Roerig Amsterdam
boeiende maar
schoolse tv-
documentaire
Vergeten Russische
burgeroorlog 1919
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE MORGEN
RADIO VANAVOND
RADIO MORGEN
Lukraak bespiegelt
Holland-België
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 15 NOVEMBER 1973
■l
NEDERLAND I
NOS
18.45 Ti-Ta-Tovenaar
18.55 Journaal
EO
19.05 Koffiebar
19.25 Moeilijkheden met Allee
20.00 Journaal NOS
20.21 Metterdaad: Tsjaad
21.00 Willa Dorsey zingt
21.15 Nader bekeken
21.35 50 jaar zingend evangeli
seren
22.00 Trans African Hovercraft
23.15 Journaal NOS
23.20 Sluiting
21.45 Roerig Amsterdam
22.45 Dick Cavett met Marlon
Brando
NOS
23.15 Den Haag vandaag
23.25 Journaal
23.30 Sluiting
DUITSLAND I
(Reg. progr: NDR: D.30-10.30 Set»
strosse. 18.00 Int. progr. 18.30 i
18.45 Zandmann. 18.55 Nontaofi
magazine. 19.26 Natuurfilm, u
Progr. overz. WBR: 8.05-8.35
8.55-9.25 Schooltelevisie. 9 30-Ji
Sesamstrasse. 10.30-12.15 Schoolt
visie. 18.00 Reg. nws. 18.05 V.
kleuters. 18.15 Die Macht des
1 Journaal. 19.20 Die
Cult. magazine.
NEDERLAND II
19.05
19.15
19.45
NOS
Ti-Ta-Tovenaar
Journaal
VPRO
Beertje Colargol
Zwijgen Is goud
Popeye
Journaal
Berichten uit de samen
leving
AU in the family
De vergeten oorlog
18 25 Zwlschen den Flugen. 19 00 Jo»
naai. 19.30 Muzikaal amusem. projj
21.00 Journaal. 21.1G Dl«c. prop
22.00 Idem. 22.30 Journaa..
BKLGIE NEDERLANDS
dachte. 22.40 Journaal.
Germaine Groenier als Kaatje
Toen In 1970 toneeltroebelen de Ned. Comedie be
letten om het speciaal in haar opdracht geschre
ven nieuwjaarsstuk „Roerig Amsterdam" op te
voeren, kreeg de VPRO een onverwacht douceur
tje in handen gespeeld, een voor toneel geschre
ven geschiedenis van een (halve) eeuw arbeiders
beweging, zoals die zich vooral in Amsterdam
manifesteerde. Wijlen Ed. Hoornik en Mies Bou-
huys hadden met grote zorg bronnen bestudeerd
en in lenige en pakkende taal de historie laten
herleven.
Een geluk bij ongeluk dat dit spel de planken
nooit haalde. De tv beschikt over de mogeüjkheid
een veel groter publiek te bereiken. Maar wel
jammer, dat het bij de VPRO terecht kwam, niet
omdat de VPRO niet de nodige zorg voor een
dergelijke produktie zou hebben, integendeel,
maar wel omdat deze omroep met een te beschei
den budget Annemarie Prins aan de regie heeft
gezet.
Zij heeft een grote reeks speelscènes geschrapt
knipsels, foto's en gravures (tekeningen), kortom
en die vervangen door beelden van documenten,
archiefmateriaal. Geen omroep verstaat beter de
kunst dan de VPRO om dit soort statische gege
vens beweeglijk te verwerken. Toch verplicht dit
de kijker mee te doen aan bronnenstudie. Men
zal in de huiskamers hardop mee gaan lezen en
dit werkt zeker storend op het ondergaan van de
muziek, die met zorg gekozen en geplaatst is,
soms zelfs op indrukwekkende wijze mede de
sfeer van dit documentaire verhaal versterkt. Het
resultaat is even boeiend als schools. Het komt
niet reöht op de kijker af, hij moet er eerst zelf
naar toe.
Geen Domela
We missen in deze tv-documentaire waarvan van
avond het eerste deel wordt uitgezonden (Ned II
21.45 uur) en volgende week het vervolg, de ti-
guur van Domela Nieuwenhuis, de bezielers van
de arbeidersbeweging, die als spreker zijn gehoor
zozeer in zijn ban kreeg, dat zelfs zijn tegenstan
ders aan zijn lippen hingen.
Bovendien was hij de brenger van een boodschap,
die nieuw klonk in de oren van die dagen en een
ongekend élan opriep in de zielen van de paupers.
Er moet toch een acteur te vinden zijn geweest
alsmede voldoende figuranten om dit historische
beeld op te roepen. Domela sprak klare en bewo
gen taal. Nu leest een onzichtbare zeggen gedeel
ten uit artikelen en brieven voor. Wij hebben de
originele tekst van Hoornik en Bouhuys niet on
der ogen gehad, maar vrezen, dat Annemarie
Prins, gedreven door zuinigheid, teveel heeft ge
schrapt.
