Chileense soldaat kan straffeloos optreden
telefoontjes
HM
01710—22244
Hoe mooi wordt hef najaar?
ss-iC ffHMkemöfferfexis
Üpl
ïJSÊasB"—
SÖfSü
I ÊBS jgggaS
INLICHTINGEN
OVER ADVERTEREN
01710-22244:
is™
IgSSïï
SErH
a-iïssr
LEiDSE COURANT
DONDERDAG 11 OKTOBER 1973
Van onze correspondent
SANTIAGO Iedere dag wordt het duide
lijker dat de militaire staatsgreep in Chili
machten heeft ontketend die de militaire
junta onmogelijk kan kontroleren. Door
georganiseerd links te vernietigen de
politieke partijen, de kranten en de vakbe
weging is 'het machtsevenwicht doorge
slagen naar rechts, nog verder dan som
mige militairen zelfs bedoeld hadden, en
zeker verder dan de wens was van de
Christen Demokraiisühe partij. De gehele
macht van het land, die eerst diende om de
organisaties van extreem links te bescher
men, is nu in de handen van extremisti
sche rechtse groeperingen gevallen die nu
straffeloos kunnen handelen.
Terwijl de militaire junta een padvinderig beeld
probeert op te houden van gezonde generaals die
het land gered hebben van bankroet, chaos en bur
geroorlog, gaat gëorganiseerd rechts verder met
zijn plannen om de tegenstanders te vernietigen
en om zeker te stellen dat links in Chili geen en
kele kans meer krijgt om weer aan de macht te
komen. In een land dat zo open en demokratisch
was als ChilL verbergt niemand zijn politieke ge
voelens.
In het 'hele land, in iedere grote stad of kleine ge
meenschap, zijn de politieke militanten bekend.
Niemand voelt zich dus veilig. Iedereen die ooit
zijn mond heeft opengedaan om over het socialis
me te spreken, of dat nu in de fabriekskantine,
de universiteitsbibliotheek of de boerenraad is,
kan een arrestatie verwachten. Voor veel mensen
betekent dit een bezoek van de politie, een tocht
je naar het politiebureau en daarna een reis naar
de cellen van het nationale stadion, naar het
stoomschip „Lebu" of naar het Dawson eiland of
Pisaqua. Mischien zijn zij wel de gelukkigen te
noemen. Want in de achterbuurten en op het plat
teland schijnt het er heel wat minder netjes aan
toe te gaan. Nu het vooruitzicht op een burgeror-
log verdwijnt en het een feit is dat Chili op een
relatief rustige manier van regering veranderd is
(5000 doden in de eerste week schijnt nog steeds
een ruime schatting te zijn), is er ook nog het
feit dat er nog steeds mensen doodgeschoten wor
den. Nog afgezien van de zes mensen die voor een
militaire rechtbank geleid werden en daara dood
geschoten, zijn er de voortdurende razzia'3 van
militairen in de achterbuurten, die de volgende
dag bijna altijd gevolgd worden door trieste klei
ne processies naar het kerkhof.
Razzia's
Er kan weinig bewezen worden. Men kan alleen
maar de geruchten nagaan, de gezichten van de
achterbuurtbewoners observeren als ze ontkennen
dat er iets gebeurd is, met mensen praten die
vrijgelaten zijn, en conclusies trekken. Chili is,
zelfs na drie jaar lange reis op de weg naar het
socialisme, even sociaal en ekonorpiscn verdeeld
als de landen van Zuid-Afrika. De bezoekende
journalist, valt duidelijk onder de middenklasse,
wat ook zijn mening is, en die middenklasse heeft
niet meer kontakt met het leven de van de Chi
leense „roto" als de blanke burgers van Johan
nesburg hebben met de zwarte inwoners van So-
weta.
Maar zelfs de meest conservatieve Chileen
schijnt nog wel ergens een eigenzinnig kind te
hebben dat lid is van de socialistische partij, of
wiens dochter getrouwd is met iemand van de
MIR. Misschien is het belangrijkste wel dat ze
een dienstmeisjes hebben. Ze kan dan wel in een
slaapkamertje aan de achterkant van het huis le
ven, maar haar zusters en haar neven en tantes
wonen in de achterbuurten en hebben ogen om te
zien. Bijna iedereen heeft er wel een flauw ver
moeden van wa^er aan de hand is. Veel mensen
f en omdat ze onbekend
an open politieke tussen-
e zich wreder dan andere La-
legers zouden doen in verge-
;heden. Met tienduizenden ge-
;le land, met voortdurende mi-
et alleen in de achterbuurten
rmoedelijk zelfmoord gepleegd het
maar in de hele stad. leven de Chilenen in een
nachtmerrie.
De Chileense soldaten, die geen ervaring met dit
soort toestanden hebben, kunnen ontzettend bru
taal optreden.
Het is de bedoeling van de junta om de orde te
herstellen en om een einde te maken aan de
chaos en de anarchie, maar in dit
de soldaten duidelijk
len over verkrachtingen en roof die de huiszoekin
gen naar wapens vergezellen, zijn legio.
