Ontwikkeling Stevenshof een
kwestie van wikken en wegen
Bromfietsers zijn de
zondebokken in verkeer
Philidor krijgt
het moeilijk
tegen L dorp I
stad
Ook kostendrukkende
alternatieven in
de doeleindennota
Ook in Leiden
000007
ïïïhd:
Grote Waarom
kantoorflat
op hearing
onbeantwoord
OOK
Wat u
moet
weten
Moeizame telefoonverbinding
PAGINA 3 DONDERDAG 1 NOVEMBER 1973
LEIDSE COURANT
LEIDEN „Vakmatig gezien is dit een sterk stuk", aldus wethouder
A. Kret van Stadsontwikkeling over de lijvige multi-disciplinaire
doeleindennota „Leiden Stevenshof", onder zijn leiding samenge
steld door de werkgroep Ontwikkeling Stevenshof (Gemeentesecreta
rie Leiden, Gemeentewerken, Stichting Het Nederlands Economisch
Instituut en Stad en Landschap te Rotterdam). Over een paar jaar
moet de bouwontwikkeling in de Stevenshofjespolder tussen De
Grote Vink en de Haagse Schouw op gang komen. Dit gebied, on
geveer 145 ha groot („een halve Merenwijk"), zal het laatste stuk
grond zijn waarop Leiden huizen kan gaan bouwen. De tot stand ge
komen nota, die gisteren aan de pers werd gepresenteerd en die
wellicht voor een bedrag van 7,50 in de handel wordt gebracht,
betekent geen beleidsstandpunt van het college van B. en W. Wet
houder Kret: „Nu begint pas de inspraakperiode. Teneinde alle be
trokkenen onder de bevolking gelegenheid te bieden een zo goed
mogelijke inbreng in deze inspraak te hebben, zal een coördinator
van deze inspraak aangesteld moeten worden".
De ontwikkeling van Stevenshof
moet, volgens de opstellers van
de „rechtlijnig" en zo objectief
mogelijk vervaardigde nota, een
maximale bijdrage tot een zo
rijk mogelijk huisvestingspatroon
voor Leiden leverden. Deze ont
wikkeling levert de planmakers
overigens wel een maximum
aan problemen op, want de Ste
venshofjespolder is, aldus de
heer Kret, een verre van een
voudig te ontwikkelen project,
gezien de landschappelijke pro
blemen, de geluidshinder tenge
volge van de rijkswegen 11 en
4, het hoogspoorplan van de NS
en de wegen naar de kust;
„kortom, een moeilijke polder
om aan het werk te gaan".
Jn de doeleindennota is een be
langrijke economische para
graaf opgenomen die weinig re
den tot optimisme geeft. Er is
de gemeenteraad al eens om
twee ton gevraagd voor de aan
loop van het plan. Binnenkort
zal het college de raad om het
dubbele moeten vragen, want
met het eerste bedrag kan men
bij lange na niet uitkomen. De
nota geeft een opsomming van
een aantal alternatieve moge
lijkheden voor de opzet van Ste
venshof. Gelet on de doelstelling
om voor geheel Leiden een wat
evenwichtiger samenstelling van
de bevolking te bereiken en ge
let op de belangen van de
Leidse woningbehoevenden, lijkt
volgens de samenstellers van de
nota met een differentiatie, ge
richt op een menging van goed
kope en duurdere woningen, aan
beide aspecten recht te worden
gedaan. In de nota wordt daar
toe een bepaald alternatief voor
de woningdifferentiatie aanbevo
len. Bij dit alternatief is een ex
ploitatietekort van ongeveer 12,5
miljoen gulden te verwachten.
Het totaal aantal te bouwen hui
zen bedraagt in dat geval ca.
3050, waarvan er 1450 of 47,5
pet. als goedkopere woningen
zijn aan te merken.
Natuurlijk kan, zo stelde wethou
der Kret, er getracht worden
door allerlei inspanningen dit
tekort te drukken. Zo kunnen
worden genoemd: een hogere
grondprijs (maar dan ontstaat
een te dure wijk), of een gelijk
matige verhoging van de grond
prijzen. Ook kan men streven
naar meer woningen per ha.,
enz. Wethouder Kret: „Het
wordt uiteindelijk een kwestie
van beleidskeuze, het zoeken
In de doeleindennota Ontwikkeling
Stevenshof wordt een aantal
kernproblemen aangesneden. Zo
gaat het erom, hoe een zo groot
mogelijk woongebied kan wor
den bereikt, dat op aantrekkelij
ke wijze is opgebouwd en niet
wordt verstoord door belangrij
ke verkeerswegen (waartussen
Stevenshof waarschijnlijk ge
kneld gaat liggen). Ook vraagt
men zich af, hoe het milieu in
het bestaande woongebied langs
de Rijndijk kan worden verbe
terd en welke wijze van ontslui-
naar de geschiktste variant. Be
stuurlijk moeten we dit in het
komend half jaar uitmaken".