De dialogen uit het oorspronkelijke stuk zijn om
gezet in monologen. We zien Ton van Duinhoven
als de begrafenisondernemer Kraay, die mentaal
en maatschappelijk tussen de partijen staat en
zijn visie geeft op de gebeurtenissen, terwijl hij
almaar bezig is schroeven te draaien in dood
kisten. Aan het spinet zit Ina van Faassen als re
gentenvrouw klaar met haar commentaar. Maar
waarom haar en eventueel ook Kraay niet in dia
loog gebracht met Guus Oster, die ook al als een
eenzame regent met een monoloog opduikt? De
rechter (Hans Veerman) spreekt inderdaad in
zijn eentje recht. Als hoog gezetelde eenling
drukt hij onaantastbare autoriteit uit. Maar de
drie volkse figuren in dit spel Kaatje, een arbei
der en tante Chrisje (resp. Germaine Groenier,
Hidde Maas en Rini Blaaser) hadden voor het
zelfde geld samen pratend opgevoerd kunnen
worden.
Boeiend
Afgezien van dit gemis is er een boeiende tv-do
cumentaire ontstaan met de nadruk op archief
stukken. waarvoor Walter Barton en Rudolf de
Jong het materiaal aandroegen. Er werd in die
tijd veel en uitvoerig koninginnefeest gevierd.
Men ziet de opgedofte stoeten over het scherm
schuiven.
Hidde Maas doet als arbeider ook zijn zegje
Wat daaronder broeide komt langzamerhand naar
boven: het kermisoproer. het drijven van de
rooien, palingoproer, de spoorwegstakingen, hon-
geroptochten, demonstraties, de bouw van de
„paleisjes" in de Pijp, die voor arbeiders niet te
betalen waren, 't scheiden der wegen van Domela
Nieuwenhuis en Troelstra en het verzanden tot
slot door verdeeldheid, anarchie contra het vol
gen van de parlementaire weg. Daartussendoor
speelde de strijd om het vrouwenkiesrecht en gaf
het cabaret zijn commentaar. Intussen loopt de
verwachte „rode wals" vast in de worg wet van
Kuyper, die tegen de staking is gericht.
Zoals deze geschiedenis letterlijk uit de papieren
wordt gedaan, krijgt zij toch epiek mee, ook al
omdat de tekst hoezeer ook gekortwiekt een ver
halend karakter blijft behouden. Er is veel aan
muziek en liederenschat uit de discotheek ge
haald om dit documentaire verhaal in te kleuren,
iets heroïsch te geven ook. Op sommige momen
ten krijgt men zelfs twee muzieken door elkaar
heen te horen, karakteristiek voor de tegenstrij
digheid vain de ontwikkelingen.
Maar het is al bijeen te schools om dramatisch te
zijn. Het bad zoveel mooier kunnen zijn, zowel die
sociale strijd als deze tv-documentaire.
TON OLIEMULLER
NEDERLAND I
NOS
10.45 Schooltelevisie
11.35 Sluiting
i 18.45 Ti-Ta-Tovenaar
18.55 Journaal
TROS
1 19.05 Zorro
1 19.30 Wereld op wielen
1 20.00 Journaal NOS
20.21 De FBÏ
21.10 TROS/sport
21.40 Music-all-ln
IKOR
1 22.50 Soldaat Schaapherder
1 23.30 Journaal NOS
23.35 Sluiting.
22.35 Hans Jacobs in gesprek
met minister-president dn
J. M. den Uyl
NOS
22.45 Uit de kunst
1 23.10 Journaal
23.15 Sluiting
DUITSLAND I
(Reg. progr.: NDR: 18.00 Sportjour.
naai. 18.30 Act. 18.45 Zandmann.
18.55 Nordschau-magazlne. 19.24
Okay SIR. 19.59 Progr. overz. WDR:
8 20—11.20 Schooltelevisie. 18.00 Reg.
18.10 Okay SIR. IS.40 Journaal
ia.^u Novellen aus aller Welt. 20.M
Journaal cn weeroverz. 20.15 Wai
der Hlnrmel erlaubt. 21.45 Verkeers
lum. 21.50 Inf. progr. 22.15 Jo
en weeroverz. 22.30 Sle hatti.
Sommer kommen sollen. 23.30 Jour.
