Alleen Europese politieke
partijen kunnen ons redden
Roel van Wieringen (86)
veruit oudste trainer
Nederlandse draf wereld
Oorlogsmisd adiger
moet terechtstaan
Bod van Rank
op Matubel
DR. SICCO M
Groei-uitivassen bedreigen
het bestaan van iedereen
VRIJDAG 28 SEPTEMBER 1973
PAGINA 9
„Binren enkel3 jaren zal het ons
voornaamste probleem zijn ge
worden hoe we de restjes verde
len die nog overblijven voor ons
nageslacht. Dde restjes natuur,
schone lucht, helder water,
energie. Wc hebben nog pakweg
25 jaar de tijd als we niets doen
wordt dat catastrofaal."
Wooiden van dr. Sicco Leendert
Mansholt, de internationaal be
kende Nederlandse socialist, die
ook als politicus de dingen bij
hun naam is blijven noemen, al
hebben de anderen de voorkeur
in netelige kwesties wellicht
meer diplomatieke taal.
Dr. Sicco Leendert Mansholt:
1 „Vanaf de oprichting In 1958
was hij lid van de Europese
commissie. Verleden jaar nam
hij afscheid van die baan. Zijn
acl'viteiten zijn er niet minder
om geworden, want hij heeft
zich een andere taak gesteld.
Sommigen dichten hem sinds
dien de functie van onheilspro-
feet toe. Maar zelfs zij twijfelen
er met aan, dal hij pogingen
doet een boodschap uit te dra
gen, die alles te maken heeft
met de overlevingskansen van
het menselijk ras op deze door
vervuiling en overbevolkint be
dreigde aardbol.
Hij woont tegenwoordig in Was-
cerveen, een minidorpje ten
noorden van Meppel. Zijn buurt
genoten wijzen onmiddellijk de
onlangs door hem gekochte
boerderij aan, als je naar de
weg vraagt. Het verdriet hun
nieuwe dorpsgenoot, dat hij zich
niet intensiever kan bezig hou
den met de verbouwing van zijn
200 jaar oude' hofstede die op
het ogenblik volop aan de gang
is. Maar er is nu eenmaal een
nieuwe taak, die hij wenst te
vervullen, iets waarnaar hij in
j zijn gedachtenwereld gedurende
een aantal jaren toegroeide.
jHet is zijn grote zorg, vsn dr. Sic
ca Mansholt, dat men de proble-
men afzonderlijk misschien wel
onderkent, maar meestal nalaat
dat onderling verbadn aan te
brengen. Daarom reageerde hij
ook uiterst kritisch op het re
cent verschenen rapport „werk
voor de Toekomst", waarvan de
samenstellers naar zijn mening
dezelfde fout hebben ge
maakt.Dat aan dat rapport
en dus aan het maken ivan die
fout bekende hoogleraren als
Pen en Tinbergen hebben mee
gewerkt, vindt hij volstrekt on
begrijpelijk.
Zijn we in Nederlamd dan al riet
aardig bezig een milieubewust
volk te worden?
„Wellicht. Maar aan de andere
kant zijn we in Nederland pas
toe aan het geven van een eer
ste aanzet tot het denken over
dit vraagstuk. We raken de
kern nog niet en dat wordt in
zijn we nog in staat iets te doen
tegen die onuitroeibare groeiten-
denzen in ons maatschappelijk
systeem. Wat wij nu nog doen
is stuntelig, en daarom zullen
we internationaal politieke
mach! moeter vergaren om een
betere aanpak af te dwingen.
De nmlti-nationale ondernemin
gen in ons bedrijfsleven, de eco-
nonvsche mammoet, hebben
een ongelooflijk goede organisa
tie opgebouwd. Als je van hun
doelstelling uitgaat om zoveel
mogelijk te produceren, kun je
daar alleen je pet maar voor af
nemen. Maar ze opereren ge
heel buiten de nationale regerin
gen om en aanvaarden het ook
nog. We zouden het volstrekt
normaal vinden wanneer er een
sche. een 'iberale en een con
servatief durven noemen. Door
het ontstaan |van die Europese
polit:eke partijen zal het ons on
mogelijk worden macht te ver-
gaien. En met die macht kun
nen we treden builen de sfeer
wan de beschouwingen en het
gejammer. We kunnen dan iets
odne. Doen we dit allemaal niet
dan zal er in Europa geen poli
tieke unie van staten ontstaan
en dan beschikken we niet over
het instrument om antwoord te
gever, op de vraagstukken."