Het ziet er volgens de wethou
der (thans) niet naar uit, dat
renovatie van voldoende binnen
stadswoningen de bouw van Ste
venshof op losse schroeven zal
zetten; eventueel kan realisatie
door een gunstige renovatie-ont-
ting voor de wijk het meest
doelmatig is. Andere kernpro
blemen: hoe dienen de terreinen
voor werkgelegenheid te worden
gesitueerd, rekening houdend
met de verkeersverbindingen en
met het bij voorkeur niet benut
ten van terreinen die geschikt
zijn voor woningbouw; hoe kun
nen de landschappelijke gege
vens (waaronder in het bijzon
der de boezemwatergangen) in
het plan worden geïntegreerd;
hoe kan de vereiste plankkwali
teit worden bereikt, d.w.z. een
acceptabele verhouding tussen
de oppervlakten voor „netto"-
bouwterrein, openbaar groen en
verharding, en het zo goed mo
gelijk met elkaar in evenwicht
brengen van kosten en opbreng
sten van het plan.
Bij het zoeken naar alternatieve
mogelijkheden voor de planont
wikkeling heeft men aangeno
men. dat in een strook van 150
tot 200 m. langs de primaire
randwegen geen woningbouw
zal kunnen plaatsvinden zonder
geluidsisolerende maatregelen.
In deze zone kunnen wel tot de
wijkinfrastructuur behorende
wegen en misschien bepaalde
vormen van werkgelegenheid
(industrie) worden onderge
bracht.
Vervolgens is aandacht geschon
ken aan de wijze van bouwrijp
maken en aan de omvang van
het woongebied in samenhang
met het hoofdwegensysteem. Op
deze punten concludeert de nota
tot ophoging van het plangebied
en integratie van de landschap
pelijke gegevens voor zover het
de boezemwatergangen betreft.
Door deze watergangen te ver
binden en te voorzien van bege
leidend groen ontstaan doorlo
pende groene zones in het ge
bied. De voorzieningen voor de
wijk kunnen in dit groen een
plaats krijgen. Door de hoofd
wegenstructuur te beperken tot
een stedelijke hoofdweg langs
de spoorlijn, de z.g. spoorweg
tangent, voor de verbinding met
de stad. de Voorschotense wijk
Noord-Hofland en met rijksweg
11, wordt een zo groot mogelijk
woongebied verkregen, dat niet
door drukke verkeersaders
wordt doorsneden. De ontslui
ting vanaf de buitenrand leidt
ertoe, dat het groen en de voor
zieningen in het binnengebied
verkeersvrij bereikbaar zijn.
Ook kan de bestaande bebou
wing langs de Riindijk in het
plan worden geïntegreerd. De
huidige verkeersfunctie van
deze Rijndijk wordt in die situa
tie door andere wegen (o.a.
Plesmanlaan) overgenomen.
Op basis van het bovenstaande
worden tenslotte twee groepen
van elke twee alternatieven on
derzocht in de nota. Bij de eer
ste groep liggen de terreinen
voor werkgelegenheid in een
zone langs de spoorbaan en bij
de tweede groep in de milieu-
strook langs rijksweg 11. Als uit
eindelijke conclusie wordt in de
nota gesteld, dat een sluitende
exploitatie van de Stevenshof
niet kan worden bereikt zonder
speciale maatregelen. De va
riant met de werkgelegenheids-
terreinen in de milieustrook
langs RW 11, waarbij het boe
zemwater in de berekeningen
onderdeel vormt van het centra
le groen, beantwoordt het meest
aan de gestelde criteria en leidt
tot het kleinste exploitatietekort.
LEIDEN Afgaande op de cij
fers van het bureau Veilig Ver
keer Nederland zijn er in ons
land drie maal zoveel fietsers
ais bromfietsers. In de loop der
jaren is echter gebleken dat
bromfietsers drie keer zoveel
ongelukken veroorzaken dan de
ongemotoriseerde tweewielers.
Een eenvoudig rekensommetje
leert ons vervolgens dat de
kans, om als bromfietser een
aanrijding te krijgen, negen
keer groter is dan als fietser.
Een griezelig verschijnsel.
