Damrak worstelt met onzekerheden Dr. Pluizer vraagt uw aandacht E M 13 n i Big'! 8 i Mé PAGINA 6 LEIDSE COURANT ZATERDAG 20 OKTOBER 1973 OPLOSSING VORIGE PUZZEL DAMRAK VAN WEEK TOT WEEK De oorlog in het Midden-Oosten drukte in de eerste helft van de week nog duidelijk zijn stempel op de Amsterdamse beurs, vooral door de escalatie die er heeft plaats gevonden en door het gebruik van de olie als poli tiek pressiemiddel. Koninklijke olie, ons belangrijkste beurs- fonds, is hierbij direct betrok ken. Het is dan ook geen wonder dat de beurs door de vele onzeker heden de eerste dagen sterk ge drukt werd. Het algemene onbe hagen zorgde voor een daling over de gehele linie. Er was ook geen belangrijk gunstig bedrijfs nieuws dat de stoot kon opvan gen. Woensdag kwam er plotse ling buitenlandse vraag naar Koninklijke Olie. De markt trok zich hier bij wijze van spreken aan op. Het had overigens niet zo heel veel om het lijf maar het was toch typerend voor een plotselinge verandering van be stelling. De dag daarop werd de weerstand van enkele fondsen zelfs groter zonder dat duidelijk werd waar dit aan te danken was. Van wat meer optimisme over de oorlog was die dag beslist nog geen sprake, hoogstens viel het mee dat de Arabische landen geen volledig olieembargo hadden in gevoerd. Minder spectaculair maar voor het Damrak toch niet onbelang rijk was de verhoging van het disconto door de Nederlandse bank tot 7 procent. Hierdoor wordt ook het promesse-disconto hoger, waartegen de banken bij de Nederlandse Bank rekening courant-kredieten kunnen opne men (nu 8 procent). Met de consequentie dat de banken aan haar cliënten ook een half pro cent meer rente in rekening zouden kunnen brengen (nu 10 procent) hoewrel dat volgens de president van de Nederlandse bank juist niet de bedoeling is. Doen zij het echter wel dan zou den de inkomsten van de ban ken hierdoor dus kunnen stijgen, maar de uitwerking op de betrokken beurskoersen was toch jnaar matig. Algemene Bank Neaenand was de enige die zich kon opwerken. Als we nu vier dagen strijd op het Damrak overzien, heeft de groep internationale fondsen zich per saldo kunnen handha ven. De groep industrie heeft een veer moeten laten, maar donderdag wa. er toch duidelijk sprake van enig herstel. Het koerspeil van de groep scheep vaart is echter gedaald, ook donderdag hetgeen voor de groep banken en verzekerings maatschappijen eveneens het geval was. De groep handel daarentegen zakte eerst maar kon zich donderdag weer wat herstellen. Keien wij terug naar de interna tionale fondsen, dan zien wij dat niet alleen alle koersen zich in vier dagen hebben kunnen handhaven - dus ook van Ko ninklijke Olie - maar dat Unile ver door buitenlandse vraag zelfs 2 gulden kon oplopen. De scheepvaartfondsen hebben het minder goed gedaan, waar bij wij in de eerste plaats aan Holland Amerika Lijn (min. 9 gulden) en aan KNSM (min. fi,50 gulden) denken. Bij Van Ommeren leek het er eerst op ol er alleen maar koerswinsten in de lucht zaten, mede gezien de hausse op de vrachtenmarkt en de verwachting dat de vraag naar scheepsruimte alleen door de oorlog alleen maar gestimu leerd zal worden. Maandag steeg de koers zelfs 8 gulden tot 4C0 gulden, maar