Het is die partijvorming op Euro
pets Niveau waaraan de heer
Mansholt daadwerkelijk wil ar
beiden. Dat is de taak die hij
voer zichzelf ziet. „En dan na
tuurlijk met name in de linkse
de hand gewerkt door termen
als „de vervuiler betaalt". Als
je de vervuiler laat betalen
houdt dat alleen maar correctie
„Het verandert echter niets aan
het feit, dat onze hele samenle
ving doordrenkt is van het prin
cipe van de groei. Daar zit de
kern en we moeten ons daatjvan
niet laten afleiden. Ik ben als
de dood voor de uitlatingen, die
onder meer uit het bedrijfsle
ven als een soort kalmerings
middel de wereld worden inge
stuurd. Daarbij bepleit men het
voorkomen van oaniek, omdat
enig bijsturen voldoende zou
zijn om ook deze nieuwe uitda
ging aan het menselijk ras te
beantwoorden. Maar dat is niet
waar."
,Alleen in internationaal verband
organisatie kwam, die qver de
gehele wereld de olieproduktie
ver hand zou nemen. Maar we
hebben er grote moeite mee
wanneer er een wereldorganisa
tie zou komen om de groei te
remmen."
De hoop van dr. Mansholt is op
Europa gevestigd, ook al om
schrijft hij de economische poli
tiek van de EEG op dit moment
als „benauwend, kortzichtig".
Hij zegt: „We moeten de Euro
pese commissie de tijd geven
om haar troonrede te schrijven.
Ik weet uit ervaring hoe moei
lijk het is voor de EEG-com-
missieleden om de politieke wil
om te zetten in politieke daden,
van Europese politieke partijen,
hoek, ik ben tenslotte socialist.
Ik voel me dan ook geroepen
om mee te helpen aan het tot
stand komen van een Europees
socialistisch of progressief pro
gram."
,We hebben nog palrweg 15 jaar.
In de eerstkomende tien jaar
zal het ons moeten lukken Euro
pa te organiseren, zodanig dat
het ook geregeerd kan worden
compleet met een volwaardig
par'ement. We mogen daarom
geen tijd meer verliezen, want
tien jaar is in de Europese poli
tiek een korte tijd. De recente
geschiedenis heeft wel geleerd
hoelang het duurt [voordat op dit
ni)vrau iet tot stand komt. Toch
zal het binnen die termijn moe
ten. Over tien jaar is het al
z. /.we zitten dan al benau
wend dicht in de buurt van de
perode, die in de rapporten van
de tieskjndigen kritiek wordt ge
noemd voor de mneselijke over-
'evirgskansen op aarde."
Tijdens de derde noordelijke we
reldmarktdag in Leeuwarden
bracht he heer Mansholt on
langs zijn alternatieven zeer
duidelijk onder woorden. Hij zei
toen dat we moeten zoeken naar
een andere samenlevingsvorm
..Voor een catastrofe ons daar
toe dwingt." Een nieuwe sa
menleving zal een ander pro
ductiestelsel moeten hanteren,
dat niet geent is op de materie
le behoeften.
Mansholt nu: „Er zal een grote
mate van gelijkheid tussen de
mensen moeten ontstaan. Dat
houdt in dat de welvaart van de
rijken wordt verminderd en dat
de kleine man grotere mogelijk
heden en ontplooiingskansen
moet krijgen. Onze activiteiten
on economisch gebied mogen
absoluut niet groter worden, ze
moeten daarentegen worden ge
richt op een behoud van het mi
lieu, op energiebestrijding, op
het her-gerbuiken van metialen
d e in omloop zijn. Daarnaast
zal een uiterst strakke bevol
kingspolitiek moeten worden ge
voerd. Inderdaad, de laatste cij
fers over de groei van de Ne
derlandse bevolking, geven aan
dat we groeien tot 15 miljoen
zielen en dan ongeveer stil blij
ven staan. Maar die 15 miljoen
Nederlanders zijn er eigenlijk
toch nog 5 miljoen tevee,."