DUITSLAND II
NEDERLAND II
NOS
1 18.45 Ti-Ta-Tovenaar
1 18.55 Journaal
VARA
1 19.05 Met de muziek mee
1 20.00 Journaal NOS
1 20.21 Twee onder een kap
1 20.45 De Kommissaris
1 21.45 Koning klant
18 25 Vater der Klamotte. 19 00 Jour
naal. 19.30 Bulten!.- rep 20.15 Akten-
zelchenXY. ungelost. 21.15
Journaal. 21.30 Die Toten blelben
lung 23.15 AktenzelchenXY
ungelost. 23.25 Journaal.
BELGIë NEDERLANDS I
Kath.-godsd. ultz. 19.33 Zoeklicht.
19 40 Med. en weerber. 19.45 Jour
naal. 20.10 Sam. 21.00 Face a face.
22.15 Kamerconc. 22.45 Journaal.
HILVERSUM 1
IKOR: 18.30 Kleur -
over zaken van kerk en samenlav.
NCRV: 19.00 (S) Leger des Hells-
kwartler. 19.15 De vrede bij U thuis.
19.35 De kerk vandaag - nws «n
comm. 20.00 (S) Prom.Ork. en zang-
solisten: amusem.muz. 31.25 Vraag- HILVERSUM III
gesprek. 21.55 (S) Kerkorgelconc.
kiess, en mod. muz. 22.20 Overdenk.
22.30 Nws. 22.40 (S) Hier en Nu.
22.50 Taal om mee te leven. 23.10
Kunst en vliegwerk. 23.15 (S) Star
dust: licht muz. progr. 33.35 fS) GI-
taresk. 23.56—24.00 Nws,
20.05 Radiojournaal. 20.10 (S) Res.
ork. met solist: klass. muz. 21.60
Het lot van hemofilie Is de laatst»
Jaren aanzlenl. verbeterd. 22.05 (Si
Pianorecital: mod. muz. 22.56 Muze
zonder make-up: Eur. kleinkunst,
23.30 (S) Essay: progr. waarin over
kunst wordt doorgepraat. 13.60 Ra
diojournaal. 23.5624.00 Nws.
NOS: 18.00 Nws 18.02 Joost mag niet
eten. TROS: 19.00 Nws. 19.02 'Si
Plaatvarla. 20.00 Nws 20.02 (S) Pos-
2100 Nws 21,02 (S) Sesjun-
VERSUM II
AVRO: 19.00 Tref
punt: disc progr NOS: 19 50 Den
Haag vandaag. AVRO: 20.00 Nws
pop live. 22.00 N\
<S) Hugo van Gelderen Show. met
Nederlandstalige Top Tien en Kwls-
wijs. 22.55 Mod. 23.00 Nws. 23.03 fS)
Tros-Sport-TIJd sport en muz. 24.no
Nws 0.02 Aktua. 0.10 (S) Jazz-Slr.
1.00 Nws. 1.02 De Nachtwacht, NOS:
6 00 _Vlncent van Engelen.
6.00—7 00 '3) Matlnai
*«VB
Ton van Duinhoven geeft als de begrafenisondernemer Kraay zijn volks commentaar op de gebeurtenis- Ina van Faassen als de vrouw van een regent
Het westen zal vermoedelijk
vergeten zijn, dat eind 1919
meer dan inegentlende valn de
Sowjct Unie was bezet dooti'
Britten, Amerikanen, anti-Bols
jewieken, Wit-Russen en hun
bondgenoten. Lenin en Trotsky
wendden al hun krachten aan
ter verdediging vam het beleger
de gebied rond Moskou. Ruim
dertien miljoen Russan werden
in deze burgeroorlog gedood
Vanavond op het scherm hier
van een documentaire. De ver
geten oorlog, waarin gebruik
wordt gemaakt van niet eerder
uitgezonden historisch filmmate
riaal en ooggetuigen.
Ned. II 21.00 uur
Alice
De EO brengt een verhaal over
een 17-jarig meisje dat onge
trouwd toch in verwachting
raakt en terecht komt in een
tehuis voor ongehuwde moeders.
Een grauwe toekomst wacht
haar maar een onderwijzeres
bregnt het meisje Alice aan het
begin van de goede weg.
Ned. I 19.25 uur
Metterdaad-Tsjaad
Een filmploeg van de EO heeft
een reportage gemaakt van hon
gerende 'landen in Afrikaanse
hinden ten zuiden van de Saha
ra. Zij ontmoetten daar, in het
piovinciestadje Abeché in
Tsjaad het Engels/Nederlands
echtpaar Derek en Jenny Cook-
van Boven, die een klein project
zijn begonnen om de naaste om
geving van voedsel te voorzien.
Het resultaat en een verzoek om
hulp wordt onder de titel Met
terdaad-Tsjaad, vanavond op het
scherm gebracht.