donderdag kwam het slot toch op 386,50 gulden. Van de banken kon alleen Alge mene Bank Nederland koers winst boeken (plus 8 gulden), de overige bleven gelijk in koers of zakten. En dat was overigens eveneens het geval met de verzekeringsmaatschap pijen. Bij de uitgeversmaatschappijen overheersten de verliezen. Winst I on alleen Nederlandse Dagblad Unie boeken (plus 1 gulden tot xx plus 10 gulden tot 247 gul den). Opmerkelijk in deze hoek ie het koersverloop van ICU. Op 13 juni werd dit fonds op de beurs geintroduceerd waarbij een koers van 135 gulden uit de bus kwam. Nadien zakte de koers voortdurend tot het afge lopen donderdag 94,20 gulden wprd. Bij de tapijtfondsen zagen we slechts verliezen, waarbij Ber- goss met een verlies van 22,5 punt tot 322,5 op donderdag wel oe boventoon voerde. De inter nationale handelmaatschappijen konden zich per saldo goed handhaven hoewel het er de eerste dagen naar uitzag dat de koersen door de oorlog naar be neden zouden gaan. Juist inter nationale transacties kunnen in oorlogsdagen gevoelig geraakt worden. Donderdag bleek dat alleen Borsumij en Deli mij. in koers achteruit gegaan waren. De aannemingsmaatschappijen le- dpn ook lichte verliezen, slechts enkele fondsen in deze hoek konden op peil blijven. Tot slot nog enkele voedingsmiddelenbe drijven. Koersdalingen en gelijk blijvende koersen beheerst n het beeld, alleen Westzanen kon iets aantrekken. Al deze voorbeelden illustreren op treffende wijze hoe de stem ming deze week op het Damrak was. Koersdruk of hoogstens koershandhaving. Koerswinsten behoorden tot de uitzonderingen Thans de obligatiemarkt. De Amro bank heeft de emissie- koers voor de 8 3/4 procents ka pitaalobligaties op 100 gesteld. Obligatiemarktdeskundigen ne men aan dat deze lening we' een succes zal worden zo als cok met de staatsleningen hef geval was. Maar - evenals bij rie staatsl ning - zal de belang stelling vooral bij de particulie re geldbezitters gevonden moe ten worden. ter 5 ijzersoort 9 gemoedsstemming 12 wijs persoon 13 plant 15 voorkeursrecht 16 jaarboek 17 pl. in Gelderland 18 grafzerk 20 uitroep 22 tijdsduur 23 pl. in Zuid Holland 25 te zijner plaatse 26 drinkgelag 27 jaartelling 29 interest 30 voorzetsel 31 vliesje 33 keukengerei 34 voorschrift 35 uitroep v. pijn 37 drinkbakje 39 voorzetsel 40 voorzetsel 42 kledingstuk 44 zuiver 90 oesternet 91 vr. munt 92 onaangenaam gezicht 94 billijk 96 onder andere 97 North-East (afk) 98 bezitter v.e. waarde papier 99 vaatwerk 100 inwendig orgaan 102 ovenkrabber 103 afsluitmiddel 105 tussenzetsel 106 bundel 108 onderricht 111 titel 113 onderricht 114 pl. in Ned. Limburg 115 vloerbedekking 117 bijwoord 118 hoofddeksel 120 bijb. figuur 122 gezelschapsspel 123 karaat 124 couplet 126 kerkelijk armenzorger 127 gereed 129 man van adel 22 teleurgesteld 24 keurig 25 bevel 27 pl. in Noord-Brabant 28 houding 32 huisgoden 34 damp 36 Perzische gouden munt 38 schrijfgerei 40 jonge stier 41 boom 42 snelle loop 43 werktuigje om pijpka neel fijn te malen 45 pl. in België 46 snoer 47 bodem v.e. moeras 48 ongeluksgodin 49 adviseur 50 ontastbare stof 52 stuk goed 53 roeipen 55 afgemat 56 titel door een gemeen tebestuur aan een niet-inwonende ambts halve