„Komen we zover dat wc aan die
nieuwe vorm van de samenle
ving gestalte kunnen gaan ge
ven. dan hebben we de arme
landen ook iets te beiden. In
Nederland leggen we de ontwik
kelingslanden een maatschappij-
vorm op van produktie en con-
suptie, die in deze landen funes
werkt. Staten als India, Mexico
en Brazillie hebben daar de ge
volgen van gemerkt. De vruch
ten van de economische groei
komen daar terecht bij slechts
twee procent van de bevolking.
De rest is gezonken in bittere groeitendenzen (van onze saenle-
arrnoe. Talrijk zijn de arme ving naar die arme landen te
landen waar slechts een kleine bror.gen."
groep de macht heeft en de gro- „Er is daar nu een gevaarlijke si
te massa van de bevolking in tuatie geschapen. Alleen al de
ellende verkommert. De grote oplossing van dil vraagstuk zal
internationale ondernemingen grote inspanning vereisen. Het
hebben er aan meegewerkt de is niet de behoefte om onheil
sprofeet te spelen, die mij dit
doet zeggen. Het is de werke
lijkheid die er zo uitziet, de
werkelijkheid van 1973. Het is
alleen maar realistisch dat on
der ogen te zien."
Henk Ossewaarde
van mijn paarden tegen me zei:
Roel je blijft vandaag weg met
dat beest, je mag niet winnen, dan
deed ik wél wat 'ie zei. Hij was
m'n broodheer en als ik hem liet
barsten, dan haalde 'ie mooi zijn
paarden bij me weg. Dat kon
bruin niet trekken. Roel moest
ook leven, niet dan'"
Roel haalt nog 's de sluier weg
van de voorbije romantiek, als hij
met verve vertelt dat ze vroeger
met de paarden op de trein naar
de banen gingen. Wat dacht je,
geld voor een auto was er natuur
lijk niet. En je moest wel in Gro
ningen zien te komen. Je was
nooit meer van los. Dat is wel uit
gekomen..."
soms dagen onderweg. Ik zei
vaak tegen m'n vrouw: ik ben
ALKMAAR - „Flip Knijnenburg de oudste trainer Spencer moest trekken. Je moet weten: Harrie is ben een van de laatste der Mohi- met die paarden getrouwd,
paarden? Vergeet dat maar, dat ben ik. Roel
van Wieringen, ja, ja, 86 jaar, maar ik mankeer
nog niks. Maak zelf m'n paarden koersklaar, zoals
ik dat m'n hele leven lang gedaan heb. Laatst
vroeg Harrie Pools aan me of 'ie voor de koers op
Alkmaar niet eens een paar baantjes met Lenie
loei van Wieringen, tanig, nog al- Als je nu een koers wint, zoals gen en zo. Na een week was ik te-
ijd rechtop, grijze snor, pretoog- Lenie Spencer vorige maand, dan rug in de Haarlemmermeer. M'n
es, gloriet nog een beetje na, als strijk ik 1200,-- op, tien procent vader bleef koppig. Ik ook. Ben
e aa ndie zonnige middag terug voor Pools en de rest is voor ei- definitief van huis weggegaan, ze
lenkt. Elke koersmiddag is de genaar Roel. Leuk meegenomen zeiden dat ik hier in Alkmaar wel