Door de Leidse politie is in sa
menwerking met het Centraal
Rekeninstituut van de Rijksuni
versiteit een onderzoek inge
steld naar de verkeerssituatie in
Leiden. Hieruit is o.a. gebleken
dat de landelijke ongevallencij-
fers ook op de Sleutelstad van
toepassing zijn Het is bekend
dat medio 1974 het dragen van
een bromfietshelm verplicht ge
steld zal worden. Deze maatre
gel berust op de noodzaak de
bromfietsers een betere be
scherm ing te geven tegen her-
sen- en schtdelletsel.
Indin men nu de cijfers van het
CRI bekijkt, ziet men dat tij
dens -het eerste half jaar van
1973 in Leiden 1143 aanrijdingen
hebben
H-310
hiervan (10.1%) werden veroor
zaakt door berijders van brom
fietsen. In 1972 waren dat 1336
botsingen waarvan er 154 door
bromfietsen veroorzaakt waren
(11.5%). ÜJit de plaatselijke cij
fers blijkt bovendien dat tijdens
de eerste 6 maanden van dit
jaar 489 aanrijdingen, waarbij
gewonden vielen plaats gevon
den hebben tussen bromfietsen
en personenauto's (in 1972 was
dat aanbal 645). 95 bromfietsers
moesten over deze periode
zwaar gewond in het ziekenhuis
opgenomen worden (tijdens de
eerste helft van vorig jaar wa
ren dat er 99). De betrokken
automobilisten kwamen er aan
merkelijk beter af: 17 bestuur
ders werden licht tot zwaar ge
wond (1972: 23) Een bromfiet
ser kwam dit jaar te overlijden
tengevolge van zijn verwondin
gen. Tijdens de afgelopen 10
jaar stierven in Nederland bijna
5000 bromfietsers!
Deze gegevens tonen overduidelijk
dat rijden op een bromfiets gro
te gevaren met zich meebrengt.
Het verplicht stellen van een
valhelm is *lan ook bittere nood
zaak. De Leidse politie raadt
daarom aan zo spoedig mogelijk
een helm aan te schaffen, voor
zover deze nog niet in het bezit
is. Ook duo-passagiers moeten
hiertoe over gaan. Goedgekeur
de helmen zullen herkenbaar
zijn aan een vignet zoals hier
afgedrukt is.
Bij de aanschaf van een valhelm
moet men o.a. goed op de vol
gende punten letten: 1. Een
helm mag nooit knellen maar
moet toch goed rondom het
hoofd aansluiten; 2. de helm
moet zodanig zitten dat de rand
net boven de wenkbrauwen
doorloopt (de rand mag juist
gezien woeden); 3. de helm
moet op het achterhoofd tot aan
het knobbeltje doorlopen; 4.
wanneer de kinband gesloten is
mag de helm niet of nauwelijks
heen en weer geschoven kunnen
Voor nadere inlichtingen over de
valhelm of voor het verkrijgen
van door Veilig Verkeer Neder
land uitgegeven stickers en bro
chures moet men zijn bij de
receptie van het Leidse politie
bureau of bij de afdeling ver-
keersinlichtingt.i. „Valhelm
hoofdzaak" is de slogan, vooral i
nu door de „drooglegging" door
de Arabische landen het aantal
bromfietsers aanmerkelijk zal i
toenemen.
COUTURE EXCLUSIEF
MAARSMANSTEEG 2
LEIDEN - TEL. 40800
voor exclusieve kleding
Zo juist ontvangen:
Grote collectie
RODIER (Paris)
LEIDEN - Na afloop van een hearing vraag ik me wel eens af,
wat is nu eigenlijk het nut van zo'n avond praten en Informe
ren. Omdat het nu eenmaal bij de recent verworven demo
cratische rechten v,an de burgers behoort, roep je als over
heidsinstantie, die iets wil gaan ondernemen (gisteravond was
dit wethouder Kret), de betrokkenen bijeen (i.e. de bewoners
van het Stationsplein) en de Morssingel), licht ze over je plan
nen in en laat ze vervolgens "inspraak plegen".
Resultaat: een wethouder, die een verplicht nummertje afdraait
en zich geneert (of dat op zijn minst zou moeten doen), om
dat hij toch niet van de hoofdlijnen van zijn plan afwijkt, en
dat ook niet kan: en aan de andere kant een groepje belang
hebbenden, dat hevig verontwaardigd is, omdat ze voelen dat
hun inspraak een farce is. Een tekortkoming van de demo
cratie, die zo oud is als het begrip zelf.