verleend 46 schoollokaal 131 verwijzing 58 handvat 47 meisjesnaam 132 schoolonderricht 60 vlaktemaat 49 pl. in Duitsland 133 hoofddeksel 63 nachtverblijf 51 bijwoord 136 bewijs van eer 64 leerling 53 noot 137 eindpunt bij wedstrijd 65 troep dieren 54 jaarlijkse aanvulling 138 vliegveld 67 ijzeren mondstuk v. paarden 139 wat bij het smelten v. 69 herkauwer 57 vrucht koper onderin de 76 waterdoorlatend 58 familielid kroes blijft 77 berggeest 59 gehoororgaan 140 grondtalie 78 soort kers 61 familielid VERTICAAL: 79 pl. in Gelderland 62 pl. op Ameland 80 pl. op Sumatra 63 ouderwets kledingstuk 1 Braziliaanse waaier- 81 vliesje 66 roem palm 83 open strook in een 67 pl. in Limburg 2 deel v.e molen 84 betalingsbewijs 68 holligheid 3 mogelijkheid dat iets 85 voor 70 kleur geraakt wordt 86 bijb. plaats 71 evenzo 4 vestingwerk 88 deel v.e. schip '2 lidwoord 5 zeisscherper 89 brompot, gemelijk 73 noot 6 behoeftig, schamel mens 74 teleurstellend 7 pl. in Gelderland 92 heilig voorwerp 75 nakomeling 8 de kleur v. roest indianen 78 honingdrank 10 opschudding 93 boom 80 grap 11 sportartikel 95 oogholte 82 aankondiger v.h voor 12 berggeit 98 ogenblik jaar 14 menselijk geluid 101 gletsjersteen 85 voorkeur 19 deel v.e. dag 104 pl. in Zuid-Holland 87 adelstand 21 lichaamsdeel 105 anagram 106 schel 107 groente 109 versiering v.e sabel 110 heiligschennis 112 schaakterm 113 ongebonden 116 metaal 125 pl. in Gelderland 117 eilandje bij Nieuw 126 telwoord Guinea 128 klimop 119 taal die in de mode- 130 vlug wereld gangbaar is 134 Eng. drank 121 klein radiootje 135 gelofte Oplossingen vóór dinsdag 12.00 u. 's middags, onder vermelding van „Puzzel 110", zenden aan: Leidse Courant, Postbus 11, Leiden. In deze rubriek wordt het meest de nadruk gelegd op de speel- techniek, maar ook de -taktiek speelt in het bridgeleven een grote rol. Misleidende speelwijzen" zijn daar een onderdeel van en in de loop van de jaren zijn er reeds vele getoond. Met nadruk wordt er nog eens op gewezen dat hieronder niet de onethische methoden vallen, zoals het na denken met een singleton die bijgespeeld moet worden. Tot de taktische wapens behoren wel de speelplannen die de te genstanders op legale manier de indruk geven dat men een ander spel in handen heeft dan (gezien die speelwijze) mag worden ver wacht. Vooral in robber- en vier- tallenwedstrijden, waar de over slagen niet zo belangrijk zijn, verdient het vaak aanbeveling een mogelijk extra slag op te geven, om te voorkomen dat de tegenpartij het lek in het con tract tijdig ontdekt. Ook in pa renwedstrijden kan 'n dergelijke taktiek echter zijn vruchten af werpen; met name indien men in een hopeloos contract is ver zeild, dat bij normaal tegenspel vrijwel zeker een nul zal opleve ren, zodat een downslag meer of minder geen verschil maakt. Ook dan doet men er goed aan om te zien naar middelen die de DOOR W. LEURS tegenstanders tot onjuist tegen spel verleiden. In het onderstaande spel is de noodzaak hiertoe niet zo duide lijk'zichtbaar, maar we zullen zien dat die wel degelijk aanwe zig i <5 5 4 O 10 8 4 3 V 1 7 3 West 9 8 5 2 C V 10 9 7 O H 5 Zuid opende met een forcing 2 klaveren, noord wees af met 2 ruiten en zuid herbood 2 SA, die door noord