lude Alkmaarder. nu al weer naast m'n AOW'tje. Je moest er wat kon vinden. Dat klopte. Ik
rentallen jaren wonend aan de vroeger veel meer voor doen en ben op de plaats begonnen, waar
«ïieuwpoortslaan, vlakbij de baan, als je won, beurde je natuurlijk nu Tom Kooyman zijn bedoening daaraan
lie een deel van zijn leven werd, veel minder. Een prijs van 100 heeft. Tien jaar^geleden ben ik er- evenmjn s
mijn gastrijder, omdat ik zelf niet meer op de sul- kanen, een pionier, een jongen, m'in vak- m'n 'even, ik kom daar
ky mag. Ik zeg Harrie, zeg ik. dat moest je maar die in de ruige tuid tegen de rot- N°ë altijd is de oude Roel, sig-
vergeten. Je gaat zondagmiddag maar mooi op die zooi moest opboksen." naa' uit een verleden, elke week
ranke kar zitten. Lenie is in orde. Je wint die Vertelt dan, dat er vroeger nog me1 viervoeters in de weer. Hij
koers zomaar. Nou iedereen op Alkmaar heeft het wel eens wat achter de schermen kruipt op de sulky, spant Lenie
gezien. Lenie won met een straat. Zo zit dat". gebeurde, bookmakers, eigenaren, Spencer in, beleert Miss Lullwa-
die geintjes wilden uithalen. Be- ter en houdt zo met de teugels het
weert, dat 'ie zelf wars was van beeld vast, dat 'ie in de afgelopen
rottigheid, „behalve wanneer het 65 jaren van zichzelf heeft opge-
niet anders kon, wanneer m'n bouwd. De twee dravers zijn z'n
broodwinning in gevaar kwam", eigendom, hij koestert ze als zijn
Legt uit, dat bookmakers hem kinderen in de st?l van boer
vroeger veel geld boden als 'ie Frans aan de Kennemerstraatweg
niet met een bepaald paard en bij is er gelukkig mee.
aar zegt, dat hij „Man, 't was net of ik zélf op de
heeft meegedaan, sulk>' zat. toen Lenie Spencer
- -. - - evenmin als aan het toto-spel. vierkant dravend voorbij kwam.
ip het stalterrein te vinden. Hij was toen een kapitaal. Voor mee gestopt. Ging me aan m n q-oen <jacht ik, ik zou nog wel effe
charrelt er wat rond tussen de dat bedrag en niet veel minder hart. Heb de hele ontwikkeling gaf er geen gulden voor uit, Harrie Pools willen wezen, snap
likeurs van vandaag, de jonge en nemen trainers nu een paard voor van de drafsport meegemaakt. Ik maar als een eigenaar van een je?"
e oude dravers, de veewagens en een week in de kost. Is dat niet
e boxen, waar de trainers hun om te duizelen? Weet je wat de t 'Tv LM* j
•aarden stallen, in afwachting eigenaren mij betaalden? Een v 4 vil
'an het duel op de zandbaan van gulden per dag. En als je zei, dat ÉL- rii
iet sportpark. het eigenlijk te weinig was, dan A-7.^
loei kan het niet laten, hij voelt kon je mooi verrekken. Zochten
lichzelf een onmisbaar onderdeel ze wel een andere trziner op". Jp» JL vMMyaajfcN
an het wereldje, een oude rot, Van Wieringen is bereid ver in de t SL v.