Het slot van het bekende deuntje klonk gisteravond als te ver
wachten: de heer Kret maakto om kwart over tien abrupt
een eind aan de discussie en liet de "stationsbewoners" ach
ter zonder ze overtuigd te hebben van de noodzaak van de
kantooradelaar, die de andere flatvogels rond het Stations
plein binnen afzienbare tijd zal overvleugelen.
Wethouder Kret ondersteunde het plan met een aantal ruime en
voor het publiek niet altijd duidelijke argumenten: hij zag het
als een Leidse bijdrage aan de verandering in de werkgele-
genheidssfeer. De verschuivingen naar de dienstverlenende
sector hebben tot gevolg, dat Leiden in de toekomst kan reke
nen op-6000 arbeidsplaatsen in die sector: "We dienen te bou
wen voor de werkgelegenheid van morgen". Voorts meende
de wethouder, dat het "onverdedigbaar" is om open plekken
te houden bij concentratiepunten van het openbaar vervoer
en de spoorwegen. M.a.w. het stationsplein wordt een kan
toorcentrum.
Op zich een aanvaardbaar standpunt, maar zo voel je het niet
als je er midden in woont. Gevoelens van onbehagen werden
dan ook in voldoende hoeveelheden naar voren gebracht:
Waarom moesten de panden aan de Morssingel verkrotten,
waarom is er zo veel parkeerruimte aan de voet van de
woonflat en niet op bv. het Schuttersveld ("Waar de rozen op
de middenberm bloeien"), wat is het nut van het geplande
voetgangersgebied, is er niets te doen aan de geluidsoverlast
van auto's 's nachts en in de weekeinden?
Een aantal van deze vragen konden nog wel beantwoord wor
den maar het "Waarom?" met een hoofdletter bleef bij de
meeste aanwezigen hangen. Daarom zet je er op een gegeven
moment gewoon maar een punt achter.
R.v.d. G.
LEIDEN - Daar Noordwijk In de eerste ronde van de Leidse Schaak
bond niet gespeeld had kon de nieuweling in de tweede ronde pas
bewijzen een plaats in de le klasse zeker waard te zijn. Tegen Kat
wijk 1 werd een 1—0 voorsprong vakkundig uitgebreid tot 3—2 toen
het 4e punt ook veilig binnen was leek Katwijk geslagen. In de tijd
noodfase liet Noordwijk de tegenstander geheel onnodig nog tot 5—4
komen. De afgebroken stelling staat gezien de pluspioen iets gunsti
ger voor Katwijk hoewel remise moeilijk te vermijden valt. Mocht
Katwijk 51/2V/2 de mist ingaan dan betekent dit voor de tweede
maal dit seizoen de kleinst mogelijke nederlaag daar de uitgespeel
de partij tegen Philidor 4 na de tweede zitting potremise staat wat
Katwijk juist de das omdoet.
Insiders hadden niet kunnen ver
wachten dat Philidor 4 het zo
moeilijk zou kunnen krijgen te
gen Leiderdorp. Een snelle 10
achterstand werd dan nog wel
tot een 4—2 voorsprong omgeto
verd maar zeker niet zonder het
nodige geluk. De eerste bord
speler van Leiderdorp overzag
een gemakkelijke winstvariant
en was gedwongen een moeilij
ke stelling af te breken. Van de
overige 3 afgebroken partijen
staan er 2 zo goed als gewonnen
voor Leiderdopt. De einduitslag
zal dan ook niet ver vart de 5—5
BODEGRAVEN De afdeling
van de KVP heeft gister
avond J. Agerof gekozen als
voorzitter. Wethouder Van
der Heyden bedankte om ge
zondheidredenen en ook de
heer Van Doorn vond het na
tientallen jaren welletjes.
LISSE De afdeling Lisse
van de Kon. Ned. Mij voor
Tuinbouw en Plantkunde ver
zoekt een ieder er op toe te
zien dat er geen paddestoe
len worden geplukt of ver
nield.
LEIDERDORP De heer L. Bo
gaartz en mevr. J. Bogaartz—
Buch, Heemraadlaan 10 te Lei
derdorp waren gisteren 50 jaar
getrouwd. De burgemeester en
echtgenote hebben 's middags
namens het gemeentebestuur en
de burgerij van Leiderdorp de
gelukwensen overhandigd aan 't
bruidspaar. De heer L. Bogaartz
is geboren op 27-10-1899 en me
vrouw Bogaartz op 2-8-1900. Ze
hebben 15 kinderen waarvan er
nog 14 in leven zijn, en er 10 ge
trouwd en 2 missionaris zijn, één
in Indonesië en de ander in
Brazilië. Door het feest hebben
ze het verlof zo kunnen regelen
dat ze ook aanwezig waren op
deze heuglijke dag van hun
ouders. Het bruidspaar heeft 34
kleinkinderen waarvan er 4 ge
trouwd zijn en 1 achterklein
kind. De heer en mevr. Bogaartz
werken alle twee nog en moes
ten een vrije dag nemen om dit
feest gezamenlijk met de kinde
ren te kunnen vieren. De heer
Bogaartz is spraakleraar op al!j?