Ned. I 20.20 uur
Hoovercraft
De EO gaat in Afrika door met
reportages in Afrika onder het
kopje Trans African Hoover-
craft. Opnieuw is de droogte het
r nderwerp. Daarvóór brengt de
EO nogal wat zang met Willa
Dorsey en het Gereformeerd
Evangelisatie Kerkkoor Rotter
dam-Zuid.
Ned. I 22.00 uur
Colargol
De VPRO begint de donderdag
avond zoals gebruikelijk met het
Beertje Colargol dat op een fes
tival terecht komt met heel veel
muzikale dieren. Deze omroep
gaat dan volgens het vaste sche
ma door met Zwijgen is goud. on-
oer de kop We zien ze vliegen
en tenslotte Poppeye in vliegtui
gen.
Ned. II 19.05 uur
All in the family
Archie komt vanavond in All in
the family voor een wapenfeit te
staan. Hij maakt zich boos over
een tv-programma waarin wa
pencontrole wordt bepleit.
Schoonzoon Mike is het er na
tuurlijk niet mee eens en daagt
Archie uit zijn mening aan de
omroep voor te leggen.
Ned. II 20.35 uur
Dick Cavett
De Amerikaanse presentator
D.ck Cavett praat in het gelijk
namige programma met Marlon
Brando, die vooral bekend werd
door zijn rollen in A streetcar
named Desire. Viva Zapata, The
Case, Last Tango en zijn be
moeienissen met Amerikaanse
Indianer.
Ned. II 22.45 uur.
HILVERSUM I
9.00 Schoolradio. NOS: 9.20
Wat heeft dat kind? 9.35 Waterst.
AVRO: 9.40 (S) Hobo. klarinet en
fagot: mod muz. 10.00(S) V.d. kleu
ters. 10.10 (ged.Sl Arbeidsvitaminen.
11.00 Nws.11.03-11.C5 Radiojour
naal). 11.30 (S) Pianorecital: mod.
muz. 11.55 Beursber. NOS: 12.00
Toerlsmo - toerist,lnf. uit binnen- en
bulténl. Overheidsvoo'rl.122.50 Recht
en slecht. 13.00 Nws. VARA: 13.11
Dingen v.d. dag. NOS: 13.25 Spiegel
Aubade: klass.muz. (10.30—10.32
Nws.) 11.00 V.d. zieken. 11.55 Med.
12.00 (S) Van twaalf tot twee:
KRO's pauzeprogr. met 12.22 Wij
- land: 12.2
ib.. 12.30
13.0013.05 Rade
1 400 Schoolradio. 14,S0(S) Interlo
kaal op vrijdag: gevar. progr.
_»lglë: Muziek
zuiderburen. 13.50 uui
Spectrum: klass. en
14.30 Blik op de Derde v
progr.over ontw. snmei
In- HILVERSUM III
Laat Je niks wijsmaken: lnf.
progr. VPRO: 17.00 VPRO-vrljdag
rechtstr. progr. over een akt. onder
werp. 17.55 Med.
Van onze radio en tv-redactle
HILVERSUM Voetballiefheb
bers, geïnteresseerden in Neder
land België zondagmiddag,
kunnen evenals de spelers reke
nen op een warming-up. Op de
ochten van Het Grote Treffen,
waaruit moet voortvloeien wel
ke van de twee landen mee
mag doen aan het wereldkam
pioenschap voetbal in München,
zendt de AVRO in het radio-pro
gramma Lukraak een uur lang
bespiegelingen uit.
Ie. 9.00
Nws. 9 03 (S) Zomerse herinneringen.
10.00 Nws. 10.30(S) Muzikale fruit
mand: verzoekpl van en voor zie
ken NCRV: 11 00 Nws. 11.03 Zing.
zing zing! 12.00 Nws. 12.06 Bij Ba
rend op de Holl. toer. 13.00 Nws.
13.03 (S) Popcorn. NOS: 14.00 Nws.
14.0-3 Meurders Methode. AVRO:
15 00 Nws. 15 03 Cees van ZIJtveld.
niet o.a de Amerk. hitparade. 16.00
Nws. 16 03 Cees van ZljtveM II:
met o.a. de Engelse hitparade. 17.00
Marlon Brando, zoals hij
is met Dick Cavett Bob Becu, Dick
Rijn en
Klaas Samplonius, gesteund
door presentatrice Meta de
Vries bespreken de Zaak Neder
land België met top-deskundi-
gen uit beide landen. Wie gaat
naar München in de strijd om
de wereldbeker van 13 juni tot
en met 7 juli. De deskundigen
maken dat "s morgens uit. de
spelers dienen dat dan enkele
uren later te bevestigen. Hoe
wankel is zo'n voorafgaande be
spiegeling eigenlijk Want de
bal is rond en het gras groen en
zéker weten we het, na het laat
ste fluitsignaal c.q. concert.
Hilversum 3, 8.02 uur.