tot 3 werden ver- 8 5 hoogd. West kwam uit met har ten 7, oost speelde de boer bij en zuid nam. Hoe verder? Als ruitenheer goed zit (bij oost) zijn er 11 slagen, maar als dat niet het geval is zou zuid wel eens down kunnen gaan. De kwetsbare kleur is klaveren en <5B 8 6 3 2 0 7 6 A B 9 2 Zuid A H V4 9 A H O A V B 9 2 maakt, hierin vier slagen te ma ken is het met zuid gebeurd. Is die kans aanwezig? Zeer ze ker. Als west met A x x of H x x in klaveren is begonnen en met ruitenheer aan slag komt nadat zuid naar schoppenboer is overgestoken en de ruitensnit genomen heeft, is het naspelen van een kleine klaveren dode lijk. Denk nu niet, dat west dat niet kan „vinden". Uit het bijspelen in de eerste slag weet west dat zuid beide tophonneurs in harten heeft. Als zuid met schoppen boer naar tafel gaat weet hij ook dat zuid de ontbrekende top honneurs in schoppen bezit en als zuid dan de ruitensnit neemt (en oost met de 7 een dis tributiesignaal geeft) zal hij zuid voor tenminste drie ruiten slagen intellen. De enige kans op down zit dan in de klaver- kleur en het naspelen van een kleine, om aan te geven dat hij een honneur heeft, is dan routi- Als zuid zich evenwel realiseert dat de tegenpartij na de eerste slag nauwelijks notie heeft wel ke plaatjes zuid heeft, dan doet hij er goed an een kleine ruiten na te spelen. Als west neemt en toch met klaveren vervolgt, dan kunt u beter niet meer tegen hem spelen. De tweede prtij om het wereld kampioenschap al eens op het Ton Sijbrnds en Andris Andrei- ko werd door de Rus verloren op een mnier die toch moeilijk te begrijpen is. Immers, de damcombinatie die Andreiko met zijn 17e zet uitvoerde blijkt geheel niet correct en hij ver liest een schijf. Tijdens het Europese ploegen- kampioenschap in juni van dit jaar in het pittoreske Noordita- liaanse Ortisei zaten wij met Iser Koeperman op het terras voor het hotel, toen de onvermij delijke vraag kwam hoe wij dachten over de uitslag van de op handen zijnde tweekamp. We zeiden hem toen dat wij ons moeilijk konden voorstellen dat een van beiden het van de ander zou kunnen winnen gezien de kennis en speelkracht van beide combattanten. Koeperman ant woordde ons toen dat het een kwestie was van steeds dieper analyseren en dat is nu precies waarom het ons hier gaat. Want hoe is het dan mogelijk dat zijn landgenoot een dergelijke combi natie neemt die nota bene in een halve finale van het Russische kampioenschap al een sop het bord was geweest? Andreiko heeft bij de voorbereiding op de match blijkbaar geen aandacht geschonken aan deze combina tie, anders had men toch bij analyse de winnende voortzet ting voor zwart moeten vinden. Maar laten we eerlijk zijn: ook Sijbrands zag evenals Andreiko eerst tijdens het uitvoeren van de slag dat hij de dam met schijfwinst kon afnemen want voor de partij wist hij ook niet beter dan dat het gelijk spel op leverde. Hieronder de tweede partij, die zo zwaar van invloed zou zijn op de daarna volgende partijen. Andreiko wit, Sijbrands zwart. 1. 32-28, 18-22; 2. 37-32, 12-18; 3. DOOR FREEK GORDIJN 41-37, 7-12; 4. 46-41, 1-7; 5. 34-29, 19-23; 6. 28x19, 14-x34; 7. 40x29, vaak wordt hier ook 39x30 gesla gen. 10-14; 8. 35-30, 20-25; 9. 