De junta heeft in haar enthousiasme om de poli
tiek te verdelgen, duidelijk haar toev
in die politieke groepering die de me
tieve sektor van de Chileense
Deze sektor denkt natuurlijk dat ze niet aan poli
tiek doet, en ze gelooft dat ze de belangen van de
Chileense natie verdedigt. Maar deze groep, die
vertegenwoordigd wordt door de Nationale Partij,
heeft geen positieve ideologie. Ze gaat terug naar
een voorbij tijdperk, voor dat van Allende, en
voor die van Eduardo Frei, terug naar een inge-
hun plaats wisten en hun orders kregen
klasse die geboren was om te regeren.
Hei vooruitzicht dat in 1973 een Chili zal herl
dat tien of twintig jaar geleden bestond, is bi
der onwaarschijnlijk. Het land is teveel
derd.
Een interessant voorbeeld van het verwerpen van
het conservatisme is het geval van de .Jornada
Unica". Vroeger deed heel Chili 's middags een
dutje. President Frei, met veel enthousiasme
voor efficiëntie en mode, verbood de siësta
schreef een ononderbroken werkdag voor
„Jornada Unica". Een van de eerste daden van
de junta was het herstellen van de siësta, omdat
het verbod veel bittere weerstand had opgeroe
pen. Maar nu zijn de winkeliers gewend geraakt
aan hun nieuwe werkschema en hebben ze geen
zin om vier keer per dag in een bus te klimmen.
Ze protesteren nu tegen de nieuwe regelingen van
de junta.
In het ideologische vacuum dat door de overga
ven van linksen en het utopische conservatisme
van de junta ontstaan is, past de fascistische be
weging „Vaderland en vrijheid" keurig. De laatste
keer dat men iets van deze bewe ng hoorde, was
met de mislukte militaire staatsgreep van 29
juni. De leiders doken toen onder of gingen in
ballingschap. Kort voor de staatsgreep van 11
september werd de secretaris-generaal Roberto
Thime gevangen genomen in een restaurant in de
voorstad. De oprichter van de beweging, Pahlo
Rodriquez, verscheen in Temuco. Vorige week
waren beiden weer in een hotel in Santiago.
Thieme is een kortgeknipte Teutoon en ziet er uit
als een astronaut. Rodriquez is een Chileense ad-
vokaat. die oqtzettend goed van de tongriem ge
sneden is.
In tegenstelling tot de junta, die een nationale ver
nieuwing voorstelt, wil Rodriquez een nationalisti
sche revolutie. Hij beweert dat de instellingen
van de Chileense samenleving ouderwets ziinen
op het punt staan ten onder te gaan. Zij moeten
eerder vervangen worden dan opgekalefaterd
worden.
Ondanks de nadruk die hij legt op het Chileense
nationalisme, is Rodriquez duidelijk een fascist
van Europese afkomst. Hij gebruikt woorden als
„integraal" en „corporatief" zonder ook maar
met zijn ogen te knipperen. „Wij hebben ons ge
realiseerd dat het Marxisme-Leninisme niet al
leen bevochten kan worden met anti-marxisme
zei hij, „er moet een idee tegenover staan het
idee van een nationalistische revolutie".
De „Vaderland en Vrijheid" organisatie heeft
zichzelf nu opgeheven. De beweging steunt de
junta, maar gelooft dat het de taak van de rege
ring is om „alle instellingen van Childe te veran
deren". Dat is niet de \vens van de regering die
wil behouden maar niet veranderen. Maar als dit
een hopeloze taak wordt, zullen de argumenten
van deze rechtse extremisten zeker ten gunste
van een fascistische revolutie groeien. Meer dan
tien jaar heeft de grote meerderheid van de Chi
lenen voor verandering gekozen christenen en
marxisten hebben voor deze verandering gezorgd.
Nu ze ongetwijfeld veilig zitten tussen de militai
ren, zouden de fascisten wel eens de volgende
verandering kunnen veroorzaken.
2,60 per plaatsing (voor de eerste 30 woorden-
niet groter dan 12 letters)
ieder woord méér15ct
exclusief 4% BTW
BIJ PLAATSING VAN DEZELFDE TEKST
op 3 achtereenvolgende dagen:
slechts 2 x betalen
op 6 achtereenvolgende dagen:
slechts 3 x betalen
wwKei- en
kapperspers gevr.
Kom Omdat het toch al weer iets Ander hcrfstidcetje voor
se en frisser wordt, "n behaaglijke, 'n leuke, nieuwe japon in
in de kwaliteit die modieuze japon van zuiver acryl/wol. Camel met bruin,
nkemöller gewend scheerwol.Kleuren:oud-rozc, Of oud-roze met marine.
Acryl/wol. De blouse rood, marine of groen.Maten Maten 40-48. QQ
in leuke modetintcn. 42-50. OC yo
Pantalon in bruin r
ïi.'i.SKS'-ssr
LU BA. L
aiarwsiï
sSSsjir-*"
Kunst en antiek
Voor baby
en kleuter
jusu^iisssir.
Te koop
gSVABrSMT
sr^'ar'Si.'mr.ï
SST* B06be"H*,,n
Te koop gevraagd
M--.P.T5J
SSSbv3*'55*
