hij
heeft ook bij een simpel
laantje bij de Roggewoning
gezeten en aan de haven
hoofden van Scheven ingen
terwijl de oude huizenrij aan
de Princessegracht met de
zelfde zorg behandeld werd
als b.v. de kathedraal van
Segovia.
De Regt is een gemakkelijk,
ongecompliceerd tekenaar
die een zuiver beeld geeft
van de werkelijkheid waarbij
„sfeer" niet veronachtzaamd
wordt maar toch wel op de
tweede plaats komt. Soms is
hij 'n beeld aan scherpte.
Men kan het beste spreken
van een boeiend prentenboek
dat weinig tekst nodig heeft.
Enkele tekeningen in kleur
die wat steviger (met de
viltstift) gemaakt werden
voldoen ons het best van al.
In de Pulchri-galerie die tot
door zijn streven tot stand
gekomen is, worden de nage
laten werken van Charles
Stok tot en met 6 december
getoond.
Stok werkte graag met zware
contouren en tamelijk ge
dempte kleuren waardoor
het onderwerp in summa be
klemtoond werd maar ook
wel wat hards meekreeg.
Dat Stok gevoelig was voor
stemmingen zal Iemand die
goed toekijkt zeker ontdek
ken (zie b.v. die avondhemel
achter de boerderij no. 2)
maar door de soms kramp
achtige stijl ging er weer
veel van dat element verlo
ren. Bovendien werden de
doeken niet gevernist zodat
ze dof en krijtachtig lijken.
Er hangen twee werken die
we véél hoger dan de overi
ge aanslaan: De Boschkant-
kerk en het grote stralende
boeket met de handen waar
in de schilder ver boven zijn
gewone oeuvre uitsteeg.
Vlak daarbij hebben piëteitvol
le levende handen een grote
boeket bij de foto van de
overledene gezet.
J.V.
KUNST EN
KUNSTENAARS
De Franse componist Pierre Du-
clos is na een langdurige ziekte
op 44-jarige leeftijd te Parijs
ove.leden. Duclos schreef o.m.
een symfonie, twee opera's
„De Portugese non" en „De rei
ziger" en voorts muziek voor
ongeveer tweehonderd films.
Toneelgroep Theater geeft op
woensdag 12 december in de
Koninklijke Schouwburg de eer
ste voorstelling voor Den Haag
van „De min in het Lazarus
huis" van W.G. van Focquen-
broch in de regie van René
Lobo.
In de expositieruimte „De volle
maan", Oude Delft 189 te Delft,
wordt van 1 december t/m 6 ja
nuari een tentoonstelling gehou
den van keramiek van Claartje
Boekhorst, schilderijen en teke
ningen van Johan Hermsen en
wandkleden van Ans Kooijman.
Rein Dool exposeert van 1 decem
ber t/m 6 januari recente schil
derijen en tekeningen in Gale-
rie-t, Keizersgracht 97 Amster
dam.
In De Hallen, Grote Markt Haar
lem, wordt van 1 december t/m
6 januari een tentoonstelling ge
houden van textiele vormen van
Corrie Wortel.
In het Frans Halsmuseum te
Haarlem wordt in de eerstko
mende maanden een tentoon
stelling gehouden van tekenin
gen en grafiek van Isaac Is-
raëls, aangevuld met enkele
werken van andere Nederlandse
impressionisten.
Van Marle Bignell aan het
Haagse Lange Voorhout houdt
van dinsdag 11 t/m vrijdag 14
december zijn 590ste openbare
ku.,:.- en --..iekveiling. De cata
logus v-imtldt de namen van
o.m. L-.ekheyde, Van
Goye:-,, .^l! -.'.k, J. Maris,
MoniLlci;. Roe'ofs.
Operazangeres Jennie Tourel is
op 63-jarige leeftijd te New
York overleden. De sopraan, ge
boren In Montreal, maakte in
1933 haar debuut te Parijs in
Carmen. In 1941 vluchtte de
joodse Jennie Tourel uit Frank
rijk naar Amerika, waar zij
haar carrière voortzette bij de
„Metropolitan" onder Arturo
Toscaninl.
In Theater Pepijn, Nieuwe School
straat 21 Den Haag, wordt op
zondagmiddag 2 december een
jazzconcert gegeven door het
trio van pianist Louis van Dij'.:
met John Engels drums en Jac
ques Schols bas.
Heel lang lijkt „Viewers" de nieu
we choreografie van de Duitse
danser Jiri Kylian uitgebracht
door het Ned. Dans Theater een
schoonheid van een ballet. De
zes dansparen werken verras
send zuiver met afwisselende
pas de deux. Zwevende attitu-
j des, supersnelle, fantastische
dialogen met vloeiende licha
men, dan weer razendvlug
schuifelen als sluipwespen. Let
terlijk met de uitnodigende mu
ziek van Frank Martins Petite
Symphonie Concertante mee. In
diezelfde lange lijnen, die geen
meter van het danspodium on
gebruikt laten. Men merkt, dat
Kylian zelf danser is en geen
kleintje. Praag, Londen en
Stuttgart vormden deze nu 2(1-
jarige en zijn medewerkers han
teert hij als kostbare juwelen,
die hij technisch in telkens nieu
we en verrassende zettingen wil
laten schitteren. Maar de cli
max valt zo'n beetje in het wa
ter. Iedereen en alles blijkt te
reageren op het eigen spiegel
beeld en wat is daar nou zo bij
zonder aan? In „Tilt" werkt
Van Manen, wiens „Grosse
Fuge" gisteren in de volle Kon.