BLO-scholen in Leiden en me
vrouw Bogaartz op de BLO-
school in Alphen aan den Rijn
en op de christelijke scholen in
Leiderdorp. Het bruidspaar ge
niet alle twee een goede ge.-1
zondheid en ze kunnen hun c
taak nog volledig aan.
LEIDEN In het Leidse
Volkshuis wordt op vrijdag 9
(van 2.30—5 en van 7—10) en
op zaterdag 10 november
(\an 10—12 en van 2—4) de
jaarlijkse rommelmarkt ge
houden. De opbrengst hier
van zal besteed worden ter
verbetering van de sanitaire
voorzieningen van het re
creatieterrein te Noordwij-
kerhout. Toegang vrij.
LEIDEN De lustrumcollecte
van de Nierstichting Neder
land vindt plaats 5 t/m 10
november in ca. 600 gemeen
ten, ook in Leiden. Er kun
nen nog collectanten ge
bruikt worden voor de wij
ken Maredijk, Haarlemmer
weg en Merenwijk. Aanmel
den: mevr. Langeveld, Ko-
ser, Morsweg 111, tel. 60674.
mevr. Gemund, Ravelstraat
2. tel. 61336 en mevr. Sley-
ser, Morsweg 11, tel. 60674.
NOORDWIJKERHOUT De
heer Hogervoorst is door de
raad van Noord wijkerhout
benoemd tot bestuurslid van
de Stichting Dienstencentrum
Bejaarden.
grens afliggen. Grootste titel
pretendent LSG 2 heeft het te
gen LSG 4 geheel niet moeilijk
gehad. De spanning ontbrak
door het eenzijdige karakter
wat de wedstrijd droeg. 5 over
winningen op een rij tegen
slechts 2 rimises brachten de
stand op 7—1 voor de grotere
broer. Ook uit de twee overige
partijen zal LSG 2 de volle 2
punten gaan scoren.
Door deze overwinning staat LSG
2 voorlopig alleen aan kop in de
le klasse. In de 2e klusse B
wist Sassenheim onverwachts
Philidor 5 op een achterstand te
zetten. De 41/j-V/2 voorsprong
moet genoeg zijn voor de volle
winst. LSG 5 kwam adem te
kort tegen Leiderdorp 2. In een
enerverende wedstrijd werden
de nodige stukken naar de eeu
wige Jachtvelden gestuurd. Lei
derdorp trok met 7—3 aan het
langste eind. Het vooral thuis
sterk spelende Bodegraven 1
kreeg Voorschoten 3 op bezoek.
Ook dit tiental bleek tegen het
Bodegravense geweld niet opge
wassen te zijn.
Een voorlopige stand van 5—2 zal
Bodegraven zeker de volle winst
opleveren. Overige uitslagen
Leidse Schaakbond: klasse 3 B:
Noordwijk 2—Philidor 9: 44
voorl.; Valkenburg 1—Koude
kerk 2; 46; klasse SC: Koude
kerk I—Katwijk 3: 4^—4»^;
VTL 1—Rijnsburg 2: 61 3
Philidor 8—Leithen 2: 4'/2—4'/$;
zestallen: Valkenburg 2—Lei-
muiden 2: 51.
W m
ciebai
BRANDKASTEN
DlfUCTICKAMl MS
KANTINE INRICHTINGEN
MAGA?IJNKASTf v
LEIDEN Een technische ploeg D.i kabel, die nodig is voor het in-
1 de PTT is al geruime tijd
in Leiden aan het werk om een
verbinding tot stand te brengen
tussen de telefooncuntrale aan
de Boommarkt en de nieuwe
centrale aan de Willem de Zwij-
gorlaan.
terlokale verkeer moet ook
1 cle grachten kruisen. Zo werd
c'e kube! vorige week in de
Rijnfcburgersingol gelegd achter
de molen De Valk. Deze week is
men begonnen op de Apothe-
kersdijk, die daarom tijdelijk
voor het verkeer werd afgego
ten. De afsluiting is namelijk
nodig omdat een gr'x machine
de stalen .>«9chenn._nde mantel
schuit onder de walm -or do r
moet kunnen persen. Ook wrdt
in het water een sluif gebag
gerd.
Nm. Barentaxatraat 35 lalden