30- 24, 14-20; op 14-19 kan wit door 29-23 de twee om twee nemen en zwart blijft met een randstuk zitten dat theoretisch als nadelig geldt. 10. 32-28, 16-21; 11. 31-26, 11-16; op direct 21-27 heeft wit gunstig 38-32 of 37-31 tot zijn be schikking. De tekstzet sugge reert dat zwart de twee om twee wil door 18-23. 12. 37-32, 21-27; 13. 32x21, 16x27. Een bekende stand waarin het voor wit oplet ten is. Zo kan hij niet vervolgen met 41-37 wegens zwart 27-32, 38x27, 22x31, 36x27, 17-22, 28x17, 12x41, 47x36, 18-23, 29x18, 20x47! Ook kan wit niet 42-37 wegens 18-23, 28x19, op 29x19 volgt 12x32, 37x28, 20x29, 33x24, 22x42 en zwart heeft een stuk gewon- netn, 27-32, 38x18. 12x34. 39x30, 20x38, 43x32, 13x35 en weer heeft zwart een stuk gewonnen. Maar ook de voor de hand liggende zet 38-32, 27x38, 43x32 is verhin derd wegens 17-21! Slaat wit 26x17 dan volgt 12x21, 28x26. 18- 23, 29x18, 20x27, en zwart wint een stuk. Slaat wit 28x17 dan volgt 18-23, 29x18, 20x27 en zwart wint meerdere stukken. In de partij ging het verder met: 14. 44-40, 5-10; 15. 39-34, 10-14; 16. 43-39, 14-19; en hier is dan de positie waarin Andreiko de on juiste damcombinatie gaat uit voeren. Zie diagram. Zonder enig nadenken ging An dreiko over tot: 17. 41-37, 19x30; 18. 38-32, 27x38; 19. 26-21, 17x26; 20. 28x17, 12x21; 21. 29-24, 30x19; en hier kreeg wit de schrik van zijn leven want hij zag dat na het slaan met 34x1 zwart met 9- 14 de dam met schijfwinst gaat afnemen. Hij wist tot op dat mo ment niet beter dan dat zou moeten gebeuren via 20-24 en na b m s n - i N H i 9 m m - q' «4 p H B I B - 1 P n o B d B 'C 3 -i 1-34 volgt dan 8-12 en 13-18 met gelijk spel. Wit wachtte onge veer anderhalf uur alvorens hij vervolgde met: 22. 36-31, 38x29: 23. 34x1, 9-14; de zet die tijdens de voorbereidingen niet was ont dekt. 24. 42-38, 2-7; 25. 1x9, 4x13; wit is een stuk achter. Hij moet zijn zetten snel afgeven want hij heeft nog maar enkele minuten.' Hij koos deze taktiek in de hoop dat hij zijn tegenstander een fout zou m laten maken. 26. 38-32 27. 31-27, 11-16; 28. 39-3? 29. 33-28, 14-19; 30. 50-4 31. 48-43, 12-17; wit heef ige compensatie voor zijn hterstand. 32. 44-39, 33. 39-33, 25-30; 34. 43-39. 19-24; 35. 28x19, 24x13; 36. 33-28. 17-22; 37. 28x17, 21x12;. wit heeft nu niets meer te ho pen. 38. 32-28. 30-35; 39. 40-34. 12-17; 40. 39-33, 35-40; hier krijgt wit nog gelegenheid tot een leuk eindspel door 28-22, 17x30, 45x14. Op 18-23 kan dan 27-22 en op 3-8, 37-32, 8-12, 32-28 gespeeld wor den. De tekstzet verlist snel. 41. 33-29, 20-24; 42. 29x20, 15x24; 43. 34-30, 24x35; 44. 45x34. 3-9; dreigt 18-22 en hier had wit wel kunnen opgeven. 45. 27-22, 18x27; 46. 28-23, 9-14; 47. 49-44, 27-31; 48. 47-42, 31x36; 49. 44-39, 26-31; 50. 37x26, 36-41; 51. 42-37, 41x32; 52. 39-33. 32-37; 53. 