Schouwburg weer een impone
rende afsluiting vormde, in we
zen ook met een spiegel. Maar
dan figuurlijk. Falco's edelero-
tiek in „Huescape" completeer
de deze opmerkelijk goede
avond door het Ned. Dans Thea-
ter.
D-y.
LONDEN De Britse filmacteur
Laurence Harvey is op 45-jarige
Ieeftiid overleden. Hij was al
anderhalf jaar ernstig ziek. Hij
speelde hoofdrollen in meer dan
40 films, waarin hij samenwerk
te met sterren als Elizabeth
Taylor. Zijn bekendste films
zijn „Room at the top", „The
Manchurian candidate", „I am
a camera", „Exprcsso Bongo"
en „The spy with the cold
nose".
Harvey is geboren in Litauen zijn
eigenlijke naam was Laroesjak
Misja Skikne. Hij kwam in 1946
naar Engeland, nadat hij eerst
drie Jaar had gediend in het
Zuidafrikaanse leger en maakte
naam met zijn optreden als lid
van de „Royal Shakespearian
Company" in Stratford-on-Avon.
Hij speelde afwisselend toneel
in Engeland en in de Verenigde
Staten. „House of darkness" da
terende uit 1947 was zijn eerste
film.
DEN HAAG „Wat er ook ge
beurt, ik zal de Jazz trouw blij
ven". Deze kernachtige uit
spraak werd door tenorist Rudl
Brink gelanceerd in één van
zijn eerste interviews. Hij was
toen achttien jaar en juist als
„professional" gedebuteerd. Zijn
eerste engagement bracht hem
bij de Ted Powder Combo in
1955.
Sindsdien Is er veel gebeurd in de
licht muziek en ook veel veran
derd. De rock 'n roll kwam en
liet een frisse wind waaien door
de wat Ingeslapen amusements
wereld: later de beat die een
onmiskenbaar stempel heeft ge
drukt op practisch alle vormen
der lichte muziek. Doch ook de
jazzmuziek werd door deze evo
lutie geraakt. Toch is Rudi Brink
nog altijd met hart en ziel ver
knocht aan de hem zoveel vrij
heid biedende jazz.
„Voor mij blijft jazz muziek waar
in je echt kreatief kunt zijn".
Van deze eigenschappen heeft
hij menigmaal blijk ge
geven: recentelijk op zijn
met een Edison bekroonde
l.p. „Teach me tonight". Hij be
wijst hierop zich te kunnen me
ten met menig solist uit het
soms ten onrechte zo aanbeden
buitenland. De muziek op deze
plaat geboden beweegt zich op
het snijvlak van jazz en mood
music Rudi Brink toont zich hier
een met sterke verbeeldings
kracht improviserend musicus.
Hij werd tijdens deze opname
terzijde gestaan door organist
Henk Eikerbout, gitarist (tevens
producer) Peter Nieuwerf, bas
sist Rob Langereis en drummer
John Engels. Het repertoire om
vat tien evergreens zoals The
Nearness of You, These foolish
things, My one and only love en
Polka Dots and Moonbeams,
kortom muziek waarmede Rudi
Brink zo vertrouwd is geraakt
en die een deel van hem gewor
den is. Want „ballads", sfeer
volle slows, hebben de op 9 au
gustus 1937 te Haarlem geboren
(en daar nog steeds woonachti
ge) Rudi Brink altijd na aan
het hart gelegen. Hij speelde ze
reeds bij Ted Powder, later bij
het nog steeds in de herinnering
voortlevende sextet van Rob
Prink. Maar ook ver over de
grenzen; als stersolist bij het
Atlantic Quintet in ondermeer
Garmisch Partenkirchen, waar
de Amerikanen dochten naar
een hooggeklasseerde landge
noot te luisteren hetgeen zelfs
resulteerde in 'n aantal uitno
digingen om in de States te ko
men werken. Rudi weigerde re
soluut. Na de periode bij the At-
lantics keerde hij in de jaren
zestig terug qaar Nederland.
Hij verwierf een ereplaats in de
saxgroep van the Skymasters,
waarvan hij nog steeds deel uit
maakt. Daarnaast werkt hij in
andere radio- en televisie-orkes
ten en Is bovendien een zeer ge
waardeerd medewerker aan
vele plaat-sessions. Hij werd
door jazz-vocaliste Ann Burton
gevraagd bij haar recent opgé-
nomen l.p.'s vocaliste Sanny
Day stelde hoge prijs op zijn
medewerking aan de l.p. die ih
feite haar come-bock inluidde,
omdat zij wist dat Rudi Brink
de medesolisten inspireert en
activeert. Dit alles bracht de
„platenkelzers" ertoe een Edi
son toe te kennen aan deze
hardwerkende musicus die vrij
heid zoekt in gebonden
heid .de jazz.
v. R.