ie het in zijn vingers had, van herinnering terug te gaan. Vertelt >- HR
ijn jonge jaren tot de 86 van nu. van zijn jeugd in de Haarlemmer- K
-n zoals hij, snellend van baan meer. Op de boerderij van zijn 'aBm&V
laar baan ging, triomfen vierde vader. Roel had het al gauw be-
n geld in het laatje bracht om te keken, hij geen boer, wel altijd
unnen leven met zijn (vorig jaar met de paarden in de weer. Zei ||B»l
estorven) vrouw, zo is Roel ook voorzichtig, dat 'ie wel pikeur wil- AMMig. tT-
nog pik op de centen. „Ik hou de worden. Daar kwam mooi niks ■Hi
de huur de boxen. Ze van. Pa tegen. Zijn ft
letalen me ƒ5,-- per box. Bij kostje was gekocht op de boerde-
ommigen moet altijd ach- rij, maar Roel en pakte
maar de meesten beta-
gedokt Ü-
e boxdeur. Dat
Is een aardig-
'i bezig voor de voigd€ de stem van mijn ge
weten", peinst hij nu nog, sta
rend in de blauwe lucht, alsof hij
VchteloOS zichzelf als 19-jarige jongen nog
ziet gaan in de richting van Pa-
|ie middag, dat Lenie Spencer rijs. „Dat was mijn ideaal, ik had
zondag tot een glorieuze maak- er zoveel va ngehoord, ze vertel-
slenterde oude Roel quasi den er wonderen van en drafcen-
chteloos buiten het stalterrein. trum van de wereld. Hoe ik er
ïij wist waar z'n bekenden zaten, kwam, met niks op zak, weet ik
ij wist ook dat ze hem op de nog niet, maar ik vond het wel",
chouders zouden kloppen. En „Charlie Mills was de grootste
em de vaste hand zouden schud- trainer van paarden, die de we
en. Hij wist het, het gebeurde en reld ooit gezien heeft", zegt Roel
'j glom, alsof 'ie zojuist een anno 1973 nog met ontzag. „Ik
oers met Xerxes had gewonnen, bood m'n diensten aan en begon
Xerxes, mijnheer, dat was het er als lummel, ik verstond geen
ste paard, dat ik ooit had. Dat woord Frans, maar na twee we-
•est liep al 1.20 op een grasbaan, ken kon ik me met gebaren al
de nagaan, in de dertiger ja- knap redden. Een half jaar ben ik
'n. Fenomenaal. En niet te ver- bij Mills geweest, ik heb er ont-
-ten Spencer C zoon, Maria Rey- zettend veel geleerd. Toen kreeg
3'ds en Zora. Ik heb wat prijzen ik ruzie, ik ben kort voor de kop.
fdiend met die paarden. Je dus Roel zei „Dag Charlie" en
tnsen waren vroeger wel groter, ging lopend terug naar Holland,
ant cr waren veel minder dra- Geld had ik niet, auto's reden er
ers. Voor mij komen er veel te nog niet. want het was zo' om-
tel. Waar moet dat naar toe? streeks 1903. Ik sliep in hooiber- Roel van Wieringen met Lenie Spencer, de draver, die hij zelf koersklaar maakte.
Financieel
Amsterdam De besturen van
Matubel NV (Tuschinski con
cern) in Amsterdam en Rank
Organisation Ltd. in Londen
hebben overeenstemming be
kingen voerden over een samen
werking tussen beide groepen
van ondernemingen.
In mei maakten de ondernemin
gen reeds bekend dat zij bespre
kingen voerde over een samen
werking.
Met de betrokken vakorganisaties
en de ondernemingsraad van
Matubel is overleg gepleegd,
waarbij deze van hun instem
ming met de voorgenomen sa
menwerking hebben doen blij
ken. De fusiogedragsregels zul
len overigens in acht worden
genomen, aldus een gezamenlij
ke mededeling.
De Rank Organisation zal op alle
uitstaande aandelen van Matu
bel een openbaar bod uitbren
gen van 235 per aandeel van
nominaal 20.
Ten aanzien van het bod zal gel
den dat gestanddoening afhan
kelijk zal zijn van de voorwaar
den dat een naar het oordeel
van de Rank Organisation vol
doende aantal aandelen zal wor
den aangemeld en dat van de be
trokken officiële instanties in
Engeland en Nederland toe
stemming zal worden verkre
gen.
Het biedingsbericht zal zo spoedig
mogelijk doch In ieder geval
voor 9 oktober verkrijgbaar
worden gesteld, waarna op 19
oktober een buitengewone aan
deelhoudersvergadering van
Matubel zal worden gehouden,
waarin het bod van de Rank
Organisation zal worden behan
deld, aldus de bekendmaking.
Op de Amsterdamso effectenbeurs
was de slotkoers voor aandelen
Matubel woensdag 236.
Rank heeft reeds een belang van
36 pet. in het aandelenkapitaal
van 3.18 miljoen van Matubel.