34-29 en wit staakte de strijd. Om een speler van wereldklasse strategisch en taktisch van het bord te vegen, moet men wel van goeden huize komen. In het onderstaande duel ondergaat de Deen Larsen zo'n afstraffing. Zijn beul is de bekende Argen tijnse internationale grootmees ter Najdorf, die als zwartspeler met een slimme doorbraak de leiding neemt. Er ontstaat dan een boeiend gevecht, waarin Najdorf voortdurend elke poging van zijn rivaal om aan de druk te ontkomen pareert. Op het hoogtepunt van het gevecht on derneemt de Deen nog een wan hopige tegenactie, doch Najdorf is op alles voorbereid en rea geert met een even fascinerende als beslissende slotcombinatie. Met een dubbel torenoffer wordt het mat aan Larsens koning aangezegd. Een geweldig duel, en stellig een van Najdorfs bes te .partijen uit zijn grootse schaakcarrière- Wit: Larsen (Denemarken) Zwart: Najdorf (Argentinië) Gespeeld in de landenwedstrijd te Lugano 1968. 1. b2-b3, c7-c5; 2. Lcl-b2, e7-e6; 3. f2-f4, d7-d5; 4. e2-e3, Pg8-f6: 5. Pgl-f3, Lf8-e7; 6. Lfl-bSf, Lc8-d7; 7. a2-a4, 0—0; 8. 0—U. Pb8-c6; 9. Ddl-e2 (Volgens Lar sen was 9. d3 een beter alterna tief), 9. a7 a6; 10. Lb5xc6, Ld7xc6; 11. Pf3-e5, Ta8-c8: 12, a4-a5, Pf6-d7; 13. Pe5xc6, Tc8xc6: 14. d2-d3 (onjuist, aan gewezen was 14. c4 met gelijk spel). 14c5-c4! (zwart krijgt duidelijk voordeel); 15. b3xc4, d5xc4, 16. d3-d4, Pd7-f6; 17. c2- DOOR W. J. MUHRING c3 (op 17. e4 was 17. c3! ge volgd). 17b7-b5!18. a5xb6 en passant (juist was 18. e4), 18. Dd8xb6; 19. Lb2-a3, Le7xa3; 20. Talxa3, Pf6-d5; 21. Tfl-el, Db6-b7; 22. De2-c2, Tc6-b6; 23. Pbl-d2, Tb6-b2; 24. Dc2-cl, Tf8- b8; 25. Ta3-a5 (op 25. Pc4: was kennelijk 25Tg2:j gevolgd), 25f7-f5; 26. h2-h3, h7-h6; 27. Kgl-hl (na 27. Pc4: beslist 27. Tg2:28 'g:2. Pf4: 29. Kg3, Pd3), Pd5-f6; 28. Ta5-e5, Tb2-i Tel-gl. Db7- f7; 30. e3-e4 3o, Pc4: was 30. Pe4 gevolgd), 30Tb8- b2!31. Pd? c l. Tb2-c2; 32. Dcl-e3, Pf6xe4 (de witte positie is langzamerhand bijzonder pré cair geworden); 33. d4-d5, e6xd5; 34. Pc4-b6. Tc2xc3; 35. De3-d4, Df7-h5!(een prachtig torenoffer). Stelling na 35. Df7-h5U i 36. Dd4xd5t, Kg8-h7; 37. Dd5xa2, Tc3xh3f!38. g2xh3, Dh5xh3v; 39. Da2-h2, Pe4-f2 mat. Gewoonlijk neemt men van filo sofen, wiskundigen en schaak meesters aan, dat zij ernstige en serieuze lieden zijn, die nooit aan frivole zaken zullen denken. Lasker was alle drie tegelijk, maar zijn groot gevoel voor hu mor logenstrafte elke saaie defi nitie van zijn kwaliteiten. Eens speelde hij bijvoorbeeld tegen 'n onbekende, die t wist, dat hij met de grote isker te doen had. Hij bo- sker toen deze de eerste i bewust had verloren aan hem een paard voor te geven. De wereldkam pioen accepteerde en stuurde zonder mankeren op z jn tweede nederlaag aan. Toen overviel hij zijn tegenstander met de volgen de verbluffende redenering: ..Ik geloof, dat het voprgeven ven een paard een groot voordeel voor u is. U kunt uw dametoren snel in het spel brengen en een sterke aanval opbouwen. Laat mij u een paard voorgeven". Hoewel de man verklaarde, dat hij (Lasker) dan helemaal geen kans zou hebben, werd na enig aandringen de nieuwe partij toch aldus opgezet. En ziet. Lasker won. „Dat be wijst. dat mijn veronderstelling juist is", zei Lasker. ,,nu wil ik weer een paaid voor hebben". Zij speelden op deze wijze nog ve. id'.ende partijen en steeds won degene, die een paard ach ter was. Tenslotte stond Laskers tegenslander met glazige ogen op. want deze bewijsvoering was net iets teveel voor hem. „Ik be gin te geloven dat u gelijk hebt. Het is een voordeel om met een paard minder te spelen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1973 | | pagina 6