Matubel (bijna 450 personeelsle
den) exploiteert 18 bioscoop
theaters en ontwikkelt ook acti
viteiten in de filmimport en dis
tributie. In november vorig
jaar ging Matubel een joint ven
ture aan met de Mr. Hap-orga-
nisatie, waarbij werd opgericht
de Nederlandse Eethuizen
Groep.
Rank (ca. 35.100 man personeel)
is werkzaam in de amusements
sector en heeft belangen in
films, wetenschappelijke instru
menten, hotels en voorts bij de
produktie en verhuur van Xe
rox-machines (fotokopieerappa
raten, en electronische machi
nes). In Engeland exploiteert
Rank ca. 230 bioscopen.
Dirk v. d. Broek
wil Treslong
overnemen
AMSTERDAM - Dltit van den
Broek Horecabedrijven BV is
met Verenigde Nederlandse
Brouwerijen Brcda-Oranjeboom
NV (Allied Breweries) in onder
handeling over de overneming
van Treslong In Hillegom.
Treslong wordt thans geëxploi
teerd door Oranjeboom. Het
personeel van Treslong (20
mnn) kan in dienst blijven.
Dirk van den Broek verwacht
dal spoedig uitbreiding van het
personeel nodig zal zijn. De
vakbonden zijn op de hoogte ge-
stela. Dirk van den Broek zou
Treslong zo mogelijk willen uit
breiden met een klein motel.
Als lies doorgaat, zal de over
neming per 1 januari een feit
zijn, aldus Dirk van den Broek.
Buitenlands geld
Amsterdam (ANP) De advies-
koersen voor buitenlands bank
papier voor 28 september: dol
lar 2.46—2.56; Ponden 6.00—
6.40; B, Frcs 6.76—7.06; DM
103.00—106.00; Lires 39.00—
42.50; Escudo's 10.30—11.50:
Can Dlrs 2.43—2.53; Fr. Frcs
56.7559-75; Zw Frcs 82.75
85.75: Zw Kr. 58.7561.75; Nor
Kr. 44.00— 47.00.' Den Kr.
42.5045.50: Os Sch 14.05—14.35;
Peseta's 4.35—4.65; Gr. Drachm
8.10—9.30; Fin Mark 66.75—
69.75; Joeg Dinar 16.00—19.00.
HAMBURG (AP) Een onbe
kend, gepensioneerde kantoor
klerk in Hamburg werd er gis
teren van beschuldigd dut hij
een van de grootste "bureaucra
tische" moordenaars van alle
tijden is geweest die de leiding
heeft gehad van de moord op
enminste een miljoen Russischo
joden en communisten tijdens
de tweede wereldoorlog.
Ondanks de zwaarte van de aan
klacht js de 71-jarige Bruno
Streikenbach nog steeds op
vrije voeten. Aangeklaagden
blijven meestal op vrije voeten
a's de rechter geen gevaar voor
vlucht aanwezig acht.
Streickenbach, voormalig admini
stratief medewerker van SS-lei-
der Heinrich Himmler, wordt er
van beschuldigd dat hij in sa
menwerking met anderen de
massamoord heeft georganiseerd
op functionarissen van de Russi
sche communistische partij,
Russische intellectuelen en joden
in 1941-42 ra de Duitse inval in
Rusland.
Een woordvoerder van het open
baar ministerie noemde Streic
kenbach een „klassieke" bureau
cratische moordenaar". Evenals
Adolf Eichmann gaf hij leiding
aan de massamoorden vanaf
zijn bureau, zonder ooit zelf
mensen te executeren.
Verwacht wordt dat Streickenbach
volgend jaar voor zal moeten
komen. Een totaal van 113 ge
tuigen is opgeroepen. Verwacht
wordt ook dat het proces tegen
hem twee en een half jaar zal
duren. Hij werd in 1945 door de
Russen gearresteerd en in 1952
tot 25 jaar gevangenissraf ver
oordeeld voor zijr. aandeel in de
oorlogsmisdaden. Maa.- in 1955
kreeg hij gratie en keerde hij
terug naar Hamburg.
